XV асрнинг иккинчи ярмида Франция. Абсолют монархияга утилиши - История - Рефераты

XV асрнинг иккинчи ярмида Франция. Абсолют монархияга утилиши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

148 KB

XV асрнинг иккинчи ярмида франция. Абсолют монархияга утилиши Режа: 1. Людовик XI . Францияни бирлаштиришнинг тугалланиши 2. Француз миллатининг таркиб топа бошлаши

Людовик XI . Францияни бирлаштиришнинг тугалланиши. XV асрнинг иккинчи ярмида король ҳокимияти аллақачон чеклан-маган монархия хусусиятларига эга бўлиб, у Франциядаэнг зўр қудратга эришди. XV асрда Людовик XI (1461—1483) энг атоқли король бўлиб, уни Франциянинг биринчи абсолют короли деб бежиз айтмаганлар. У ўз замонасининг атоқли сиёсатдони, энг йирик дипломата эди. У ўз ҳукмронлигининг кўпчилик қисмини йирик феодалларга қарши аёвсиз курашда ўтказди. Феодаллар унга қарши «Жамият бахт-саодати уюшмаси» деган машҳур ном остида иттифоқ туздилар. Иттифоқпипг асосий раҳбари герцог Бургундский — Карл Жасур эди. Людовик XI нинг туғишган укаси ҳам шу иттифоқ билан алоқадор эди (бироқ Карл номли бунинг укаси тез орада вафот этади). Людовик XI одамларни пул бериб сотиб олиб ва турли фитналар уюштйриб, иттифоқ бошлиқларининг ўйлаган ниятларини барбод этади. Людовик XI Лотарингия феодалларини ва Швейцария иттифоқи кантонлари-ни герцог Бургундскийга қарши кўтара билди. 1477 йили Нанси ёиидаги жангда Карл Жасур мағлубиятга учради ва ўлдирилди. Унииг мулкларининг асосий қисми, яъни Бургундия герцоглиги Людовик XI қўлига ўтди. Карл Жасурга қарашли Фландрияни ва Нидерландиядаги бошқа мулкларни унинг Австрия-Германия шаҳзодаси Максимилиан Габсбургга эрга чиққан қизи Мария Бургундская ўзига мерос қилиб олди. Людовик XI Бургундия масаласини ҳал қилиб, исёнчи феодалларнинг бемалол адабини бера олди. Улар бирин-кетин қамоққа олиниб, қийноққа ва аэоб-га солинди/бир қисми қатл қилинди. Шулар орасида Арманьяк-лар хонадони

бутунлай ҳалок бўлди.

Йиллар утиши билан Людовик XI тобора кўпроқ гумонсирай-диган ва ҳсч книга ишонмайдиган бўлиб қрлди. У деярли Парижни ташлаб чиқиб, кўпчилик вақтда шотландиялик ва швейцариялик ўқчилар ҳимояси остида шаҳар ташқарисидаги Плесси ле Турдагн мустаҳкамланган қасрда истиқомат қилди. Феодалларнинг яши фитналаридан хавфсираб, Людовик XI ша-

ҳарларга таянмоқчи бўлди, лекин уларга ҳам ишонмай, шаҳарлар-нинг эркинлигини ҳар қапақа йўллар билан чеклаб қўйди. Аммо, шунга қарамай, у шаҳар оавдоси ва саноатини ривожлантириш учун кўп иш қилди. Людовик XI Лионда зўр бериб ипакчилик мануфактуралари қурдирди ва у ерда энг йирик ярмарка таш-кил этди. У шимол.ий француз савдогарлари учун Англия билан фойдали шартнома тузди ва Лангедок савдогарларининг вене-цияликлар билан қилган ракобатида лангедокликларни қўллаб-қувватлади. Бордо шаҳри королнинг' алоҳида ҳомийлигидан фойдаланди. Людовик XI даврида Бургундия герцоглигидан ташқари, короллик доменига бошқа йирик вилоятлар Франция-нинг 1 шимолида — Пикардия ва марказида — Берри, шунингдек, жанубида — Провань графлиги қўшиб олинди. Людовик XI дав рида ички божларнинг бир қисми бекор қилинди, бу эса ички'сав-до-сотиқнинг анча жонланишига ёрдам берди. Людовик XI нинг савдо-саноат соҳасидаги сиёсати меркантилизм деб аталган сиё-сат эди. Меркантилизм сиёсатини ҳўлланишдан муддао — ташқи савдода «маъқул баланс» ўрнатиш йўли билан мамлакатда қим-матбаҳо металларни жамғаришга интилиб, шу қимматбаҳо ме-талларни ташқарига чиқаришга қараганда, уларни мамлакатга келтиришни кўпайтиришдан иборатдир. Меркантиль системаси-нинг асосий кридаларидан бири, умуман олганда, чет элга олтин ва кумуш чиқаришни қаттиқ тақиқлаб қўйиш эди. Феодаллар учун даҳшатли бўлган Людовик XI буржуа учуя унинг ўз кишиси ҳисобланар эди. У баъзан буржуа одамларини менинг қадрдонларим деб атар ва уларни тортинмай-нетмай ка бул қилаверарди. Ташқи қиёфаси жиҳатдан ориқ, қадди букчай-ган, устига эскир-ган узун камзул кийиб олган, доимо серташвиш ва иш билан банд бўлган Людовик XI , ғоят улкан ва етарли даражада марказлашган королликнинг королидан кўра, кўпроқ «ўрта синф» орасидан чиққан кишига ўхшаб кетарди. У қўшни-ларига, кам марказлашган ёки ҳали бутунлай марказлашмаган давлатларга хавф-хатар сола бошлайди. Европада Людовик XI ни сира еқтирмас ва ундап қўрқар эдилар. Уни ҳар

қандай дип-ломатик фитналар йўли билан иозик ўргимчак уяси ясаб, шу уяга ўз рақибини алдаб илиитирувчи маккор ўргимчакка ўхша-тардилар. Людовик XI нинг ўғли Карл VIII (1483—1498) мустақилли-гини ҳамон сақлаб қолган сўнгги Бретань герцоглигини қўшиб олди (1491 й.). Франциянинг Қапетинглар даврида бошланиб, Валуа даврида тамом бўлган сиёсий марказлашишдаги узюққа чузилган жараён ана шу .тариқа тугалланди. XVI асрга келиб Франция Ьвропадаги энг катта ва энг марказлашган короллик-лардан бирига айланди. Француз миллатининг таркиб топа бошлаши . Француз мар казлашган давлати вужудга келиши билан бир вақтда француз миллати таркиб топа борди. XV асрнинг охири — XVI асрнинг бошларига келиб Франция-да миллатнинг вужудга келиши учун барча элементлар мавжуд эди. Айрим- айрим тарқоқ феодал мулклар.идан француз королли-гининг ягона умумий территорияси ташкил топди. Вилоятлар-даги маҳаллий тиллар (шева ва диалектлар) билан бир қаторда, Париж диалекти асосида ривожланган ягона француз адабий тили вужудга келди. Урта асрлар охирига келганда Франция иқтисодий жиҳатдан аллақачон бир бутун ўлка тусини олди; мамлакатда умумфранцуз бозори ташкил топиб, унинг маркази шимолда эди; француз маданияти ўз миллий хусусиятларига эга бўлиб, у адабиётда энг равшан ифодаланди. Юз йиллик уруш-нинг замондоши бўлган Жан Фруассарнинг (1337—1404) машҳур «Хроникаси» илк француз бадиий прозасининг порлоқ намунасидир. Людовик XI нинг биографи Филипп де Ком-ми н н и н г (1446 —1511) «Мемуарлари» адабий ва сиёсий жи ҳатдан катта аҳамиятга эга бўлди. Филипп де Комминнинг бар ча асарлари Франциянинг бирлиги учун кураш идеяси билан суғорилган. Асарларининг бир қисмини жонажон француз тили-да ёзган Эсташ Дешан (1340—1407) йирик шоир, кўп бал лада, қўшиқ ва сатираларнинг автори эди. Дешан энг илк давр-даги француз гуманистларининг бири, италиялик машҳур ёзув-чи-гуманист Петрарканйнг эҳтиросли муҳлиси эди.

Урта асрлар охирига келганда «француз» сўзининг асл маъ-носи ўзгарди. Илгари маҳалда у фақат «Франциянинг шимолий аҳолиси» деган тор маънода ҳатто «фақат Иль де Франс аҳоли-си» деган тушунчани билдирарди, эпдиликда аҳолининг қайси вилоятда туғилган ёки яшаганлигидан қатъи назар, француз ко-роллигининг ҳар бир аҳолиси француз деб аталадиган бўлди.

Адабиётлар: 1. Каримов И.А. «Тарихий хотирасиз келажак йук» Т., 1998 й. 2.Гуломов Я.Г. «Хоразмнинг сугорилиш тарихи» Т., 1959 й. 3 История Узбекистана в источниках. Тузувчи Б. В. Лунин. Т., 1984 й. 4.Жабборов И.М. «Узбек халки этнографияси». Т., 1994 й. 5 Саъдуллаев А.С. «Культура юга Средней Азии 7-4 вв. до н.э.» Т., 1987 й. 6.Кабиров Ж., Саъдуллаев А. «Урта Осиё археологияси» Т., 1990 й. 7.Узбекистон тарихи. Муаллифлар жамоаси. 1997 й.

Похожие

XVII асрнинг биринчи ярмида Франция

ХI-ХV асрларда Франция

Милоддан аввалги II ( 2 )асрнинг иккинчи ярмида Римнинг ички сиёсати

XI—XV Асрларда Франция

ХIХ асрнинг иккинчи ярмида Туркистонда Чор Россияси мустамлакачилик сиёсатига карши миллий озодлик харакатлари