Нақш шаклларининг тавсифи - Изобразительное искусство - Рефераты

Нақш шаклларининг тавсифи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

39 KB

Нақш шаклларининг тавсифи Нақшнинг композицияси учун темани ҳаётдан, тева-рак-атрофдаги табиатдан, меҳнат аҳли фаолиятидан тан-лаш мақсадга мувофиқдир. Нақш ишлашдан олдин ўсим- лик дунёси, ҳайвонот оламининг тузилишини, хусусиятини диққат билан ўрганилиши, сўнгра унинг шакли ишланиши керак. 21-расм. Нақшланадиган буюмнинг шакли ва нимага ишлати- лишига қараб нақшнинг маълум тури, ҳошия, турунж ва ги- риҳ танланади. Нақшларнинг турлари хилма-хил бўлиб, доира ичига чизилган турунж нақшлар бир хил шакллардан таркиб то-пади ва тўғри ёки эгри чизиқ бўйлаб такрорланиб тура-диган орнаментал ленталар, фризлар, ҳошиялардан иборат бўлади. Бунга пахта ислими мисол бўла олади (21-расм). Геометрик шаклларга ўхшаш тўрсимон нақшлар, квад- рат, ромб, учбурчак, тўғри тўртбурчаклардан иборат бўла-ди. Уларни симметрик нақшлар дейилиб, архитектура бу-юмларига нақш солинганда қўлланади. Мадохили (арабча) - бир-бирига киришиб турувчи демакдир. Узбекистон наққошлик амалий санъатининг

22-расм. ҳамма турларида жуда кўп учрайдиган услубдир. Асосан мадохили шакли лола гу-лини стиллаштириб тас-вирлашдан келиб чиққан. Лекин халқ наққошлари гул баргини чиройли кўр-сатишга интилиб, уларни мадохили шаклида тас- вирлайдилар. Мадохили уч япроқ шаклидан иборат-дир (22-расмга қарал-син). Турунжлар бир хил элементлардан таркиб топган, маълум тартибда тўгри ёки эгри чизиқ бўйлаб такрорланиб турадиган нақшлардир ("Материалларга бадиий ишлов бериш" кито- бига қаралсин). Ислими (арабча) - югурувчи демакдир. Ислими тўг- ри йўл ичига илон изи шаклида чизиладиган чизиқдир. Йс- лими наққошликда кенг тарқалган услуб бўлиб, фақат йўл ичига ишланади. Ислими шакли кўпинча ўсимликлар шак-лидан олинади. Шунинг учун ўсимликсимон нақшлар деб ҳам аталади. Бунга пахта ислими,(21-расм) барг ислими мисол бўлади. Ислими гуллар ўз навбатида икки томонга уланадиган, тўрт томонга уланадиган кўринишда бўлади. Ислими барг элементларидан тузилган бўлиб, баргли раф-тори деб аталади (23, 24, 25- расмларга қаранг). Ислими гуллар якка банд ва қўш банд бўлади. Якка банд ислими ус- тидан оқ бўёқ берилади. Қўш банд ислими асосан фон ран-гида қолаверади. Гул, баргли, бофта шакллардан фойдала- пиб нақш чизсак, "гуллик ислими", "баргли ислими", "бофта ислими" нақшлари тузган бўламиз. Маълумки, бирор нақшнинг номи асосий нақш ҳосил қилинувчи шакллардан олинади.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. С.Булатов. Ўзбек халқ амалий безак санъати. Тошкент-1991 йил. 2. М. Прица «Тошкент ганчкорлиги» Бадиий адабиётлар нашриёти. 1960 йил. 3. С.Булатов. Ўзбекистон санъати тарихи. Тошкент 1991 йил. 4. Т.Абдуллаев XIX - XX асрларда Ўзбекистон кандакорлик санъати. Тошкент 1994 йил. 5. Р.Хасанов. Амалий безак санъати методикаси. Тошкент 2003 йил.

Похожие

Нақш ва уларнинг турлари

Нақш элементларини чизишда фойдаланиладиган материаллар ва асбоблар

Ўрта Осиё миллий нақшларидан нусҳа олиш

Геометрик нақшларнинг тузилиши ва ишлатилиши

Наққошлик технологияси, асбоб-ускуналар, материаллар ва улардан фойдаланиш ҳақида маълумот. Устахоналарда техника хавфсизлиги, ёнгиндан сақланиш қоидалари