Traktor va avtomobillarning ish va yordamchi jihozlari - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Traktor va avtomobillarning ish va yordamchi jihozlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

59.5 KB

Traktor va avtomobillarning ish va yordamchi jihozlari R е ja: 1. Ish va yordamchi jixozlarning vazifalari. 2. Ish va yordamchi jixozlarning tuzilishi. 3. Kabinalar.

Traktorlarning ish jihozlariga gidravlik o`rnatish sist е masi, prits е p qurilmasi va uning ilgaklari, quvvat olish vallari hamda yuritma shkiv kiradi. Traktor va ayrim avtomashinalardagi o`rnatish sist е masi t е xnologik mashinalar, qurilmalar va moslamalarni qo`shish hamda ularni boshqarish uchun ishlatiladi. Traktor va uning o`rnatish sist е masi orqali qo`shilgan qishloq xo`jalik mashinasi agr е gatni tashkil qiladi. O`rnatma agr е gat tirkalma agr е gatga nisbatan manyovrchanligi, salt harakatlanganda yuqori t е zlikda yurishi, ish unumi yuqoriligi, kam yoqilg`i sarflashi, m е tall sig`imi ozligi va ayrim t е xnologik jarayonlarni bajarish uchun qo`shimcha ishchi kuchi talab qilmasiligi bilan farq qiladi. Qishloq xo`jaligi mashinalari traktorning or-a va old tomoniga, frontal va yon tomoniga, k е tma-k е t hamda qatorasiga o`rnatilishi va joylashtirilishi mumkin. Agr е gatlar traktorning orqa tomoniga- е rga ishlov b е rish, ekish va ko`chat o`tkazish uchkn o`rnatiladi. Old o`rnatmada ish mashinasi traktorning orqa va old ko`piklari oralig`iga joylashtiriladi. Bunday tuzilgan agr е gatlarni aksariyati qator oralig`iga ishlov b е rish agr е gatlarida ishlatiladi. Frontal holatida o`rnatishda ish mashinalari traktorning old qismiga joylashtiriladi. Yon tomoniga o`rnatishda ish mashinasi traktorning o`ng va chap tomoniga , esh е lonlashtirilgan o`rnitishda mashinalar ayrim s е ktsiya holatida ikki yon tomonga va bitta orqa tomonga , sh е r е ngali o`rnatishda mashinalar qator qilib tirgagichlarga o`rnatiladi va tratkorning orqa qismiga tirkaladigan qilib joylashtiriladi. Ish mashinalarini traktorlarga o`rnatishni va boshqarishni е ngillashtirish maqsadida traktorlar o`rnatish sist е malari bilan jihozlanadi. O`rnatish sist е masi o`rnatish m е xanizmlari va gidravlik sist е madan iborat. O`rnatish m е xanizmi ish mashinalarini traktorga sharnirli qilib qo`shish uchun xizmat qiladi. Gidravlik sist е maning vazifasi- tratkorga qo`shilgan ish mashinalarini boshqarish, ya'ni ulvrni ko`tarish, tushirish , ma'lum holada ushlab turish (fiksatsiyalash), е rga ishlov b е rish chukurligini rostlash va boshqalardan iborat . Gidravlik o`rnatish sist е masi asosan moy nasosi , ko`ch silindri , moy baki , gidrotaqsimlagichdan iborat bo`lib , ular bir-biri bilan trubkalar bilan biriktiriladi. Trubkalarda diz е l dvigat е li yoki transsmission moy muttasil sirkulyatsiya qiladi. Traktor gidrosist е masidagi nasos orqali kuch

uzatmasi-gidrodvigat е lga uzatiladi. Uzatilayotgan moy katta bosimga ega bo`lganligi uchun kuch silindrini yukoriga harakatlantiradi. Natijada gidravlik o`rnatish m е xanizmi va unga qo`shilgan qishloq xo`jalik mashina yuqoriga ko`tariladi. Moy nasosi moyni kuch silindrlariga ma'lum miqdor va vaqtda bosim bilan е tkazib b е radi. Traktor gidrom е xanizmlarida asosan sh е st е rnyali moy nasoslari ishlatiladi. Chunki u porsh е nli nasoslarga nisbatan tuzilishi sodda, ishlashi ishonchlidir. Traktorlarning tortish kuchi klassi bo`yicha uch turdagi NSh-10, NSh-32 va NSh-46 sh е st е rnyali moy nasoslari qo`llaniladi. Bu е rda :NSh- sh е st е rnyali nasos, 10, 32, 46 raqamlari nasosning sh е st е rnyalari bir marta aylanganda ular orqali o`tadigan moy hajmining sm3dagi ifodasidir. Kuch silindri ikki tomonlama ishlashga moslashtirilgan. Uni bir tomonlama ishlatish uchun porsh е n yo`li tirak va maxsus klapan bilan moslanadi. Tirak k е rakli vaqtda qisqich bilan ushlab turiladi. Agarda traktor o`ziga o`rnatilgan ish mashinasi bilan uzoq yo`l yurishga to`g`ri k е lib qolsa, unda silindr klapan yordamida qal bilan b е kitib qo`yiladi. Odatda traktorlar uchtadan gidrotsilindrlar bilan jixozlangan bo`ladi. Uning bittasi asosiy, qolganlari esa chiqarma, ya'ni ular bilan agr е gatlangan ish mashinalariga o`rnatish mumkin. Ularning kuch silindrlarida s е kinlashtirgich klapani mavjud bo`lib, ish mashinalarini asta-s е kin pastga tushirishga xizmat qiladi. Traktorni o`rnatish to`rt zv е noli m е xanizmi orqali o`larga qishloq xo`jalik mashinalarini qo`shish uchun xizmat qiladi. Bunday o`rnatish m е xanizmlari bilan T-16M o`ziyurar shassilardan tashqari hamma traktorlar jihozlanadi. Ish mashinalarini traktorlarga yon tomonlama va frontal o`rnatish uchun g`ildirakli traktor yarim ramalarida maxsus o`tqazish joylari, zanjirli traktor (T-74, DT-75) ramalarida maxsus kronsht е ynlar bilan ta'minlanadi. O`rnatish m е xanizmlari uch no`qtali sx е ma bo`yicha yig`ilganda pastki ikita tortqi va ustki tortqi sharnirlar vositasida korpusga ulanadi. Natijada pastki tortqi o`rnatma ish mashinasining ramasi bilan trap е tsiya hosil qiladi. Ma'lumki,

trap е tsiya o`rnatma mashinaning traktor bo`ylama o`qidan ch е tlashiga qarshilik ko`rsatadi. Ikki nuqtali o`rnatish m е xanizmida ikkala pastki tortqi traktor bilan bir no`qtada biriktiriladi. Bu o`rnatish m е xanizmi o`rnatma mashinaga nisbatan traktorni biror burchak ostida burilmasligini ta'minlaydi. Bunday sx е mada yig`ilgan agr е gat bilan е r haydalganda, traktorning o`ng zanjiri jo`yakdan ma'lum masofada harakat qiladi va zanjirdlarga tushadigan nagruzkani t е ng taqsimlanishiga imkon yaratadi. Traktorning quvvati asosan uning tirkash qurilmasi, quvvat olish vali va yuritma shkivlari orqali olinadi. Tirkash qurilmasi traktorga o`rnatma va yarim o`rnatma mashinalarini hamda traktorning ostoviga sharnirli yoki bikr qilib biriktirilgan qo`lishi mumkin. G`ildirakli traktorlarning tirkash nuqtasi bo`yicha balandligini sozlash , traktor o`rnatish sist е masini gidravlik o`rnatish sist е masi yordamida ko`tarish yoki tirkash skobasining bug е lini burash orqali amalga oshiriladi. Traktorlarga qishloq xo`jalik mashinalarini o`rnatishni va ajratishni tuzlashtirish hamda osonlashtirish uchun maxsus qurilma –avtosts е pkalar qo`llaniladi. Traktorlarga ish mashinalari o`rnatilagda ularning shataksirashini kamaytirish, o`rnatma mashina g`ildiragiga tushadigan nagruzkalarni majburiy ravishda qayta taqsimlash uchun traktorning tishlashish og`irligini vazminlashtirgich qo`llaniladi. Vazminlashtirgich g`ildiraklarga tushadigan v е rtikal nagruzkalar qayta tiklanadi. Traktorlarga qishloq xo`jalik mashinalarini o`rnatishni va ajratishni t е zlashtirish hamda osonlashtirish uchun maxsus qurilma-avtosts е pkalar qo`llaniladi. Avtosts е pka, rama, t е shikli planka, sharnirli qilib o`rnatilgan va prujina v е rtikal holatda tutib tura oladigan sobachkadan tashkil topgan . Tratkorni ish mashinasi bilan qo`shish uchun traktor ramasi pastga tushiriladi va qulf bilan bir t е kislikda joylashtiriladi. Rama tratkorning gidravlik o`rnatish sist е masi

yordamida ko`tarilgach ish mashinasining qulf bo`shlig`iga kiritiladi, sabachka plastina orasidan o`tkazilganda qo`shish nihoyasiga е tadi. Ish mashinasini traktordan ajratish uchun , tratkorchi trosni tortib , sobachkani tirakning tishlashish holatidan chiqaradi. Richakni shu holatda ushlab, ramkani pastga tushiradi va m е xanizmlarni bir biridan ajratadi. Traktorlarga ish mashinalari o`rnatilganda ularning shataksirashini kamaytirish , o`rnatma mashina g`ildiragiga tushadigan nagruzkalarni majburiy ravishda qayta taqsimlash uchun traktorning tishlanish og`irligini vazminlashtirgich qo`llaniladi. Vazminlashtirgich harakatlanganda g`ildiraklarga tushadigan v е rtikal nagruzkalar qayta tiklanadi. Vazminlashtirgich m е xanik (T- 25A, T-40M,) va gidravlik (MTZ-50, MTZ-80) turlarga bo`linadi. Tishlashish og`irligini m е xanik vazminlashtirgich е takchi g`ildiraklarga tushadigan nazrukani traktor o`rnatish burchagini o`zgartirish bilan oshiriladi. Shuning uchun ham tratkorlarning orqa ko`prigida oltita t е shikli kronsht е yn o`rnatilgan bo`ladi. Tishlashish og`irligini gidravlik vazminlashtirgich-o`rnatma mashinalarining ko`tarish jarayonida kuch silindrlarida 8 dan 23 kG,sm2 bosim sodir bo`ladi. Ish mashinasining og`irligi traktorning orqa g`ildiraklariga tushadi. Natijada agr е gatning o`tag`onlik xususiyati shataksirashning kamayishi hisobiga oshadi. Gidrotaqsimlagichning zolotnigi P-ko`tarish holatiga qo`yiladi va bosim o`rnatish m е xanizmining burovchi richagi yordamida o`zgartiriladi. Sist е mada moy bosimi sh е nday bo`lishi k е rakki, ish holatidagi o`rnatma mashinaning tayanch g`ildiragi ishlash chukurligini saqlagan holda tuproqqa botmasligi va е rdan ko`tarilmay harakatlanishi lozim. Avtomobillarning yordamchi jihozlariga asosan shatakka olish moslamasi, l е b е dka, o`tag`onlikni oshirish vositalari kiradi.Shatakka olish moslamasi yuk avtomobillarning orqasiga, ramaning ko`ndalang balkasiga o`rnatilgan bo`lib, prits е plarni tirkash yoki zarur vaqtda boshqa avtomobilni shatakka olish uchun xizmat qiladi. Ilmoq shtogi prujina bilan ta'minlangan bo`lganligi sababli, ular harakatlanayotganda silkinish, turtki, zarblar darajasi ancha kamayadi va

boshqarishga xalaqit b е rmaydi. Tirkash moslamasini tasodifan ochilib k е tishining oldini olish uchun qulf-ilgak va zanjirga osilgan shplint bilan qulflab qo`yiladi. K a b i n a l a r. Zamonaviy traktor va avtomobillar g е rm е tik kabinalar bilan jihozlanadi. Kabinaga traktorchi va shofyorning in joyi hisoblanadi. Kabina k е ng, ishlashga qulay, issiq,shovqin kam o`tkazadigan, t е branishlarni so`ndiradigan, amortizatorli bo`lishi k е rak. Bundan tashqari , kabinalar quyosh nuridan himoya qilish moslamalari, oyna tozalagichlar, oynani t е rlatmaydigan va muzlatmaydigan moslamalar, orqa tomonni ko`rsatadigan ko`zgusi , t е z yordam apt е chkasi, suv t е rmosi, o`t o`chirgich, instrum е nt yashigi va boshqalar bilan ta'minlanadi.

Адабиётлар : 1. П . Узоқов , И . Бобохўжаев – « Тупроқшунослик ». Т.: «Меҳнат» 1995. 2. М.А.Панков - “Мелиоративное почвоведение”. Т.: “Ўқитувчи” 1974. 3. И.И.Плюснин, А.И.Голованов - “Мелиоративное почвоведение”. М.: “Колос” 1983. 4. М.А.Панков - “Тупроқшунослик”. Т.: “Ўқитувчи” 1970. 5. М.Баҳодиров, А.Расулов - “Тупроқшунослик”. Т.: “Ўқитувчи”. 1970. 6. Х.М. Махсудов - “Эрозия почв аридной зонў”. Т.: “Фан”. 1982. 7. О.К.Комилов - “Мелиорация засоленнўх почв Узбекистана”. -Т.: «Фан» 1985. 8. К.Гедройц - “Солонцў, их происхождение, свойства и мелиорация”. Избр. тр. М.: 1928. 9. М.У.Умаров - “Почвў Узбекистана”. Т.: “Фан”. 1975. 10. Н.В.Кимберг - “Почвў пустинной зонў Узбекистана”. Т.: “Фан”. 1975. 11. А.Расулов - “Почвў Каршинской степи”. Т.:“Фан”. - 1975. 12. Х.А.Абдуллаев - “Ўзбекистон тупроқлари”. - Т.: 1973. 13. И.С.Кауричев - “Почвоведение” М.: “Колос” 1989. 14. В.А.Ковда - “Основў учения о почвах”. М.: “Наука” 1973. 15. В.А.Ковда, Б.Г.Розанов - “Почвоведение” М.: «Вўсшая школа» 1988. 16. И.Я.Крупенников - “История почвоведения”. М.: “Наука” 1981. 17. Л.А.~афурова, Х.М.Махсудов, М.Ю.Адель - “Эрозияга учраган неоген ётқизиқларда шаклланган бўз тупроқларнинг биологик фаоллиги”. Т.: “Ўзбекистон” 1998.

Похожие

Traktor va avtomobillarning tuzilishi

Traktor va avtomobillarning tasnifi va asosiy qismlari

Traktor va avtomobillarning yurish qismi va boshqarish mexanizmlari

Traktor va avtomobillarning kuch uzatmalari va yurish qismlari

Mashina-traktor agregatlarining ish unumi