Yosh davrlari psixologiyasi va pedagogik psixologiyaning predmeti - Психология - Рефераты

Yosh davrlari psixologiyasi va pedagogik psixologiyaning predmeti

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Yosh davrlari psixologiyasi va pedagogik psixologiya ning predmeti R e j a : 1. Yosh davrlari psixologiyasi va pedagogik psixologiya fanining predmetihaqida tushuncha. 2. Fanning asosiy rivojlanish bosqichlari. Psixik rivojlanish talqinida 2 ta asosiy: biogenetik va sociogenetik yo’nalishlar. 3. Yosh va pedagogik psixologiyaning asosiy tadqiqot metodlari.

Ontogenez – organizmning vujudga kelgandan boshlab to umrining oxirigacha bo’lgan individual rivojlanish yo’li. Pedologiya – XIX asr oxiri XX asr boshlarida psixologiyaning amaliy tarmoqlari va eksperimental pedagogika asosida vujudga kelgan fan bo’lib, uning predmeti bolaning psixologik, anatomo – fiziologik, biologik taraqqiyotidir. Fanning predmeti. Yosh davrlari psixologiyasining predmeti insonning ontogenezida psixik rivojlanish jarayonini shakllanishi hamda o’zaro munosabatlari qonuniyatlarini o’rganishdir. Pedagogik psixologiyaning predmeti esa ta`lim va tarbiya jarayonining psixologik mexanizmlari va qonuniyatlarini o’rganishdir. Fanning rivojlanish bosqichlari. O’tgan ajdodlarimizning ham qomusiy asarlarida bola taraqqiyoti va tarbiyasi masalalari katta o’rin egallaydi. Abu Nosr Farobiyning “Masalalar mohiyati”, Abu Rayhon Beruniyning “O’tmish yodgorliklari”, Ibn Sinoning “Tib qonunlari” asarlari, A.Navoiyning “Mahbub ul- qulub” va boshqa juda ko’p asarlar shular jumlasidandir. Umuman sharq va Ғarb madaniyatida ham psixologik – pedagogik mazmundagi asarlar XVII-XVIII asrlarda diniy-axloqiy negizda yozilgan. XVIII asrga kelibgina ma`lum uslubga ega bo’lgan ilmiy fikrlar vujudga kela boshladi. Rus social-demokratlari A.N.Gercen, N.G.Cherkishevskiy, N.A.Dobrodyubov, V.G.Belenskiylarning inson kamoloti to’g’risidagi qarashlari psixologiyaning rivojlanishiga katta hissa qo’shdi. I.M.Sechenov, I.P.Pavlov g’oyalariga asoslangan Ribakov, K.N.Kornshlov, P.P.Blonskiy, L.S.Vigotskiy va boshqa olimlar yosh psixologiyasi bo’yicha qimmatli tadqiqotlarni amalga oshirdilar. XX asrga kelib yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiyada psixik taraqqiyot omillarini talqin etuvchi 2 ta yo’nalish: biogenetik va sociogenetik yo’nalish vakillari yuzaga keldi. Biogenetik yo’nalish vakillari uchun psixik rivojlanishni belgilovchi irsiy biogenetik va ijtimoiy omillar yonma-yon turadi, lekin etakchi rolni biologik ya`ni irsiy omillar bajaradi. Bunday qarashning ko’zga ko’ringan vakillaridan biri amerikalik psixolog S.Xolle (1844-1924) bo’lib, u Gekelning biogenetik qonunini psixologiyada bevosita ko’chiradi. Bu nazariyaga

ko’ra bola o’z psixik taraqqiyotida insonning tarixiy rivojlanish bosqichlarini qisqargan holda boshdan kechiradi. Sociogenetik yo’nalish vakillari esa ijtimoiy omillarni etakchi deb hisoblaydilar. Ғarbda keng tarqalgan nazariyalar jumlasiga rollar nazariyasi K.Levinning “Fazoviy zarurat maydoni” nazariyasi va boshqalar kiradi. XX asrning 20-30 yillaridan boshlab Rossiyada yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiya intensiv rivojlandi. Shu davrda L.V.Vigotskiyning oliy psixik funkciyalarini rivojlanish nazariyasi yaratildi. Jumladan L.S.Vigotskiy psixik taraqqiyotni 2 zonaga: real va yaqin zonaga bo’lib o’rgandi. Barcha boshqa psixologiyaning tarmoqlari singari yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiya ham o’z tadqiqot metodlariga ega. Yosh va pedagogik psixologiyaning asosiy empirik metodlari quyidagilar: a) kuzatish U tashqi kuzatish va o’z-o’zini kuzatish ko’rinishlarida bo’lishi mumkin. Lekin bu metod har doim ham psixik jarayonlarning xususiyatlari haqida to’liq ma`lumot bera olmaydi. b) tajriba metodi U 2 xil: tabiiy va laboratoriya sharoitida o’tkazilishi mumkin. Bulardan tashqari psixologiyadagi xususiy metodlar ham psixik rivojlanish haqida qimmatli materiallarni to’plash imkoniyatini beradi. - suhbat metodi yakka shaxs yoki guruhlarda o’tkaziladigan erkin muloqot; - test metodi shaxsning aqliy taqqiyoti qobiliyatlari va boshqa sifatlarini o’lchash imkonini beradigan qisqa standart savol va topshiriqlardir. Hozirgi davrda nodir testlar qatoriga Rorshax, Rozencveyg, Kettel, Veksler, Anastazi, Roven va boshqalarning testlari kiradi; - biografiya metodi insonning hiyoti, faoliyati, ijodi haqidagi og’zaki va yozma ma`lumotlarni to’plashdir; - anketa metodi vositasida esa turli yoshdagi odamlarning psixologik xususiyatlari narsa va hodisalarga munosabati o’rganiladi;

- faoliyat mahsulotlarini tahlil qilish metodikasi kuzatish metodining bir ko’rinishi sifatida bolalarning chizgan rasmlari, yasagan o’yinchoqlari kabi faoliyat mahsulotlariga asoslanib uning psixik rivojlanishi haqida xulosa chiqarish imkoniyatini beradi; - sociometrik metod kichik guruh a`zolari o’rtasidagi munosabatlar va shaxsning guruhdagi statusini aniqlash metodidir.

QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR : 1. I.A.Karimov. “Barkamol avlod – O’zbekiston taraqqiyotining poydevori”. 1997 y. 2. “Ta`lim to’g’risida”gi qonun. Xalq ta`limi. 1992 y. 10-son. 3. I.A.Karimov asarlari asosida talaba o’quvchilarni ma`naviy-axloqiy tarbiyalashning asosiy tamoyillari. T. 1998 y. 4. Al-Buxoriy, Abu Abdulloh ibn Ismoiliy – “Hadis” T: Qomuslar bosh tahririyati. 5. Davletshin M.G. “Ta`limning psixologik asoslari”. T: O’qituvchi, 1978 y. 6. www.ziyonet.uz

Похожие

Yosh davrlari va pedagogik psixologiya fani predmeti

Pedagogik-psixologiyaning predmeti

Yosh davrlari psixologiyasi fanining prеdmеti

Yosh davrlari psixologiyasi fanining printsiplari va ilmiy tadqiqot metodlari

Eksperimental psixologiyaning predmeti