Тупроқ ишларини бажаришнинг асосий усуллари. Тупроққа ишлов бериш, ташиш ва жойлаш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Тупроқ ишларини бажаришнинг асосий усуллари. Тупроққа ишлов бериш, ташиш ва жойлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

81.5 KB

Тупроқ ишларини бажаришнинг асосий усуллари. Тупроққа ишлов бериш, ташиш ва жойлаш Режа : 1. Тупроққа ишлов беришнинг асосий усуллари. 2. Тупроққа механизмлар ёрдамида ишлов бериш. 3. Тупроққа гидромеханизация усули билан ишлов бериш. 4. Тупроққа портлатиш усули билан ишлов бериш.

Таянч сўз ва иборалар : Механизм, бир чўмичли, кўп чўмичли, гидромонитор, тупроқ сўрувчи, портлатиш, заряд миқдори. Тупроққа ишлов беришнинг асосий усуллари Тупроққа ишлов беришнинг асосий усуллари бўлиб, механизмлар ёрдамида ишлов бериш, гидромеханизация усули билан ишлов бериш, портлатиш усули билан ишлов бериш ва қўл кучи ёрдамида ишлов бериш ҳисобланади. Бу усулларнинг қўлланилиши тупроқ шароитига, иншоотнинг ўлчамларига ва ишлаб чиқариш шароитларига боғлиқ ҳолда қабул қилинади. Бир чўмичли экскаваторлар қуйидаги жараёнларни бажаради: тупроқни қамраш ва чўмични тўлдириш, тўлдирилган чўмични кўтариш, тўкиш жойига иш ускунасини буриш, ковушни бўшатиш, бўш чўмични ковлаш жойига буриш. Кўп чўмичли экскаваторлар узлуксиз ҳаракат қиладиган ўзи юрар ер уйиш машиналаридан бўлиб, каръер.ҳандак ва тик ковланма тупроқни ишлаш учун мўлжалланганланган. Кўп чўмичли экскаваторлар иш ускунасининг ҳили ва иш жиҳозининг ҳаракат йўналишига қараб бўлинади. Иш ускунасига кўра занжирли ускуна иш жиҳози ҳисобланади. Мелиорация қурилишида зовур қувурларини ётқизишда занжирли кўп чўмичли тик ковланма экскаваторлари кенг қўлланилади. Улардан биринчиси асосан зовурни мукаммал таъмир қилишда.шурфлар қазиш учун ва ишлатилмай ётган зовур тизимларининг чуқурларини ковлашда қўлланилади. Кўндалангига қазийдиган занжирли кўп чўмичли экскаваторларқуритиш тармоқларини ҳамда суғориш каналларини тозалаш учун ишлатилади. Телескопик ,рамали махсус мелиорация экскаваторга эни турлича бўлган каналларнинг иккала ёқалари бўйлаб гусеницалари ўзаро яқинлаштирилган ҳолда ҳаракат қилиш имконини берадиган қилиб жиҳозланади.Зовур қурилишида асосан кўп чўмичли занжирли экскаваторлар ЭТН- ва ЭТЦ-202 қўлланилади. Улар гусеницали бўлиб,

эни ,5 м, биринчиси чуқурлиги 1,65 м, иккинчиси чуқурлиги 2,0 м гача бўлган тўғри бурчак кесимли ковланмалар қазиш учун мўлжалланган. Экскаваторларда иш жихозининг ҳолатини автоматик равишда ростловчи махсус асбоблари ўрнатилган.Ёпиқ зовур қурилишида траншеяни механизациялашган усулда қазишдан ташқари, бир қатор қўлда бажараладиган жараёнлар ковланма тубини текислаш, зовур қувурларини ётқизиш, уларнинг уланган жойларини фильтр материал билан ўраш ҳамда ётқизилган қувурларни чириндили тупроқ билан кўмиш каби ишлар бажарилади , қурилган жараёнларнинг пухта бажарилшпига боғлиқдир. Зовур ётқизиш сифатига бу ишларни бажариш суръати катта таъсир кўрсатади. Чунки, зовур қурилиши бўш турғун бўлмаган тупроқларда бажарилаётганда ковланма деворлари қўллаб тушиши мумкин. Ковланма сувнинг бўлиши унинг тубини текислашни қийинлаштиради,. Ковланма деворлари ювилиб, ўпирилиб тутиши мумкин , иш вақтида ковланмада лойқатилган сув ётқизилган зовурга з овур қурилишида асосан кўп чўмичли занжирли экскаваторлар ЭТН- ва ЭТЦ- 202 қўлланилади. Улар гусеницали бўлиб, эни ,5 м, биринчиси чуқурлиги 1,65 м, иккинчиси чуқурлиги 2,0 м гача бўлган тўғри бурчак кесимли ковланмалар қазиш учун мўлжалланган. Экскаваторларда иш жихозининг ҳолатини автоматик равишда ростловчи махсус асбоблари ўрнатилган. Гидромеханизация усули билан тупрокжа ишлов бериш. Гидромониторлар ва гупрок с у рувчи қурилмаларнинг ишлаш технологияси. Уларнинг иш унумдорлигини хисоблаш. Сув ердамида тупрокни массивдан ажратнш, ташиш ва жойлаш. Гидромеханизация усулида тупрок ншларини бажариш деб айтилади, тупрокни олиш жойида у сув билан ювнлади ва пайдо булган лойиха новлар, тупрок, каналлар ёки босим ёрдамида кувурларни жойлаш жойига транспорт этилади. Грунтни массивдан ажратиш тупрок казувчи механизмлар билан бажарилса булади. бу холда транспорт этиш ва жойлаш сув ёрдамида бажарилади. Грунтнн жойлаш. учун пульпа

окимини тезлиги пасайтирилади. Бунда грунт заррачалари чукади ва тоза еув якан сув хавзасига тукилади. Сув хўжалик қурилишида катта ҳажмда қисқа муддатда бажарилиши керак бўлган бошқа усулларини қўллаш мумкин эмас. (тоғ жинсларини ва музлаган грунтларни юмшатиш. тоғ шароитларнда бўлганда портлатиш усули қўлланилади. Портлатиш ишларини ўзига хос томонларн; ҳамма грунтларнда куллаш имконнятн борлигн, портлаш зонасида грунт хоссаларига турли таъснри; суньий нншоотларга зилзила таъсириии ўтказнш: тоғ қиялигн юкори грунт катламларнни снлжнб кетишн , юқори таннархи- ГМ қурилишида портлатиш ишлари қуйндагн ншларда қўлланилади: - тоғ жинслари карьерларда. захираларда канал қазнлмаларида , тоннель, шахта, шурфларда, майдалашда; зич ва музлаган грунтларни юмшатишда: қурилаётган тупрок нншоотлар жойига қўллаб туширишда; канал, траншея. сув омбори ва захиралар казишда грунтни чикариб юришда; қазилма тубнни чукурлаштиришда ва канал, дарёлар узоқни тозалашда; вактинча тупроқли иншоотларни бузишда ва бетон иншоот қисмларини майдалашда; майдонларни тозалашда йирнк тошларнн майдалаш ва тўнгакларни кўчиришда; муз оқишида ГТИларнн сақлаб ҳимоя қилиш учун, музни майдалашда. Тупроққа механизмлар ёрдамида ишлов бериш. Экскаваторларни бир ўтишидан ҳосил бўлган ковланманинг ўлчамлари алмашинувчи ишчи жиҳоз чўмичнинг катта кичиклигига боғлиқ бўлади. Бир чўмичли экскаваторлар билан бир жойда туриб бажарилган ковланманинг чегаравий ўлчамлари унинг ишчи ўлчовларига боғлиқ бўлади. Бир чўмичли экскаваторларнинг асосий ишчи ўлчовлари қуйидагилар: қирқиш радиуси- R қ , юклаш радиуси- R ю , юклаш баландлиги- H ю , ковлаш чуқурлиги- H к . Бу ўлчовларнинг қийматлари, қоидага кўра, ишчи жихознинг ўлчамларига, унинг турига ва ҳусусиятларига боғлиқ бўлади.

Кўп чўмичли экскаваторлар узлуксиз ҳаракат қиладиган ўзи юрар ер уйиш машиналаридан бўлиб, каръер.ҳандак ва тик ковланма тупроқни ишлаш учун мўлжалланганланган. Кўп чўмичли экскаваторлар иш ускунасининг ҳили ва иш жиҳозининг ҳаракат йўналишига қараб бўлинади. Иш ускунасига кўра занжирли ускуна иш жиҳози ҳисобланади.Занжирли экскаваторларда ҳам роторли экскаваторларда ҳам қирқилган тупроқ чўмичларини тўлдиради ва улар билан ковланмадан чиқарилади, ҳамда ётқизиқ ёки транспорт томон сурилаётган тасмали транспортёрга бўшатилади. Иш жиҳозининг ҳаракат йўналишиги кўра экскаваторлар бўйлама, кўндаланг ва радиал йўналишда қазийдиган ҳилларга бўлинади. Кўндаланг қазийдиган экскаваторларда иш жиҳозининг ҳаракат йўналиши экскаваторлар ҳаракат йўналишига нисбатан тик йўналган. Радиал йўналишда қазийдиган экскаваторларнинг иш жиҳозлари машинанинг ҳаракат йўналишига боғлиқ бўлмаган ҳолда турли томонларга бурилади. Мелиорация қурилишида зовур қувурларини ётқизишда занжирли кўп чўмичли тик ковланма экскаваторлари кенг қўлланилади. Улардан биринчиси асосан зовурни мукаммал таъмир қилишда.шурфлар қазиш учун ва ишлатилмай ётган зовур тизимларининг чуқурларини ковлашда қўлланилади. Кўндалангига қазийдиган занжирли кўп чўмичли экскаваторларқуритиш тармоқларини ҳамда суғориш каналларини тозалаш учун ишлатилади. Телескопик, рамали махсус мелиорация экскаваторга эни турлича бўлган каналларнинг иккала ёқалари бўйлаб гусеницалари ўзаро яқинлаштирилган ҳолда ҳаракат қилиш имконини берадиган қилиб жиҳозланади. Зовур қурилишида асосан кўп чўмичли занжирли экскаваторлар ЭТН- ва ЭТЦ-202 қўлланилади. Улар гусеницали бўлиб, эни ,5 м, биринчиси чуқурлиги 1,65 м, иккинчиси чуқурлиги 2,0 м гача бўлган тўғри бурчак кесимли ковланмалар қазиш учун мўлжалланган.

Экскаваторларда иш жихозининг ҳолатини автоматик равишда ростловчи махсус асбоблари ўрнатилган. Бу билан керакли чуқурликдаги ҳамда туби керакли қияликдаги ковланмаларни қазишга эришилади. Қазиш чуқурлиги машинист кабинасида жойлашган сигнал экскаватор кам уйиб ишлаётганда машинанинг иш жихозини тушириш зарурлигини билдирувчи кўк чироқ ёнади. Қизил чироқнинг ениши экскаватор ортиқча уйиб ишлаётганлиги ва иш жихозини бир оз кўтариш зарурлигини билдиради. Бу экскаваторлар қувурларни механизация усули билан ётқизиш учун жихозланган. Қувур ётқизиш учун махсус мосламалар қувур ёткизгичлар билан хам жиҳозланган.Скреперлар универсал тупроқ ковлаш-ташиш машиналаридан ҳисобланади. Улар гидротехник иншоотлар, темир ва автомобил йўллари, дамба, тўјон ва уйилма каналлар қурилишида, карьерларда тупроқларни ишлашда, мелиорация ишларида қўлланилади. Бу кўтармаларни тиклашда, тупроқ 100-150 м дан ортиқроқ ерга тўкиладиган йўл қурилишларида ҳам самарали ишлатилиши мумкин. Скреперлардан, айниқса, унча чуқур бўлмаган кенг канал ва хандакларда тупроқларни ковлаб 100-150 м дан то 2-3 км га ташишда фойдаланиш яхши самара беради. Гидротехника ва бошқа иншоотларда, шунингдек йўл қурилишида чўмичнинг ҳажми 2,75-15 м 3 ли махсус тиркама, чўмичнинг ҳажми 10 м 3 ва ундан ортиқ бўлган ўзиюрар скреперлар қўлланилади. Бульдозер ва грейдерлардан фарқли равишда скрепер тупроқ ишларининг бутун даврини бажаради. Тупроқни бир жойдан иккинчи жойга ташийди, тўкади ва иш жойига қайтади. Иш бажариш жараёнида скрепер чўмичи турли ҳолатларни эгаллайди, пастга туширилган чўмич билан тупроқни қиркади ва уни ўзига олади, Бир жойдан иккинчи жойга ташиш вақтида скрепернинг пичоји йўлнинг нотекисликларига тегмаслиги учун тўлган чўмич керакли баландликка кўтарилади. Бўшатиладиган жойда чўмич энгаштирилиб,тупроқ тўкилади ёки унинг орқа девори билан суриб чиқарилади. Агрегат

ишлаётганда скреперни юк билан тўлдиришда двигателнинг бутун тортиш кучидан фойдаланиш керак. Трактор биринчи узатмада тўјри чизиқли ҳаракат қилган вақтидагина скреперни юк билан тўлдириш мумкин. Тупроқни олишнинг бошлангич вақтида қатлам қалинроқ, чўмич тўш тула борган сари юпкарор олиниши керак. Шунда трактор меъёрда юкланади. Юк билан тўлдиришнинг бундай усули тароқсимон усул деб аталади. Ишланаётган тупроқнинг хоссаларига ҳамда скрепернинг ўлчамларига қараб қирқилаётган қатламнинг қалинлиги 12-30 см, тўкилаётган қатламнинг қалинлиги юмшатилган ҳолатда 15-30 ни ташкил қилади. Қирқиладиган қатламнинг қалинлиги 17-жадвалда кўрсатилганидек бўлса, чўмични тўлдириш йўлнинг узунлиги 15-25 м бўлади. Скреперлар, айниқса, мақбул намликдаги қумлоқ ва енгил қумоқ туроқларда унумли ишлайди. Қумларни ишлашда туртгичсиз ўзи юрар скреперлардан фойдаланиш унумсиз бўлади , чунки гусеницаларнинг қум билан бўш тишлашиши натижасида тортиш кучи қумга яхши тўлмайди, қум унда турмайди. Мелиорация ва тупроқ ишларини муваффақиятли амалга ошириш учун механизатор ишларни бажариш лойиҳаси ёки схемаси билан олдиндан танишиб чиқиши ҳамда уларга ёки намунавий технологик карталарга тўла амал қилган ҳолда ишлаши зарур.Тупроқни қирқиш. Агар тупроқ майдонида ёки трассада ишланаётган бўлса, тракторнинг биринчи узатмасида олдинига ҳаракатланиб қирқилади.Бошланјич даврда тупроқдан мумкин қадар қалин қатлам олиб, уни тароқсимон шакл бўйича қирқиш мақсадга мувофиқдир. Тароқсимон усулининг моҳияти қуйидагидан иборат: аввало отвалнинг пичоги каттагина чуқурликка (15-20 см) ботирилади сўнгра двигатель ортиқча юкланганда отвалнинг пичоји қисман юқорига кўтарилади ва двигателнинг юкланишига қараб бирмунча қамроқ чуқурликка тушурилади. Оғир ва зич тупроқларда пичоқ тупроққа секин ботирилганлиги учун бульдозернинг меҳнат унумдорлиги камайиб кетади. Тупроқ тиркама ва осма

юмшатгичлар ҳамда чўқмоклар билан ёки бульдозер отвалини орқа томонига ирмоқларга ўрнатилган тишлар билан юмшатилади. Тупроқ юмшатилганда бульдозернинг унумдорлиги 25-30 % гача ортади.Юмшатиш қуйидагича бажарилади. Тупроқ кўтармага тўкилгач бульдозер отвали энг сўнги пастки ҳолатга туширилади ва кетига юриш уланади ва бульдозер орқаси билан юргизилади.Бунда юмшатгичнинг шарнирли маҳкамланган тишлари ўз ојирлиги таъсирида пастга тушади ва отвал пичојининг пастки қиррасига нисбатан чиқиб туради. Отвалга нисбатан тишлар ковланма юзасига олдинроқ текканлиги учун отвалнинг ојирлиги унга тушади, натижада у тупроққа ботади ва ковланма юзасини 25-30 см чуқурликда қирқади.Тупроқни бир жойдан иккинчи жойга суриш.Тупроқ суриш ва уни тўплаш одатда бир йўла бажарилади. Тупроқ катта масофаларга олдиндан тўпланмасдан сурила боради. Мелиорация қурилишида грейдерлар қуритиш тармоқларининг канарида кавальерларни текислаш, даладаги нотекисликларни тўлдириш ва текислаш, дренаж қурилишида трассани тўјрилаш, сойликлар қуриш чуқур 0, 6 м гача бўлган сугориш каналларини тозалашда фойдаланплади. Д-20 БМ ва Д -241 М тиркама грейдерлари йўл ва мелиорация қурилишларида кенг қўлланилади. Грейдерлар йўл қурилишида йўл усти полотносини текислайди.баландлиги 0,5-0:6 м бўлган йўл кўтармалари ва ёнбошдаги резерв қазийди ва текислайди, уларни таъмир қилади. Тиркама грейдерлар иши машинанинг бир қатор кетма-кет қатнови ташкил топади.Грейдер қатновлари сони ер устки қисмининг ҳолати ёки қуритиш канали кавальернинг баландлиги ва эни, туроқ ва унинг намлигига бојлиқ. Грейдерлар билан тупроқ ишларини бажаришда қуйидаги асосий иш жараёнлари бажарилади Тупроқ уюмларини текислаш.Зовур ўқасидаги тупроқ уюмларини гроейдерлар билан текислаш ишлари каналнинг ҳар икки томонидан грейдер

бир марта ўтганида. Бажарилади.Агар тупроқни бир текис қилиб, 8-10 см қалинликда керак бўлса грейдер иккинчи марта ўтади. Тупроқ уюмларини текислашда грейдер отвали керакли бурчак остида ўрнатилади. Қамраш бурчаги кичик бўлганда тупроқ яхши олинади.Қамраш бурчаги қанча катта бўлса, отвал бўйлаб тупроқ кам сурилади.Тупроқ уюмларини текислашда ојир тупроқлар учун қамраш бурчаги 35-45, енгил тупроқлар учун эса 30-40 0 бўлиши керак. Ер сатҳини текислаш ишларида ојир тупроқларни сурганда,қамраш бурчаги 40-50 0 , енгил тупроқлар учун эса 35-45 0 бўлиши лозим. Тупроққа гидромеханизация усули билан ишлов бериш Гидромониторлар ва гупрок с у рувчи қурилмаларнинг ишлаш технологияси. Уларнинг иш унумдорлигини хисоблаш. Сув ердамида тупрокни массивдан ажратнш, ташиш ва жойлаш. Гидромеханизация усулида тупрок ншларини бажариш деб айтилади, тупрокни олиш жойида у сув билан ювнлади ва пайдо булган лойиха новлар, тупрок, каналлар ёки босим ёрдамида кувурларни жойлаш жойига транспорт этилади. Грунтни массивдан ажратиш тупрок казувчи механизмлар билан бажарилса булади. бу холда транспорт этиш ва жойлаш сув ёрдамида бажарилади. Грунтнн жойлаш. учун пульпа окимини тезлиги пасайтирилади. Бунда грунт заррачалари чукади ва тоза еув якан сув хавзасига тукилади. Бу процесслар олимлар БА.Всхчнин, А.И.Огунцов ларни нлмий ишларида чуқур урганилган. Гидромеханнзация усулнни жорий килиш -томонлари мослаҳалар соддалнги, юкори унумдорлиги ва сув остида грунтга ишлов бернш. Камчилиги куп хажмда сув ишлатиш, кам богланувчи ва богланмайднган грунтларда қўллаш. куп микдорда электроэнергия сарфлаш 1м З грунтни гранспортда ташиш учун 10 м З сув ташилади. Гидромеханизацня усули каналлар ва захираларда грунтни отвалга транспорт этишда; карьердан профиллик кутармаларга ташиш ва жойлаш; канал ва сув омборларни чўкиндидан тозалашда , карьерлардан қум

ва шағални омборларга тўкишда қўлланилади. Г и дромехани за ция усул и н инг асоси й операциялари- қ азиш , транспорт этиш ва жойлаш . Бу ларнн турли ус улда бажариш мумкин. Ишлаб чнкаришда грунт массивдан ажратиш учун сув бнлан ювилиш ва сўриб олиш, транспорт этнш ва ўзи оқар ва босимли усулларда отвалларга ва профнл кўтармаларга жойлашда қўлланилади.. Грунтни сув окими бидан ювилиш чўктнрилмаган карьерларда қўлланилади. Бу усулни қў ллашда сув манбаи ёнида вақтинча карьерларда қўлланилади. Бу усулнн қўллашда сув манбаи ёнида вақтинча насос станциясн қурнлади. У ердан сув босим қувурлар бўйнча гидромониторларга етказиб бернлади. Гидромонитор сув оқимини компат ҳолатда ва узоқроққа ёйилмасдан жўнатадиган мослама. Тупроққа портлатиш усули билан ишлов бериш. Су в х ў жалик қ ур илиши да катта ҳажм да қ ис қ а м удда т да бажарилиш и керак б ў лган бош қ а усулларини қў ллаш м умкин эмас. (тоғ жинсларини ва музлаган грунтларни юмшатиш. тоғ шароитларнда бўлганда портлатиш усули қўлланилади. Портлатиш ишларини ўзига хос томонларн; ҳамма грунтларнда куллаш имконнятн борлигн, портлаш зонасида грунт хоссаларига турли таъснри; суньий нншоотларга зилзила таъсириии ўтказнш: тоғ қиялигн юкори грунт катламларнни снлжнб кетишн , юқори таннархи- ГМ қурилишида портлатиш ишлари қуйндагн ншларда қўлланилади: - тоғ жинслари карьерларда. захираларда канал қазнлмаларида , тоннель, шахта, шурфларда, майдалашда; зич ва музлаган грунтларни юмшатишда: қурилаётган тупрок нншоотлар жойига қўллаб туширишда; канал, траншея. сув омбори ва захиралар казишда грунтни чикариб юришда; қазилма тубнни чукурлаштиришда ва канал, дарёлар узоқни тозалашда; вактинча тупроқли иншоотларни бузишда ва бетон иншоот қисмларини майдалашда; майдонларни тозалашда йирнк тошларнн майдалаш ва тўнгакларни кўчиришда; муз оқишида ГТИларнн сақлаб ҳимоя қилиш учун, музни

майдалашда. Портлатиш у су лини қў л л ашда барча грун т лар классификац и я қи линад и. Бу СниПда б е рн л ган. Портловчи моддалар кимёвий реакцияга кириши натижасида газларнн ошиқча босим энергияси пайдо бўлади. Бир м портловчи моддадан 400 кдж/кг энергия пайдо бўлади. Қурилишда асосан портловчи моддалар қўлланилади: аммнак-селитралнк. нитроаралашмалар, СНЗ порошок, граиула ва прессланган кўринишда ва уларни аралашмаси.Портловчи модда ўт олов, электрик усулда портланади. Олов усулда портлатиш учун капсюля- детонаторлар, ўзи ёнар ва детонаторниция қилувчи шнурлар қўлланилаадн. Бу шнур билан портловчи моддаларни бир неча гуруҳи уланади. Шнур узунлнги ишчи эхтиёж масофага борнб олишини ҳнсобга олиб танланади, Электроэнергия ёрдамида портлатишни бажариш учуи электродетонаторлар симлар орқали электр ток манбаи билан уланади.

Адабиётлар: 1. И . А . Каримов « Ўзбекистон иқтисолий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида ». Т . Ўзбекистон 1995 йил . 2. И . А . Каримов « Ўзбекистоннинг сиёсий ижтимоий ва иқтисодий истиқболининг асосий тамойиллари » . Т . Ўзбекистон 1995 йил . 3 И . А . Каримов « Ўзбекистоннинг 16 йиллик мустақил тараққиёт йўли ». . Т. Ўзбекистон 2007 йил. 4. В.Г.Ясинецкий., Н.К.Фенин. Организации и технология гидромелиоративных работ. Москва. Агропромиздат 1988 г. 5. Ясинецкий В.Г. Организация, планирование и основы управления водохозяйственным строительством. Москва, “Колос”, 1982 г. 6. Ш. Меликов ва бошқалар. Бетон ишлар технологияси. Тошкент. «Меҳнат» 1990 йил 7. А.Назаров. Меҳнатни ташкил этиш ва нормалаш. Тошкент «Адабиёт жамғармаси». 2004 йил 8. А.Хожиматов, Курс лойиҳасини бажариш бўйича услубий қўлланма . Андижон 2010 йил. 9 А.Хожиматов, Р.Маҳкамов.Гидромелиорация ишларини ташкил этиш технологияси фанидан тажриба ишларини бажариш учун услубий қўлланма.Андижон, 2010 йил.

Похожие

Тупроққа механизмлар ёрдамида ишлов бериш, ташиш, жойлаш

Тупроққа ишлов бериш усуллари

Тупроққа асосий ва махсус ишлов бериш плуглари

Тупроққа асосий ва экиш олдидан ишлов бериш машиналари

Тупрокка асосий ишлов бериш машиналари