Урф-одатлар тарихига назар - Социология - Рефераты

Урф-одатлар тарихига назар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

45.5 KB

www.arxiv.uz Режа: 1 . Урф-одатларнинг тарихий мохияти. 2. Жамият тараққиётида урф-одатларнинг ўрни. 3. Урф-одатларнинг таркиб топишидаги омиллар. 4. Урф-одатлар тарихий тарақиёт махсули.

www.arxiv.uz Урф - одатларнинг тарихий мохияти . Хар бир тараққий этган , маданиятли халқнинг ўз тили , урф - одати , адабиёти , асари атиқалари , анъанавий моддий ва маънавий бойликлари бўлади. Ўзбек халқи хам дунёдаги энг қадимий маданиятга эга бўлган халқлардан бири сиафтида ўзининг маънавий ва моддий хазинасига эга. Ўтмиш авлодларимиздан бизга қадимий урф-одатлар, тантаналар, халқона мерос бўлиб авлоддан-авлодга ўтиб келган. бу билан биз хақли равишда фахрлансак арзийди. Бунинг учун ўша қадимий маданиятни, урф-одатни билишимиз, сақлашимиз ва кейинги авлодларга хам етказиш муқаддас инсоний бурчимиздир, шни унутмаслик керакки, минг-минг йиллар давомида шаклланган урф-одат, маросим, адабиёт, санъат муаллақ холда, ўзга халқлардан бекитикча пайдо бўлиб ривожланмаган. Аксинча, биз билан қадимдан ёнма-ён жон қўшни сифатида ъаёт кечириб келаётган қардош қозоқ, қирғиз, туркман, тожик ва озарбайджон ъалқларнинг бевосита иштироки хамроълигида яратилган тараққий топган. Хатто жаъоннинг кўплаб бошқа халқлари вакилларининг ъам бу қадимий маданиятнинг шаклланишида муайян хассилари бор. Хар бир халқ ана шу удумлар, урф- одат, ўтмишга чуқур томир отиб кетган ўқ илдизлари билан жаъон маданиятида ўзига хос ўрин тутади. Ж амият тараққиётида урф-одатларнинг ўрни. Инсоният жамияти тараққиётида урф-одатлар билан ахлоқ-одоб ўртасидаги муносабат мухим ахамият касб этади. Инсоннинг кудалик хаётида анъаналар ва урф-одатлар, жумладан тўй, аза ва суннат тўйи билан бўладиган тантаналар катта ўрин эгаллайди. Шунинг учун ъар бир киши ана шу урф-одатлар тараққиётга нечоғлиқ зарурлигини билиб олиши, шу урф- одатлар замонавий давр талабларига қанчалик мослигини ўқиб олиш ва урф- одатлар бошқа халқлар удумларидан нечоғлиқ фарқ қилишини, эски удумларни яшаб келиши сабабларини илғаб олиш мухимдир.

www.arxiv.uz Урф-одатларнинг таркиб топишидаги омиллар . Т арихан таркиб топган миллий анъана, урф-одат, расм-рсм, таомил, маросимларнинг вужудга келиши ва ривожланишига бир қатор омиллар бевосита ва билвосита таъсир кўрсатади. шундай омиллардан бири турмуш тарзидир. У ёки бу халқнинг азалий анъанасига айланиб қолган ъар бир маросим миллийлик қобиғидан чиқиб , умуминсоний қадриятга айланади; тили, дини, турмуш тарзи бир-бирига яқин бўлган қўшни халқларни бирлаштиради. Б арча халқларнинг урф-одатлари, анъана ва маросимлари муайян тарихий даврнинг махсули бўлиб, у турмуш шароитининг таъсири натижасида пайдо бўлган; вақт ўтган сари улар тобора мустахкамланиб аждодлардан авлодларга мерос бўлиб келган. Халқнинг “тўй” атамаси билан юритиладиган барча анъаналари, урф-одат ва удумлари шаъар ва қишлоқ ахолисининг кундалик турмушига сингиб кетган бўлиб, халқнинг эзгу истаклари хамда интилишларини ўзида акс эттиради. Урф-одатлар тарихий тараққиёт махсули. ўзбекларнинг анъана ва маросимларига жумладан барча маънавиятимиз шахобчалари онгнинг бошқа шаклларига қараганда бироз консерватив кўринишга эга бўлиб, унинг барча турдаги йўсинлари муқаддас саналган, шу боис уларнинг кишилар томонидан ўзгартирилиши асрлар оша аждодлардан асосан ўзгармасдан ўтиб келган. Шу жихатдан хам алохида таъкидламоқ жоизки, урф-одат, анъана, маросим ва удумлар узоқ вақт давом этган тарихий тараққиётнинг махсулидир. Шунинг учун хар бир халқнинг турмушида унинг ўзига хос белги ва хусусиятлари мавжуддир. Лекин бу нарсалар узоқ давр мобайнида вужудга келади, давр ўтган сари уларнинг айримлари турмуш амалиётидан тушиб қолади, уларнинг ўрнига янгилари пайдо бўлади. Кишиларнинг моддий ва маънавий эхтиёжлари қондирилиши билан уларнинг сафи ва сифати ўсиб ўзгариб боради.

www.arxiv.uz Адабиётлар : 1. Махмуд Саттор “Ўзбек удумлари” “Фан” нашриёти - 1993йил 2. Х . Исмоилов “ Ўзбек тўйлари ” “ Ўзбекистон ” - 1992 йил . 3. www.ziyonet.uz

Похожие

Урф-одатлар ва умргузаронлик

Миллий урф-одатлар замирида инсонийлик фазилатлари

Болалик даври урф-одатлари

Ўсмирлик-баркамоллик даври урф-одатлари

Миллий менталитетни урф-одат, расм-русм билан богликлиги