Kasbga oid kasalliklar - Медицина - Рефераты

Kasbga oid kasalliklar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

20.5986328125 KB

Kasbga oid kasalliklar Reja: 1. Pnevmokoniozlar 2. Tebranish kasalligi

Pnevmokoniozlar Kasb - kor kasalliklariga ishlab chiqarishda , mehnat faoliyati davridagi noqulay omillar natijasida organizmning normal yashash faoliyatini izdan chiqaruvchi kasalliklar guruhi kiradi . Mehnat inson faoliyatining bir turi bo’lib, kishi salomatligini mustahkamlashda ko’maklashuvchi, jamiyatda yashash uchun qulay sharoit yaratishda ta’sir etuvchi omil hamdir. Shu bilan birga, ayrim mehnat turlari, ya’ni ish joyidagi noqulay sharoitlar kasb-kor kasalliklari kelib chiqishiga sabab bo’ladi. Bularga misol tariqasida ish joyining texnik jihatdan yaxshi jihozlanmaganligi, sanitar-gigiyenik normativlarga amal qilinmaslik, texnik xavfsizlik qoidalarining buzilishi va boshqalarni keltirish mumkin. Ishlab chiqarish mahsulotlari va mehnat faoliyatining asoslari ham ishlayotgan organizmga kasallik kelib chiqishida noqulay omil (kasb-kor omili) sifatida ta’sir etishi mumkin. Ishlab chiqarishning rivojlanishi va qishloq xo’jaligida ishlab chiqarish mahsulotlarini kengaytirish borasida amaliyotda yangi toksik moddalrni qo’llash, fizik omillarning ta’siri, odam organizmiga ta’sir etuvchi omillar (elektromagnit maydon, radioaktiv va lazer nurlanishlar, tebranish, shovqin, chang, namlik, kimyoviy moddalar va b.) turining ko’payishi va ular ta’sirining o’zgarishiga sabab bo’lmoqda. Etiologiyasi. 1. Ishlab chiqarish changlarining ta’sirini o’z ichiga olgan kasalliklar (pnevmokoniozlar, changli bronxit va boshqalar). 2. Ishlab chiqarish muhitining jismoniy ta’sirlarini o’z ichiga olgan kasalliklar (tebranish kasalligi, kuchli shovqin ta’sirida shikastlanish, tashqi muhitning yuqori va past harorati). 3. Ishlab chiqarish muhitining kimyoviy ta’sirini o’z ichiga olgan kasalliklar (o’tkir va surunkali zaharlanishlar). 4. Ishlab chiqarishning biologik ta’sirini o’z ichiga olgan kasalliklar. 5. Ayrim a’zo va sistemalarning zo’riqishidan kelib chiqadigan kasb kasalliklari.

Ishlab chiqarish muhiti va mehnat jarayonining xarakteri, sharoiti, mehnatkashlarning funksional qobiliyatiga va sog’lig’iga katta ta’sir ko’rsatadi. Mehnat turi xavfi va zararli sharoitiga ko’ra 3 bosqichga bo’linadi: A . Mehnat turi va sharoitiga ko’ra aniqlangan va ta’sir to’xtatgandan keyin qayta xarakterga ega bo’lgan funksional o’zgarishlar yuz berishi mumkin. B . Mehnat turi va sharoitiga ko’ra funksional o’zgarishlarga olib keladigan va vaqtinchalik mehnat faoliyatini yo’qotib, kasb kasalliklarining yengil formasi vujudga kelishi mumkin. D. Mehnat turi va sharoitiga ko’ra kasb kasalligining xavfli rivojlanishi va vaqtinchalik mehnat faoliyatini yo’qotib, kasallikning yuqori bosqichiga ko’tarilishi. Klinikasiga ko’ra kasb kasalliklari quyidagilarga bo’linadi: 1. MNS zaharlanishi: ensefolopatiya, nevrit. 2. Qon zaharlanishi: anemiya, leykopeniya. 3. Ovqat hazm apparatining zaharlanishi: toksik gepatit, ichak kasalliklari. 4. Nafas yo’lining zaharlanishi: pnevmokoniozlar, changli bronxitlar. 5. Teri zaharlanishi: dermatitlar Pnevmokoniozlar Bu kasallik ham kasb kasalligi bo’lib, ishlab chiqarish jarayonidagi changlar bilan uzoq vaqt davomida nafas olish natijasida yuzaga keladi va o’pka fibrozi bilan xarakterlanadi. Sabablari quyidagilar: 1. Mineral changlar ta’siridan kelib chiqadigan pnevmokoniozlar — silikoz, silikatozlar (asbestoz, talkoz, sement changidan kelib chiqadigan silikatoz). 2. Metall changlari ta’siridan kelib chiqadigan pnevmokoniozlar — sideroz, aluminoz, berillioz. Sideroz — shatyorlarda, aluminoz — metall erituvchilarda, berillioz — metall berilliy bilan nafas olgan shaxslarda uchraydi. 3. O’simliklar changlaridan kelib chiqadigan pnevmokoniozlar: amiloz — un changidan; bissinoz — paxta changidan kelib chiqadi.

Pnevmokoniozlardan silikoz ko’p uchraydi. Silikoz — bu kremniy II oksidi changlari bilan uzoq vaqt nafas olganda kelib chiqadigan pnevmokoniozdir. Ayniqsa tog’-sanoat ishchilari o’rtasida keng tarqalgan. Kelib chiqishiga ko’ra silikozning quyidagi nazariyasi mavjud: — mexanik nazariya; — zaharli kimyoviy nazariya; — biologik; — immunologik nazariya. Klinikasi. Silikoz kasalligi asta-sekin rivojlanib, bemorni bezovta qilmaydi. Ertangi va vaqtinchalik belgisi bu — ko’krak qafasidagi og’riqlar, hansirash va yo’tal. Og’riq, asosan, kurak va kurak ostida bo’ladi. Bemorlarning limfatik sistemasi orqali o’pkaga chang borganda, plevra bo’shlig’ida o’ramalar hosil bo’ladi, ya’ni (spaykalar). Bemorlarda hansirash jismoniy zo’riqish mahalida paydo bo’ladi, keyinchalik hansirash kuchayib, doimiy bo’lib qoladi. Perkussiya qilinganida: o’pkalar ustida fibroz o’zgarishlar bor joylarda perkutor tovush bo’g’iq bo’ladi, emfizema bor joylarda esa “quticha tovushi” eshitiladi. Auskultatsiyada: nafas susaygan, quruq xirillashlar eshitiladi, plevraning ishqalanish shovqini eshitiladi. Agar bemor doimo yo’talib, yiringli balg’am ko’p miqdorda tashlab tursa, bronxoektazlar borligidan dalolat beradi. Silikozda o’pka sili avj oladi. Rentgenologik tekshirganda: o’pka naqshi quyuqlashib, dog’-dog’ va taram-taram joylari borligini ko’rish mumkin, bu biriktiruvchi to’qima o’sib ketganligidan dalolat beradi. Davolash: 1. balg’am ko’chiruvchilar — mukaltin, bromgeksin, altey ildizi damlamasi, termopsis o’ti damlamasi; 2. bronxolitiklar — eufillin 2,4% — 10,0 v/i yoki tabletkasi 0,15 g dan 1 tabletkadan 1—2 mahal, bronxolitin 1 osh qoshiqdan 3 mahal; 3. yiringli balg’am bo’lsa, antibiotiklar, sulfanilamidlar; 4. fizioterapevtik muolajalar;

5. davolash fizkulturasi bilan shug’ullanish; 6) sanatoriya-kurortlarda davolash tayinlanadi. Profilaktikasi: — ishlab chiqarish korxonalarida changga qarshi kurashish kerak (sexlarni tozalash, ventilatsiya qilish); — ishchilarni muntazam ravishda dispanser ko’rigidan o’tkazish zarur — flurografiya o’tkaziladi. — sezilarli pnevmokonioz topilsa, ishchilar boshqa kasbga o’tkaziladi. Tebranish kasalligi Tebranish (vibratsion) kasalligi — kasb kasalligi bo’lib, tebranishlar (vibratsiyalar) ta’siridan kelib chiqadi. Tebranish kasallik 3 turga bo’linadi: 1. Lokal (mahalliy) tebranishlar ta’siridan kelib chiqadigan kasallik. 2. Umumiy tebranishlar ta’siridan kelib chiqadigan kasallik. 3. Murakkab tebranish, ya’ni mahalliy va umumiy tebranish ta’siridan kelib chiqadigan tebranish kasalligi. Kasallik patologik jarayonning amalga oshishiga qarab 4 bosqichga ajratiladi: 1)boshlang’ich (yengil); 2)yengil amalga oshgan; 3) amalga oshgan; 4) ifodalangan. Sabablari. Ishlab turgan odamning, asosan, qo’llariga ta’sir ko’rsatadigan tebranishlar mahalliy tebranishlar deyiladi. Butun organizmga ta’sir qiladigan tebranishlar umumiy tebranishlar deyiladi. Tebranish kasalligi metall va tosh kesuvchilar, elektr arralar bilan daraxt kesuvchilar, uchuvchilar, stanokda ishlaydiganlarda uchraydi. Kasallik asta- sekinlik bilan rivojlanadi. Eng ko’p uchraydigan formasi bu— mahalliy tebranishdir .

Mahalliy tebranishlar ta’sirida kelib chiqadigan tebranish kasaligining klinikasi. Bemorlar kechalari yoki dam olayotgan paytda qo’l panjalarining og’rishidan, uvishib qolishidan, barmoqlarning oqarib qolish xurujlaridan shikoyat qilishadi. Bu kasallikda, asosan, qon tomirlarda qon aylanishi buziladi. Avvaliga qaysi qo’l tebranish ta’siriga ko’proq uchrab tursa, o’sha qo’l tomirlarida qon aylanishi buziladi. Qo’lda og’riqlar, barmoqlarning sezuvchanligi, terining harorati pasayib ketadi, shuning uchun bemorlarning kaftlari terlab, barmoqlari sovqotib yuradi. Kasallik uzoq cho’zilib, og’irlashgan sari sezuvchanlik pasayadi, hatto yo’qolib ham ketadi. Katta amplitudali tebranishlar muskullar, bo’g’imlar va suyaklarda o’zgarishlar paydo bo’ladi. Distal falangalar, falangalararo bo’g’imlarning deformatsiyasi kuzatiladi. Panja suyaklari rentgenologik plyonka tushirilganda osteoskleroz va osteoporoz hodisalarini ko’rish mumkin. Umumiy tebranishlar ta’siridan kelib chiqadigan tebranish kasallikning klinikasi. Bunda bemorlarda bosh miyaga aloqador o’zgarishlar paydo bo’ladi. Bemorlarda bosh og’rishi, xurujsimon bosh aylanishi, eshitish qobiliyatining susayishi, ko’zning xiralanishi kuzatiladi. Uyqusizlik, tajanglik, umumiy darmonsizlik, yurak sohasida siquvchi og’riqlar, taxikardiya kuzatiladi. Bundan tashqari, bemorlarda qo’l va oyoq panjalarining og’rishi, sezuvchanlikning pasayishi, temperaturaning pasayishi ham kuzatiladi. Davolash: 1. tomirlarni kengaytiruvchi vositalar — 1% li spazmolitin eritmasi —10 ml, m/o, kuniga 4—5 marta; 2. ganglioblokatorlar — benzogeksoniy eritmasi 1% li —1 ml, m/o, aminazin 0,025 gli tabletka 1 marta kechasiga; 3. novokain 2% li —5 ml, m/o, 10 kun davomida; 4. vitaminlar B guruhi, nikotinat kislotasi, vitamin C — askorbinat kislota, nikotin kislota 1% li —1,0; askorbinat kislota 5% li 2 ml vitamin B 1 6% li1,0, vitamin B 6 5% li 1,0, teri ostiga;

5. fizioterapevtik muolajalar: elektrofarez va UVCH; qo’l panjalariga 5% novokain eritmasi bilan elektroforez; UVCH; yoqa zonasiga, qo’l va oyoq panjalariga, bel sohasiga parafin applikatsiyalari, balchiq applikatsiyalari. Balneoterapiya: serevodorod, radonli, azotli 37°C li vannalar 10—15 min davomida; davolash gimnastikasi, massaj, sanatoriya-kurortlarda davolanish tayinlanadi.

Adabiyotlar 1. O’. B. Sharapov. Ichki kasalliklar. Abu Ali ibn Sino. T., 1994. 2. K. Bahodirov. Ichki kasalliklarda tashxis va diagnostika. T., 1993. 3. L.S. Zalikina. Bemorlarning umumiy parvarishi. T., 1995. 4. N.M. Kamolov. Ichki kasalliklar. T., 1996. 5. V.A. Galkin. Ichki kasalliklar. T., 1989.

Похожие

Irsiy kasalliklar

Еndokrin kasalliklar

Еndokrin kasalliklar

Еndokrin kasalliklar

ASAB-PSIXIK KASALLIKLAR