Чигитни эрта ва тўлиқ ундириб олиш, яганалаш ва кўчат қалинлиги - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Чигитни эрта ва тўлиқ ундириб олиш, яганалаш ва кўчат қалинлиги

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Чигитни эрта ва тўлиқ ундириб олиш, яганалаш ва кўчат қалинлиги Режа: 1.Чигитни эрта ва тўлиқ ундириб олиш. 2.Яганалаш. 3. Кўчат қалинлиги.

Чигитни эрта, тўлиқ ва қийғос ундириб олиш агротехник тадбирлар орасида мухим ўрин эгаллайди Чигит экилгандан кейин унинг тупроқдаги холатини ва ниш уришини муттасил кузатиб бориш лозим. Суғориладиган пахтачилик туманларида кучли жаладан кейин тупроқ юзасида хосил бўлган қатқалоқни тез юмшатиш эндигина униб чиққан нихолларни сақлаб қолишда мухим ахамиятга эга. Қатқалоққа қарши курашни биринчи имконият бўлиши биланоқ бошлаш зарур, аакс холда пайдо бўлган нишлар қатқалоқни ёриб чиқолмай кўпинча нобуд бўлади, униб чиққан нихоллар эса жуда эзилиб қолади. Таркибида чиринди кам бўлган структурасиз бўз тупроқларда қатқалоқ пайдо бўлиши жуда хвфли хисобланади. Бундай ерларда қатқалоқ қалинлиги 3-4 см га етиши ва ундан хам ошиши мумкин. Агар у ўз вақтида юмшатилмаса жуда қотиб кетади. Натижада кейин уни юмшатиш жуда қийин бўлади. Бундай тупроқли ерларда нам хам тез кўтарилиб кетади. Структурали тупроқларда ёғингарчилик натижасида тўпланган намнинг деярли хаммаси кесакчалар орасидан сизиб ўтиб тупроққа яхши шимилади ва у шу ерда сақланиб қолади. Структурали тупроқларда буғланиш секин бўлади, у намни узоқ сақлайди, тупроқ юзасида қатқалоқ деярли хосил бўлмайди. Чигитни ундириб олишда хар галги ёғнгарчиликдан кейин қатқалоқ хосил бўлишига йўл қўймаслик жуда мухимдир. Ер оби-тобига келиши биланоқ тупроқнинг устки қисмини бир икки кун ичида юмшатишни тугаллаш лозим. Бу намнинг кўтарилиб кетишини камайтиради, тупроқнинг иссиқлик режимини яхшилайди ва чигитни соғлом ундириб олиш имконини беради. Қатқалоқ пайдо бўлганлиги сабабли чигит униб чиқмаган далаларда зиг- заг бароналар билан кўндалангига, ротацион юмшатгичлар билан узунасига қараб 4-5 см чуқурликда юмшатиш тавсия этилади. Чигит униб чиққандан кейин қатқалоқ пайдо бўлса боронадан фойдаланиш мумкин эмас. Бундай холларда ротацион юмшатгичлардан хамда ротацион юлдузчалардан фойдаланиш зарур.

Чигит экилгандан сўнг кунлар исиб, нам тез кўтарилиб кетса кутиб ўтирмасдан тезда чигит суви бериш керак. Сув сврфи кам нормада 600-700 м 3 эгат оралаб ёки хамма қаторларга ернинг структураси, нишаблигига қараб, бу ишни ўта тажрибали сувчи амалга оширса жуда хам яхши бўлади. Чигит тор қаторлаб экилган, нишаби кам, сув ўтказувчанлик қобилияти яхши бўлган далаларда ўқариқларни 70-100 м дан, ўта нишаб ва тупроғи сувни яхши ўтказмайдиган далаларда эса хар 110-150 м дан кейин олиш тавсия этилади. Шунга мос равишда кенг қаторлаб экилган далаларда 100-130 м ва 150-180 м бўлиши лозим.Суғориш эгатларининг чуқурлиги тупроқ шароитига қараб 10- 14 см бўлиши мақсадга мувофиқдир. Далада белгиланган миқдорда кўчат бўлишини таъминлаш учун сийрак ва хато чиққан жойларга қўшимча равишда дориланган ва намланган чигит экиш керак. Хатосига экиш учун шу далага қайси нав ва нечанчи репродукцияли чигит экилган бўлса албатта худди шу нав ва репродукцияли чигит экилиши шарт. Хатосига чигит экиладиган ерларда тупроқда етарли миқдорда нам бўлиши керак, чунки ниш урган чигит қуруқ тупроқда униб чиқиш қобилиятини йўқотади ва нобуд бўлади. Ғўза нихолларини яганалашни нихоллар тўлиқ униб чиққандан бошлаб 1 та 2 та чин барг пайдо бўлишгача тугаллаш лозим. Яганалаш кечиқтирилса ғўзанинг ўсиш, ривожланиши ва хосилдорлигига таалуқли барча кўрсатгичлар пасайиб кетади, чунки яганалаш чўзилиб кетса ғўза нихоллари ўзлари билан биргаликда озуқа моддаларини кўпроқ миқдорда олиб кетади. Бордию ғўза чириш касаллигига чалинганлиги ёки кўп миқдорда кузги тунлам, шира ва трипслар тушганлиги сезилса бундай далаларда кўчат нормал қалинликда бўлишини таъминлаш мақсадида яганалашни бир неча кун кечиқтириш лозим. Бундай холда яганалашни 2-3 чин барг пайдо бўлганда бошлаш лозим. 2.Кўчат қалинлиги Кўчат қалинлиги ғўзанинг ўсиш ва ривожланиш шароитига, бинобарин хосилдорликка хал қилувчи таъсир кўрсатувчи омиллардан бири

хисобланади. Кўчат сийрак бўлса айрим ғўза тупроқ бақувват бўлиб ривожланади ва уларнинг хар биридан кўп хосил тўпланади, лекин гектаридан олинадиган умумий хосил кам бўлади. Аксинча , кўчат қалин бўлса ғўза нимжон ривожланади ва бу хосилдорликка салбий таъсир кўрсатади. Хосил шохи чекаланмаган 1-2 типга кирган ғўза навлари учун кўчат қуйидагича бўлиши керак. -Сизот сувлари чуқур жойлашган сер қум бўз тупроқли, шунингдек шўрланган ерларда 120-130 минг тўп. -Шўрланмаган сизот сувлари юза жойлашган ўтлоқи ва ўтлоқи-ботқоқли тупроқли ерларда 110-120 минг тўп. -Ғўза паст бўйли бўлиб ўсадиган кам унум ва шағал, қум, қумлоқ қатлам юзароқ жойлашган ерларда 130-140 минг тўп. -Шартли суғориладиган ва сув билан етарли дараджада таъминланган ерларда 70-80 минг тўп. Хосил шохи 3-4 кенжа типга мансуб бўлган ғўза навлари учун кўчат 10- 15 % кам бўлиши керак. Аксинча хосил шохи чекланган ва ноль типга кирадиган ғўза навларида кўчат 20-30% кўпроқ бўлиши керак. Чигит кеч, яъни 10 майдан кейин қайта эқилганда хар гектарида 10-15 минг тўп кўпроқ кўчат қолдириш тавсия қилинади.

Адабиётлар: 1.И.А.Каримов «Қишлоқ хўжалиги тараққиёти тўкин сочин хаёт манбаи» Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1997 йил 26 декабр куни Олий Мажлиснинг Х сессиясида сўзлаган нутқи.»Ватанпарвар» рўзномаси № 155, 27 декабр Тошкент, 1997й. 2.Ўзбекистон Республикасининг Вазирлар Махкамасининг «Қишлоқ хўжалигида ислохотларни чуқурлаштиришга доир қонун ва меъёрий хужжатлар тўплами» 1-2 томлар. Тошкент-1998 й 3. « Cotton » журнали Нью-Йорк-1998-1999 й. 4.Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг «1999-2000 йилларда пахта навларини янгилаш ва жойлаштириш дастури тўғрисидаги» қарори «Ўзбекистон овози» рўзномаси, № 141, 26 ноябр Тошкент-1998 й. 5.Э. Т.Шайхов ва бошқалар «Пахтачилик», Тошкент 1990 й. 6.Муаллифлар жамоаси «Пахтачилик справочниги»Тошкент 1989 й. 7.М.Мухамеджанов,А.Зокиров «Ғўза агротехникаси» Тошкент 1995й. 8.А.И.Шлейхер ва бошқалар.Пахтачиликдан лаборатория маш-ғулотлари. Тошкент. «Ўқитувчи». 1980 й. 9.»Ўзбекистон худудида экишга тавсия этиладиган Қишлоқ хўжалиги экинлари реестри», Тошкент 1998 10.Пахтачилик комплекси алмашлаб экишда бошоқли дон экинларини жойлаштириш бўйича тавсиялар. Фан-техника тараққиётини тарғиб қилиш ва жорий этиш бош бошқармаси, Тошкент 1994 й. 11.Б.Алеев,О.И.Иброхимов.Истиқболли ғўза навлари агротехни- каси,Тошкент. 1988 й.

Похожие

Чигитни экишга тайёрлаш ва экиш, эрта ва тўлиқ ундириб олиш

Стимуляторлар ва чигит экиш меъёрларини ғўзанинг ўсиш, ривожланиши ва ҳосилдорлигига таъсири

Ғўзанинг агротехникаси, ерни экишга тайёрлаш, экиш. Ғўза қатор ораларига ишлов бериш

Ерга экин экишдан олдин ишлов бериш. Қишлоқ хўжалик экинларини экиш усуллари. Ерга экин экишдан кейин ишлов бериш

Пахта етиштиришнинг илғор технологиялари