Ўғитларни сақлаш, аралаштириш, фойдаланиш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ўғитларни сақлаш, аралаштириш, фойдаланиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

68.5 KB

Ўғитларни сақлаш, аралаштириш, фойдаланиш Режа: 1.Ўғитларни сақлаш. 2. Аралаштириш. 3. Фойдаланиш ва ерга солиш.

Таянч иборалари: Сақлаш, аралаштириш, штабеллар, типовой бўлмаган ўғит сақлаш омборлари, махсус ясси суппалар, агрохимкартограмма, фойдаланиш, ерга солиш. Ўғитлардан фойдаланишда, уларни самарадорлигини ошириш қуйидаги бир нечта (элементар) мухим ва оддий сабабларга хам боғлиқдир. Ўғитларни ташиш, тупроққа солиш, хамда сақлаш даврида керакли озиқа бирлигини ўғитлар таркибидан йўқолишини камайтириш қишлоқ хўжалик экинларини хосилдорлигини яна хам оширишдаги резервлардан бири хисобланади. 1973 - 1975 йиллар давомида Марказий агрохимия хизматини кўрсатиш (ЦИНАО) ва Бутун иттифоқ илмий текшириш хамда ўғитларни сақлаш технологияси ва уни иқтисодий самараси бўйича (проект) лойихалаш институти, ўғитларни ташаш механизмлар ёрдамида тупроққа солиш институти, мамлакатимиз қишлоқ хўжалик минстрлигига қарашли текшириш хамда бошқа министрликка қарашли илмий - текшириш ташкилотлар ёрдамида 24 та иқтисодий - табиий мамлакатимиз зоналарида заводдан то далагача солиш давригача бўлган вақт ичида минерал ўғитлардан йўқолган миқдори ва уларни асосий сабаблари ўрганилди. Олинган ма o лумотлар асосида қуйидагича тавсиялар ишлаб чиқилди. Ўғитларни исроф қилмаслик ва озиқа миқдорини ютоқмаслик кўзда тутилиб темир йўл ва автомобил транспортларни, темир йўл ёқаси омборлари қурилиш тартиби кейинги этапда сақланадиган омбор ва махсус механизмлар ташкил қилишва қуриш кўзда тутилди. Заводдан темир йўлгача темир йўлда ва темир йўл ёқаси омборигача бўлган масофада ташиш даврида махсус мосланган вагонлар бўлса бу этапда 0,1 % йўқолишни камайтириш мумкин. Бунда вагонлар тешиги, қоплар йиртиғи, хаво намгарчилиги та o сири, ёнғин, бузуқ вагонлар, пол ва деворларга ёпишиб қолиши кўзда тутилади. Бу исрофгарчиликни йўқотиш учун:

1. қопсиз ташиладиган ўғитлар: суперфосфат, аммофос, диаммофос, нитрофоска каби ўғитлар махсус ўзи юклаб берувчи кондиционлаштирилган вагонларда ташиш керак. 2. Ўғитларни тузатилган - мослашган транспортларда ташиш керак. Ярим очиқ вагонларда, очиқ платформаларда - (контейнерсиз) ташиш ман этилади. 3. Агар оддий ёпиқ вагонларда ташилса вагон эшиги олди махсус тўсиқ қилиб қўшиш керак. 4. Биринчи пункда айтилгандек ташилмаса 0,3 % кўпроқ, ярим очиқ ва очиқ вагонларда, очиқ майдонларда сақлашда эса 8 % дан ортиқроқ ўғит йўқотиш мумкин. Темир йўл вагонларидан тушириш - даврида минерал ўғитларни тўкилиши, чанг аралашиш, ёғин тегиш натижасида намланиш каби оқибатлар рўй беради. бунга йўл қўймаслик учун ёпиқ вагондан автопогрузчик орқали темир йўл махсус омборига олиб кириш керак. Агар бу шартга риоя қилинмаса 0,5 % йўқотишга йўл қўйилади. Темир йўл омборларида сақлашда хамма ўғитлар турлари, қопли ва қопсиз бир биридан ажратилган холда алохида ёпиқ омбордан сақлаш талаб қилинади. 1. Хар қайси штабеллар баландлиги 5 қатордан 3 ярусдан ошмаслик керак - бу аммиакли селитридан ташқари ўғитлар учун. Аммиакли селитра алохида инструкция бўйича сақланади. (айтамиз кейинроқ). 2. қопсиз тўкиб сақланадиган ўғитлар баландлиги 10 м хатто келажакда 15 м баланд қилиб сақлаш тавсия этилади. 3. Йиртилган қоплар дархол қайтадан қоплаш тавсия этилади. 4. қопсиз сақланаётган ўғит омборларига автопогрузчик ва транспорт кириши қатиян ман қилинади. Вақти билан минерал ўғитлар сифати текшириб стандарт талабга солиштириб турилади. Юқоридаги талабларга риоя қилинмаганда 0,3 % кўпроқ исрофгарчиликка йўл қўйилади. Минерал ўғитларни автомобил билан ташиш тартиби. қопсиз ўғитлар, айниқса:

1. Махсус усти ёпиқ ўзи оғдарар машиналарда ташилади. 2. Кузовларни яхшилаб тозалаш ўғитдан кейин талаб қилинади. Бу шартлар бажарилмаса 1 % кўпроқ исрофгарчиликка йўл қўйилади. Минерал ўғитларни колхоз ва совхоз шароитида сақлаш. Айниқса қопсиз тўплаб сақланадиган ўғитларга алохида э o тибор бериш керак. Краснодар ўлкасида суперфосфатни сақлаш билан ўтказилган тажриба шуни кўрсатдики очиқ хавода сақланганда ёпиқ омборда сақланган фосфор ўғитга нисбатан 2 - 3 баробар озиқа йўқолиши кўплиги тасдиқланган. Худди шунингдек. Тошкент областида донодорлаштирилган суперфосфат 5 ой сақланиб озиқа миқдори анализ қилинганда (ёз ойларида) юқоридаги 40 см қатламда 21,4 % дан то 12 - 13 % гача камайганлиги исботланган. Типовой бўлмаган ўғит сақлаш омборларида узоқ муддатда фосфор ўғитлари сақланганда миқдори озайиб, сифат жихатдан хам бузилади. Очиқ хавода тўкиб сақланганда 2,3 - 4 %, қопи билан сақланганда эса 0,5 - 1,6 % озиқа миқдори йўқолади. Фақат қоплпнгпн холда типовой ёпиқ омборларда сақланганда тўлиқ қимматини сақлаб қолиш мумкин. Айниқса калийли ўғитлар, фосфор уни, мартен шлаги, охак ва бошқалар очиқ усул билан сақланганда жуда кўп миқдорда йўқолиш юз беради. М: Воронеж областида ўтказилган тажриба шуни кўрсатдики ўғитлар таркибидан озиқа миқдори йўқолиши, типовой жойларда сақланганда 0,7 - 1,0 %, мослаштирилган жойларда сақланганда 1,4 - 1,5 %, мосламасиз типовой бўлмаган жойда сақланганда эса 15 % гача озиқа миқдори йўқотилиши мумкин экан. Типовой бинолар қурилиб сақланганда эса бино харажатини 2 - 3 ичида чиқиб кетиш хам кўрсатилган. Демак Р.К. ўғитлар хам типик омборларда сақланиши керак экан. Аммиакли селитрани сақлаш. Бу ўғит кам деганда 2 даражали ёнғинга чидамли 1 қаватли чердаксиз омборларда сақланиши керак. Омбор механизм ёрдамида жойлаш ва юклашга мослашган бўлиши шарт, чунки ёнғин

эхтимолидан осонроқ кутилиш учун. Омборда ўғит турадиган жойлар поли ёғич эмас, кислотага чидамли ўтда ёнмайдиган материалдан бўлиши керак. Агар омбор ичида доим автопогрузчик ва тутун чиқариб ишлайдиган двигатели бор механизмлар ишлаб турса у холда кам деганда 5 парракли винтилятор ўрнитилган бўлиши керак. Бундан ташқари омбор хаво алмаштириб турадиган форточка, винтилятор санитар холати яхши бўлиши керак. Бу тартиб 16 октябр 1967 йил тегишли минстлик томонидан тасдиқланган. Омбор эшигида ёки эшик томон деворида «аммиакли селитра» ёнғинга ўч деб ёзиб қўйиш керак. Территория ўралган бўлиши керак. Иш тугагач омбор эшик, деразалар беркитилиши керак. қулф калитлари эса омборга жавобган шахсда бўлиши керак. қишги даврларда омбор атрофи эшик олид кириш жойлар қорлардан тозаланиши керак. Омбор атрофи сув тўхтамай оқиб кетадиган бўлиши керак. Ёнғинга ўч нарсалар омбор ичида бўлмаслик керак. Омбор ич деворлари атрофида ёнғинга қарши интрукция ва плакатлар осилган бўлиши керак. Омборда телефон ёки овоз берувчи сигнализация ўрнатилиши керак. Омборга ўғит қабул қилиш ва тарқатиш аниқ ўлчов ва дафтарга ёзиб бориш усули билан олиб борилади. қопли бўлса ўлчови аниқлари қоп сони билан хам бериш мумкин. Аммиакли селитра 1 та омборда 3500 т дан бир тиргакда эса 1200 т дан ортиқ сақлаш мумкин эмас. Ундан ташқари уни штабел қилиб таклашда 4,4 метргача баландликда тик суппаларга рухсат этилади. Махсус ясси суппаларга (қўйгичларга) эса икки ярусли қилиб таклаш керак. Омборга йиллик запас ўғит сиғиш керак. 1 т ўғит 1,25 м 3 жой олишини хисобга олиш керак. Агар қўйгичлар бўлмаса 8 - 10 қатор 1,5 - 1,8 м қилиб такланади. Штабелда 1 секциясида 120 т ортиқ бўлмаслиги керак. Штабеллар ораси ва штабел билан девор ораси кенглиги кам деганда 1 м бўлиши керак. Бундай омборларни қуришдан олдин давлат санитар органи ва ўт ўчириш кузатувчилари (надзор) билан келишилган ва уларни розилиги бўлиши керак.

Омбор шамол эсганда ахолига хиди урмайдиган жойга қурилиши керак. Минерал ўғит ва захарли моддалар сақланадиган омборлар, касалхона, детсад, корхоналар ва ахолидан хамда озиқ - овқат ишлар чиқарувчи жойлардан 500 м узоқликда бўлиши керак. Одам доимий яшамайдиган ва кам келадиган жойлардан 200 м. агар фақат минерал ўғит бўлса ахоли ва корхоналардан 200 м узоқда бўлиши шарт. Иморатлар оралиғидаги жойлардан химикатлардан бўшаган хар хил бўш идиш ва асбобларни қўйиш ман этилади. 1200 т дан ортиқ аммиакли селитра сақланганда омборлар яқинида 40 м дан яқин бўлмаган масофада 250 м 3 ва 350 м 3 сув сиғадиган хавуз бўлиши шарт. Хамма омбор хоналарида ўт ўчириш асбоблари ёнғинга қарши материаллар бўлиши керак. Аммиакли селитра сақланган омбор яқинида ўт ёқиш ман этилади. Ўғитлар аралаштириш- улардан самарали фойдаланишнинг чораларидан биридир. Ўрта Осиё - Ўзбекистон дехқончилигида асосан қуйидаги ўғитлар фойдаланилиб уларни ерга солишдан олдин физик - химик хусусиятларига э o тибор берилиб мижозига мослаб аралаштириб сўнг солинса юқори самара беради. у қуйидагича схемада бўлади. Ўғитларни аралаштириш. Ўғитлар номи Сулғфа т аммоний, аммофос,д иаммофос Ам миач ная се- лит ра нит ра фос ка циа на мид калғ- ций моч еви на супе р фос фат кали й тузи, хлорли калий

сулғфат аммон аммо- фос диаммо- фос қўш Мул кин мум кин М.Э . М фақ ат солиш олди М нитрафос ки аммиачн ая селитра М М М.Э . Ф.С .О. Ф.С .О. Ф.С. О. цианами д калғций М.Э М М Ф.С .О. М.Э Ф.С. О. мочевина М. Ф.С .О. Ф.С .О. М М Ф.С. О. суперфо фат Ф.С.О. Ф.С .О. М.Э . М М Ф.С. О. калийная сол хлорис- тқй калий М. Ф.С .О. Ф.С .О. Ф.С .О. Ф.С .О. М Фойдаланишга келганимизда қишлоқ хўжалигида минерал ўғитлардан унумли ва самарали фойдаланиш учун рационал усуллар билан энг қулай муддатларда солиш ва юқори агротехника тадбир чораларини бузмай солиш керак. Ўғит марказдан қочма харакатланувчи машиналар билан солинмоғи керак. Кам деганда 75 - 80 5 майдон теккиз ўғитланиш лозим. нотекис ўғитлаш 25 % ошмаслиги керак. Ўғит сифатсиз нотекис солинганда ўғит самараси 13 % камаяди. Кўпчилик мамлакатларда локалғнқй усулда солиш хайдаб экиладиган (қизилча, картошка) экинларига яхши самара беради.  Бундан ташқари озиқа хам йўқотиш мақсадида кўпроқ суюқ азотли ва комплекс ўғитлардан фойдаланиш.  Агрохимкартограммага амал қилиш.

 Тупроқ ва иқлим шароитини хисобга олиб ўғитлаш.  Ер бетига ўғит сочиб куз - қиш сернам хавода қумоқ тупроқда, қиялик жойларда ювдириб юбормаслик керак.

Фойдаланган адабиётлар: 1. Рекомендации по снижению эффективности исполғзования минералнқх удобрений. - М. 1978 г. 2 Правила безопасному складированию, хранению, перевозке, подготовке и внесению аммиачной селитрқ . - М. 1973 г. 3. Агрохимия жежелғ - М. 1968 г. 4. Узбекистон колхоз ва совхозларида ўғитлардан фойдаланига оид тавсиялар - Т. 1980 й

Похожие

Узум ҳосилини фойдаланиш мақсадига қараб териш муддатлари, ҳосилни сақлаш ва қайта ишлаш

Чигитли пахтани сақлаш технологияси

Фосфорли ўғитларнинг қишлоқ хўжалик экинлари хосилдорлигига таъсири

Канопни тайёрлаш ва сақлаш технологияси

Машиналарни сақлаш технологияси ва жойлари