Эшитув найининг фаолиятини аниқлаш - Медицина - Рефераты

Эшитув найининг фаолиятини аниқлаш

Загружено в:

17.10.2023

Скачано:

0

Размер:

166 KB

Эшитув найининг фаолиятини аниқлаш Режа: 1. Эшитув найини ўтказувчанлигини текшириш усуллари 2. Пневмофонометрия 3. Товушли манометрия

Болаларда кўпгина ўрта қулоқ касалликларини ташҳислаш ва даволашда эшитув найини текшириш муҳим клиник аҳамиятга эга ҳисобланади. Кенг, “тирқишсимон” найнинг ҳолати ноғора бўшлиғини бурун- ҳалқум томонидан зарарланишини осонлаштиради. Бурун - ҳалқум соҳасидаги турли патологик ҳолатлар эшитув найини ўтказувчанлигига салбий таъсир килиб, болаларда ўткир ўрта отит, унинг оқибатида эса турғун эшитиш пастлигига олиб келади. Ҳалқум муртагини гипертрофияси (аденоидлар), ўрта ва пастки чиғаноқларнинг орқа қисмини катталашиши, ҳалқумнинг ўткир ва сурункали касалликлари эшитув найини фаолиятини бузилишига олиб келади, бунинг натижасида эса ноғора бўшлиғини ичида хаво айланишини (вентиляцияни) ўзгаришлари кузатилади. Эшитув найининг тешигини механик ёпилишидан ташқари, ноғора бўшлиғини вентиляцияси ва эвакуацияси фаолиятидаги ўзгаришлар ҳилпилловчи эпителийни ҳаракатига салбий таъсир кўрсатади. Юқоридагилардан келиб чикиб, эшитув найини ўтказувчанлиги ва унинг ёпилиб қолиш сабабларини чуқур билиш педиатрларнинг тўғри маслаҳат ва даволаш мезонларини танлашига имкон беради. Эшитув найини ўтказувчанлигини текшириш усуллари Умумий амалиёт шифокорлари учун эшитув найининг энг осон ва қулай текшириш усули- Тойнби усулидир. Бу усулни бажариш учун бемор болани бурун қанотлари бурун тўсиғига ёпиштирилади (бурун “қисилади”) ва ютиш харакатларин бажариш сўралади. Эшитув найи ўтказувчанлиги яхши бўлганида “шиққиллаш” овози қулоқларда сезилади. Вальсальва усулини (расм) бажариш ҳам осон ҳисобланади. Бола нафас олганидан сўнг бурун қанотлари қисилади ва бир вақтда оғзи ҳам ёпилади, шундан сўнг нафас чиқариш буюрилади, натижада ҳаво йиғмаси эшитув найлари томонга

йўналиб, шиққиллаган товуш қулоқда сезилади. Бу усулларни фақатгина катта ёшдаги болаларда ўтказиш мумкин. Расм. Вальсальва усули. Эшитув найини ўтказувчанлигини педиатрлар кўпинча қўллайдиган осон усуллардан бири Политцер баллони дан фойдаланиб аниқлашдир ( расм). У учида олива кўринишидаги мосламаси бор бўлган резинали баллон ва найдан иборатдир. Тутқични бурун даҳлизига киргизилади, иккинчи тарафидаги бурун қанотини бурун тўсиғига босилади. Болага баъзи сўзларни (“пароход”, “ку-ку”) талаффуз қилиш буюрилади, артикуляция пайтида юмшоқ танглай кўтарилиб, бурун - ҳалқумни оғиз – ҳалқумдан ажратади. Шу вақтда резина баллон қаттиқ сиқилади ва натижада хаво бурун - ҳалқум орқали эшитув найига ўтади. Тойнби, Вальсальва тажрибалари ва Политцер усулида пуфлаш беморнинг ҳиссиётига асосланган бўлиб, уни аниқлаш учун икки учида оливали тутқичи бўлган резина найдан фойдаланилади. Оливаларнинг биттаси беморни текширилаётган қулоғини ташқи эшитув йўлига, биттаси эса шифокорни қулоғига тиқилади. Най яхши ўтказувчан бўлганида шифокор шовқин ёки товуш эшитади, бемор эса қулоғида “урилганлик” ҳиссини сезади.

Расм. Политцер усулида пуфлаш. Қулоқ катетери ёрдамида эшитув найини ўтказувчанлигини аниқлаш анча мураккаб усуллардан хисобланади (расм). Бу усул кўпинча эшитишни бир тарафлама аниқланиши лозим бўлганда қўлланилади. Катетер метал найчадан иборат бўлиб (хар хил кенгликда) бир учи тумшуқсимон қайрилган бўлади, иккинчи учи варонкасимон кенгайиб тугайди. Тумшуқсимон қайрилган юзасида варонкасимон кенгаймани устида кичкина узукчаси бўлиб, у катетернинг тумшуғи йўналишини кўрсатиб туради. Расм. Эшитув найи катетеризацияси. Бурун бўшлиғининг пастки йўли маҳаллий анестезия қилингандан сўнг, катетерни тумшуқсимон қайрилган учини бурун бўшлиғини туби орқали бурун - ҳалқумгача киргизилади, халқум орқа деворига урилгунча. Шундан сўнг, катетерни

ичкарига айлантирилади ва ташқарига тортилади, димоғ суягига теккунича. Шу холатда катетерни ташқи тарафга айлантирсак, у эшитув найининг ташқи тешиги проекциясига тўғри келади. Катетерни ташқи учига резина баллон уланади ва пуфлаб кўрилади. Муолажани самарадорлигини аниқлаш учун Политцер усулидагидек текшириш лозим бўлади. Юқорида санаб ўтилган эшитув найини ўтказувчанлигини текшириш усулини баҳолаш беморларни субъектив ҳиссиётига асосланган бўлганлиги уни кичик ёшдаги болаларда бажариш қийинчилик туғдиради. Бу усулларни 4-5 ва ундан катта ёшдаги болаларда ўтказиш мумкин. Эшитув найини ўтказувчанлигини объектив текшириш усулларидан бири бу - қулоқ манометриясидир . Ташқи эшитув йўлига герметик ёпиб турувчи резинали қопқоқча-тиқин киргизилади, тиқин марказида ингичка бўлинмали шиша найча жойлашган бўлади. Найча ичида бўялган спирт бўлиб, эшитув найи пуфланганда у харакатга келади. Охирги йилларда бу текширув усули кенг татбиқ қилинмоқда. Эшитув найининг ўтказувчанлиги ва ноғора бўшлиғидаги босимни аниқ сифат ва сонли кўрсаткичларини аниқловчи янги усуллар ишлаб чиқилган. Пневмофонометрия ташқи эшитув йўлини герметик ёпиш натижасида босимни аниқлашга асосланган бўлиб, бола товушни яхши эшитганида аниқланади. Бунинг учун аудиометр компрессор билан комбинацияланади, овоз кўрсаткичлари ва босимни бемалол ўзгартирса бўлади. Ташқи эшитув йўлини Зигле воронкаси билан ёпиш мумкин, бунинг натижасида ноғора пардани холатини аниқлаш осон кечади. Пневмотубометрия эшитув найини ўтказувчанлигини аниклашда ишлатилади. Эшитув найини халқум тешигига катетер қўйилади, компрессор орқали ҳаво юборилади, найни очиш учун керакли босим сув манометри ёрдамида ўлчанади. Товушли манометрия юкоридаги усулни модификацияланган шакли бўлиб, ҳаво билан биргаликда най ичига овоз юборилади. Плетизмограф ёрдамида бир вақтни ўзида най очилишга кетган ҳаво босими ва ташқи эшитув йўлидаги товуш босими ўлчанади.

Мураккаб холатларда эшитув найини ҳолати контраст рентгенография усули билан текширилади. Контраст модда ретроград усулда, яъни эшитув найини халқум тешиги орқали ёки ноғора парда тешик бўлганида ноғора бўшлиғи орқали юборилади. Олинган натижаларга кўра тимпанопластикани усулига кўрсатма борлиги аниқланади. Ҳаммадан қийинрок, лекин энг объектив най ўтказувчанлигини кўрсатувчи болаларда қўлланадиган усул бу ўрта қулоқни акустик импедансометрияси ёки тимпанометрия хисобланади (расм), чунки уни чақалоқликнинг биринчи ойидаёқ ўтказиш мумкин. Расм Импедансометрия усули.

Адабиётлар: 1. Гултекин М, Зайифоглу Караcа М, Куcукйилдиз И, Дундар С, Бозтас Г, Семра Туран Ҳ, эт ал. Инитиал ресулц оф популатион басед cервиcал cанcер сcреенинг програм усинг ҲПВ тестинг ин оне миллион Туркиш wомен. Инт. Ж. Cанcер. 2018; 142:1952–1958. 2. Густафсон КС, Фуртҳ эЕ, Ҳеитжан ДФ, Фанслер ЗБ, Cларк ДП. ДНА метҳйлатион профилинг оф cервиcал сқуамоус интраепитҳелиал лесионс усинг лиқуид-басед cйтологй спеcименс: ан аппроач тҳат утилизес реcеивероператинг чараcтеристиc аналйсис. Cанcер. 2004;102(4):259–268. 3. Гуятт ГҲ, Охман АД, Вист ГЕ, Кунз Р, Фалcк-Йттер Й, Алонсо-Cоелло П, Счунеманн ҲЖ. ГРАДЕ: ан эмергинг cонсенсус он ратинг қуалитй оф эвиденcе анд стренгтҳ оф реcоммендатионс. Бмж. 2008;336(7650):924–926. 4.ҲеалтҳCоунcил. Сcреенинг фор cервиcал cанcер [Сcреенинг оп баармоедерҳалсканкер], Вол 2011/07 (Ҳеалтҳ Cоунcил, Ден Ҳааг, 2011). 5.Ҳесселинк АТ, Ҳеидеман ДА, Стеенберген РД, Cоупе ВМ, Овермеер РМ, Рижкаарт Д, Беркҳоф Ж, Меижер CЖ, Сниждерс ПЖ. Cомбинед промотер метҳйлатион аналйсис оф CАДМ1 анд МАЛ: ан обжеcтиве триаге тоол фор ҳигҳ-риск ҳуман папилломавирус ДНА-поситиве wомен. Cлин Cанcер Рес. 2011;17(8):2459–2465. 6.Ҳонг ЖҲ, Тсаи CС, Лаи Ч, Чанг ТC, Wанг CC, эт ал. Риск стратифиcатион оф патиенц wитҳ адванcед сқуамоус cелл cарcинома оф cервих треатед бй радиотҳерапй алоне. Инт Ж Радиат Онcол Биол Пҳйс. 2005; 63:492–499. дои: 10.1016/ж. ижробп.2005.02.012.

Похожие

Болалар оториноларингологияси

Эшитиш фаолиятини текшириш

Бўғозликни аниқлаш усуллари

Болаларда қулоқ тузилишининг хусусиятлари

Дориларнинг биосамарадорлигини аниқлаш усуллари