Sabzavot zararkunandalarini hisobga olish uslublari - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Sabzavot zararkunandalarini hisobga olish uslublari

Загружено в:

27.04.2023

Скачано:

0

Размер:

226 KB

Sabzavot zararkunandalarini hisobga olish uslublari Reja: 1. Kolorado qo’ng’izi 2. Pomidorning zang kanasi

Kolorado qo’ng’izi Leptinotarsa decemlineata Say. Kolorado qo’ng’izi kartoshka va boshqa ituzumdoshlar oilasiga mansub pomidor, baqlajon kabi ekinlarga shikast yetkazishi mumkin. Lekin tajribani kartoshkada o’tkazgan ma'qul. Tajriba uchun agrotexnika ko’rsatkichlari bo’yicha qanoatlantiradigan dala tanlanadi. O’simlikning bo’yi 30-40 sm dan uzun bo’lmagani, tajribani ertaki (may-iyun) yoki kechki (avgust sentyabr) kartoshka ekinlarida o’tkazgan ma'qul. O’rtaki kartoshka, birinchidan, O’rta Osiyo iqlimi uchun noqobil, ikkinchidan, qo’ng’izlarining ko’p qismi yozgi diapauzaga kirib, iyul oylarida kam bo’ladi. Tajriba majmuasi sinaladigan dori, andoza va nazoratdan iborat. Andoza dori sifatida sumi-alfa, detsis va puxsat etilgan boshqa insektitsidlardan birini ishlatish mumkin. Kichik dala tajribalari uchun kattaligi 100 m 2 bo’lgan variant takrorlari belgilanadi. Kimyoviy ishlov qo’l apparati yordamida amalga oshiriladi. Bunda gektariga 300-500 l suv sarf etiladi. Katta dala tajribalarining maydoni 0,5 gektardan oshiq bo’lib, unga traktor purkagichi yordamida (200-300 l/ga) ishlov beriladi. Kolorado qo’ng’izi quyidagicha hisoblanadi: har variant takrorining o’rtasidan 10 ta namuna olinadi. Ularning har biridan 1 tadan zararlangan o’simlik tekshiriladi. Tekshirishda aniqlangan zararkunanda qo’ng’iz va lichinkalarga bo’linib, alohida-alohida yoziladi. Nazorat dori sepishdan oldin va undan keyingi 1, 3, 7, 14 va 21-kunlarda (ya'ni zararkunandaning soni takroran keskin ko’paya boshlaguncha) o’tkaziladi. Shundan so’ng Abbot formulasi asosida biologik samaradorlik aniqlanadi. Natijalar jadvalga (jadval) kiritilib, hisobot yoziladi. Hisobotda dori to’g’risida barcha qo’shimcha ma'lumotlar qayd etilib, aniq xulosa chiqariladi.

jadval Kartoshkada Kolorado qo’ng’iziga qarshi...................................................... biologik samaradorligi (qanday tajriba, qayerda, qachon va qanday o’tkazildi) Aculops licopersici Massee. Mitti, 2 juft oyoqli zang kanasi Eriophyidae oilasiga mansub bo’lib, O’zbekistonda asosan pomidor hamda kartoshkaga kuchli ziyon etkazadi. Zararkunandani odatda kech sezishadi (o’simlik poyasi yiltiroq zang tusga kirib, barglar sarg’ayib chiriy boshlaganda). Agrotoksikologik tajriba o’tkazish uchun bunday kuchli zararlangan paykallar yaramaydi. Tajriba kana bilan o’rtacha zararlangan pomidor yoki kartoshka dalasida o’tkaziladi. Zang kanasini aniqlash uchun 10-15 martadan yuqori kattalikda ko’rsatuvchi entomologik lupadan foydalansa bo’ladi. Kichik dala tajribalari maydonchalarining kattaligi 50-100 m 2 bo’lib, u qo’l apparatlari yordamida ishlanadi. Ishchi suyuqligi o’simlikning katta- kichikligiga qarab, gektariga 500 dan 1000 litrgacha belgilanadi. Yirik tajribalar traktor purkagichi yordamida ishlanadi (300-600 l/ga).

Pomidorning zang kanasini hisoblash uchun quyidagi usuldan foydalaniladi: har bir variant takror bo’lagining o’rta qismidan 10 tadan namuna (har namunada 1 tadan zararlangan o’simlik) ko’riladi. Har o’simlikda esa kananing 1 ta bargga yoki 1sm 2 sathga to’g’ri keladigan soni aniqlanadi. Nazoratlar dori sepilish oldidan va undan keyin ), 1,3,7,14 va lozim bo’lsa, 21-kunlari o’tkaziladi. Dastlabki natijalar olinganidan boshlab ular Abbot formulasi yordamida hisoblanib, jadvalga (jadval) kiritiladi. jadval Pomidorda (kartoshkada)............................................................ zang kanaga qarshi biologik samaradorligi (Qanday tajriba, qayerda, qachon va qanday qilib o’tkazildi) Variantlar Har 1 bargga (1sm 2 ) to’g’ri keladigan kana soni, dona Samaradorliq , %, kunlarda Dori sepish oldidan Dori sepilganidan keyin, kunlar bo’yicha 3 7 14 21 4 2 1 Sinovdagi dori Andoza Nazorat (dorisiz) NSR Hisoblashni bunchalik zudlik bilan o’tkazishdan maqsad, lozim bo’lganda tajriba majmuiga o’z vaqtida qo’shimcha variant kirgizib, uni amalga oshirishdir. Misol uchun, neoron akaritsidi sinalganida gektariga 0,4-0,5 l miqdorda sepilgan dori 3-kunda 95% dan past natija ko’rsatdi (agar gormonal dori bo’lmasa). Bu natija qoniqarsiz deb topilib, tajriba olib borilayotgan dala qatoriga sarflash me'yori birmuncha (misol uchun, 0,6-0,7 l/ga) oshirilgan qo’shimcha variantlar qo’yiladi. Yoki buning aksi ham bo’lishi mumkin. Bu o’rinda ta'kidlash

lozimki, zararkunanda juda maydaligini, u o’simlikning barcha qismlariga tarqab ketishi mumkinligini hamda har qanday usuldagi ishlov xam ekinni to’liq qamray olmasligini nazarda tutib, zang kanasiga qarshi 2 marta ishlov o’tkazish kerak. Ikkinchi ishlov birinchisidan 7-10 kun keyin o’tkazilishi zarur. Shuning uchun agrotoksikologik tajribalarni ikki xil o’tkazish mumkin: past va o’rta zararlangan paykallarda 1 marta, kuchli zararlangan paykallarda esa 2 marta. Sinashning har ikkala uslubida ham andoza dori xuddi sinaladigan dori kabi bir yoki ikki marta ishlatiladi.

Adabiyotlar : 1. Белуха Н.Т. Основы научных исследований в экономике. - Киев: Вища школа, 1985. 2. Вольф В.Г. Статистическая обработка опытных данных. - М.: Колос, 1996. 3. Деревицкий Н. Ф. Опытное дело в растениеводстве. — Кишинев: Штиинца, 1962. 4. Гар К.А. Методы испытания токсичности и эффективности инсектицидов. —М.: Сельхозгиз, 1963. 5. Доспехов Б. А. Методика полевого опыта. — М.: Колос, 1985. 6. 3ак Г.П. К вопросу о методика фитопатологического сортоиспытания. - М.: Сельхозгиз, 1939. 7. Константинов П.Н. Основы сельскохозяйственного опытного дела. - М.: Сельхозгиз, 1952. 8. Лакин Г.Ф. Биометрия. - М.: Высшая школа, 1980. 9. Литтпа Т., Хиллз Ф. Сельскохозяйственное опытное дело. Планирование и анализ. - М.: Колос, 1981. 10. Методика Государственного сортоиспытания сельскохозяйственных культур. - М.: Колос, 1971. 11. Методика полевого опыта / Под ред. П.Г.Найдина. -М.: Изд-во с.-х. литературы, 1959.

Похожие

Bog’ zararkunandalarini hisobga olish uslublari

G’alla zararkunandalarini hisobga olish uslublari

G’o’zaning yer ustki zararkunandalarini hisobga olish uslublari

G’o’zaning yer ostki zararkunandalarini hisobga olish uslublari

O’simlik kasalliklarini hisobga olish uslublari