Эндоскопик текшириш усуллари - Медицина - Рефераты

Эндоскопик текшириш усуллари

Загружено в:

17.10.2023

Скачано:

0

Размер:

249 KB

Эндоскопик текшириш усуллари Режа: 1. Болаларда отоскопияни амалга оширишнинг хусусиятлари. 2. Қулоқ ҳолатига анъанавий интеграция схема маълумотлари.

Анамнез йиғилиб, ташқи текширув ва пайпаслаш бажарилгандан кейин ташқи эшитиш йўли, ноғора пардаси ва унинг тешилишида эса қисман ноғора бўшлиғи ҳам кўрилади. Ушбу текширув отоскопия (эндоскопик текшириш усулларидан бири) деб номланади. Энг оддий отоскопияни ўтказиш учун сизга ёруғлик манбаи, пешона рефлектори ва қулоқ воронкаси керак бўлади. Ёруғлик манбаи сифатида (расм) 40-60 Вт қувватга эга оддий стол чироғидан фойдаланиш мумкин, ваҳоланки эгилувчан штативга ўрнатилган махсус чироқлардан фойдаланиш қулайроқ. Чироқ боланинг ўнг қулоғи яқинига жойлаштирилади. Текширувни қоронғилаштирилган хонада амалга ошириш мақсадга мувофиқ саналади. Расм. Ноғора пардасини отоскопия текшируви схемаси. Акс этаётган нурни олиш учун одатда пешона рефлекторидан фойдаланилади (расм). Бу фокус масофаси тахминан 30 см бўлган бир оз ботиқ ойнали (шиша ёки ёки яхши силлиқланган металл) асбоб. Отоскопия пайтида текширилаётган боланинг қулоғини жуда яқин ёки узоқроқ қўймаслик керак, чунки фокус нуқтаси хиралашади. Рефлекторнинг ўртасида тешик мавжуд, чунки стереоскопик қабул учун бинокуляр кўрик зарур. Янги иш бошлаган шифокорлар учун бу бир оз қийинроқ, шу сабабли амалиёт бошида ўзини назорат қилиш учун иккинчи бўш кўзни кафт билан ёпиб туриш зарур.

Расм. Пешона рефлектори. Пешона рефлектори, одатда, ойнани тезда силжитиш имконини берувчи ва осонгина бошқариладиган шарнирли кўзгу билан боғланган махсус боғловга (мато ёки пластмассадан қилинган) эга. Қизиғи шундаки, биринчи ихтиро қилинган рефлекторларда боғлов ўрнида дастак, баъзида эса махсус пластина бўлган, уни врач тишида ушлаб турган. Албатта, бу жуда ноқулай бўлган, айниқса муолажалар ўтказиш пайтида. Расм. Отоскопия.

Сўнгги пайтларда ечиладиган қулоқ воронкалари билан бирлаштирилган оддий ёритиш мосламалари ёрдамидаги отоскопия кенг қўлланилмоқда (расм). Бу отоскоплар деб аталади (расм). Улар енгил, қулай, автоном ёритгичга эга (батареяда ишлайди) ва умумий амалиёт шифокорлари учун жуда қулай, айниқса амбулатор шароитларда. Айрим отоскоплар катталаштирувчи линзалар билан жиҳозланган, бу ҳам ноғора пардасини батафсил кўрикдан ўтказишни осонлаштиради. Расм. Отоскоп. Ушбу отоскоплар пневматик Зигле варонкаси учун дизайнда жуда ўхшаш. Шарли резина найча ён очилиши орқали Зигле пневматик воронкасига уланиши мумкин. Ташқи эшитув йўлига воронка киритилиб беркитилганда, унга ҳаво юборилиб ноғора пардасининг тебранишларини кузатиш мумкин. Воронка ноғора парданинг ёки унинг алоҳида бўлимларининг ҳаракатчанлигини аниқлаш учун ҳам ишлатилади. Пневматик воронкадан фойдаланиш оддий ва жуда фойдали диагностик усул, масалан, ўрта қулоқдаги ёпишқоқ, чандиқли жараёнлари билиш учун. Замонавий клиникаларда ёруғлик манбаи билан бирлаштирилган, бинокуляр лупалар ишлатилади, мослашувчан оптика ва галогенли лампалар кенг қўлланилади. Кундалик амалиётда микроотоскопия қилишга имкон берувчи махсус (кўриш) микроскоплардан фойдаланилади (расм). Оториноларингологлар кейинги

пайтларда операцион микроскопларни кенг қўллашмоқда, бу бизга бутунлай янги йўналиш яратиш имконини берди: отосклероз, ёпишқоқ ўрта қулоқ отит, тимпанопластика ва бошқаларда эшитишни яхшилайдиган микрохирургия. Расм. Отомикроскопия. Педиатр учун асосий ва зарур усул одатий умумий қабул қилинган отоскопия бўлиб қолади, у арзон ва мавжуд қурилмалар ёрдамида амалга оширилади: отоскоп ва пешона рефлектори. Бу усулни эгаллаш жуда осон эмас, лекин бу маҳорат қийин вазиятларда ёш шифокор учун бебаҳо бўлади. Қулоқни (отоскопия) текширганда, айниқса, ташқи эшитиш йўлидаги ҳар қандай манипуляция билан бинокуляр кўриш мутлақо керак. Нотўғри текшириш ноғора пардагача бўлган масофани нотўғри аниқлашга ва жароҳатланиш эҳтимолига олиб келади. Ташқи қулоқ каналини кенгайтириш учун қулоқ воронкаларидан фойдаланиш мумкин, баъзан улар автоматик кенгайтириш учун винт билан жиҳозланган бўлади. Бироқ, воронкани ташқи эшитув йўлига киритишдан олдин уни текшириб, трагусни

бармоғингиз билан олдинга суринг ва воронканинг тахминан керакли ўлчамини аниқланг. Кейин қулоқни текширганда ташқи эшитув йўлининг букилишини унинг тоғай қисмида тўғрилаш учун қулоқ супрасини чап қўл билан юқорига ва орқага тортилади (чақалоқларда ва ёш болаларда-пастга ва орқага) (расм). Расм. Қулоқни кўриш. Ўнг қўлнинг бош ва кўрсаткич бармоғи билан олинган қулоқ воронкаси ташқи эшитув йўлига енгил айланма ҳаракатлар билан киритилади. Баъзан бу кириш туфайли вагус нерв толаларини қўзғатгани учун кичик йўтал рефлекси пайдо бўлади. Баъзан ёруғлик нурининг йўналишида эпидермал ва олтингугуртли массалар кўринишидаги тўсиқлар мавжуд бўлиб, улар учи пахта билан ўралган зонд ёки ювиш йўли билан олиб ташланади. Отоскопиянинг асосий мақсади қулоқни текширишдан иборат бўлса- да, биринчи навбатда ташқи эшитиш йўли ҳақида тасаввурга эга бўлишингиз керак: унинг кенглиги, тоғай ёки суяк бўлимида мавжуд торайиш, торайиш табиати (концентрик ёки баъзи деворларга боғлиқ), стенотик бўлимнинг эластиклиги ва бошқалар.

Ташқи эшитув йўлининг бошида катта ёшдаги болалар аллақачон олтингугурт каби ҳимоя вазифасини бажарадиган сочларга эга. Баъзан отоскопия пайтида ажралма эшитиш йўлида топилади ва у эътибор билан олиб ташланиши керак. Ушбу секреция ташқи эшитиш йўлида яллиғланиш жараёнининг натижаси бўлиши ва қулоқни тўлиқ текширишга йул қўймаслиги ҳам мумкин. Кўп ҳолларда қулоқни текшириш ўрта қулоқ касаллигининг ташхисини аниқлаш учун жуда муҳимдир. Агар вентиляция бузилиши ёки чандиқлар ҳосил бўлиши кузатилса, ноғора парданинг ретракцияси (ичкарига, яъни ноғора бўшлиғи томонга тортилиши) кузатилади. Ноғора бўшлиғида яллиғланиш оқибатида экссудат ҳосил бўлганда ноғора пардасининг гиперемияси ва унда ўсимталар (грануляциялар) аниқланади. Транссудат билан ноғора парда хира, кўзгуга ўхшаш садаф ранги бўлмайди, баъзан суюқлик даражасини ҳам аниқлашингиз мумкин ва ҳ.к. Шундай қилиб, ноғора парда орқасида содир бўлган ва ҳар бир ҳолатда жуда типик отоскопик расмга эга бўлган жараёнларнинг ойнасига ўхшайди, бу диагностикага асос ҳисобланади. Ноғора парданинг кенг перфорацияси ва нуқсонлари билан тимпанал бўшлиқни ўрганиш учун қўшимча имконият мавжуд. Отоскопия пайтида нормал ноғора парда марварид-кулранг рангга эга бўлиб, иккита қисмдан иборат: pars tensa ва pars flaccida . Буларда бир қатор пунктлар белгиланади - идентификация (таниш) белгилари. Бу болғачанинг қисқа ўсимтаси ва тутқичи, олдинги ва орқа бурмалар, киндик ва ёруғлик рефлекси. Тасвирлаш қулайлиги учун ноғора парда фикран икки чизиққа бўлинади (биринчиси болға дастаси ва унинг давоми бўйлаб чизилади, иккинчиси гавдаси орқали перпендикуляр) 4 та квадрантга: олдинги-тепа, олдинги-пастки, орқа-тепа, орқа-пастки. Чандиқ ёки перфорация каби ҳар қандай деталларни тасвирлашда одатда уларнинг қайси квадрантда жойлашганлиги кўрсатилади.

Алоҳида нозологик шакллар бўйича бўлимларда батафсил келтирилган идентификация нуқталарининг характеристикаси жуда муҳимдир. Болаларда отоскопияни амалга оширишнинг хусусиятлари. Янги туғилган болада ноғора парданинг катталиги катталардагидек деярли бир хил бўлса-да, бу ёшда уни кўриш ва текшириш осон эмас. Ташқи эшитув йўли жуда тор бўлиб, кўп ҳолларда туғилганда чирк билан тўлган бўлади. Ноғора парда ташқи эшитув йўли юқори деворининг давоми бўлиб, тахминан 30° бурчак остида пастроққа қия бўлганлиги туфайли унинг олдинги қисмлари орқа томонидагига нисбатан чуқурроқ жойлашади. Эрта болалик даврида ноғора парданинг шакли деярли юмалоқ бўлиб, ёшга боғлиқ аста-секин овалсимон шаклга ўтади. Боланинг ноғора пардаси катталарникига қараганда қалинроқ, шунинг учун унинг ранги баъзан ўрта қулоқнинг яллиғланиш касалликларида ўзгармаслиги мумкин. Қулоқ ҳолатига анъанавий интеграция схема маълумотлари. Ташқи текширув: қулоқ супрасининг ҳолати, шакли, деформациялари, ўлчами, ранги, ҳолати (чўзилиши), шишиши ва унинг локализацияси, ташқи эшитув йўлига кириш, трагус, пре - ва постаурикуляр жойлар, қулоқ орқасига ўтиш бурмаларининг ҳолати, тери ранги, шишиши, бўйиннинг латерал юзаси ҳолати, томир тўплами, оксипитал лимфа тугунлари. Палпация: трагусга босганда оғриқ, паротид безининг проекциясида, қулоқ орқа юзасида, нейроваскуляр тўпламнинг стерноклеидомастоидеа (бош- буйин- сўрғичсимон) мушагининг олдинги қирраси бўйлаб кечиши. Отоскопия: ташқи эшитув йўлига кириш ҳолати, кенглиги, соч борлиги, олтингугурт массалари, эпидермал тиқинлар, констрикциялар (сиқилишлар, торликлар), экзостозлар, секреция, уларнинг табиати ва миқдори, ҳиди, йўтал рефлекси; ноғора пардаси, унинг ранги, идентификация нуқталари: қисқа жараён ва болғача тутқичи, олдинги ва орқа бурмалар, nав, жой, перфорациянинг катталиги ва шакли билан четидами ёки марказида эканлигини аниқлаш, оқим, пулсация рефлекси, кенг перфорациялар билан тимпаник бўшлиқнинг ички

деворининг ҳолати ва баъзан тимпаник кодостнинг алоҳида кўринадиган элементлари (Кабо, салянгоз ойнаси, сандон-узанги қўшмаси ва бошқалар.).

Адабиётлар: 1. Гултекин М, Зайифоглу Караcа М, Куcукйилдиз И, Дундар С, Бозтас Г, Семра Туран Ҳ, эт ал. Инитиал ресулц оф популатион басед cервиcал cанcер сcреенинг програм усинг ҲПВ тестинг ин оне миллион Туркиш wомен. Инт. Ж. Cанcер. 2018; 142:1952–1958. 2. Густафсон КС, Фуртҳ эЕ, Ҳеитжан ДФ, Фанслер ЗБ, Cларк ДП. ДНА метҳйлатион профилинг оф cервиcал сқуамоус интраепитҳелиал лесионс усинг лиқуид-басед cйтологй спеcименс: ан аппроач тҳат утилизес реcеивероператинг чараcтеристиc аналйсис. Cанcер. 2004;102(4):259–268. 3. Гуятт ГҲ, Охман АД, Вист ГЕ, Кунз Р, Фалcк-Йттер Й, Алонсо-Cоелло П, Счунеманн ҲЖ. ГРАДЕ: ан эмергинг cонсенсус он ратинг қуалитй оф эвиденcе анд стренгтҳ оф реcоммендатионс. Бмж. 2008;336(7650):924–926. 4.ҲеалтҳCоунcил. Сcреенинг фор cервиcал cанcер [Сcреенинг оп баармоедерҳалсканкер], Вол 2011/07 (Ҳеалтҳ Cоунcил, Ден Ҳааг, 2011). 5.Ҳесселинк АТ, Ҳеидеман ДА, Стеенберген РД, Cоупе ВМ, Овермеер РМ, Рижкаарт Д, Беркҳоф Ж, Меижер CЖ, Сниждерс ПЖ. Cомбинед промотер метҳйлатион аналйсис оф CАДМ1 анд МАЛ: ан обжеcтиве триаге тоол фор ҳигҳ-риск ҳуман папилломавирус ДНА-поситиве wомен. Cлин Cанcер Рес. 2011;17(8):2459–2465. 6.Ҳонг ЖҲ, Тсаи CС, Лаи Ч, Чанг ТC, Wанг CC, эт ал. Риск стратифиcатион оф патиенц wитҳ адванcед сқуамоус cелл cарcинома оф cервих треатед бй радиотҳерапй алоне. Инт Ж Радиат Онcол Биол Пҳйс. 2005; 63:492–499. дои: 10.1016/ж. ижробп.2005.02.012.

Похожие

Физиологик текшириш усуллари

Неврологияда иммунологик текшириш усуллари

Беморларни сўраб суриштириш ва физик текшириш усуллари

Болалар хирургияси тарихи ва хозирги замон текшириш усуллари

Рефлектор доира - тузилиши, вазифаси, текшириш усуллари ва патологияси