Jarroxlik bo'limining tuzilishi va unda tibbiy xamshiraninig roli

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46.5 KB

Скачать

Jarroxlik bo`limining tuzilishi va unda tibbiy xamshira ninig roli. Reja: 1. Xirurgik statsionarning tuzilishi. 2. Xirurgiya bo`limida tibbiy xamshira yuritadigan xujjatlar. Xirurgik ishni tashkil qilish. 3. Og`riqsizlantirish va jonlantirish.

Xirurgiya boshqa tibbiyot fanlaridan farqli ularoq , uz xususiyatlariga ega bo`lib, bu xirurgik xizmat asosida ishlarni talab etadi. Operatsiya vaqtida aseptika va antiseptika qoidalariga katta e`tibor betiladi. Xirurgik xizmat ko`rsatish va uni takomillashtirish jarayoni shoshilinch- kechiktirib bo`lmaydigan va rejali amalga oshiriladi. Xirurgik statsionarning tuzilishi. Zamonaviy xirurgik statsionardagi palatalar, operatsiya bloki va xonalarga qo`yiladigan talablar boshqa soxadagi tibbiy yo`nalishlardan farq qiladi. zamonaviy xirurgiya b`olimida 60 o`ringa muljallangan yotoq o`rinlari bo`ladi. Ayrim xollarda 25-40 urinli maxsus xirurgiya b`olimlari ham bo`ladi. Zamonaviy xirurgik palatalar 2 seksiyadan iborat bo`lib, ular zal, shlyuz yoki karidor bilan tutashtiriladi. Xar bir seksiya 30 tadan urin , bir yoshgacha bo`lgan bolalar uchun esa 24 urin bo`lishi kerak. palatalar bo`limida qo`yidagi xonalar ko`zda tutiladi:navbatchi xamshira posti, muolija xonasi, oshxona, oqliklarni saralash va ishlatilgan oqliklarni tozalash vositalarini saqlash xonasi, vannaxona kuhnya xonasi, xojatxona. Qabulxona bo’limi. Bemorlar qabulxona b`olimi orqali qabul qilinib, bu e rda ular birlamchi saralanadi. Bemorlar kasallikninig xususiyatiga ko`ra ular tegishli b`olimlariga yotqiziladi. Qabulxona b`olimi registratura , bemorlarni birlamchi kuzdan kechirish xonasi , vannaxona , toza kiyimlarni va bemorlarning kiyimlarini saqlash xonasidan iborat. Qabulxona b`olimida 1-2 ta tashxis apparatlari, shuningdek infeksion bemorlar uchun izolyator bo`lishi nohoyatda muhimdir. qabulxona bo`limida bemorga sanitariya ishlovi utkaziladi., gigiyenik vanna qabul qilinadi, sochiga bit, sirka va boshqalar bor - yo`qligiga qaraladi va bemorga kasalxona kiyimi – ichkiyim, xalat, shippak kiydiriladi. Umumiy xirurgiya bo`limi. xirurgik bemorlarga maxsus jixozlangan va uskunalar bilan ta`minlangan xirurgik bo`limlarda davo qilinadi. Xirurgik bo`limida bemorlar uchun palatalar, operatsiya bloki, bog`lov xonasi va boshqa

qo`shimcha xonalar (sanitariya , vanna , oshxona, bufet, ich kiyimlar uchun xonalar va xokazo...)Bol`adi xirurgik bo`limda vodoprovod. Markazdan isitish sistemasi, kanalizatsiya va havoni tozalab t8uradigan ventilyatsiya b`olishi kerak. Operatsiya bloki operatsiya bloki tarkibiga operatsiya zali, operatsiya oldi, narkoz, sterillash , va materiallar, Asbob-uskunalarni saqlash xonasi kiradi. Xirurgik bo`limdagi ishning xajmiga ko`ra bir necha operatsiya xonalari b`olishinin kuzda tutish lozim. Birgina operatsiya xonasi b`olgan joylarda toza oper-yalarni 1 – navbatda o`tkazish va yiringli oper-dan keyin to`la - to`kis tozalash shart ekanligini unutmaslik kerak. Xonalarni radiator bilan isitish lozim. Oper-ya xonasini xarorati 22-25 % c atrofida b`olishi kerak. Xona etarlicha charog`on bo`lishi , rangni buzib ko`rsatmasligi lozim. Tik tushadigan quyosh nuri xirurg ishini qiyinlashtiradi va yozda xonani isitib yuboradi. Oper-ya maydonini yoritihs uchun xirurg boshi va qo`llaridan soya tushmaydigan lampalardan foydalaniladi. Oper-ya xonasi yashshi shamollatilishi kerak. Buninig uchun ko`proq xavo oqib keladigan xavo almashtirgich moslamalar qo`lllaniladi , faqat xavoni isistadigan , sovutadigan ,namlab beradigan emas, balki uni sterializatsiya ham qiladigan maxsusu konditsioner eng ma`qul hisoblanadi. oper-ya xonasida ishga zaruru apparetlar va mebellargina b`olishio kerak. Bundan tashqari operatsiya stoli. Asboblar va bog`lassh materiali qo`yiladigan hamshira stoli, xirurg uchun stolcha , qon oqishini to`xtatish uchun termakogulyator , elektr surgich va onosteziologik apparatlar shular jumlasiga kiradi. operatsiya xonasini tozalash. tozalash qo`yidagicha bo`ladi: 1) kundalik tozallashoperatsiya jarayonida poldagi narsalar terib olinib, qondan ifloslangan pol artiladi, operatsiya tugagandan keyin qondan ifloslangan tog`ora, ifloslangan o`liklar yig`ishtirib olinadi. 2) yakuniy tozalash- operatsiya kuni oxirida pol va mebellar tozalab yuviladi. Devorlar odam b`oyi etadigan joygacha artib chiqiladi.

3) batamom yig`ishtirib tozalash- ship, devorlar, pol, derazalar, haftasiga bir marta mexanik va kimyoviy preparatlar bilan tozalanadi. 4) oldindan yig`ishtirib tozalash xar bir operatsiya kuni oldindan gorizontal satxlar xul latta bilan artib , changdan tozaladi. narkoz xonasi odatda maxsus xona b`olib, unda anesteziologik ishlatiladigan narkoz apparatlari, dori vosita xujjatlar b`oladi. Ba`zan bu honada narkozninig boshlang`ich bosqichlari o`tkaziladi, so`ngra bemor oper-ya xonasiga olib kiriladi. Sterealizatsiya yoki avtoklav xonasiga oper-ya uchun oqliklar va asboblarni sterealizatsiya qilish uchun avtoklavlar, sterealizator va qaynatkichlar o`rnatilgan b`oladi. Asbob- anjomlar xonasi xirurgik asboblar va apparatlari saqlash uchun xizmat qiladi, ular oynavand shkafda saqlanadi. materiallar xonasida operatsiya uchun oqliklar, yara b`oglash va chok qo`yish materialini tayyorlash uchun foydalaniladi. B o g` l o v xonasi- bog`lashlar va ayrim muolaja va kichik oparatsiyalar o`tkazishga mo`ljallanib, , maxsus jixozlangan b`olmog`i lozim. p a l a t a l a r xirurgik b`olimda keng , yorug` va yahshi shamollatilgan palatalar b`olishi kerak. Xamshiralar posti- xamshiralarninig asosiy ish joyi bo`lib, u palatalardagi bemorlarga, palatalar esa unga yahshi ko`rinib turadigan bo`lishi kerak. Anesteziologiya , reanimatsiya b`olimlarida es a post bevosita palatada joylashadi. Post dori- darmonlar , asboblar, parvarish vositalari, xujjatlar qo`yiladigan shkaflar bilan jihozlangan b`olishi kerak. Xamshira stolida telefon, sigmnalizatsiya, stol chirog`i va qog`ozlar bo`lishi kerak. Oyna tagida kun tartibi va parhezi k`rsatilgan kasallar ro`yhati, xarorratni qayt qilish varag`i , kalendar, ayrim vrach ko`rsatmalari, bemorlarni xar xil tekshirishlarga yo`l- yoriqlar , operatsiyalarga tayo`rlash y`ol- yo`riqlar va qoidallari b`olishi kerak.bundan tashqari postda stol yonidagi shkafda dorilar, termometr, shpatel, bankalar, isitkichlar, oshqozonni yuvish va shira olish uchun n ishlatiladigan rezina naylar (zondlar) turishi kerak. Post yonida tarozi, b`oy ulchagich sovutkichlar turadi. “a” “b” ro`yhatdagi dorilar muolaja xonasidagi seyflarda saqlanadi. Shkafda anafilaktik shok holatida yordam berish uchun dorilar turishi kerak. Bemorlarni lozim b`olganda xamshirani chaqirishi uchun yorig`lik va tovush signallari b`olishi lozim. xirurgiya b`olimida ishlatiladigan hujjatlar

- statsionarda yuritiladigan hujjatlar - operatsiya va bog`lamlarni ro`yhatga oladigan hujjatlar. - xamshira postida yuritiladigan hujjatlar. - muolaja xonasida yuritiladigan xujjatlar. - bog`lovxonada yuritiladigan xujjatlar. xirirgiya bo`limi katta hamshirasi tomomnidan yuritiladigan xujjatlar: - kasallarninig ulimini qayd qilish daftari. - dori- darmon va ularning sarflanishinin ro`yhatda oladigan daftar. - kuchli ta`sir etuvchi va narkotik moddlarini ro`yhatga olish daftari. 2- mavzu Og`riqsizlantirish va uning turlari. hozirgi vaqtda ham operatsiya oldindan og`riq yo`qotilmay qilinmaydi og`riqsizlantirish daganda ohgriq sezgisini yo`otish maqsadida qo`llaniladigan tadbirlar yig`indisi tushuniladi. Og`riqqa va uninig oqibatlari bilan kurashish bilan anestiziologiya shug`ullaniladi. Og`riqsizlantirishning qo`yidagui turlaridan foydalaniladi: 1) maxsus narkotik moddalar hidlatib, venaga yoki to`g`ri ichakka maxsus preparatlar yuborib yuzaga keltiriladigan umumiy og `riqsizlantirsh. 2) og`riq sezgilari operatsiya sohasida yo`qotiladigan va mahsus moddalar yuborish yo`li bilan yuzaga keltiriladigan maghalliy og`riqsizlantirish. 3) ogriqsizlantirishning aralash va kombinatsiya Qilingan turlari. Umumiy og`riqsizlantirish umumiy og`-sh deganda sun`iy vositalarni qo`llash yo`li bilan markaziy nerv sistemasini chuqur tormozlash tushuniladi. Bunda es-hush , sezuvchanlikning hamma turlari birin- ketin yo`qoladi, skelet muskullari bo`shahsadi, reflekslar so`nadi Narkoz turlari. Narkotik moddani kiritish yo`llariga kura ingalyatsiyali va ingalyatsiyasiz umumiy og`riq-sh farqlanadi.

Ingalyatsion narkoz deb, narkotik modda nafas orqali yuboriladigan umumiy og`riqsizlantirish turiga aytiladi. Ingalyatsiyasiz narkozlarga vena ichi , tug`ri ichak, teri osti turlari kiradi. narkotik uyquninig chuqurligiga kura narkoz yuzaki va chuqur bo`lishi mumkin. bitta narkotik modda yuboriladimi, yoki ularnnig aralashmasimi, shunga ko`ra qo`yidagilar farq qilinadi: bittta modda beriladigan cof narkoz (azot 1 oksidi , efir, ftorotan ... Bu moddalarning aralashmasi qullaniladigan narkoz- aralash aralash narkoz d-di. Faqat narkotik moddalar emas, balki ularning yuborish yo`lllari ham kombinatsiya qilinadigan narkoz-kombinatsiyali narkoz d-di. Ingalyatsiya uchun qo`yidagi moddalar keng qo`llaniladi: 1. Suyuq narkotik moddalar: efir- uziga xos xidin va achishtiruvchi ta`mi bol`gan rangsiz tiniq suyuqlik. Oson alangalanadi. Efirning xavo bilan aralashgan bug`lari portlashi mumkin Xloroform- tiniq rangsiz suyuqlik. Yorug`likda parchalanadi. Organizmdan asosan siydik yo`li bilan chiqariladi. Xloretil - uziga hos xidli, uchuvchan rangsiz suyuqlik. Oson alangalanadi. Shisha ampulalarda 20 ml. Dan chiqariladi. Ftorotan- yoqimli hidli rangsiz suyuqlik. Alangalanmaydi va portlamaydi. Bemor 1-2 daqiqa ichida hushidan ketadi.narkotk holat tezda yuz beradi. Ko`pincha azot-1-oksid bilan birga qo`llaniladi. Pentran – (ingalan) o`ziga hos meva hidi keladigan tiniq suyuqlik ,alangalanmaydi va portlamaydi.narkotik faolligi jihatidan efir va xloroformdan ustunlik qiladi g a z s i m o n narkotik modalar Azot i-oksidi –shodlantiruvchi gaz.pulat ballonlarda saqlanadi. Yonmaydi, xidsiz.kislarod bilan aralashmasi 70-80 % li azot va 30-20% li kislarod ishlatiladi.

Siklopropan- tez yonuvchi gaz. Portlashi mumkin, ballonlarda saqlanadi. Tez ta’sir qiladi. Mahalliy og`riqsizlantirish deganda bemorning es- xushi saqlangan holda operatsiya maydoni sohasiga og`riqning yo`qolgani tushuniladi. Xozirgi vaqtda mahalliy og`riqsizlantirishning quyidagi turlari farqlanadi. Surtish va namlash yo`li bilan anesteziyalash –kuz kasalliklarida ,lor, urologiya va bronxologiyada qo`llaniladi. i- 10% li novkain yoki 0,1 % li sovkain eritmasi bilan ho`llangan tampon bilan namlanadi. Narkozda yuz beradigan asoratlar: I) Narkoz o`tkazish vaqtida ii)narkozdan keyingi asoratlarga bo`linadi. Narkoz vaqtidagi asoratlar texnikasini noto`g`ri o`tkazish, apparatlarning nosozligi, bemor axvolining og`irligi natijasida sodir bo`lishi mumkin.bunday xollarda asfiksiya ro`y berishi va yurak to`xtab qolishi mumkin: i . Mexanik sabablar (tilning orqaga ketib qolishi,kusuk massalarining tikilishi).2 .toksinli sabablar (narkotiklarning dozasini oshirish)3.reflektor sabalar(narkotik ta’sirida yurak va nafasning tuxtab qolishi) yurakni sun’iy massaj qilish Yurak tuxtaganda o`tkaziladigan reanimatsion tadbirlar yurakni tashqi massaj qilish va sun’iy nafas oldirish bo`lib, bular bir vaqtda bajariladi.yurakni tashqi uqalash yo`lida tush suyagining pastki №1|3 qismi kaft bilan faol bosiladi. .bunda yurak tush suyagi va umurtqa pog`onasi oralig`ida qisiladi va ma’lum miqdordagi yurakdagi qon tomirga haydaladi. Bunday xarakat minutiga 50-70 marta takrorlanadi va muolaja tekis katta joyda bemorni chalqancha yotqizilgan holatda o`tkaziladi. Yurakni tashqi massaj qilish qo`yidagicha ijobiy belgilari bilan aniqlanadi: a) Uyqu arteriyasida tomir urushining paydo bo`lishi. b) Kuz qorachiqlarining torayishi. c) Yuz terisi, tirnoqlar va lablarning qizarishi d) Mustaqil nafas xarakatlarining paydo bo`lishi e) Mushaklar tonusining paudo bo`lishi. yurakni bilvosita massaj ( yopiq) qilish. Bu usulning mihiyati shundaki, yurakning tush suyagi bilan umurtqa pog`onasi o`rtasida qisilish natijasida katta va kichik qon aylanish doirasining

$yirik tomirlariga qon haydaladi va shu tariqa qon aylanish va hayotiy muhim a’zolar funksiyasi sun’iy ravishda quvvatlanib turiladi.bemor qattiq uringa chalqancha yotqiziladi , bir qul kafti tush suyagining pastki 1\3 qismiga , ikkinchi kaft birinchisining ustiga qo`yiladi, qo`llar tirsak bo`g`imlarida yozilgan bo`lishi kerak, sungra yordam kursatayotgan odamtushni turtkisimon bosib uni umurtqa pog`onasi yo`nalishi bo`yicha 3-5 sm.ga siljitishga,shu vaziyatda taxminan 1,2 sk.kutib turishga sungra qo`llarni tushdan olmasdan turib, ularni tez bushatishga xarakat qiladi . Sun`iy nafas berish usullari Nafas yo`llari utkazuvchanligini tiklash, nafas - tovush boylamlarininig spazmi, nafas yo`llariga kusuk massasininig tikilishi, intubatsion naychaninig buralib ketishi ,tilning xalqumga ketib qolishi va shu kabilar oqibatida nafas faoliyati tuxtashi mumkin. nafas yo`llari tulik yoki qisman bekilishi mumkin. Bexush holatda yotgan odamda nafas yo`llari erkin o`tkazuvchanligini tiklash uchun tez va izchillik bilan qo`yidagi tadbirlarin o`tkaaizsh zarur: 1) bemorni qattiq yuzaga chalqancha yoyqizish. 2) boshini orqaga engashtirish. 3) pastki jag`ini oldinga va yuqori surish va og`zini och. 4) og`iz va tomoqni shilimshiq va boshqalardan tozalash. 5) bemorni og`ziga xavo yuborib, kukrak qafasi ekskursiyasi va nafas chiqarishni kuzatib turish mumkin. og`izdan- og`izga yoki og`izdan-burunga nafas berish usuli nafas oldirishninig eng ta`sirchan va oddiy usulidir. Bemor boshini orqaga ko`proq engashtirib, chalqancha yotqiziladi. Buning uchun bemorning kuraklari ostiga bolishga uxshatib yumoloqlangan adyol qo`yiladi. Bemorninig burni barmoqlar bilan qisiladi, og`ziga doka yoki ro`molcha yopiladi va chuqur nafas olib xavo bemorninig og`ziga puflanadi. Nafas chiqarish susut bo`ladi, bir minutda taxminan 12-16 marta puflanadi. Bemorning jag`lari maxkam qisilgan xollarda og`izdan burunga sun`iy nafas oldirish ususli foydali hisoblanadi. Bu maqsadda bir qul bilan bemorninig boshi manglayidan orqaga oqaga engashtiriladi. 2-kul bilan iyagidan ushlanadi va pastki jag`ini yuqoriga kutarilib, og`zi berkitiladi. So`ngra chuqur nafas olib lablar bilan burnini kamrab olib jadallik bilan nafas puflanadi.$

Jarroxlik bo'limining tuzilishi va unda tibbiy xamshiraninig roli

20.09.2019

0

46.5 KB

Похожие