Кашфиёт техник масалалар ечишнинг илмий асоси - Техника и технология - Рефераты

Кашфиёт техник масалалар ечишнинг илмий асоси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37 KB

Кашфиёт техник масалалар ечишнинг илмий асоси Режа: 1. Кашфиёт-тушунчаси. 2. Кашфиёт турлари 3. Кашфиёт тушунчасининг меъёрий сифатлари.

Кашфиёт тушунчаси Илмий техника ижодкорликка ривожлантиришда фундаментал тадқиқотлар асосий ўринни эгаллайди. Айнан улар орқали истиқболли илмий ечимларни ишлаб чиқиш учун асос бўлувчи илмий потенциални юзага келтиради. Кўп холатларда фундаментал тадқиқотлар, унинг якуний натижалари илмий кашфиёт билан якунланади. Кашфиёт-тушунчаси икки хил: хуқуқий ва оммалашган маънода ишлатилади. Оммалашган тушунчада кашфиёт илм-фанда катта назарий ва амалий аҳамиятга эга аҳамият касб этадиган илмий янгилик сифатида тушунилади. «Кашфиёт қилиш хуқуқи» Ўзбекистон Республикаси Асосий қомуси бўлган Конститутцияда кафолатланган бўлиб, Низомга муофиқ кашфиёт деганда табиат ва жамиятни илмий билиш жараёнида эришилган янги илмий ютуқ тушунилади. Кашфиёт-моддий дунёнинг илгари маълум бўлмаган обьектив мавжуд қонуниятлар, хоссалари ва ходисаларни аниқлаши биалн тавсифланиб у инсониятнинг билиш даражасини тубдан ўзгартирувчи тасирга эга бўлади. Кашфиёт турлари География, архиологик, полионтологик ва ер қазилма бойликларини кашф қилиш-илмий кашфиёт хисобланмайди. Чунки у ижодий қобилиёт билан боғлиқ бўлмай балки экспедицион топилма хисобланади. Шунингдек математик ҳамда ижтимоий фанлар соҳасидаги кашфиётлар ҳам обьектив хақиқатни акс эттирганлиги учун хуқуқий жихатдан тан олинмайди. 3.Кашфиёт тушунчасининг меъёрий сифатлари. Юқорида келтирилган кашфиёт тушунчасининг таърифидан унинг қўйидаги меъёрий тушунчалари сифатида қўйидагилар қабул қилинади: 1. Илмий фактни констатация қилиш. 2. Янгилигини асослаш.

3. Ишончлигини асослаш. Ушбу меъёрий тушунчаларни қўйидагича тавсифлаш мумкин: Биринчи келтирилган «Моддий дунёда обьектив мавжуд бўлган қонуниятлар, хусусият ва ходисаларни қайд қилиш» тушунчаси кашфиётнинг обьектив борлиқни билиш фаолияти натижасида эканлигини англатади. Бу ўринда билиш тушунчаси ўз ичига берилган обьект (қонуният, ходиса, хусусият) нинг мавжудлик шарти ҳамда илмий талқинга эга эканлиги тўғрисидаги холатларни қамраб олади. «Кашфиётнинг янгилиги»га Ўзбекистонда жаҳон миқёсидаги янгиликка эга бўлиш талаби қўйилади. Кашфиётнинг жаҳон миқёсидаги янгилиги мезонига таёнилганда, жаҳон миқёсидаги ёки ватанимиздаги биринчиликка давогар бўлган ҳар қандай манба этиборга олинади. Кашфиётнинг биринчилиги қонуният биринчи бўлиб шакллантирилиб, матбуотда даъво сифатида эълон қилинган санаси асосида аниқланади. «Кашфиётнинг ишончлилиги» Обьектив мавжуд бўлган қонуният, хусусият ва ходисанинг аниқланиши билан белгиланади. Щар бир яратилган обьектив янгилик (ходиса, хосса ва обьектив қонуний боғлиқлар) назарий ёки амалий жихатдан асосланади. Кашфиёт-илмий экспертизадан ўтгандан кейингина хуқуқий жихатдан тан олинади. Илмий экспертизада ўтказиш учун муаллифлар (муаллифлар коллективи) қилинган кашфиёт бўйича талабнома (заявка) беради. Талабномадан намуна бўйича тўлдирилади. Талабнома ўз ичига- кашфиёт бўйича диплом бериш учун аъриза, қилинган кашфиётнинг тўлиқ таснифи, кашфиётнинг афзаллигини белгиловчи хужжатлар, илмий-амалий аҳамияти ва ишончлиги хақида хулоса, кашфиётга тегишли чизмаларни олади. Республика патент идораси дастлабки ва илмий экспертизадан ўтказади ва маъқул топса кашфиётни хақиқатлиги хақида қарор қабул қилади. Шу асосда муаллифга диплом беради. Кашфиётнинг- аҳамиятига қараб пул мукофоти берилади.

Адабиётлар: 1. «Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари» тўғрисидаги қонун. Ўзбекистон ихтирочилар ва рационализаторлар жамиятининг Республика Кенгаши. Расмий хужжатлар тўплами. №2 Т., 1994. 4-28 б. 2. Правила составления подачи заявок на изобретений и полезнўе модели. Т., 1993. 56 б. 3. Техническое творчество учаҳихся: Учеб.Пособие для студентов пединститутов и учаҳихся педучилиш индустр-пед. спец Ю.С Столяров, Д.М.Комский. В.Г.Гетти и др. 4. Кичкин И.И., Скорняков Э.П. Патентўе иследования при курсовом и дипломном проектировинии в вўсшўх учебнўх заведениях: Учеб пособие М. Вўсшая школа 1979. 112 с.

Похожие

Ихтирочилик, рационализаторлик, илмий - техник ва патент ахбороти

Статик аниқмас масалалар

Экология бўйича масалалар

Қурилмаларни ҳисоблаш ва танлашга доир масалалар

Техник конструкциялаш ва моделлаштириш