Traktor va avtomobiilar uchun qo’llaniladigan ekspluatasion materiallar. Traktorlarning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari. - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Traktor va avtomobiilar uchun qo’llaniladigan ekspluatasion materiallar. Traktorlarning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

60 KB

Traktor va avtomobiilar uchun qo’llaniladigan ekspluatasion materiallar. Traktorlarning texnik- iqtisodiy ko’rsatkichlari Reja: 1. Yoqilg’ilar, moylar, suyuqliklar. 2. Traktorning quvvat balansi tenglamasimf va uning tarkibiy qismlari. 3. Traktorning umumiy foydali ish kozffisienti va yonilg'i tejamkorligi.

1. Avtomobil va traktorlar uchun quyidagi yoqilg’i turlari qo’llaniladi: benzin, dizel yoqilg’isi va gazsimon yoqilg’ilar. Karbyuratorli dvigatellar uchun asosiy yoqilg’i sifatida benzin qo’lJaniladi. Sanoatda benzinning quyidagi markalari ishlatiladi. A-76, AI-93, AI-98. Bunda A - avtomobil; 76, 93, 98 - sonlar, oktanlar soni. Benzinning o ktan soni deb, izoktan bilan gektanning etallon aralashmasidagi izoktan prosentiga aytiladi. Masalan: A-76 da 76% -izoktan va 24% -gektan mavjud. Benzinning oktan sonini oshirish uchuii unga etil spirti qo’shiladi. Jadval Markasi Oktan soni Siqish darajasi Benzinning rangi Avtomobil markasi A-76, A-80 76 6,8 sariq GAZ-53A, ZIL-130 AI-93 93 8,8 kizgish, kovoq rang VAZ, GAZ-24, M-412 HL 98 9,5 kuk ZIL-117, GAZ-14 Dizel yoqilg’isi. Dizel dvigatellari uchun dizel yoqilg’isi qo’llanilib, ular ushbu markalarda ishlab chiqariladi: DL-yozgi, DZ-qishgi, DA- arktik, ya'ni shimoliy mintaqalarda -30 gradusgacha. sovuq sharoitlarda ishlaydi. Moylar. Avtomobil va traktorlar uchun quyidagi moy turlari qo’llaniladi: dvigatel moylari, transmissiya moylari va konsinsenl. moylari. Dizel dvigatellari uchun quyidagi moy turlari qo’llaniladi: M-8B, M-YuB, M-12B; M-8V, M-YuV, M-12V; M-8G, M-IOG, M-12G. Bunda: B- kichik aylanishlar sonida ishlaydigan dvigatel uchun; F-o’rta aylanishlar sonida ishlaydigan dvigatel uchun; (7-yuqori aylanishlar sonida ishlaydigan dvigatel uchuo; M- motor moyi. 8, 10, 12 - soniar- moylarning qovushqoqlik soni; M-YuV - universal moy bo’lib, u harn karbyuratorli, ham dizel dvigatellar uchun; M-lOVl faqat karbyuratorli dvigatellar uchun; M-10V2 - faqat dizel dvigatellar uchun. Transmissiya moyi sifatida asosan , nigrol , qo ’ lianilib , ular quyidagi markalarda ishlab chiqariladi : TAp -10 - qishgi ; TAp -15 - yozgi ; TS -14 - p - shpoid

moyi ; TE -15- EFO - mavsumiy moy tarkibida eyilishiga qarshi EFO prisadkasi 5% dan oshiq bo ’ lmagan va depressorlik prisadkasi 1% gacha bo ’ lgan moy . Konsinsent (plastik) moylar. Splidol, konstaiin, vereten moylan bo’lib, ular mineral moylarga maxsus quyuqlashtiruvchi moddalami (10-25%) qo’shib tayyorlanadi. Quyuqlashtiruvchi moddalar sifatida: parafin, sezrain va sovundan foydalanishadi. Agar mineral moylarga kalsiy sovuivi qo’shilsa solidol (US-1, US--2) hosil bo’ladi. Agar natriyli sovun qo’shilsa - konstalin (o’T-1, o’T-2) hosil ' bo’ladi. Suyuqliklar. Avtomobil va traktorlarda quyidagi suyuqlik. turlari qo’llaniladi: suvlar, antifrizlar, tormoz suyuqliklari hamda elektrolit.Dvigatellarning sovutish sistemasida sovutuvchi suyuqlik sifatida suv va antifriz hamda tasol A-40 suyuqligi qo’llaniladi. Suv, tarkibida biroz miqdorda kalsiy va magniy tuzlari bo’lgan toza suv bo’lishi kerak. Suv yumshoq va qattiq xilga bo’linadi. Tarkibida erigan• ko’p mineral tuzli qattiq suvni ma'lum darajada yumshatmasdau ishlatib bo’lmaydi, chunkl dvigatel ishlaganda qattiq quyqa hosil bo’ladi, Suvni yumshatishning eng oddiy usuli - uni 30-40 minut davomida qaynatib, tindirib keyin matodan qilingan filtrdan o’tkazishdan iborat. Suvga ohak yoki kalsiyli soda qo’shib kimyoviy yumshatish usnli keng tarqalgan. Antifriz etilinglikol spirti bilan suv aralashmasidan tayyorlanadi va u juda zaharli. Uning Antifriz-40 va Antifriz 65 markalari mavjud. TASOL A- 40 suyuqligi antikorrozion xususiyatiga ega, quyqa hosil qilmaydi, kam bug’lanadi. U 40 gradusda muzlamaydi. Tormoz suyuqliklari. Avtomobillarning gidravlik yuritmali torrnoz sistemasida tormoz suyuqliklari qo’llaniladi. Tormoz suyuqliklari: 45 gradusdan past haroratda qaynamasligi, rezinani buzmasligi, kam qovushqoq va oquvchan bo’lishi kerak. Turli markadagi tormoz suyuqliklarining tarkibi quyidagicha bo’ladi: 1. BSK-kanakunjut (kostorovoe) moyi - 53%, butil spirti- 47%. 2. ESK-kanakunjut moyi - 53% va etil spirti- 47%. 3, ASK-kanakunjut moyi - 30% va amil spirti- 70%

4. lASK-kanakunjut moyi - 30% va izoatil spirti- 70%. Elektrolit. Akkumulyator batareyasi bankalariga elektrolit qo’yiladi. Eletroiit sulfat kislotasi bilan distrlangan suv koisentravdshsidan iborat. Elektrolitning zichligi 1,25-1,31 g/ kub. sm orasida bo’ladi. 2. Dvigateldan uzatiladigan quvvat uning ishlash vaqtida uchraydigan turli xil qarshiliklarni engishga sarflanadigan quvvatlar yig'indisiga teng. Traktor dvigatelidan uzatilayotgan quvvatning uning ishlashida nimalarga sarflanayottanini ko’rsatuvchi tenglama traktorning quvvat balansi tenglamasi deb ataladi. U ushbu ko’rinishda bo’ladi: N e = N il + N f +N sh N ko’t + N t + N qov Bunda : N e -dvigatelning effektiv quvvati; N tr - transrnissiyada sarflanadigan quvvat; N f - traktorning yumalab yurishiga sarflanadigan quvvat; N sh - traktorning shataksirashiga ketadigan quvvat; N ko’t -traktorning tepalikka chiqishiga sarflanadigan quvvat; N ilm - traktor ilmog'idagi tortish quvvati; N qov - QOV ga ulangan mashinani aylantirish uchun sarflanadigan quvvat; a) Traktorning tortish quvvati quyidagi formula bilan topiladi. N il = R il V i / 3,6 , kVt bu yerda: R il –tortish kuchi, kN: V i –ish tezligi, km/soat b) N il –tortish quvvati, kVt v) N f =P f V i / 3,6 – traktorning xarakatlanish uchun sarflanadigan quvvat, kVt g) N ko’ = 6,3 и ку V Р   - ko’tarilish uchun sarfflanadigan quvvat (+ishora) yoki tushishda tejaladigan quvvat (- ishora), kVt d) N sh =   6,3 и н х V V Р  - shataksirashga ketadigan quvvat, kVt ye) N t =N ye (1- м  ) – traktor transmissiyasidagi isrof bo’ladigan quvvat, kVt

j)  -transmissiyaning mexanikaviy f.i.k (gusenisali traktorlar uchun gusenisalarda isrof bo’ladigan quvvat hisobga olinadi). z) N qov – agregatdagi ish mashinalarining mexanizmlarini xarakatlantirish uchun traktorning QOV orqali uzatiladigan quvvati 3. Traktorning foydali ishlarni bajaripshda dvigateliing effektiv quvvatidan fondalanish darajasi traktorning umumny FIK bilan baholanadi; u quyidagicha ifodalanadi: е ковил тула N NN    Traktorning yoqilg'i tejamkorligi uning tortishdagi foydali ish koeffisientiga va tejamkorligiga bogliq. Traktorning tortishdagi FIK deb: е ил торт N N   - nisbatga aytiladi. Agar bunda N kov =O bo’lsa, е ил тула N N   bo’ladi, koeffitsientning qiymati: zanjirli traktorlar uchun:  тула O,65 - 0,75; galdirakli traktorlar uchun:  тула =0,65 -0,80. Bir kVt quvvat uchun bir soatda sarflanadigan yoqilg'i miqdori dvigatelning solishtirma sarfi deyiladi: е соат e N G g 1000  , g kVt / soat Traktorning tortishdagi yoqilg'i solishtirma sarfi: ил соат ил N G g 1000 

Adabiyotlar: 1.Shoumarova M., Abdillayev T. Qishloq xo’jaligi mash i nalari. Toshkent, O’qituvchi 2002Y. 2.A.I. Komilov, Q.A. Sharipov, N.T. Umirov, I.M.Marupov, R.T. Rustamov Traktor va avtomobillar. Toshkent «Talkin» -2003.(lotin alifbosida) 3.F.B.Yevdokimov Umumiy elektrotexnika T.O’qituvchi.1995. 4.N.I.Vershagin i dr. Organizasiya i texnologaya mexanizirovannыx rabot v rastenivodstve, Ucheb, posb № IRPO; Izd.sentr «Akademiya», 2000 5.E.Oyxo’jayev, X.Qo’shnazarov «Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini mexanizasiyalash» Toshkent «Mehnat», 1988.

Похожие

Traktor va qishloq xo’jalik mashinalariga texnik qarov sistemasi

Traktor va avtomobillarning yurish qismi va boshqarish mexanizmlari

Qishloq xo’jalik ekinlarini etishtirish texnologik kartasi

Traktor va avtomobillarning tuzilishi

O’zgaruvchanlik ko’rsatkichlari