Potologiya fanining rivojlanishi, umumiy va xususiy potologiya psixologiya eksperimentiningroli - Медицина - Рефераты

Potologiya fanining rivojlanishi, umumiy va xususiy potologiya psixologiya eksperimentiningroli

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52 KB

Potologiya fanining rivojlanishi, umumiy va xususiy potologiya psixologiya eksperimentiningroli Reja: 1. Potologiya fanining rivojlanishi . 2. Umumiy va xususiy potologiya . 3. Kasallikning paydo bo’lishida atrof muxitning roli. 4. Kasallikning I jarayoni 1- yashirin, 2- prodromal davri, 3- kasalikning, tiklanish, regeneratsiya yoki o’lim.

Potologik anatomiyaning rivojlanishi uchun frantsuz morfologi Bichatning ishlari muhum ahamiyatga ega bo’ldi. U kasalliklar paytida turli to’qimalar shikastlanishini, ammo har xil dardlar vaqtida har xil darajada shikastlanishini ko’rsatib berdi. Keyingi yillarda tabiiy fanlar rivojlanishi bilan bir qatorda potologik anatomiya medisinada o’ziga mustaxkam o’rin egallab oldi. Potologik anatomiya XX asrda gurkirab rivojlandi. Bu fan jaxonning hamma mamlakatlarida atoqli namayondalarga ega bo’ldi va ega bo’lib turibdi. Potologik anatiomiya sog’liqni saqlash sistemasida katta rol o’ynaydi va nazariy vazifalarnigina emas, balki amaliy vazifalarni ham xal qiladi. Amaliy meditsinaning bir qismi bo’lmish potologik anatomiya ham, ko’pgina klinik fanlar singari, juda qadimgi fandir. Patologik anatomiya – kasal organizm anatomiyasidir. “Patologik” degan so’z – yunoncha “pathos” degan so’zdan kelib chiqqn bo’lib, “kasal”, “dardga chalingan” degan ma’noni beradi. “Patologiya”, ya’ni meditsina bilimlarining kasal organizmga taaluqli jami masalalarni o’z ichiga oladigan bo’limining nomi ham xuddi shu so’zdan kelib chiqqandir. Kasallikning klinikasi, ya’ni uning simptomlari va alomatlari, fiziologik funksiyalarda ko’riladigan o’zgarishlar, organ va to’qimalarning struktura o’zgarishlari, shuningdek kasallikning davosi hamda uning oldini olish choralari shunga kiradi. Potologik anatomiya kasalliklarning asl alomatlarini o’rganish bilangina qolmay, organizmni kasallikdan ximaya qilishga qaratilgan reaktsiyalarni ham o’rganadi. Potologik anatomiya meditsinani o’qitish sestemasida va har qanday mutaxasis vrachning amaliy faoliyatida muhum xisblangan fanlardan biridir.Potologik anatomiya kasallikning moddiy asoslarini, morfologik moxiyatini o’rganadi. Kasallik odam organzmida qanday o’zgarishlar bilan birga davom etishini aniq bilib olmasdan turib, unga to’g’ri diagnoz qo’yish ham, kasallikning qanday avj olib borishi va nimalarga olib kelishi mumkunligi to’g’risida yaqqol tasavurga ega bo’lish ham mumkun emas.

Potologiya kasal odam to’g’risidagi bilimlar kompleksidir, bunda potologik anatomiya kasallik vaqtida kelib chiqadigan struktura o’zgarishlarini o’rganadi va shu bilan o’sha kompleksning boshqa qismlari bilan ya’ni fiziologik funksiyalarning kasallik davomida kelib chiqadigan o’zgarishlarni o’rganadigan klinik va potologik fiziologiya bilan shuningdek kasallikning sabablari hamda oldini olish yo’llarini o’rganish ustida shug’ullanadigan mikrabiologiya, gegina bilan chambarchas bog’lanib ketadi. Xususiy patologik anatomiya kasalliklarning marfalogiyasi va patogenizini o’rganish bilan shug’ullanadi va bularni muayyan tartibda bayon qilib beradi. Har bir kasallik qon aylanishining izdan chiqishi, distrofik,atrofik va gipertrofik o’zgarishlar, preginerasiya, funksiyalarning kompensatsiyasi va tiklanish singari bir – biriga qo’shilib o’tadigan bir qancha umumiy patalogik proseslardan iboratdir. Har bir kasallikda hozir aytib o’tilgan umumiy patologik protseslar turlicha ifodalangan va bitta kasallikning o’zida ham o’zgarib turadigan bo’lishi mumkin. Ba’zi kasalliklarda qon aylanishining izdan chiqishi ustun tursa, boshqa kasalliklarda distrofik protseslar, ba’zan esa hujayra va to’qimalar o’sishi va rivojlanishining chuqur o’zgarishlari ustun turadi. Har bir kasallik dastlabki yoki ilk simptomlar bilan namoyon bo’ladi, bu simptomlar sust ifodalangan morfologik o’zgarishlar bilan birga davom etadi. Kasallikning paydo bo’lishida atrof- muhit, ekologiyaning o’rni juda kattadir. Atrof-muhitning ifloslanishi, daraxtzorlarning yoqotilishi, hayvonlarning qirilib ketishi, suvning ifloslanishi kasallikning tarqalishiga turtki bo’ladi. Kasallik tuproq orqali, suv orqali, oziq-ovqat mahsulotlari orqali, turli xil o’simliklar, hayvonlar orqali yuqishi mumkin. Havoning tarkibida tuz va boshqa moddalar ko’payishi natijasida nafas yo’llari va siydik a’zolari kasalliklari yuzaga keladi va tarqaladi.Bulardan siydik yo’llarida tosh to’planishi bir misoldir. Bizning regionimizda ham atrof-muhitni ifloslayotgan korxonalar mavjud.

Bu korxonalardan chiqayotgan har-xil zararli gazlar odam organizmidagi moddalar almashinuvi jarayonini keskin buzadi.Shuningdek oshqozon- ichak kasalliklaridan gastritlar, oshqozon yaralari, o'sma kasalliklariga olib keladi. Zaharli gazlar havo tomchi yo’llari orqali nafas olish yo’llarini zararlaydi va o’pka, bronxlar yallig’lanishiga sabab bo’ladi. Hozirgi kunda OROL muommosi ham kasallikning paydo bo’lishi va tarqalishiga katta zamin yaratmoqda.OROL qurishi natijasida tuproqda tuz miqdori ko’payib , atrof-muhitga katta zarar keltirmoqda. OROLning oldi qishloqlarida, keyinchalik esa butun O”RTA OSIYO aholisi o’rtasida turli xil kasalliklarni keltirib chiqarmoqda. Odam organizmida uchraydigan kasalliklar 4 ta davrga bo’lib o’rganiladi. 1. Kasallikning yashirin davri. 2. Prodramal davri. 3. Kasallikning tiklanish davri. 4. O’lim. Kasallikning yashirin davri . Kasallikning yashirin davri har bir kasallikda har xil bo’ladi.Masalan: Gripp kasalligining yashirin davri bir necha soatdan – bir necha sutkagacha davom etadi.O I T S kasalligining yashirin davri esa , 6 yildan 11 yilgacha bo’ladi. Yashirin davr odam organizmining immunitetiga ham bog’liq bo’ladi. Immunitet qancha yuqori bo’lsa, yashirin davr shuncha ko’p vaqtni tashkil qiladi. Yashirin davrda kasallikning belgilari sezilarli darajada bo’lmaydi. Prodramal davr. Prodramal davr bu- kasallikning belgilari yaqqol ko’rinishidir, ya’ni kasallikning avj olish jarayoni hisoblanadi.Bu davrda o’sha kasallikkka oid belgilar ko’rinadi.Masalan: turli xil og’riqlar, tana haroratining ko’tarilishi, loxaslik, ishtahaning pastligi, lanjliklar kuzatiladi. Kasallikning tiklanish davri. Kasallikning tiklanish davri – kasalning sog’ayish davridir.

Bemorga kasallikka qarshi dorilar va har-xil chora tadbirlar ko’rsatilgandan so’ng bemor asta-sekin sog’ayib boradi. Sog’ayish davrida bemorning ahvoli yaxshilanadi, bemor o’ziga keladi, ishtahasi yaxshilanadi, moddalar almashinuvi va markaziy nerv sistemasi funktsiyalari tiklanadi. Ba’zida kasallik vaqtida aniqlanib, da’volash ishlari olib borilmaganda bemor hayoti o’lim bilan tugashi mumkin. Shuning uchun har bir regionda kasallikning oldini olish ya’ni profilaktika ishlari keng yo’lga qo’yilgan bo’lishi lozim. Tibbiy atamalar: 1. Y ashirin davr - 2. Prodramal davr - kasallik bosqichlari 3. Kasallikning tiklanish davri - 4. Klinik o’lim - o’lim bosqichi 5. Spitsifek infektsiyalar - organizmning har qanday organiga faqat bir xil kasallik keltirib chiqaradi . 6. Nospitsifek infektsiyalar - organizmning organlariga xos bo’lgan kasalliklarni keltirib chiqaradi. 7. Gepertoniya - arterial qon bosimining kuzatilishi .

A D A B I Y O T L A R 1. N., X., Abdullayev, X., E., Karimov «Pato-fiziologiya»T. : 2000 y. 2. Sh.I. Rasulov «Pato-fiziologiya » Metodik qo’llanma., T. : 1998 y. 3. Lobashev M.E. i dr. Genetika s osnovami seleksii. M.,»ProsveShenie». 1970. 4. Maksudov Z.M. Umumiy genetika. Toshkent. «Ukituvchi», 1981. 5. Xamidov JX. va boshk. Tibbiy biologiya va irsiyatdan kullanma. Toshkent. «Ibn Sino». 1992. 6. Shensov Yu.S. ObShaya sitologiya. MGU. 1978. 7. Alberts B. Molekulyarnaya biologiya kletki. Moskva. 1987 8. www.ziyonet.uz

Похожие

Sport antropologiyasi salomatlik va me’yor muammolarini hal etish yo’llari. Konstitutsiya haqida ma’lumot

Tibbiy fanlar asosi fanining mazmuni va vazifalari , usullari, qisqacha tarixi

Umumiy veterinariya xirurgiyasi fanining rivojlanish bosqichlari

Gistologiya fanining mazmuni va vazifasi: taraqqiyot tarixi. Gistologiyada qo’llaniladigan usullar O’zbekiston Respublikasida gistologiya fanining rivojlanishi

Asab tizimining xususiy fiziologiyasi