Беда навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Беда навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

456 KB

Беда навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш Қишлоқ хўжалигимизда чорвачилик ҳам ривожланган. Чорва молларидан олинадиган маҳсулотларни кўпайтириш ва уларнинг сифатини яхшилаш учун емҳашак ўтлари навларининг хосилдорлиги ошириш ва улардан тайёрланадиган озуқалар турини кўпайтириш кўзда тутилади. Ем- ҳашак ўтлари ичида энг аҳамиятлиси беда саналади (расм). Беда навларидан самарали фойдаланиш учун олимлар ва соҳа мутахассислари навларнинг навдорлиги ва хўжалик қимматли белгилари ва биологик хусусиятларини тўлиқ ўзлаштириб олишлари талаб этилади. расм. Беда экилган далалардан бири. Машғулотнинг мақсади. Талабалар машғулот вақтида беда навларининг навдорлик, хўжалик қимматли белгилари ва биологик хусусиятларига оид билимларини мустаҳкамлайдилар. Машғулот учун керакли ашёлар. Донли, дон-дуккакли ва дала экинлар селекцияси ва уруғчилиги фан лаборатория дарсларини ўтиш учун

ўқув қўлланмалари, беда навлари тавсифномалари, беда ўсимлиги гербарийлари, адабиётлар, маъруза конспектлари ва лаборатория дафтарлари, уруғ тортиш учун тарозилар, қаламлар ва ўчиргичлар. Беда нави ўсимликларининг навдорлик белгилари: -ўсимлик бўйи, шохланиш шакли, тик ўсганлиги; -поя ва шохларининг туклилик даражалари; -баргларининг йириклиги, рангги, тишлилиги (расм); -гулининг рангги, гулбаргининг йириклиги ва ранги (расм); -тўпгулининг шакли, йириклиги ва тожбарглар ранги; -дуккагининг шакли, йириклиги ва спиралсимонлиги; -пишган дуккагининг ранги (расм); -уруғининг йириклиги, шакли ва ранги (расм). расмлар. Беда барги, гули, дуккаги ва уруғи. 1-топшириқ. Беда навлари ўсимликлари гербарий боғламларини навдорлик белгилари бўйича таҳлил ўтказинг. Таҳлил натижаларингизни дала экинлари селекцияси ва уруғчилиги фани амалий машғулотлари учун ўқув қўлланмасининг 31-амалий машғулотидаги беда навлари тавсифномаларидаги белгилари билан таққосланг. Беданинг қимматли хўжалик белгилари . Беда кўп йиллик, ем-хашак ўтлари ичида энг қимматли экин тури бўлиб ҳисобланади. Унинг халқ ва қишлоқ хўжалигидаги аҳамиятлари ундан олинадиган маҳсулотларининг турларининг кўплиги билан таърифланади. Олимлар томонидан медицинада одамлар соғлиғини сақлаш учун беда ўсимлигидан турли хил дори-

дармонлар (расмлар) олиш усуллари яратилган. Чорва моллари учун ундан кўк масса, пичан (расм), сенаж, силос, брикет, витамин-уни ва бошқа шакллардаги озуқа турлари олинади. расмлар. Бедадан олинадиган маҳсулот турлари. Юқорида келтирилган маҳсулот турлари чорва моллар организмида енгил ҳазм бўлади ва у йил мобайнида чорва молларини узлуксиз ем ва озуқа билан таъминлаб туради. Беда озуқаларида чорва моллари учун тўйимлилигини таъминлайдиган барча ингредиэнтлар мавжуд (жадвал). Беданинг қишлоқ хўжалиги экинларига такрорий экин сифатидаги аҳамияти беқиёсдир. Беда далалардаги тупроқнинг сув ва шамол сабабли эмирилишидан сақлайди. Тупроқни чиринди билан таъминлайди. Томиридаги ҳаводан азот тўпловчи азотобактерлари тупроқ унумдорлигини ошириб қишлоқ хўжалиги экинларининг хосилдорлигини тубдан оширади. Жадвал Беданинг тўйимлиги (Д.Т.Абдукаримов, 2007й., маълумоти). Oziqa 100 kg oziqa tarkibida Nush- hurtsiz eyili- shi, %.Hazm bo’ladi- gan pro- tein, kg. Oziq birligi, kg. Kalsiy, kg. Fosfor, kg. Protein, gramm Ko’kati 4.8 21 0.78 0.80 6.5 92.6 Pichani 11.6 49 0.77 0.22 4.5 95.0 Beda uni 22.8 73 0.17 12.0 100.0

Беданинг биологик хусусиятлари. Хосилдорлик хусусияти тупроқнинг намлигига боғлиқ. Чунки беда намсевар ўсимлик бўлган учун намга бўлган биологик талаби 280-350 мм лик йиллик ёғин сочин шароитидан бошлаб қона бошлайди. Бу шароитда беда ўсимлиги бир неча йил барқарор хосил беради. 350400 мм лик шароитда эса узоқ йиллар мўл хосил бера олади. Беда қурғоқчилик, шўр ва совуққа нисбатан чидамлилик хусусияти туфайли Ўзбекистоннинг барча тупроқ ва об-ҳаво шароитларидаги деҳқончилигида экилиб қишлоқ хўжалигимизнинг ривожланишига катта хисса қўшадиган энг яхши экин тури. 2-топшириқ. Адабиётлар ва маъруза материалларидан беданинг шўр ва совуққа чидамлилик хусусиятлари ҳақидаги миқдорий маълумотларини лаборатория дафтарингизга кўчириб олинг.

Адабиётлар: 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

Похожие

Жавдар навларининг, навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш

Жўхори навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш

Нўхат навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш

Ловия навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш

Соя навларининг навдорлик, қимматли хўжалик белгилари ва биологик хусусиятларини ўрганиш