Кўп бўёқли босманинг асосий назариялари - Техника и технология - Рефераты

Кўп бўёқли босманинг асосий назариялари

Загружено в:

14.05.2023

Скачано:

0

Размер:

834 KB

Кўп бўёқли босманинг асосий назариялари Режа: 1. Кўп рангли босмада рангли тасвир олиш 2. Рангли бўёқлар чиқариб ташланадиган хроматик комбинация

Босилувчи материал юзасига бир хил тасвирларни ранглари ажратилган қолиплардан бўёқлар ёрдамида, кетма-кет босиш йўли билан кўп рангли тасвирлар ҳосил қилинади. Битта ёки бир неча бўёқли ускуналардан фойдаланилган ҳолатда биринчи бўёқ «қуруқ» усулда ёки «нам» усулда амалга оширилади. Босма секциялари миқдори бўёқлар миқдорига тенг бўлган ускуналар ротацион тарзда тузилган бўлиб, варақли ва рулонли ускуналарга ажратилади. Уларда босиш «нам» усулда бажарилади. Одатда, «нам» усулда босиш юқори тезликдаги секцияли тузилишга эга бўлган варақли ва рулонли ротацион ускуналарда амалга оширилади. Бундай ускуналарда битта варақ ўтказилишида изчил равишда 0,1-0,3 секунд танаффус бўлгани ҳолатида қўшма бўёқлар босилиши ўртасида уларнинг алоҳида қолиплардан босилаётган материалга ўтказилиши юз беради. Бундай қисқа вақт оралиғида нусхага тушган бўёқ навбатдаги бўёқ қовушқоқлилиги айтарли ўзгармаган тарзда муносабатга киришади. «Қуруқ» усулда босишда нусхалардаги растр элементлари «нам» усулда босишдаги ҳолатга нисбатан анча аниқ контурларни вужудга келтиради. Буни шу билан изоҳлаш мумкинки, биринчи ҳолатда улар кейинги ўтказишларда ўзгаришларга учрамайди. Ҳар бир бўёқ қатламининг қалинлиги бошқа бўёқлар қатламлари қалинлигидан фарқ қилмайди, чунки Кўтиш коэффициенти барча бўёқлар учун амалда бир хилдир. Диффузия жараёнлари йўқлиги туфайли бўёқ қатламларининг аралашиб кетиши ҳам юз бермайди. «Қуруқ» усулда босишнинг камчилиги босиш жараёнининг узоқ давом этиши, навбатдаги бўёқни босишда ранг тузатилишининг мураккаблигидир. «Нам» усулда босиш «қуруқ» босишга хос кўпчилик камчиликлардан ҳоли. Иқтисодий жиҳатдан энг самарали, технологик жиҳатдан кам тизмали усулни танлашда асосан қуйидаги кўрсаткичларни ҳисобга олган ҳолда белгиланади: * босма қолиплар, материаллар қиймати;

* босма цилиндр айланишининг тезлиги билангина эмас, босма цилиндрнинг бир айланишида бир ёки икки томонлама босиш, босма варақнинг ўлчами билан ҳам белгиланадиган ускуналар иш унумдорлиги; * ускуналарга хизмат кўрсатувчи ходимларнинг малакаси ва сони; * адад босилиши жараёнида босма ускунанинг ишончлилиги; * босма маҳсулот сифат кўрсаткичлари назорат усуллари. Кўп рангли босмада рангли тасвир олиш Бугунги кунда аслнусханинг аниқ рангини ҳосил қилишда автоматик қайта ишлаш жараёнлари кенг қўлланмоқда. Хоҳиш бўйича оптималлаштирилган репродукцияни олиш вақтида, кўпинча тасвирларни қайта ишловчи малакали мутахассисларнинг қўл меҳнати аралашуви муқаррар бўлиб қолади. Тасвирни автоматик таҳлил қилиш ва оптималлаштириш усуллари фақат бир неча сўнгги йиллар давомида ривожланмоқда ва одатда ҳозирча қўлда тузатиш киритишнинг ўрнини боса олмаяпти. Рангли репродукция сифатини белгилайдиган бошқа омиллар аввало, босма бўёқлар, босиладиган материал хоссаларига, қўлланаётган босма усулига, босма жараёнини амалга ошириш шароитларига, аслнусха турига ва ранг ажратиш параметрларига боғлиқ. Ишлатилаётган босма бўёқлар ва босиладиган материалнинг колориметрик хусусиятлари ҳосил қилинадиган ранг қамровига катта таъсир кўрсатади. Масалан, бўёқда қандай қирмизи ранг қўлланиши катта аҳамиятга эга. Нисбатан қиммат родамин қирмизи ранги аввало кўк ва қирмизи ранглар соҳасидаги ранг фазосини кенгайтиради. Босиладиган материал ҳам максимал ҳосил қилинадиган зичликлар интервалини белгилайдиган муҳим омил ҳисобланади, шунинг учун ранг контрастига таъсир қилади. Бўрланмаган қоғозлар учун зичликларнинг

одатдаги интервали асосий бўёқлар устма-уст босилганда тахминан 1,5 бирликни, бўрланган қоғозлар учун эса - қарийб 2,0 бирликни ташкил этади. Рангли репродукция сифатини белгилайдиган энг муҳим омил – бевосита ранг ажратиш ҳисобланади. Бунда шуни ҳисобга олиш керакки, жуда кўп ҳолларда кўп рангли босма - бу уч рангли репродукция жараёнидир, яъни барча ранглар учта асосий бўёқларни аралаштириш орқали олинади. Ҳатто, амалиётда тўртинчи бўёқ сифатида қора ранг қўшилган ҳолатларда ҳам матбаа репродукция жараёнида барча ранглар турли-туманлиги уч асосий бўёқлар ёрдамида олинади. Бунда ранглари ажратилган тасвирларни тайёрлаш учун зарур бўлган ранг ажратиш жараёнида максимал аниқ ранг ҳосил қилиш учун ишлатилаётган ёруғлик фильтрлари босма бўёқларга қанчалик мос келиши принципиал муҳим аҳамиятга эга. Агар ёруғлик фильтрлари оптимал тарзда танланмаган бўлса, у ҳолда рангни қўшимча ўзгартириш зарур бўлади. Рангларга ажратиш . Матбаа соҳасида ранг синтези аслида автотип ранг синтези бўлишига қарамай, рангли тасвирни олиш учун зарур бўлган рангларга ажратиш жараёни рангларни субтрактив аралаштириш учун мўлжалланган. Кўп рангли босмада растр нуқталари ҳам бир-биридан алоҳида тарзда, ҳам бири бошқасининг устидан жойлашади. Босилган нусхада икки турдаги аралашув юз беради: субтрактив (турли бўёқлар учун растр нуқталарини кетма-кет устма-уст босиш) ва аддитив (бир қатор турган турли рангли растр нуқталарини кузатувчининг кўзи томонидан бирлаштирилиши). 1-расмда бу ҳолат уч бўёқли нусха мисолида кўрсатилган. 2 расмда эса, ранглари ажратилган тасвирлар ва тўрт рангли офсет босма ускунасида босиш вақтида бўёқларнинг кетма-кет устма-уст тушиши келтирилган.

1-расм. Автотип кўп рангли босма (нусха микрофотографиялари), растр нуқталари орасидаги масофа қарийб 167 мкм: а рангли тасвирнинг бир текис майдони (3 рангли нусха); б рангли тасвирнинг майда детали (4 рангли нусха) 2-расм. Ранглари ажратилган тасвирлар ва репродукция бўёқларини кетма-кет устмауст тушириш (тўрт рангли офсет босмада) Этарли даражада кичик, бири бошқасининг ёнида ётган растр нуқталари аддитив ранг синтезига мос келади, худди рангли монитор люминесцент

қопламаси элементлари қўзғатилган ҳолатга ўхшаб. Шунга қиёсан репродукцияда растр нуқталари (бўялган юзалар) ёритилади ва сочилган (қайтарилган) ёруғлик кузатувчининг кўзига келиб тушади, у эрда эса тегишли ранг қўзғатувчилари қўшилади. Субтрактив ранг синтезининг физик принципи амалга ошиши учун, босиладиган материалга тушириладиган бўёқ қатламлари шаффоф бўлиши, яъни, рангли ёруғлик фильтрлари каби таъсир қилиши керак. Растр тузилмасини кўп рангли репродукциялаш вақтидаги автотип жараёнида бўёқлар кетма-кет устма-уст туширилганда уларни бир-бирига мослаштиришни ростлаш муқаррар равишда субтрактив ва аддитив ранг аралашувининг мураккаб, ўзгарувчан бирикмаси пайдо бўлишига олиб келади. Шундан босма бўёқларнинг спектрал хоссаларига муҳим талаб келиб чиқади. Идеал асосий босма бўёқларга қўйилган бу талаб фақат уларнинг спектрал эгри чизиқлари П-симон кўринишга мос келган ҳолларда бажарилади. Бунда спектрал катталиклар қийматлари 0 ва 1 оралиғида жойлашади, ва функциянинг иккитадан ортиқ сакрашлари бўлмаслиги керак (растрли репродукция вақтида пайдо бўладиган ўзига хос эффектлар, масалан, ёруғлик ютилиши бу эрда ҳисобга олинмайди). Бунинг устига, барча уч бўёқларнинг П-симон спектрал эгри чизиқлари бир-бирига мукаммал туташиб туриши керак. Ундан кейин, П-симон спектрал эгри чизиқларнинг ўтиш майдонларини шу тарзда танлаш керакки, яхлит бўёқ қатламлари бўйича имкон қадар мумкин бўлган ранг диапазонини олиш мумкин бўлсин. Турли тажрибаларнинг кўрсатишича, биринчи идеал тафовут 489 ва 495 нм орасида, иккинчиси эса - 574 ва 575 нм орасида бўлиши керак. Тегишли спектрал тақсимланишлар 9.3-расмда тасвирланган. Қайтарилиш, %

Қисқа тўлқинли ранг Тўлқин узунлиги (нм) Узун тўлқинли ранг (сариқ) 3-расм. “Идеал” бўёқлар учун спектрал тақсимланишлар (нисбий ёруғлик қайтиши) Санаб ўтилган талабларга жавоб берадиган асосий бўёқлар идеал ёки оптимал бўёқлар деб ҳам аталади. Идеал бўёқлар учун кўп рангли репродукция жараёнининг ҳисобкитоби етарли даражада оддий бўлар эди. Босма бўёқлар сифатида қирмизи, ҳаворанг ва сариқ ишлатилади, қизил, яшил ва кўк ранглар эса асосий бўёқларнинг субтрактив синтези орқали олинади. Агар идеал асосий бўёқлар ранглилиги координаталарини ва улар синтезлайдиган биринчи тартибли субтрактив рангларни (қизил, яшил, кўк) уъ въ-диаграммада белгиласак (3 расм), асосий бўёқлар ранглари аралаштирилган ранглар нуқталарини бирлаштирувчи чизиқларда аниқ ётиши маълум бўлади. Ўлчамлари катта босиладиган майдонларда бўёқлар кетма-кет устмауст туширилганда фақат субтрактив ранг синтези кузатилади. Соф субтрактив синтезда ранг ёрқинлиги бўёқ қатламлиги қалинлашгани сари камайиб боради. Автотип жараёнда кўп бўёқли репродукцияда растр тузилмаси ва кетма- кет босишда бўёқларни мослаштиришни созлаш рангларнинг мураккаб субтрактив ва аддитив ўзгаришига олиб келади. Бу эрдан босма бўёқларнинг спектрал хоссаларига қўйиладиган муҳим талаб келиб чиқади. Бу талаб шундан иборатки, ҳам бўялган растр нуқталарини босиладиган майдонда ёнма-ён жойлаштириш ҳисобига ранг синтези вақтида (аддитив синтез), ҳам шу нуқталарни бирини бошқасининг устидан жойлаштириш вақтида

(субтрактив синтез) ранг аралашмаси кузатувчи томонидан худди ўша бир ранг каби қабул қилиниши керак. 4-расм. Асосий ранглар ва уларни субтрактив аралаштириш орқали олинган рангларнинг рангдорлик координаталари («идеал кўп рангли босма») Ахроматик нуқта (Э) бир-бирининг қаршисида ётган асосий ва аралаштирилган рангларни бирлаштириш орқали ҳосил қилинади. Асосий бўёқлар миқдорини бир хил нисбатда аралаштириш идеал нейтрал кулранг беради. Шундай қилиб, учбурчакнинг уъ въ-диаграммада жойлашуви ва катталиги ранг қамровини ифодалайди (4-расм). 4-расмдан фарқли ўлароқ, бу эрда х,у-тизимида эмас, балки уъ вътизимида ҳосил қилиш юз беради. Идеал бўёқлар учун РГБ қийматларининг C МЙ га айлантириш дарҳақиқат оддий жараён ҳисобланади. Мазкур босма бўёқлар спектрал эгри чизиқларининг оддий моделига биноан, ПостС c рипт саҳифаларни тавсифлаш тилининг биринчи версияларида рангни қайта ўзгартириш усули қуйидаги нисбатларга асосланган: ҳаворанг = 1,0-қизил, қирмизи=1,0-яшил, сариқ=1,0-кўк. Маълумки, қора ранг («К» ҳарфи билан белгиланади, «Кей C олор» сўзидан келиб чиққан) қуйидаги бўёқларни аралаштириш ёки устма-уст

тушириш орқали ҳосил қилинади: қизил (Р), яшил (Г), кўк (Б) ёки ҳаворанг ( C ), қирмизи (М), сариқ (Й). ПостС c рипт яратувчилари, уч асосий бўёқнинг бир хил миқдори идеал нейтрал кулрангни беради, деб ҳисоблар эди. Бинобарин, ранглари ажратилган тасвирдаги қора бўёқнинг максимал эҳтимолли миқдорини асосий бўёқларнинг энг кўп миқдори бўйича ҳисоб-китоб қилиш мумкин. Бу тахминлар амалиётдан шунчалик йироқ эдики, кўп рангли репродукция технологиясида ПостС c рипт биринчи авлод тизимларидан фойдаланган вақтда, рангни ҳосил қилиш натижалари қониқарсиз бўлиб чиқди. Бу тизимнинг кейинги версияларида тузатилди. Қайтарилиш, % Ҳаворанг бўёқ Қайтарилиш, % Қирмизи бўёқ Қайтарилиш, % Сариқ бўёқ Тўлқин узунлиги, нм Тўлқин узунлиги, нм Тўлқин узунлиги, нм Идеал асосий бўёқларни танлашга ўхшаб, репродукция жараёнлари учун идеал рангларни ажратувчи ёруғлик фильтрлари танланади, улар асосий бўёқлар билан мослаштирилиши керак. Бу талабни ҳеч бўлмаганда аналогли фотомеханик репродукциялашга нисбатан қўллаш мумкин, бунда рангнинг бошқа чуқур ўзгартиришларини бажариб бўлмайди (масалан, рангни бошқариш тизимидаги каби). Шунга қарамай, идеал асосий бўёқларга яқинлашиш амалиётда қўлланилмаслиги сабабли, идеал рангларни ажратувчи ёруғлик фильтрларининг назарий муҳокамасини шу билан чеклаш ҳам мумкин. nm nm nm

Аслида, амалиётда қўлланадиган босма бўёқлар – идеал бўёқларга фақат номукаммал яқинлашишдир. 5-расмда идеал бўёқларнинг П-симон профиллари билан биргаликдаги кўп рангли матбаа синтезининг реал асосий бўёқларининг ўзига хос спектрал эгри чизиқлари кўрсатилган. Кўриш мумкинки, реал асосий бўёқлар спектрнинг алоҳида қисмида ёруғликни қайтармайди ёки ютмайди; шунингдек, ножоиз спектрал эффектлар ҳам ҳосил бўлади. Бундан шундай хулоса келиб чиқадики, кўп рангли репродукцияда назарий жиҳатдан эҳтимолли ранг қамровига эришиб бўлмайди. Бундан ташқари, аддитив ва субтрактив аралаштириш репродукцияда ҳар хил рангларни беради. Бу эса тасвирнинг автотип (растрли) синтезида дисбалансга олиб келади. Шу нарса факт ҳисобланадики, асосий рангларнинг бир хил миқдорлари билан нейтрал кулрангни олиб бўлмайди (ранглари ажратилган тасвирларда), РГБ қийматларини эса оддий ўзгартириш орқали C МЙ қийматларига ўтказиб бўлмайди. Амалиётда шу нарса маълум бўлдики, асосий бўёқларнинг нотенг қисмларининг муайян комбинацияси стандартлаштирилган офсет босмада нейтрал кулрангни берар экан (масалан, текис офсет босмада ранглари ажратилган фотоқолиплардаги растр нуқталарининг тўқ кулранг учун нисбий майдонлари қуйидагиларни ташкил этади: ҳаворанг - 70%, қирмизи - 60%, сариқ - 60%, ёки янада очроқ кулранг учун: ҳаворанг - 24%, қирмизи - 18%, сариқ - 18%). Бу маълумотлар реал босма бўёқларнинг колориметрик хусусиятлари каби эътиборга олинади ва специфик параметр – кулранг бўйича балансни назорат қилиш учун фойдали ҳисобланади. Албатта, бу маълумотларни бошқа триадалар ва босма усулларига бевосита ўтказиш мумкин эмас, ваҳоланки, идеал бўёқлар билан шундай қилиш мумкин. Асосий (триада) бўёқларидан оптимал фойдаланиш қуйидаги талабларни қаноатлантириши керак: • асосий бўёқларни қайтариш ёки ютишга тааллуқли спектрал хусусиятлар идеал бўёқлар хоссаларига максимал яқинлашиши керак;

• асосий бўёқларнинг ранг координаталари шундай танланиши зарурки, энг катта ранг қамровини олиш мумкин бўлсин; • асосий бўёқларнинг тенг миқдорлари босма вақтида рангни аддитив ва субтрактив аралаштирганда ахроматик тонларни бериши керак, улар нейтрал кулрангга максимал яқинлашиши лозим (идеал оқ рангдаги босиладиган материал қўлланганда); • биринчи тартиб (қўшимча) аралаштириши натижасида олинадиган ранглар эса, ранг доирасида (ранг фазосида) асосий бўёқларнинг ранг нуқталарини бирлаштирувчи қирқимлар ўртасига имкон қадар яқинроқ жойлашиши керак. Репродукция жараёни. Кўп рангли репродукция технологиясида идеал асосий бўёқлар ва ранглари ажратилган ёруғлик фильтрларини танлаш билан бир қаторда, технология босқичлари ва ишлатиладиган материалларни мослаштириш асосий аҳамиятга эга. Реал сюжет оралиқ фотография жараёни ёрдамида босма нусхага ўтказилган вақтда, тасвир узатишнинг кўп поғонали занжири ҳақида гап боради. Бу занжирнинг бўғинлари ва параметрлари туташган майдонлар операторнинг йўналтирилган ҳаракатлари билан назорат қилиниши ва бошқарилиши мумкин. Синтезланган рангларнинг ўзгаришини тушуниш учун тенг контрастли тизимга (масалан, CИЭ Лаб га) мурожаат қилиш фойдали. Бу мақсадда, асосий бўёқлар - ҳаворанг, қирмизи, сариқ ҳамда икки марта устма-уст тушириладиган ранглар–қизил, яшил, кўк ва ниҳоят, босилмаган қоғознинг ранг координаталари (бўёқ қатлами маълум қалинликка эга бўлганда, растр нуқталарининг нисбий майдони 100% ни ташкил қилади) колориметр ёрдамида аниқланади. Лаб нинг а*,б*-диаграммаси текислигида этти координата олинади. Шунингдек, олтита градация учун Лаб нинг реал координаталари аниқланади ва олтита эгри чизиқ олинади. Улар оқ нуқтадан (қоғоз ранги) чиқиб, плашкалар учун нуқталарда тугайди. Термосублимацион босувчи қурилманинг репродукция хусусиятлари мисолида (6-расм) эса, а*,б*-диаграммада асосий ва икки марта устма-уст тушириш бўйича

градация хусусиятларининг ўзгаришлари чизиқли эмаслигини аниқлаш мумкин. 6-расм. CИЭ Лаб тизимида бўёқлар устма-уст туширилган вақтда, CМЙ асосий ранглари учун ва улардан олинадиган қўшимча РГБ ранглари учун растр нуқтасининг нисбий ўлчами (0 дан 100% гача) ўзгаргандаги градасион эгри чизиқлар (Тҳермотрансфер Прооф Сйстем «Раинбоw», Иматион ранг намунасини термоўтказиш тизими) Лаб тизимида градация узатиш тенг контрастли бўлиши тахмин қилинганда эса, асосий ранглар бўйича градация эгри чизиқлари тизими репродукция жараёнининг хусусиятларини нотўлиқ ҳосил қилиши ҳақида хулоса қилиш мумкин. Қора бўёқ фақат C МЙК ранг тизимининг таркибий қисми сифатида ранглари ажратилган тасвир олишга тааллуқли (7 расм). Sariq rang Havorang rangQizilrang Yashil rang Rastrli tus qiymati

7-расм. Кўп рангли босмада ранглари ажратилган тасвир олиш усуллари Қора ёки кулранг тонларни олиш учун учта рангли бўёқ билан босишдаги технология чиқимларини камайтириш учун, қора бўёқ асосан кўп рангли репродукцияда ишлатилади. Ахроматик шкалани шакллантириш учун бевосита қора бўёқ ишлатилади, бу эса қимматбаҳо рангли бўёқларни тежашга ва босма жараёнини барқарорлаштиришга, яъни уни алоҳида бўёқлар миқдори ўзгаришига камроқ сезгир қилишга имкон беради. Қора бўёқ учун ранглари ажратилган тасвирни бошқаришнинг, яъни ҳаворанг, қирмизи ва сариқ ранглар бирикмасини тўртинчи бўёқ - қора билан алмаштиришнинг кўп усуллари мавжуд: • УCР - тўқ жойларда рангли бўёқларни чиқариб ташлайдиган хроматик комбинация; • ГCР - рангли бўёқларни қора бўёқлар остидан чиқариб ташлаш орқали, ахроматик тонлар ё тўлиқ, ёки қисман босилади; • У C А - ахроматик тонлар рангли бўёқ қўшилган ҳолда босилади.

Бу жараёнлар қуйироқда хроматик композициялар мисолида тавсифланади. Хроматик комбинация. Бу ҳолда барча ранг туслари рангли бўёқлар ёрдамида олинади: ҳаворанг ( C ), қирмизи (М) ва сариқ (Й). Қора бўёқ (К) ҳам тасвирнинг тўқ жойларида градация узатишни яхшилаш ва контурларни яхшироқ ишлаб чиқиш учун қўлланиши мумкин. Тўқ ранг тонлари уч асосий рангли бўёқларни аралаштириш орқали олинади. Агар, масалан, янада тўқ ҳаворанг тусини олиш керак бўлса, зарур қорайиш даражасига мувофиқ қирмизи ва сариқ бўёқларнинг муайян миқдори қўшилади. Аммо уларнинг миқдори ҳаворангдан кўра сезиларли камроқ бўлиши керак. Ҳаворангнинг муайян миқдорига қўшилган бу қирмизи ва сариқ бўёқлар миқдори ҳаворанг юзага тўқ тус беради. Қўшимча изоҳларни мисоллар ёрдамида келтириш мумкин. Рангли бўёқлар чиқариб ташланадиган хроматик комбинация. Рангли бўёқларни чиқариб ташлаш (У C Р – Ундер C олор Ремовал) - бу хроматик комбинациянинг вариантларидан бири бўлиб, унда ахроматик ташкил этувчи қора бўёқ билан алмаштирилади. Фараз қилайлик, мазкур мисолда (8расм) жигарранг олиш учун рангли бўёқларнинг 30%и чиқариб ташланиши керак. Бунда ҳаворанг, қирмизи ва сариқ бўёқлардан иборат бўлган ахроматик ташкил этувчи 70, 80 ва 90 га нисбатан 30% камаяди ва қора бўёқнинг тегишли миқдори билан алмаштирилади. Натижада бўёқларнинг умумий миқдори аввалгидек 240% ни эмас, балки ранг тусини сақлаб қолган ҳолда 180% ни ташкил қилади. Бу босувчининг ишини сезиларли энгиллаштиради, чунки чапланиш хавфи камаяди ва ранг балансини сақлаш осонроқ бўлади.

Хроматик таркибий Ахроматик таркибий 8-расм. Кўп рангли босмада жигарранг мисолида ранглари ажратилган тасвир олиш мисоллари: а хроматик композиция; б қора остидан рангли бўёқлар чиқариб ташланган хроматик композиция (У C Р); в ахроматик композиция (Г C Р ахроматик ташкил этувчиси тўлиқ чиқариб ташланган); с рангли бўёқлар қўшилган ахроматик композиция (У C А). Изоҳ: тасвир принципларни тушунтириш учун хизмат қилади ва метрологик жиҳатдан аниқ эмас Ахроматик комбинация. Юқорида кўриб чиқилган ҳолатдан фарқли ўлароқ, барча ахроматик ташкил этувчи қора бўёқ билан алмаштирилади (Г C Р – ахроматик ташкил этувчини алмаштириш). Шу тариқа, тўқ ранглар қўшимча бўёқлардан фойдаланиш эвазига эмас, балки қора бўёқ воситасида qism qism a b v g

шакллантирилади. Келтирилган мисолда жигарранг бу технологиядан фойдаланиш чоғида фақат қирмизи, сариқ ва қора бўёқлардан ҳосил қилинган (9.8-расм). Бўёқларнинг умумий миқдори 100% ни ташкил қилади. Натижада бутун тасвир бўйича ҳаворанг, қирмизи ва сариқ бўёқлар миқдори сезиларли камаяди, босма жараён барқарорлашади, бўёқ мустаҳкамланиши сезиларли яхшиланади. 9-расм. CИЭ ранглилик диаграммасида ҲиФи-босманинг ранг қамрови (х, й, з) (тизим: ҳаворанг, қирмизи, сариқ + қизил, яшил ва кўк бўёқлар одатдаги кўп рангли босмадаги қамров билан қиёслаганда). Изоҳ: тасвир принципларни тушунтириш учун хизмат қилади ва метрологик жиҳатдан аниқ эмас Рангли бўёқлар қўшилган ахроматик композиция. Рангли бўёқлар қўшиш (У C А – Ундер C олор Аддитион) - ахроматик композиция вариантидир. Агар қора бўёқнинг зичлиги тасвирнинг нейтрал-кулранг тўқ жойларини кучайтириш учун етарли бўлмаса, ахроматик ташкил этувчига яна ҳаворанг, қирмизи ва сариқ бўёқлар қўшилади. Бунда қора бўёқ миқдори камайтирилади (масалан, 25% фоизга, 9.7, г-расмда кўрсатилганидек). Бу

технология бугун кенг тарқалган ва амалиётда ўзини оқлади. Мазкур усул қўлланганда босма сифати тасвир сифатига мос келади. Кўп рангли Ҳи Фи-репродукция . Инсоннинг кўриб ҳис этишига яқин бўлган қамровга ҳамда рангли юқори даражали монитор ёки рангли фотосуратнинг қамровига максимал яқинлашиш мақсадида, кўп рангли босмада ранг қамровини кенгайтириш учун, баъзи ҳолларда ҳаворанг, қирмизи, сариқ ва қора рангларга қўшимча тарзда ( C , М, Й, К) уларга қўшимча ранглар, яъни қизил, яшил ва кўк қўлланади. Масалан, этти рангли варақли офсет машинасида бажарилган босма Ҳи Фирепродукция (юқори сифатли кўп рангли репродукция) деб аталади. 9.8- расмда C ИЭ стандартлаштирилган ранг фазосида қиёслаш учун мазкур технологияда эришиш мумкин бўлган ранг қамрови кўрсатилган. Ҳатто олти хил бўёқдан, яъни ҳаворанг, қирмизи, сариқ ва қорага қўшимча тарзда икки бўёқдан фойдаланиш ранг қамровининг сезиларли кучайишига олиб келади. Шунинг учун Ҳи ФИ-репродукцияга «Ҳехачроме» технологияси ҳам тааллуқли бўлиб, унда тўқ сариқ ва яшил каби махсус бўёқлар ишлатилади.

Адабиётлар: 1. Мирзиёев Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 592 бет. 2. Мирзиёев Ш.М. Танқидий тахлил, қатъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик - ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 104 бет. 3. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 488 бет. 4. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаравонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 48 бет. 5. Ҳелмут Киппхан. Ҳандбоок оф принтмедиа: Течнологиэс анд Продуcтион Метҳодс. Германй, 2014. 6. Ешбайева У.Ж. Босиш жараёни технологияси: Ўқув қўлланма. Т.: Иқтисод молия. 2010 йил. 288 бет. 7. Ешбайева У.Ж. Босиш жараёни технологияси: Лаборатория ишини бажаришга мўлжалланган услубий қўлланма. Т.: ТТЙЕСИ босмахонаси. 2013 йил

Похожие

Кўп бўёқли босиш жараёни технологик хусусиятлари

Юқори босма усулида босиш

Асосий босиш усулларининг умумий тавсифи

Чуқур босма усули

Маҳсулот сифатини баҳолаш - босиш жараёнини барқорлаштиришнинг энг муҳим шартидир