Qiyofachi qomatini marakkab bo‘lmagan holatda (Anatomik tahlillar asosida) tasvirlash - Изобразительное искусство - Рефераты

Qiyofachi qomatini marakkab bo‘lmagan holatda (Anatomik tahlillar asosida) tasvirlash

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

99.5 KB

Qiyofachi qomatini marakkab bo ‘lmagan holatda (Anatomik tahlillar asosida) tasvirlash Reja: 1. Inson qiyofasining qurilishi haqida ma ’lumot. 2. Inson qiyofasi ko`rinishini o ‘rganish, ishlash usulida mashq qilish. 3. Inson qiyofasi portretini qisqa muddatli chizgilarni bajarish. 4. Inson qiyofasi portretini konstruktiv qurish va tuslash.

Tabiatdagi turli-tuman shakllar ichida inson tanasi o ‘ta murakkabi va mukammali bo‘lib hisoblanadi. Inson tanasini o‘rganish rassomda professional bilimni, tasviriy san’atning har qanday janrida ishlay olish qobiliyatini shakllantiradi.Tasviriy san’at sohasida yuqori malakaga ega bo‘lishuchun (inson tanasi rasmi ustida ishlash kabi) odamning plastikanatomiyasini bilish katta ahamiyat kasb etadi. Chunki, tasviriysan’at inson tanasi bilan uzviy bogiiq va uni insonsiz tasawuretib bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘quvchilar inson tanasi nisbatlariva plastik tuzilishini nazariy va bir qator amaliy topshiriqlarbajarish orqali o‘rganishlari va o‘z bilim doiralarini kengaytirishlarikerak. Tasviriy san’at sahasida ta’lim oluvchi o'quvchilaranatomiyani to‘liq o‘rganishni o‘z oldiga vazifa qilib qo‘ymay,tananing umumiy tuzilishiga e’tiborni qaratishlari kerak. Bundahar bir shakl o'rtasidagi plastik bog‘liqlik hisobga olinishi lozim. Plastik ijod namunalaridan shuni ko‘rishimiz mumkinki, skelet inson tanasining asosi bo‘lib hisoblanadi. Inson tanasini turli holatdagi harakatini tasvirlashda skeletning tayanch-mexanik funktsiyasidan foydalaniladi. Inson skeleti asosiy qism (umurtqa pog‘onasi va ko'krak qafasi), boshskeleti (suyagi), hamda qo‘l-oyoq skeletlaridan tashkil topgan.Umurtqa pog'onasi inson tanasining ustuni bo‘lib hisoblanadi va u bosh, tana va qo‘llarni ko‘tarib turadi. Umurtqaning pastki qismi tana asosining harakatlanmaydigan qismi bo‘lgantos suyagi hamda biriashtiruvchi tos suyaklari o'rtasiga birikkan.Umurtqa ustuni yigirma to‘rtta umurtqalardan iborat: ettita bo‘yin, o‘n ikkita ko‘krak va beshta bel umurtqalari. Mazkurqismlanishga asosan umurtqa egiladi va tana shaklini belgilab beradi. Bosh va tana harakati umurtqa harakati bilan uzviy bog`liq. Ikkita yuqori bo‘yin umurtqalari harakatga kelganida bosh buriladi. Belning o‘ngga, chapga, orqaga va oldinga egilishi hambarcha bel umurtqalari va ikkita ko‘krak umurtqalarinmg harakatiga bog‘liq. Umurtqa pog ‘onasining barcha bel hamda ikkita ko‘krak umurtqalari joylashgan qismi eng ko‘p harakatlanadigan qism bo'lib hisoblanadi. Umurtqa pog‘onasining harakati umurtqalaming harakatlanmaydigantos suyagi bilan birlashgan joyda kamayadi. Tananing tos suyagi qismi odam o'tirganda bukilgandek tuyiladi;bunda umurtqa chizig‘i o‘zgaradi. Tana asosining yuqori

qismioldinga yoki ortga bukilganda harakatsiz holatda bo‘ladi — balandda joylashgan umurtqalar harakatlanadi. Bunday harakatlarda bosh yoyni hosil qiladi. Tana asosining o‘ngga yoki chapga burilishi umurtqa pog‘onasining yuqorida joylashgan qismi o‘z o‘qi atrofida aylanma harakatlanishi tufayli sodir bo‘ladi. Tananing o‘ngga va chapgaegilishida umurtqa harakatianadi. Orqa tarafdan umurtqa pog‘onasining o‘simta qismiga qovurg‘alar birlashgan va ular oldinga egilib to‘sh suyagiga birikkan. Ko‘krak qafasining umumiy ko'rinishi silindrsimon idishni eslatadi. Qovurg‘alarning yuqorisida to ‘sh suyagiga o‘mrov suyagi birlashadi. Qovurg‘alar orqasida kurak suyagi yotadi.Kurak va o‘mrov suyaklari elka bo‘g‘imi o‘rnida birlashadi.Qo‘l kurak suyagi bilan elka bo‘g‘imida birlashadi va uuchta asosiy qismdan iborat: elka suyagi tirsak bilak va panjalar,kaft usti suyaklari kaft suyaklari va qo‘l panjalari (barmoq)falangalaridan iborat. Suyaklarning mazkur qismlarga bo'linishi, insonning harakati turli qismlarda yuzaga kelishini ta’minlaydi:elkada, bilakda, kafitda va barmoqlarda. Oyoq-qo‘I harakati suyak bo‘g‘imlari harakatiga bog‘liq.Suyaklarning xarakatlanuvchi, birlashgan qismlari bo'g'im deb ataladi. Bo‘g‘im suyaklarni birlashtirib turuvchi muskuldir. Suyaklar bir-birlari bilan mustahkam qotirilmaganligi tufayli, ular bir-biridan uzoqlashishi, egilishi, tomonlarga burilishi va aylanishi mumkin. Bunday harakatga bo‘g‘imlar imkoniyat yaratib beradi: bir suyak botiq bo‘lsa, ikkinchisi bo‘rtma bo‘ladi va ular birlashadi. Elka bo‘g‘imi quyidagicha tuzilgan: elka suyagining bo‘rtib chiqqan uchi kurak suyagining botiq yuzasi bilan birlashadi va ular erkin harakatlana oladi. Tirsak suyagining pastki uchi ham yo‘g‘onlashgan va u kaft usti suyagi bilan birlashadi. Ingichka uchli bilak suyagi esa,aksincha, kaft usti suyagi bilan birlashmaydi, Ikkala suyak ham bigizsimon o‘simtalar bilan tugallanadi va ularga paylar birikadi. Bilak va tirsak suyaklarining birlashgan qismi bilak-tirsak bo‘g'imini hosil qiladi.Qo‘l bukilanida, unga yon tarafdan qaralsa, kaft ustidagi bo‘g‘imlar sezilib turadi. Bunda qo‘lning profil chizig‘ida birikmalarni aks ettiruvchi do‘mboqchalar ko‘tarilib turadi. Bilak, kaft usti suyagi, kaft suyagi asoslarining pastki uchidagi bo‘rtmalar va kaft suyaklarining boshchalari ushbu do‘mboqchalami tashkil qiladi. Bilak harakatini, qo'lning egilishi va bukilishini,

ular elka suyagining yumaloq qismi tagidan (suyak uchidagi yo‘g‘on qismdan) xayolan o‘tkazilgan ko'ndalang o‘q bo'ylab aylantirilganida ko‘rish mumkin. Qo‘l vertikal o‘q bo'ylab ichkari va tashqari tomonga aylantiriladi. Bunda faqat bilak va kaft suyaklari birgalikda aylanadi. Pastki qismlar tos suyagi bilan birlashadi. Balog‘atga etgan odamning tos suyagi quyidagi to‘rtta qismdan iborat bo‘ladi:ikkita nomi yo‘q suyak, dumg‘aza va dum suyak. Nomi yo‘q suyakning turli qismlari quymich, yopqich va qov suyaklari deb ham nomlanadi. Yosh bolalarda ular alohida bo‘ladi. Oyoq (odam tanasining pastki qismi) son suyagi, katta va kichik boldir suyaklaridan va oyoq-kaft usti, kaft suyaklari hamda barmoq falangalaridan tashkil topgan. Yuqorida sanab o'tilgan suyaklar bir-birlari bilan bo‘g‘imlarda birlashadi.Son suyagining sharsimon boshchasi tos suyagining yarim yumaloq chuquriga kiradi. Tizzaga yaqin yerda son suyagi biroz egiladi va tizza bilan uning orasida yassi burchak hosil bo'ladi. Son suyagining pastki yo‘g‘onlashgan qismida dumaloq shakldagi ikkita bo‘rtma bo'ladi. Bo'rtmalar va chuqurchalar bo‘g‘im yuzasini tashkil etadi va uning ustiga tizza qopqog‘i o'rnashadi. Tizza qopqog‘i dumaloqsimon, baland burchagi pastga qaragan uchburchakli suyakdir. qopqoq tepa tarafdan son suyagiga, pastki tarafdan esa katta boldir suyagiga birlashadi. Katta boldir suyagi va son suyaklarining bo‘g‘im yuzalari tizza qopqog'i bilan birgalikda tizza bo‘g‘imini hosil qiladi, hamda ular muskul paylari bilan birlashadi. Katta va kichik boldir suyaklari to‘piqda mahkam birlashadi. Ushbu suyaklarning do‘mboqlari sanchiqqa o‘xshab birbirlariga kiyiladi. Ular to‘piqdagi tovon usti suyagining yon tomoni bilan birlashadi. To‘piq butun tananing tayanch markazi bo‘lgan yoyni hosil qiladi. To'piq tuzilishi odam yugurganidagi yoki sakraganidagi tana silkinishlarini yumshatadi. To‘piq yoyi old tarafdan oyoq kafti suyaklariga, orqa tarafdan esa tovon do‘mbog‘iga tiraladi.

Adabiyotlar: 1. Baymetov B. “Qalamtasvir”. Darslik 1-qism. - Toshkent, 2006. 2. М uratov Х . Х . “Qalamtasvir”, То shkent, Ijod-print, 2020. 3. Xalilov R. Рисунок Toshkent «Navruz» 2013 4. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston 5. Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Halq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11 6. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi.Toshkent, “O‘zbekiston”, 2017 yil 8. B.Boymetov “Portret qalamtasviri” Pedagogika institutlari va universitetlari talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2001. 9. Tojiev B, Mahkamova S. “Qalamtasvir” (Dastlabki saboqlar). Metodik qo‘llanma. Toshkent, 2013.

Похожие

Qiyofadosh qomatini murakkab (o’tirgan, yotgan) holatda tasvirlash

Anatomik bosh namunasining qalamtasviri. Ekorshe (Gudon) gips boshini tasvirlash

Inson qomatini chizgilari

O`ziga hos xarakterli xususiyatlarga ega bo`lgan inson portreti qalamtasviri

Qalamtasvir tarixi, uni o‘qitishning metodologik asoslari