Shvetsariya teatri - Искусство - Рефераты

Shvetsariya teatri

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

119.5 KB

Shvetsariya teatri Reja: 1. Amerika qo'shma shtatlari teatri 2. Tennessi Uilyams (1911-1983-y.) 3. Artur Miller (1915-y.) 4. Sahna san'ati

Shvetsariya betaraf mamlakat sifatida G'arbiy Ovro'po mam-lakatlari orasida alohida o'rin tutib kelgan. Urushdan keyingi davrda bu mamlakatda iqtisodiyot qatori teatr san'ati ham tez taraqqiy etdi. Fashistlar Germaniyasi mavjudligida ko'pgina g'arbiy ovro'polik adiblar shu mamlakatda qo'nim topdilar. Brext, Uaylder kabi dramaturglarning bir qator asarlari Syurix va Jeneva teatrlarida ilk bor sahna yuzini ko'rdi. Bular urushdan so'nggi Shvetsariya teatri va dramaturgiyasi rivojiga o'z ta'sirini ko'rsatmay qolmadi. Urushdan so'nggi yillarda Shvetsariyada ikki yirik dramaturg yetishib chiqdi. Bular Maks Frish va Fridrix Dyurrenmattlar edi. Har ikkala dramaturg ham Brextning epik teatr uslubi ta'siri ostida Mod qilganlar. Frish va Dyurrenmatt asarlarida «tafakkur dramasi* shakllari rivojlantirildi. Ular o'z ijodida B. Brext dramaturgiyasiga xos «ba-diiy bo'rtma» ifoda usulidan keng foydalandilar. Ularning asarlarida ham, Brext asarlarida bo'lganidek, voqealar badiiy to'qima vosita-sida yaratilgan yurt va shaharlarda ro'y beradi. Frish va Dyurrenmattlar ijodini fashizmga qarshi da'vatkorlik ohanglari bir-biriga yaqinlashtirib turadi. To'g'ri, Frish ko'proq drama janrida ijod qil-gan bo'lsa, Dyurrenmatt asosan komediyalar yozgan. Fridrix Dyurrenmatt (1928) dramaturgiyasining asosiy xususiyati Brextcha «uqdirish» estetik tamoyili bilan bog'liq. «Ulug' Romul»» (1948) Dyurrenmattning ilk komediyalaridan biri bo'lib, unda mual-lif tarixiy shaxsni bosh qahramon qilib olgan bo'lsa-da, tarixiy faktlarni o'zicha, erkin tarzda talqin etgan: bu, bir jihatdan, mumtoz pyesalar va hukmdorlarga qaratilgan pyesa — parodiya bo'lsa, ik-kinchi jihatdan, siyosiy parodiya hamdir; Romul Rim imperiyasining tez orada qulashini biladi va buni o'zi ham juda-juda xohlaydi, qizig'i shundaki, bu hukmdor davlat ishlarini chetga surib qo'yib, parrandachilik bilan shug'ullanadi. Uning fikricha, bu ish davlatni boshqarishga qaraganda ezguroq va foydaliroqdir. Pyesaning oxiri g'alati: Romulning siyosiy raqibi Odoakr ham tovuqboqar va sahiy odam ekan. Lekin Odoakr yonida har qanday yovuzlikka yo'l ochuv-chi hukm chiqarishga ustasi farang Teodorix turardi.

Dyurrenmatt jiddiy muammolarni olg'a surgan: beozor, rahmdil Romul davlatni halokat yoqasiga keltirdi, negaki, uning yonida o'z Teodorixi yo'q edi. Aynan shu shaxs mustabidlik tartibotini o'rnatib, oxiri o'sha tovuqlarning boshini olishga qodir edi-da. Dyurrenmattning «Keksa xonimning tashrifi* (1955) tragiko-mediyasida mutoyiba va bo'rtma usullar keng qo'llanilgan. Asar shu jihati bilan jahon teatri doirasida e'tirof etildi. Dyurrenmattning «Fiziklar» (1960) pyesasida mashhur olim Febius bu telba olamni sog'lomlashtirib bo'lmaydi, deya jin-nixonada jon saqlashga ahd qiladi; ugina emas, boshqasohaning kazo-kazo vakillari ham o'zlariga shu qismatni tanlaganlar. Dyurrenmatt o'z ijodida ijobiy qahramon qiyofasini yaratish vazifasini qo'ymagan. Zero, u noxush voqealarni ifodalash kishilarni oxiri ijobiy xulosalar chiqarishga olib keladi, deb hisoblaydi. Amerika qo'shma shtatlari teatri Ikkinchi jahon urushidan keyin Amerika teatri hayotida chuqur tanglik davri boshlandi. Urushdan awalgi yillarda shitob bilan maydonga chiqqan kichik teatrlar yopilgach, Amerika sahnasi but-kul tijorat izmiga o'tib ketadi. 1940-yillardan e'tiboran ijtimoiy drama an'analarini davom ettiruvchi ikki iste'dodli dramaturg asarlari paydo bo'la boshlaydi. Bular Tennessi Uilyams va Artur Miller edi. Ular o'z asarlarida zamondoshlarining ruhiyati va qalb og'riqlari haqida ro'y rost hi-koya qilib berdilar. TENNESSI UILYAMS (1911-1983-y.) Tennessi Uilyams, asosan, ruhiyat dramasi yo'nalishida ijod qildi. Bu ma'noda u O'Nilga yaqin turadi. Uni qahramon qalbining tub-tubida pinhon yotgan ziddiyatli kayfiyat va kechinmalar qiziqtirdi. Uilyams «Billur jonzotlar» (1945) pyesasining so'z boshisida o'z badiiy- estetik qarashlarini aniq ifoda etdi: u naturalizm va silliq realizmni inkor etib, «shoirona realizm»ni himoya qilib chiqdi. «San'atda hayotga nisbatan suralnamo o'xshashlik yaratish muhim emasligini endi hamma bilib qoldi,— deydi u,— haqiqat, bir so'z bilan aytganda, hayot, borliq yaxlit va bo'linmas bir hilqatki, uning

sirtini jonlantirish orqali emas, balki shoirona tasawur ko'zgusi orqali borlig'ini namoyon etish mumkin*. Uilyams o'z fikrini rivojlantirib, tashqi o'xshashlik omili tugab bitgan teatr o'rniga yangi «raftoriy teatr* kelishi g'oyasini olg'a suradi. «Raftoriy (plastik) teati>, Uilyams fikricha, turlituman ifoda omillariga asoslanuvchi teatrdir. Lekin bu omillar orasida timsoliy ifoda yetakchi o'rin tutadi. Uilyams shu yo'nalishda yozil-gan «Billur jonzotiar» pyesasida adabiy ifoda omillaridan tashqari musiqa, nur ifodasi, ekranda jonlantiruvchi tasviriy bezak, turli izohlardan foydalandiki, bular serqatlam shoirona sahnaviy muhit yaratishga qaratilgan edi. «Billur jonzotlar» pyesasida Tom Uingfilning o'tmishi uning o'kinchli xotirasi asosiga qurilgan. Unda bir oila misolida ko'pdan-ko'p amerikaliklarning dard- hasratlari ifodalangan. Bosh qahramon Lauraning beg'ubor borlig'i shoirona timsollar orqali yorishib bo-radi». «Billur jonzot!ar», «moviy gul» Lauraning ruhiy pokligi, bokira va shikasta qalbligi va g'addor jamiyatga yotligi ramzi yang-lig' namoyon bo'ladi. Laura ko'ngil izmiga ters boruvchi, sharoitga moslashib ketuvchilardan emas. Shu hoi uning baxtsizligidan darak berib turadi. Jamiyatning shafqatsiz qonunlari izmidan chiqolma-gan Tom Lauraning sevgisini rad etadi. Laura joni-dili bo'lib qol-gan billur jonivorlarni dafatan sindirib qo'yadi. Uning umri ham xuddi shu billur singari barbod bo'ladi. Pyesada turmush nobopligi qahramonlarning ko'ngil ingroqlari orqali ochiladi. Unda shoirona kechinma, nafosat shundoqqina bo'rtib, ufurib turadiki, tanqidchilarning Uilyamsga Chexovning ta'siri o'tganligi haqida so'z ochishlari asossiz emasdek ko'rinadi. Uilyamsning keyingi «Orzu tramvayi» (1947) pyesasi muallifga jahoniy shuhrat keltirdi. Asar o'z mohiyatiga ko'ra «Billur jonzot-lar» pyesasiga yaqin turadi. Lekin uni janriga ko'ra tragediya deyish mumkin. Blansh Dyubua ham Laura singari jamiyat aqidalarini qabul qilolmaydi, lekin yashash uchun kurashadi, baxt izlaydi. Stenli Kovalskiy va Blansh butkul birbirlariga zid kishilar: Stenli badxulq, xudbin kimsa bo'lgani holda Blansh qalban рок , beg'ubor inson. Lekin

chirkin hayot uni ham o'z domiga tortgan: u ichadi, zinodan qaytmaydi. U baxt sari intiladi, lekin topolmaydi. Uilyamsning 1957-yili rejissor Garold Klerman tomondan sah-naga qo'yilgan «Orfeyning do'zahga tushishi* asari AQSH teatr hayotida muhim voqea bo'ldi. Pyesada Orfey, ya'ni Vel Zever tu-shib qoladigan dahshatli do'zah AQSH janubidagi kichik bir sha-harcha tarzida qad ko'taradi. «Bu dunyoda,- deydi Vel, — bozorda odamlarni to'ng'iz to'shi sotilgandek sotadilar va sotib oladilar: odamlar bor-yo'g'i ikki turga bo'linadilar: birlari sotiladi, birlari sotib oladilar. «Vel va Leydining рок va nurli muhabbati olish-sotish, yolg'on-yashiq, zo'rlik asosiga qurilgan badkirdor kimsalar olamiga qarama-qarshi qo'yilgan. Ular bu olamda yasholmaydilar. «Qotil shu yerda, — deydi Leydi Torrensni ta'riflab, — Otamning qotili — o'sha, otamning tokzoriga o't qo'ygan murdor! Mening umrimga suv quydi, ikki tirik, yana bir tug'ilmagan uch jonni mahv etdi. Uilyamsning 60-yillari yozilgan «Eski daha» (1977), «Zamon saltanati» (1968), «Qiyqiriq» (1971) kabi pyesalarida ham ezgulik ideallari tarannum etildi. U 30 dan ortiq pyesa yozdi. Uning pye-salari jahonning turli teatrlarida qo'yilib kelinadi. ARTUR MILLER (1915-y.) Artur Miller hozirda ham AQSH dramaturgiyasida o'z ijodiy faoliyati bilan ko'zga ko'rinib kelayotgan dramaturg hisoblanadi. Uning ilk asari 1944-yili yozilgan edi. «Omadli kishi* deb atal-gan bu asarni o'sha yiliyoq rejissyor Elia Kazan Brodvey teatr-laridan birida sahnaga qo'ygan. Kazan Millerning «barcha bola-lar — mening bolalarim* degan asarini ham 1947-yili Brodveyda qo'yadi. Artur Miller inson shaxsi va jamiyat muammolarini o'z ijodi-ning bosh mavzusi qilib olgan realistik san'at namoyandasi sifatida maydonga chiqqan edi. Millerning fikricha, dramaturg hay-otiy obrazlar yaratishi kerak. «U kim o'zi, kasb- kori nima, qanday kun ko'rmoqda, nima hisobiga yashamoqda, boshqa personajlar bilan aloqadorligi qanday, boymi yoki kambag'almi, uning o'zi o'zi haqida qanday fikrda, u haqda boshqalarning fikri qanday... bularning hammasi aniq-ravshan bo'lishi lozim», deb ta'kidlaydi Miller.

Miller «Barcha bolalar — mening bolalarim*, «Gumashtaning o'limi*, «Baho», «Gunohga botib», «Visha voqeasi» kabi asarlari bilan 30-yillar ijtimciy dramasi an'analarining davomchisi sifatida ko'rindi. Miller «Barcha bolalar — mening bolalarim* pyesasi bilan urushni ko'rmagan kishilarga urush nimaligini ko'rsatib qo'ydi. U insonning insonligi faqat o'z farzandining tashvishini chekishda emas, shu bilan birga o'zgalarning farzandlari haqida ham qayg'urish, demakki, bashariyat oldidagi mas'ulligini ado etishda ko'rinadi, degan g'oyani olg'a surdi. «Gumashtaning o'limi* (1949) dramasida Miller jonsarak raqobatchilar hamda oldi-sotdi olamining qurboni bo'Imish gu-mashta Villi Lomen obrazi orqali ko'pdan ko'p amerikaliklarning fojiali taqdirini umumlashtiradi. Muallif keksa gumashta xotirasini sahnada jonlantirish orqali voqealarning tig'iz o'sib borishiga erish-gan edi. Unda Villi Lomenning marhum akasi Ben bilan o'zaro muloqotlar orqali ikki xil olam tasviri: «vahshiyona yashash tarzi* bilan millionlarga ega bo'lish va insoniylik, sahiylik tufayli fojiona o'lim topishdan iborat umr yo'llari namoyon bo'ladi. Miller «Baho» (1968) pyesasida «Gumashtaning o'limi»da ko'tarilgan ma'naviy-ahloqiy masalalar tahliliga qaytadi. Unda ko'p yillik ayriliqdan so'ng uchragan Viktor va Uoltor degan ikki aka-ukaning eski uyda otasidan qolgan jihozlarni sotish bila)i bog'liq voqealar ifodalangan. Pyesada aks ettirilgan hayotiy voqelik shu qadar serqatlam va murakkabki, yaxshilik qayerdayu, yomonlik qayerda, kim haq-u kim nohaq ekanini anglash qiyin. 1970-yillarda Miller «01amning yaratilishi» (1972), «Amerika soati» (1976) kabi pyesalar yaratadi. Sahna san'ati AQSH teatr hayoti ko'pgina mamlakatlar teatr hayotidan farqlanib turadi. Bu mamlakatda davlat teatri yo'q. Teatr deganda bu yerda Brodvey teatrlari ko'zda tutiladi. «Brodvey teatri» Brodvey mavzeiga joylashgan teatrlarnigina anglatmaydi, ayni chog'da u ma'lum teatr turini, ya'ni tijorat teatrlari turini ham anglatuvchi tushunchadir. Brodvey tijorat teatrlari doimiy truppa, repertuarga ega

bo'lmagan, butkul moliya-tijorat maqsadiga qaratilgan teatr-lardir. Bu teatr binolarini ijaraga olgan truppalar biror spektaklni yaratadi faoliyati kasodga uchragach, spektaklning ham, truppaning ham umri tugaydi. Ikkinchi jahon urushidan keyingi davrda brodvey spektakli o'ta serhasham tomosha tusini oldi. Urushdan awalgi yillarda har bir spektaklga 30—40 ming dollar sarflangani holda endilikda drama spektakliga 100 ming, myuziklga 500 ming dollarga qadar sarfla-nadigan bo'ldi. Elia Kazan (1909—2003) AQSH teatrining yirik rejissyor va teatr arboblaridan bin bo'lib, o'z faoliyatini 1932-yilda «Grup» teatrida boshlagan. 1941- yilgacha, ya'ni teatr yopilgunga qadar shu yerda ishlab, Kazan amerika teatri hayotida sezilarli o'rin tutdi va so'ng Brodvey teatrlaridan birida Millerning «Gumashtaning o'limi» (1949) asarini qo'ygach, yirik rejissorlardan biri sifatida tan olinadi. «Gumashtaning o'limb hayotiy haqiqat va timsoliy ifoda omillari mohirona uyg'unlashtirilgan spektakl edi. Kazan Uilyamsning qator asarlarini sahnalashtirish bilan bu dramaturg pyesalarining eng yaxshi talqinchisi- sifatida e'tirof eti-ladi. Uning talqinida Uilyamsning «Orzu tramvayi» (1947), «Qizi-gan torn ustidagi mushuk» (1955), «Yoshlikning xushnavo qo'shig'i» (1958) asarlari katta muvaffaqiyat qozondi. 1964-yili Linkoln san'at markazi tomonidan doimiy ish-lovchi «repertuarli teatr* tashkil etilarkan, Kazan shu teatrning badiiy rahbari etib belgilanadi. Linkoln san'at markazi Rokfellerlar fondi hisobiga tashkil topgan: «Metropoliten opera*, «Vivian Bomont nomli drama teatri*, «Forum» kamer teatri, konsert zali kutubxonasi, muzey, teatr maktabi — bularning barchasi shu san'at markazi ixtiyoriga berilgan edi. Bular Linkoln san'at markazining shu paytga qadar Amerika ega bo'lmagan davlat teatri o'rnini bo-suvchi chinakam san'at qasriga aylanishini taqozo etardi. Teatr 26 nafar kishidan iborat truppa sifatida 1964-yili yanvar oyida Millerning Kazan talqinidagi «Gunohga botib* pyesasi bilan o'z pardasini ochadi. So'ng rejissor Garold Klerman Millerning «Vishi voqeasi* pyesasini qo'yadi, teatr repertuariga yana O'Nil asarlari kiritiladi. Lekin bu moliyaviy naf ko'rish payiga

tushgan markaz xo'jayinlariga yoqmay qoladi. Rejissorlar qat'iyat ko'rsatib, Byuxnerning «Dantonning o'limi*, Brextning «Galileyning hayoti* kabi asarlarini sahnaga qo'yadilar. Biroq tijoratchi rahbarlarning moliyaviy siquvlari oqibatida awal Kazan, so'ng boshqa rejissorlar markazni tark etadilar va teatr truppasi 1970- yillarning birinchi yarmida tarqalib ketadi. Linkoln san'at markazi teatri yopilgan bo'lsa-da, lekin doimiy ishlovchi teatr barpo etish uchun kurash to'xtamaydi. 50-yillardan e'tiboran Brodvey tijorat teatrlariga zid tarzda yangi ijodiy jamoalar tashkil topa boshladiki, ular « нобродвей * teatrlari nomi bilan ma'lum. Imkon qadar yashashda davom etuvchi erkin ijodkorlik hissi bilan uyushgan bunday teatrlarsiz Amerika teatr hayotini to'laligicha tasawur etib bo'lmaydi. Bugungi Amerika teatri shonshuhratini belgilovchi ko'plab aktyor va rejissorlar o'z faoliyatlarini shu turdagi teatrlarda boshlab, tajriba to'plab, so'ng katta sah-nalarga yo'l olganlar. Inson qadr-qimmati, uning dard-iztirobi haqida g'am chekish chin insonparvar dramaturg va sahna arboblarining hamisha bosh muammosi bo'lib kelgan va shu bois ular yaratgan asarlar asrlar o'tsa ham o'z ohorini to'kmay, bani basharning yangi-yangi avlod-lariga xizmat qilib keladi. Bundan ikki yarim ming yil awal yaratgan «Shoh Edip»ni eskirgan asar deb bo'ladimi? Aslo! Donishmand Sofoklni inson zurriyotini uni ruhan majruh, jisman yo'qlikka olib boruvchi dahshatli taqdir o'yinlari-yu tashvishlardan xoli, erkin va baxtli ko'rishdek ezgu niyati bu asarning tub-tubiga singib ketgan ediki, ana shu ezgu niyat ikki daho san'atkorimiz — Sh. Burxonov va S. Eshonto'rayeva ijrosidagi baxti qaro Edip va Iokasta bizning yurtdoshlarimizni ham insoniy mas'ullik, burchdorlik hissini chu-qur anglashga da'vat etdi. Daho Shekspir asarlarini aytmaysizmi?! «Hamlet», «Otello»lar sahnamizda boshqa bironbir mamlakatda o'xshashi yo'q buyuk sahnaviy talqinlar ekanligi bilan manaman degan chet ellik mutax-assislarni hayratga soldi. «Tragediyani Shekspir yozsin-u, o'zbeklar o'ynasin ekan», degan ta'bir paydo bo'lganligi bejiz emas. Jahon dramaturgiyasi asarlarini o'qib, tub ma'no-mazmunini anglab, ularda mujassam etilgan insoniy timsollarning ezgulik ifodalaridan g'ururing oshib,

yovuzlik ifodachilaridan g'azabing to-shib, o'zing bilmagan holda bir daraja ma'naviy o'sgandek bo'lasan, kishi. Ikkinchi bir buyuk maktab bo'larli jihati shundaki, bu asarlar yozilish uslubi, badiiy ifoda shakllarining rango-rang va betakrorligi bilan bo'lg'usi san'at mutaxassislarini san'atda o'z yo'l-yo'riqlarini topishga da'vat etib turishidadir. Shunday qilib, xorijiy teatr va uning saboqlari bir jihatdan bo'lg'usi san'at kishilarining ma'naviy komil shaxslar bo'lib yetishuviga yordam bersa, yana boshqa jihatdan ularning kasbiy tako-miliga naf keltiradi. Insoniyat yaratgan buyuk san'at obidalarining mazmun-mohiyatini anglash va ushbu san'at obidalarini insoniyat-ning o'ziga xizmat qildirishga qaratilgan xorijiy teatr tarixini o'rganishdan ko'zlangan bosh maqsad ham shundadir. G'arb dramaturgiyasi o'zbek sahnasida (Talabalarning mustaqil ishlari uchun ma'lumotlar) Antik dramaturgiya asarlari o'zbek sahnasida Sofokldan: «Shoh Edip» spektakli premyerasi O'zbek milliy (sobiq Hamza nomidagi) Akademik drama teatrida 1969-y. 5-sentabrda bo'lib o'tgan; rej. I. V. Radun, Sh. Qayumov, tarj. A. Muxtor; Edip — Sh. Bur-xonov, Iokasta — S. Eshonto'rayeva, Kreont — Q. Xo'jayev, T. Oripov, Tiresiy — T. Xonto'rayev. «Antigona» asari Asqad Muxtor tarjimasida qo'yilgan. Spektaklda bosh rollarni S. Norboyeva, Ya. Abdullayeva (Antigona), O. Xo'jayev, Yo. Ahmedov (Kreont), R. Avazov (Trisiy), G. Jamilova (Ismena) o'ynaganlar. ' Yevripiddan: «Medeya» tragediyasi (tarj. A. Qosimov) o'zbek sahnasida qo'yilmagan, radiospektakl (rej. Ye. Ya. Somoxvalova, Medeya rolida Ya. Abdullayeva) va telespektakl (rej. H. Qahramonov, Medeya rolida R. Ahmedova) tarzida namoyish etilgan. O'zbek teatrlari sahnasida V. Shekspir asarlari O'zbek Milliy Akademik drama teatrida 1935-yil 11-fevral. — «Hamlet», rej. M. Uyg'ur, B. Xo'jayev, tarj. Cho'lpon; Hamlet — A. Hidoyatov, Ofeliya — S. Eshonto'rayeva, Gertru-da — M. Qoriyeva, Goratsiy — Sh. Burxonov; Layert — N. Rahimov; 1939-y. rej. M. Uyg'ur, V.

Chirkin, tarj. V. Zohidov; Hamlet — O. Xo'jayev, awalgi ijod-korlar ishtirokida, Qirol — O. Jalilov, Poloniy — N. Nazrullayev, 1949 va 1964-y. (rej. M. Uyg'ur, N. V. Ladigin, tarj. V. Zohidov); 2003-y, «Hamlet» ( rej. T. Azizov), Hamlet — T. Saidov, Klavdiy — M. Abduqunduzov, Gyortruda — S. Yunusova, Goratsiy — U. Tillayev, Poloniy — Sh. Nuraliyev. 1941-yil 28-yanvarda — «Otello», N. V. Ladigin, M. Uyg'ur, tarj. G'. G'ulom; Otello — A. Hidoyatov, Dezdemona — S. Eshonto'rayeva, N. Ali-yeva, I. Boltayeva, Yago — O. Xo'jayev, N. Rahimov, Kassio — Sh. Qayumov, Emiliya — Z. Sadriyeva, T. Sultonova, Rodrigo — J. Tojiyev; 1984-y. rej. Ye. Siminov, R. Hamidov: Otello — T. Azizov, Dezdemona — S. Norboyeva, Yago — T. Tojiyev. 1951-yilda «Romeo va Julyetta», rej. A O. Ginzburg, tarj. M. Shayxzoda: Romeo — Sh. Burxonov, Julyetta — S. Eshonto'rayeva. 1958-yilda «Yuliy Sezar», rej. A. O. Ginzburg, Sh. Qayumov, tarj.

Adabiyotlar: 1. Xrestomatiya po istorii zapadno yevropeyskogo teatra. T. 1-2 /sost S. Mokulskiy / M., 1953, 1955 gg. 2. Anikst A. Tvorchestvo SHekspira M., 1963. 3. Boyadjiyev G. Vechno prekrasniy teatr epoxi Vozrojdeniya. L., 1973. 4. Boyadjiyev G. Ot Sofokla do Brexta za 40 teatralnix vecherov. M. 1967. 5. Y. Kagarlitskiy. Teatr na veka. M. 1987.

Похожие

O’zbek teatri

Ingliz teatri

Skandinaviya teatri

Nemis teatri

Italiya teatri