Қишлоқ ва сув хўжалиги техникасини ремонтини ташкил қилиш фанининг илмий назарий асослари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Қишлоқ ва сув хўжалиги техникасини ремонтини ташкил қилиш фанининг илмий назарий асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49 KB

Қишлоқ ва сув хўжалиги техникасини ремонтини ташкил қилиш фанининг илмий назарий асослари Хозирги замон деҳқончилик-саноат мажмуаси (ДСМ) ни ривожлантиришнинг асосий йўналиши уни янада механизациялаш, электрлаштириш ва автоматлаштиришдан иборат. Бу йўналишнинг асосини машиналар тизими ташкил этади. Мазкур вазифани бажариш учун машиналарнинг ишончлилигини ошириш ва машина-трактор паркини таъмирлаш, хизмат кўрсатиш хамда сақлаш базасини яратиш зарур. Бу паркдан юксак унумдорлик билан фойдаланишни таъминлаши лозим. Мамлакатимизнинг деҳқончилик-саноат мажмуаси таъмирлаш-хизмат кўрсатиш, корхоналарининг ривожланган тизимига (заводлар, ихтисослаштирилган таъмирлаш устахоналари, цехлар, умумий мақсадларга мўлжалланган устахоналар, хўжаликлардаги техник хизмат кўрсатиш пунктлари ва устахоналарига эга. ДСМ нинг ишлаб чиқариш соҳасида хозир минглаб тракторлар, комбайнлар, пахта териш машиналари ва бошқа турдаги қишлоқ хўжалик машиналари, чорвачилик мажмуалари ва фермалари ускуналарининг катта хажми ишлаб турибди. Шу сабабли техниканинг ишончлилигини ошириш катта иқтисодий аҳамиятга эга. Гап шундаки, машиналарни таъмирлашга, техник хизмат кўрсатиш ва сақлашга қилинадиган харажатлар хозирча уларнинг бошланғич нархидан анча ортиқ. Бинобарин, ишончлилик муаммосини ҳал қилиш катта маблағларни тежаш имконини беради. Ана шундай машиналар паркини доимо шай ҳолатда тутиб туриш ва ундан кунгилдагидек фойдаланиш учун хар йили миллиардларча сўм маблағ сарфланади. Шу боис машиналарнинг ишончлилигини ошириш, таъмирланган техниканинг сифатини яхшилаш хамда таъмирлаш ва хизмат кўрсатишга кетадиган сарфларни камайтириш катта аҳамиятига молик вазифадир.

Бозор муносабатларига ўтилиши билан машиналардан фойдаланувчилар (жамоа, давлат, фермер, шахсий хўжаликлар ва бошқалар) билан таъмирлаш корхоналари ўртасидаги ҳисоб китобнинг шундай тизими яратилиши керакки, у таъмирлашга қабул қилинган машинанинг хам, унинг ўрнига берилган таъмирланган машинанинг хам хақиқий техник аҳволи ва қолдиқ, нархини ҳисобга оладиган бўлсин. Таъмирлаш чоғида машиналарнинг ишончлилигини ошириш мақсадида жамоа, давлат хўжаликларида, хўжаликлараро бирлашмаларда, қишлоқ хўжалиги вазирлигига қарашли корхоналарда таъмирлаш-хизмат кўрсатиш базаси ривожлантирилмоқда ва мустаҳкамланмоқда. Янги таъмирлаш устахоналари, техник хизмат кўрсатиш жойлари (станциялари), машина ховлилари қурилиб, мавжудлари қайта ишланмоқда, улар янги таъмирлаш-технологик ускуналар билан жиҳозланмоқда. Қишлоқ ва сув хўжалиги техникасини ремонтини ташкил қилиш хозирги кунда объектив заруратдир, чунки бутун фойдаланиш муддати мобайнида истеъмолчига хизмат қиладиган машина хозирча яратилгани йўқ. «Қишлоқ ва сув хўжалиги техникасини ремонтини ташкил қилиш» фани фанлараро фан бўлиб, қуйи курсларда ўрганиладиган кўпгина табиий ва мухандислик фанлари (математика, физика, материалшунослик хамда конструкциябоп материаллар, қишлоқ хўжалик машиналари, тракторлар ва автомобиллар ва бошқа фанларда) эришган ютуқларга таянади. Мамлакатимизнинг деҳқончилик-саноат мажмуаси машинада ишлаб чиқаришга аста-секин, босқичма-босқич ўтиб, ишлаб чиқариш жараёнидаги барча буғинларнинг сифати ва самарадорлиги узлуксиз ошишини таъминламоқда. Шу сабабли маърузадаги барча материаллар ана шу ҳолатларни инобатга олган ҳолда баён этилган. Китоб охирида деҳқончилик- саноат мажмуаси мухандисларини тайёрлашда энг муҳим бўлган машиналарни таъмирлашнинг назарий асослари ва илғор тажрибаси умумлаштирилган. Бунда деҳқончилик маҳсулотлари ишлаб чиқаришнинг минтақа хусусиятлари ҳисобга олинган.

Деҳқончилик-саноат мажмуасида, шунингдек, машиналарни таъмирлашни ташкил қилиш ва технологиясида мухандис кадрларга алоҳида эътибор берилади. ДСМ мухандис-техник хизматларида хозирча мутахассислар етарли эмас ва шу сабабли уларни тайёрлаш сифатини оширишга алоҳида эътибор бериш зарур. ДСМ мухандиси чуқур касб тайёргарлигига эга бўлибгина қолмай, тадқиқот ишларида муайян кўникмаларга хам эга бўлиши лозим. Талабалар қишлоқ ва сув хўжалик техникаси ва ускуналарининг ишлаш қобилиятини хамда ресурсини энг самарали усуллар билан мавжуд техник талабларга мувофиқ холда тутиб туриш ва тиклашга доир билимлар хамда кўникмаларни эгаллашлари зарур. Бунда талабалар қуйидагиларни билиб оладилар: 1.Машиналар ишончлилигининг назарий асослари, ишончлиликни баҳолаш усуллари ва уни оширишнинг самарали йўллари. 2.Ишламай қолиш ва нуқсонларнинг пайдо бўлиш сабаблари, уларни аниқлаш хамда бартараф этиш усуллари. 3.Машиналарнинг бузилмасдан ишлашини, чидамлилигини, таъмирлашга яроқлилиги ва сақланувчанлигини ошириш усуллари. 4.Қишлоқ ва сув хўжалиги машиналарини, таъмирлаш-технологик ускуналарни, чорвачилик мажмуалари ва қайта ишловчи корхоналарнинг ускуналарини таъмирлашнинг ишлаб чиқариш жараёнлари. 5.Машина деталларини тиклашнинг замонавий технологик жараёнлари. 6.Технологик жараёнларни механизациялаш ва автоматлаштириш усуллари хамда меҳнат хавфсизлиги қоидалари. 7.Машиналарни таъмирлашда меҳнатни ташкил қилишнинг замонавий шакллари. 8.Таъмирланган буюмларнинг сифатини баҳолаш усуллари. 9.Таъмирлаш самарадорлигини баҳолаш ва таъмирлаш сифатини бошқариш усуллари.

10.Машиналарнинг ишончлилигини синаш ва унинг миқдорий кўрсаткичларини аниқлаш усуллари. 11.Нуқсонлар ва ишламай қолишлар сабабларини аниқлаш, таҳлил қилиш хамда уларни бартараф қилиш. 12.Деталларни тиклашнинг турли усулларини асослаб бериш, самарали технологик жараёнларни ишлаб чиқиш, энг мақбул таъмирлаш-технологик ускуналарни танлаш. 13.Таъмирлашнинг мақсадга мувофиқлигини ва уни амалга ошириш шарт- шароитларини аниқлаш. 14.Таъмирлаш-хизмат кўрсатиш базасининг ишлаб чиқариш бўлинмаларини лойиҳалаш. 15.Мухандислик ечимларини техник-иқтисодий жиҳатдан баҳолаш. Ушбу маърузада ишончлилик назариясининг асосий тушунчалари ва қоидалари, унинг миқдорий тавсифлари ва уни оширишнинг асосий йўналишлари, Машиналарнинг ишончлилигини синаш усуллари, маши на деталларини таъмирлаш хамда тиклашнинг назарий асослари, таъмирлаш- хизмат кўрсатиш корхоналарининг таъмирлаш базаси ва уларни лойиҳалаш хусусида фикр юритилган. Маърузада биринчи марта машина деталларининг ишончли лиги (бузилмасдан ишлаши, чидамлилиги, таъмирлашга яроқлилиги ва сақланувчанлиги)ни ошириш, уларни тузатиш хамда таъмирлаш технологияси ва ташкил қилиниши соҳасидаги илмий-тадқиқот ишлари хақидаги асосий қоидалар баён қилинган. Фан ва ДСМ тараққиёти орасидаги алоқа жамиятнинг бевосита ишлаб чиқариш кучига айланиб бормоқда. Маърузада ДСМ га қарашли корхоналардаги қишлоқ хўжалик техникасини таъмирлашнинг асосий технологик жараёнларини комплекс механизациялаш ва автоматлаштириш усуллари баён этилган. Машиналарнинг эскириш ва ейилиш соҳасидаги энг янги ишланмаларга, ейилган деталларни тиклаш усулларига хамда машина деталларини таъмирлашда полимер ашёлардан фойдаланиш ва шу кабиларга катта эътибор берилган.

Фанни ўрганишни анча енгиллаштириш мақсадида хар қайси маърузада аниқ мисоллар келтирилган. Маъруза олий ўқув юртларининг «Фермер ва қишлоқ хўжалигини механизациялаштириш», «Қишлоқ хўжалигини механизациялаш» мутахассисликлари бўйича таълим олувчи талабаларига мўлжалланган. Маъруза «Машиналар ишонч лилиги ва уларни таъмирлаш» курси дастурига мувофиқ, олий таълимни қайта қуришга доир хужжатлар талабларини ҳисобга олган ҳолда тузилган. Маърузада «Қишлоқ ва сув хўжалиги техникасини ремонтини ташкил қилиш» фанини ўрганувчи талабалар учунгина эмас, ДСМ га қарашли корхоналарда ишлайдиган ходимлар — мухандислар, усталар, техниклар учун хам аҳамиятли материаллар берилган.

Фойдаланилган адабиётлар рўйҳати 1. Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар. Тошкент. “Ўзбекистон“, 2000. 2. Ғ.Махмудов Автомобилларнинг электр ва электрон жихозлари Тошкент Истиқбол 2003 йил 3. Маматов Х. Автомобиллар (Автомобиллар конструкцияси асослари). 1-қисм, Тошкент “Ўзбекистон“, 1995й. 4. С.қодиров Тико автомобилининг тузилиши ва носозликларини аниқлаш Тошкент.Истиқбол 2003 йил 5. Чижков В. Электрооборудование автомобилей. Москва. “Транспорт“ 1993г. 6. Ютт В. Е. Электрооборудование автомобилей. Москва. “Транспорт“ 1989г. 7. Гуревич.А.М. “Тракторў и автомобили“ Москва. Колос. 1993г. 8. “Трактор, комбайн ва автомобилларнинг электр жихозлари“. Тошкент. Ўқитувчи. 1990й.

Похожие

Қишлоқ ва сув хўжалиги техникаларининг мустаҳкамлигини синаш ва ошириш усуллари

Қишлоқ ва сув хўжалиги техникаларининг мустаҳкамлигини синаш ва ошириш усуллари

Қишлоқ хўжалигида инновацион фаолиятнинг илмий асослари

Қишлоқ хўжалиги логистикада омбор хўжалиги

Қишлоқ хўжалиги инфратузилмаси