Ихтирочилик, рационализаторлик, илмий - техник ва патент ахбороти - Техника и технология - Рефераты

Ихтирочилик, рационализаторлик, илмий - техник ва патент ахбороти

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

39 KB

Ихтирочилик, рационализаторлик, илмий - техник ва патент ахбороти Режа: 1. Ихтиро тушунчаси. Унинг кашфиётдан фарқи 2. Кашфиёт ва ихтироларнинг илмимй техник тарақиқиётга тасири. 3. Рационализаторлику таклифи тушунчаси. 4. Патент хужжаталри. Патент ахбороти.

Ихтиро тушунчаси. Унинг кашфиётдан фарқи Ихтиро-бу халқ хўжалигини барча тармоқларида техник ечимлари билан ижобий натижага эга бўлган янгилик хисобланади. Кашфиёт-обьектив борлиқни хоссалари, ходиса ва қонуний боғлиқларни аниқланади, ихтиро бу олдин бўлмаган техник вазифаларни ечишга қаратилган. Кашфиёт ва ихтиро ўртасида деалектик ўзаро боғлиқ бор. Кўп ҳолларда ихтиро кашфиёт натижасида олинган илмий билмларни ривожлантиради. М: Н, Г. Басов, А.М. Прохоров ва Поунсонларнинг квант жараёнининг қўллашга асосланган электромагнит тўлқинларни кўпайтириш бўйича қилган кашфиётлари халқ хўжалигида амалий аҳамиятга эга бўлган кўп ихтироларни яратишга сабаб бўлади. Илмий техник ҳамда педагогик-психологик адабиётларда ихтирочилик ҳамда ихтирочилик ижодкорлигига кўплаб таърифлар келтирилган. Жумладан, И. И. Кичкин Ихтирочиликни илмий ғояларининг техник ечимларга ижодий тадбиқи, илмий техника тараққиёти суръатларини белгиловчи асосий кўрсатгич, янги техника ва технологиялар яратилишининг меъзони ҳамда унинг юқори илмий техник даражасини таъминловчи омил деб хисоблайди. М.А.Вачевский «Ихтиро қилиш»ни «Қўйилган масалани ечиш учун эскиларидан тубдан фарқ қилувчи, одатдаги мантиқий фикрлаш йўли билан етишиб бўлмайдиган янги самарали техник ечимни таклимф қилиш» деб таърифлайди. Бизнинг фикримизча- ихтирочиликни тегишли идоралар томонидан патентлар билан тасдиқлнадиган янги техник ечимни ишлаб чиқишга йўналтилиган ижодий фаолият тури, ихтирочилик ижодкорлигини эса бу жараённинг шахсдаги зехинлилик, топқирлик, мустақил ва танқидий фикрлаш каби ижодкорлик сифатлари билан боғлиқ умумий тавсифи дейиш мумкин.

Кашфиёт ва ихтироларнинг илмий-техник тараққиётга тасири Ихтирони тан олиш учун у олдингиларидан техник ечимлари, ижобий эффектлари тузилишини янгилиги билан фарқланиши керак. Ихтиронинг обьектив бўлиши мумкин: янги қурилма, янги услуб, янги махсулот, янги мақсадларда эски услуб қурилмалрини қўллаш ва бошқалар. Ихтиро-бутун жаҳон аҳамиятига эга бўлиб, талабнома бергунга қадар унинг моҳияти олдин республикамизда ва ер юзида ҳам очилмаган бўлиши шарт. Муаллифга ихтирони тан олинганлиги ҳақида хужжат берилади. 1. Рационализаторлик таклифи тушунчаси. Рационализаторлик таклифлари-бу халқ хўжалигининг тармоқларида янги ва фойдали техник вазифаларин ечишга, яъни махсулотнинг лойихасини ишлаш чиқариш технологиясини, фойдаланилмаётган техникани ёки материалларнинг хоссасини ўзгартиришга қаратилган бўлади. Рационализаторлик кўп қиррал муаммо бўлиб, кўпроқ иқтисодий масалаларни ҳал этишга қаратилган. Рационализаторлик фикрлар маълум талабаларга жавоб бериши керак: Биринчидан, техник ечимга эга бўлиши, иккинчидан янгилик бўлиши, учинчидан фойдали бўлиши керак. Рационализаторлик фикрлар махсус бланкада аъриза сифатида берилади. Рационализаторилик фикрлар қайси корхонага тегишли бўлса, шу корхонанинг ИРЖ га аъриза берилади. Агарда фикрлар бошқа корхоналарга тегишли бўлса вазирликка берилади ва рўйхатга олинади. Патент хужжатлари. Патент ахбороти Илмий техник тараққиётнинг ўсиши кўп ва мураккаб билимлар ва ахборотларга боғлиқ. Халқ хўжалигининг барча соҳалари бўйича ҳар йил янгиликлар сони бир қанча кўпаяди. Зарур бўлган ахборотларни йиғиш жуда мураккаб иш. Шунинг учун хозирги кунда табиатни билишга оид

билимлардан ташқари, бу билимлардан инсоннинг ўзи фойдаланиши катта аҳамиятга эга. Хозирги даврда кашф этилган янгиликлар бўйича ахборотлар сақлаш, ишлов бериш ва ходимларга етказиш йўллари ахтарилмоқда, ҳар бир давлатда илмий техник ахборотлар бўйича махсус ташкилотлар тузилган уларнинг вазифаси фан техника ва ишлаб чиқаришни ривожлантиришга омил бўлиб хисобланади. Патент хужжатлари-бу шундай хужжатлар йиғиндиси бўлиб, унда: илмий техник тажрибалар ва лойиха конструкторлик ишланмаларининг мазмуни кашф қилинганлиги фойдали модели ҳамда кашфиётчининг хуқуқини химоя қилувчи маълумотлар бўлиши керак. Шу билан биргаликда модель, макет, корхона махсулотини рўйхатга олинганлигини хақида гувохномалар ва муаллифлик дипломлари бўлиши керак. Патент ахбороти деганда патент хужжатларидан фойдаланиш ва ишлов бериш тушунилади. Патент хужжатлар илмий техник ютуқларнинг охирги 100-200 йиллиги патент фондларида сақланади.

Адабиётлар: 1. «Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари» тўғрисидаги қонун. Ўзбекистон ихтирочилар ва рационализаторлар жамиятининг Республика кенгаши расмий хужжатлар тўплами. 2 сон 1994й 4-28 б. 2. Правила составления подачи заявок на изобретения и полезнўе модули. Т., 93. 3. Вачевксий М.А. Основў рационализаторской и изобритателской работў. Киев 88. 4. Тўрақулов Х.А. Шарпов С.Ш. Талабалра ихтирочилик ижодкорлигини ривожлантириш. Услубий тавсиянома Жиззак 98.

Похожие

Республикада техник ижодкорликнинг ташкилий асослари

Кашфиёт техник масалалар ечишнинг илмий асоси

Техник ижодкорликнинг ўзига хос хусусиятлари

Техник конструкциялаш ва моделлаштириш

Техника ва мехнатдан синфдан синфга ташкари машгулотлар