Кичик ёшдаги болаларда овқат ҳазм қилишнинг ўткир бузилиши - Медицина - Рефераты

Кичик ёшдаги болаларда овқат ҳазм қилишнинг ўткир бузилиши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Кичик ёшдаги болаларда овқат ҳазм қилишнинг ўткир бузилиши Режа: 1. Диспипсия касаллиги ҳақида тушунча. 2. Касалликнинг келиб чиқиш сабаблари. 3. Касалликнинг белгилари, бир-биридан фарқлари. 4. Касалликни даволаш ва олдини олиш чора-тадбирлари.

Меъда – ичак касалликлари эмадиган болаларда ўзига хос хусусиятлари ва аломатлари билан фарқланади. Бу эса оналик ва болаликни муҳофаза қилиш энг муҳим, долзарб, мураккаб бўлишидир. Уларга қарши курашиш, олдини олиш, муҳим илмий амалий масалалардан ҳисобланади. Ёш болаларда меъда- ичак касалликларининг 3та асосий группаси тавофут қилинади: 1. Функўионал табиатдаги касалликлар. 2. Инфекўион табиатдаги касалликлар. 3. Меъда–ичак йўли ривожланишининг нуксонлари. Ёш болаларда 1-2 группа айниқса 2 группа кўп учрайди. Ҳар иккаласи биринчисига бощлиқ ҳолда ҳар хил этнологлар асосида келиб чиқади. Болаларда функўионал бузилишлар: А) оддий диспипсия Б) токсинли диспипсия В) парентрад диспипсия асосида кечади ДИСПИПСИЯ – 1 ёшгача (эмизикли) болаларда овқат ҳазм қилиш йўлининг ўткир функўионал бузилишидир. Сабаблари хилма–хил бўлади, она сутининг тўхтаб қолиши, кўкрак безларида, иқлим шароит иссиқ пайтларда, кўкрак учини тозаламай, 2-3 томчи сощиб ташламасдан эмизилганда, айниқса сунъий боқилган болаларда смесларнинг тўхтаб қолиши, идиш чала ювилиши ёки соска бурмаларида овқат қолиши, қоришмаларни чала пиширилишидан келиб чиқади. Бу оддий формаси енгил кечади, боланинг умумий аҳволи деярли ўзгармайди, қисқа давом қилади. Яъни онанинг тартибсиз, гигиенага риоя қилмасдан эмизишдан келиб чиқади. Белгилари :

1) нормада эмизикли болада суткасига 2-3 марта ичи келади. Бу формада эса боланинг ичи кетади. 4-6 марта ранги зангорсимон бўлади. Ачитқи ҳидли, майдаланган тухумни эслатади. Бурда-бурда (увимаган қатиқ) шаклида суви алоҳида ахлат таркибида чала ҳазм бўлган овқат таркиби бўлади. Бунга ёрдам, олдини олиш, шахсий гигиенага риоя қилиб, режим асосида эмизилса ва бироз кўпроқ суюқликлар берилса, бола дарҳол тикланади. Организми дори – дармонга эҳтиёж сезмайди. Айрим ҳолларда оналаримизнинг бепарволиклари, аҳамиятсизликлари натижасида иккинчи формага токсик диспипсияга ўтиши мумкин. 2) Токсик – диспипсия – бу форма бироз ощир кечади. Озуқалар билан организмга кирган микроблар, бактериялар, овқатларни таркибий қисми айниган, тўхтаган ҳолларда токсик маҳсулотлар ҳосил бўлиб, ичак деворларидан қонга сўрилади ва ўтади. Бутун организмга, марказий нерв системасига, унинг марказларига таъсир қилади. Белгилари : Боланинг аҳволи ўрта ощир формада кечади. Ич кетиши сони кўпаяди. 7-8-10 маротаба қайт қилади, бола сўлжая бошлайди, чунки бола сув йўқота бошлайди. Бола ҳолсиз, сўлжаяди, инжиқлашади, атрофга бепарволашади. Мускуллари бўшашади, терилари қуруқширай бошлайди, сувга талабчан бўлади, кўп ётади, териси сербурма бўлади кепаклашади, баъзида «қариялар қиёфаси»ни эслатади, ўтирмайди, юрмайди, дармонсиз, тили оқарган, қуруқ, организми сувсиз ва тузсизланади. Ахлатининг таркиби камая боради, кўпиксимон оқ рангда сассиқ ўткир ҳидли овқатсиз айниган тухум ҳидини эслатади, озиб кетади. Ёрдам: Уй шароитида дарҳол шифокоргача кўп суюқликлар ичкизилиши аҳамиятли. Боланинг ёшига, ҳолатига қараб регидратаўия қилинади. Регидрон эритмаси ёки глюкосалан берилади. Ўзимиз уйда тайёрлашимиз мумкин. Бунинг учун 500 г қайнатиб бироз совутилган сувга 4 чой қошиқда шакар (4 дона рафинад)дан 1 чой қошиқ ош тузи ва 1/2 чой қошиқ истеъмол содаси қўшамиз ва болага ощиз орқали ҳар 5-8-10 минутда 1 қошиқдан

ичкизиб турилади. Чанқощини қондириш, сув ва тузни тўқимада ҳосил қилиш учун. Бу эритмаларни агар бола кўп суюқлик йўқотган бўлса зонд орқали ошқозонга томизиш ёки ичакка клизма усулида юбориш мумкин. Болага бир неча соат очлик соати берилади. Она сутини сощиб бироз совутиб оз-оз, тез–тез қошиқда бериб турилади. Дорилардан фуразалидон, фталазол, энтерасептол, сулҳгин хар 1 кг вазнига 0,2г кунига 2-3 марта берилади. Даволовчи дозаси 5-7 кун бўлади. Бу токсинли ощир формасида, асосан д е г и д р а т а ў и я дори – дармонларни ва юборилаётган суюқликларни, асосан, укол қилиш йўллари билан организмга киритилади. Вена томиридан, тери остидан ва мускул орасидан қилинади. Кўпроқ витаминлар, глюкозалар ва моддалар алмашинувини, суюқликларнинг тўқималарда сақланишни ошириш мақсадида қўлланилади. 3) Парентрал диспипсия турининг бу формаси ичакдан ташқарида пайдо бўлган касалликлардан сўнг пайдо бўлади. Болаларда ўпканинг яллищланиши, сийдик йўллари яллищланиши, менингит ва ҳоказолардан, яъни иккинчи касаллик сифатида ривожланади, яъни бу форма мустақил касаллик эмас, лекин ёрдамчи белгилар билан шаклланади. Айниқса, бу форма серкасал, нозик, сунъий боқилувчи болаларда, суякланиши суст ёки суякланиши бузилган болаларда, кам қонли болаларда кўп учрайди ва кўпга чўзилади. Асосий касалликдан сўнг 3-5 кундан сўнг бошланади, ичи бузилади, суюқ шилимшиқ зангори аччиқ ҳидли бўлади. Лекин асосий ёрдам бирламчи касалликни даволашга қаратилади, чунки микроблар ўчощини тозаласак, даволасак болани аҳволи яхшилана боради. Кўпроқ ачитқили аралашма кефир, творог, В-кефир, биолакт «Ором»лар берилади, ичакда сўрилишнинг яхшиланиши овқатларнинг парчаланиши учун зарур. Умуман, эмизикли болаларда меъда–ичакнинг ўткир яллищланиши, иқлим шароити иссиқ пайтларида кўп учрайди, унинг парентерал формаси эса иқлим танламайди, ҳамма вақт учраб туради. Олдини олишда тиббий ходимларни асосий вазифаси хонадонларнинг тозалигини, онанинг болага парваришини ва боланинг овқатланиш режими ва менюсини текшириб,

тушунтириш ва йўлланмалар бериш, сан-оқартув ишлари олиб бориш, суҳбатлар ўтказиш, маслаҳатлар беришдан иборатдир.

Похожие

Кичик ёшдаги болаларда овкат хазм килишнинг уткир бузилиши

Болаларда овқат ҳазм қилиш, моддалар алмашинувининг бузилиши ва унинг олдини олиш, парваришлаш

Овқат ҳазм қилиш органлари касалликлари

Эрта ёшдаги болалар касалликлари диатезлар

Болаларда моддалар алмашинувининг бузилиши, унинг аломатлари, олдини олиниши