Shaxsning kommunikativ funksiyalari. Ijtimoiy psixologik treningni tashkil etuvchi shaxs bilimdonligini oshirish muammosi - Психология - Рефераты

Shaxsning kommunikativ funksiyalari. Ijtimoiy psixologik treningni tashkil etuvchi shaxs bilimdonligini oshirish muammosi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

47 KB

Shaxsning kommunikativ funksiyalari. Ijtimoiy psixologik treningni tashkil etuvchi shaxs bilimdonligini oshirish muammosi Reja: 1.Ijtimoiy psoxologik treningni tashkil etuvchilarni tayyorlash muammosi. Trener shaxsiga qo‘yiladigan talablar. Boshlovchi trenerning asosiy vazifalari. 2.IPT da samarali mulokotga erishish omillari. 3.Ijtimoiy psixologik faol uslublarni maxalliy sharoitlarda ko‘llash va mutaxassislar tayyorlashda ulardan foydalanish. 4.Ijtimoiy psixologik treningni tashkil etishning xududiy va milliy jixatlari.Ta’lim-tarbiya tizimida faol ijtimoiy psixologik tayyorlov usullaridan foydalanishning axamiyati. 5.Ijtimoiy psixologik bilimdonlik shaxs takdiri va saloxiyatini belgilovchi muxim omil ekanligi.

Perseptiv trening xam ijtimoiy psixologik treningning bir shakli bulib, u xam eng avvalo shaxsni uz-uzini tugri anglash va tushunish orkali boshkalarni tugrirok bilishga va ular bilan mos munosabatlar urnatishga karatadi. Ushbu trening turining asl moxiyati shundaki, unda ishtirok etuvchi shaxs avvalo uzidagi ayrim xissiyotlarni uygotish orkali uz kilmishlarini xolisona baxolash va shu orkali uzgalar ichki olamida ruy beradigan xissiy kechinmalarni anglash imkoniyatiga ega buladi, natijada uz-uzini mukammallashtirish dasturini ishlab chikadi. Persiptiv trening jarayonida ishtirok etuvchilar uzlari uzgalar kuz ungida kanday baxolanishlarini, uzgalar mavkeida turib, uzlariga tugri baxo berish va uz xulkiga uzgalardan beriladigan munosabatni xis kilishga muvaffak buladilar. Ilmiy adabiyotlarda perseptiv trening ba’zan senzitiv trening xam deb ataladi. Zero, «senzitiv» trening ma’nosi – sezgirlikdir. YA’ni senzitiv trening mashgulotlarida odamning shaxslararo munosabatlarda namoyon buladigan xissiyotlarga sezgirligi oshadi. Bu usul asrimizning 50–yillarida yuzaga kelgan bulib. U asosan pedagoglar, rejissorlar, psixoterapevtlar, psixologlar tomonidan turli mexnat jamoalari raxbarlarini ukitish va ulardagi kommunikativ kobiliyatlarni ustirishda kullanilgan mashgulotlarda ishtirokchilar «uzgalar oyok kiyimida yurish» vaziyatiga solinib, shu orkali ularda birovlar bilan mulokatga kirishganda extiyot bulish xissi va empatiya tarbiyalangan. Usulning muxim xususiyati shundaki, T-guruxni tashkil etishda shaxsiy faoliyatni yunaltirishda katnashchilarga maksimal darajada erkinlik beriladi. Bunda ishlatiladigan eng uziga xoslik shuki, uyin ishtirokchilariga oldindan nima bulishi xakida deyarli xech kanday ma’lumot berilmaydi. Uyin katnashchilari guyoki kommunikativ vakuum xolatiga tushiriladi. Shuning uchun xam bu jarayonning samarasiga «sinashlar» va «xatoliklar» vositasida erishiladi. Shunday kilib, perseptiv treningda ishtirokchilar faoliyatida akliy (intellektual) jarayonlardan kura xissiyotlar, emotsiyalar muxim rol uynaydi. Perseptiv treningni tashkil etish shartlari.

Mashgulotlar boshlanishidan avval ishtirokchilarga liderlik, motivatsiya, shaxslararo mulokot, guruxiy jarayonlar, shaxs tiplari xakida ma’ruzalar ukitiladi, amaliy mashgulotlar oldidan xar bir ishtirokchiga yozma matnlar berib chikiladi, ularda xam ma’ruzalarda kutarilgan muammolarga oid amaliy xulosalar va tavsiyalar mavjud buladi. Bularnig barchasi aslida umumiy «fon» rolini uynaydi va katnashchilarni uyinga ruxiy jixatdan tayyorlaydi. Trening mashgulotlarida urtacha 6-15 kishi katnashadi va ular 2 sutkadan tortib to 4 xaftagacha davom etishi mumkin. Guruxda turli yosh va kasb vakillari bulishi mumkin, ular bir-birlarini tanimasliklari kerak. Odatda persiptiv trening biroz gayritabiiy sharoitlarda, M: maxsus trenirovka markazlarida, mexmonxonalarda, shaxar tashkarisida, saylgoxlarda utkaziladi. Lekin oxirgi yillarda kup joylarda tashkil kilinayotgan ana shunday treninglarda kasbi bir yoki bir biriga yakin kishilar guruxida xam utkazilmokda va u ijobiy natija beryapti. Odatda mashgulotlar sessiyalar deb ataladi va ularga ijtimoiy psixolog yoki amaliyotchi psixolog raxbarlik kiladi, lekin uning roli uziga xos xususiyatga ega buladi. YA’ni u ma’ruzalar ukishdan tashkari uzaro mulokatlar jarayonid «katalizator» sifatida guruxiy jarayonlarni faollashtirishga bevosita aralashishi va mulokotga tabiiy ishtirokchi sifatida kushilib turishi mumkin. Treningning asosiy talablaridan biri shuki, unda kundalik xayotda odatlanib kolingan mulokot tizimlari shaxsni xayotdagi mavkei yoki obrusiga e’tibor berishlari mavjud bulmaydi. Chunki ishtirokchilar erkin mulokot jarayonida uzlarini boshkalar tomonidan kanday idrok kilayotganliklarini anglashlari va shu orkali uzlarini idrok kilishga muyassar bulishlari kerak va bu narsa kupincha uyindan keyingi munozaralarda kurib chikiladi. Perseptiv treningning 3 asosiy boskichi mavjud. 1. Kirishish boskichi. Bunda gurux a’zolari urtasida uzaro ilik munosabatlar urnatilishi, ularda ustanovkalar, karashlardan kutilish imkoniyati mavjud bulishi

lozim. Shuning uchun bulsa kerak birinchi boskich «muzning erishi» xam deb ataladi. 2. Uzgarish boskichi. Bunda yangicha sifatlar va sabablar shakllanishi boshlanadi va gurux a’zolari bir-birlari bilan yaxshi munosabatlar urnatilganligi sababli bir birlaridan tortinmaydigan buladilar. 3. Mustaxkamlanish boskichi, obrazli aytilsa, bu boskich «muzning yana kayta kotishi» xam deyiladi. Bu gurux tan olgan va ma’kullangan, shaxs uchun manfaatli sifatlar mustaxkamlanadi va yangicha munosabatlar tizimi shakllanadi. Xosil bulgan tizim uzok muddat xotirada saklanadi. Perseptiv treningning ishtirokchilari barcha boskichlardan utishlari shart va ularda kaysi boskichning kay darajada uzok kechishi gurux a’zolarining shaxsiy xoxishlari, xayotiy tajribalari va istaklariga boglik. M: kupincha birinchi boskichda mulokot ruy beradi va a’zolar munozaralar va uyinlar vositasida turli vaziyatlarga uzlarini kuyish orkali yangi karashlarni shakllantirishga kup vakt sarf kiladilar. Perseptiv trening uyinlaridan biri – kur-kurona ishonch deb atalib,unga kura, ishtirokchilar 2 guruxga bulinadilar. 1-gurux a’zolarining kuzlari boglanadi va ularni bittama- bitta ikkinchi gurux a’zolari yetaklab, yul kursatib boradilar. Uyin 10 minutgacha davom etadi va bu davrda ishtirokchilar gaplashmaydilar. 10 minutdan sung rollar almashinadi, endi boshlovchi «kuzi ojiz» rolida buladi. Odatda 1-boskichda kuzi boglangan uz boshidan ogir kismatni kechirgani uchun xam sherigini yetaklashda kuprok extiyotkor bulib, kiynamay yetaklay boshlaydi. Kechirilgan xissiyot uyin tugagach, keng muxokama kilinadi. Bu uyinning ijtimoiy moxiyati shundaki, u orkali boshlik va buysunuvchi, nochor va baxtli odamlar toifalarining ruxiy kechinmalari taxlil kilinadi xamda xayotda tushkunlik yoki tajribasizlik tufayli nochor insonlarga kanday muomalada bulish kerakligi xakida xulosalar chikariladi. Kupincha shunday uyinlarda ayrim shaxslar sira guruxga kushila olmaydilar, bu xam ularning jamiyatdagi mavkelari va odamlarga munosabatlarini yakkol

nomoyon kiladi, masalan ana shunday uyinlarning birida bir raxbar xodim «Men xech kimga kushila olmayapman, meni gurux kabul kilmayaptiku?», - deb e’tirof etgan. Shunda gurux azolari: «Tugri, siz uzingizni guyoki oramizdagi aygokchiday tutyapsiz, uzingizni katta olmay, xamma katori tuting», - deb unga tanbex berishgan. Demak, usha boshlik ishda xam yangi xodimlar yoki yangi shaxslar bilan tez «til topishib» keta olmaydi, unda «subordina» kasali bor. Uyin mobaynida usha shaxsdagi ana shu illat tuzatilgan. Demak, senzitiv yoki perseptiv trening jarayonida gurux a’zolari urtasida doimiy «teskari aloka » ning bulishi katta axamiyatga ega. Chunki ishtirokchilar doimo turli vaziyatlarda uzining va uzgalarning xulk-atvorini kuzatishi konuniyatiga ega buladi va bunda shaxsning uziga xos sifatlari tarbiyalanadi. Umuman, sentiziv treningning ijtimoiy axamiyati shundaki, u birinchidan, uz-uzini va uzgalarni tushinish jarayonini tezlashtiradi va bunda shaxslararo idrok streotiplari taxlil kilinadi, ikkinchidan, guruxiy jarayonlarning uziga xos kirralarini xis kilish odatdagi kundalik mulokotda voz kechish mushkil bulgan «egoximoya» shablonlaridan kutilish imkonini beradi, uchinchidan, birovlarning dardini xis kilish, cuzlarini eshitish kobiliyatini ustiradi. Turtinchidan, turli vaziyatlarda tugri va anik savollar berish, zarur bulsa, ularga uzi xam javob berish malakalari xosil buladi. Beshinchidan, uzgalarni va uzini tankid kilish, mulokotning verbal va noverbal usullaridan samarali foydalanish va ularni uzlashtirish sodir buladi. Bu usulni nazariy va amaliy jixatdan urganib chikkan AKSH olimi G.Smit uning kuyidagi turlarini aniklagan edi: 1. Kuzatuvchanlikka asoslangan senzitivlik. Bunda asosiy narsa, shaxsning kuzatuvchanlik kobiliyatiga asoslangan xolda nafakat uzining, balki boshkalarning xar bir xarakati, nutki, tana xarakatlari, mimikalari va boshka jixatlarini tashki tamondan bevosita idrok kilish va kuzatuv tajribasiga tayangan xolda uz xarakatlarini tuzatish imkoniyatini beruvchi fazilatlarga ega bulishdir. YA’ni insondagi bu sifatlar -kuzatuvchanlik kobiliyati shunday faol jarayonki, unda fakat

kurish organlari orkali kayd kilingan tashki obyektlargina inobatga olinmay, balki bunda shaxs kurishni xoxlagan jixatlar xam ongda kayd etiladi. M: uzi yoktirgan odamda bevosita kayd etilmagan sifatlar xam e’tirof etilishi mumkin. Ayniksa, uz- uzini kuzatishga asoslangan introspektiv usul xam bunda katta rol uynaydi. 2. Nazariy sentizivlik. Bu shaxsning uzidagi goyalar, nazariy karashlarni uzgalarning xissiyotlari, fikrlari va xarakatlarini sharxlash va baxolash uchun ishlatish kobiliyatidir. M: shaxs tiplari xakidagi nazariy bilimlar bizga uzgalarni osonrok bilishga yordam beradi. 3. Nomotetik senzitivlik. Atamaning ma’nosi grekcha «konuniy urnatilgan» suzidan kelib chikadi, ya’ni, u yoki bu shaxsning uzini va uzgalarni bilish va ularning xulkiga baxo berish uchun usha shaxs mansub bulgan ijtimoiy gurux vakilining tipik fazilatlaridan foydalanish unga xos bulgan obraz xamda tushunchalarini ishlatish kobiliyati – nomotetik senzitivlikdir. Demak bunda shaxs uzini va uzgalarni anikrok baxolash uchun usha ijtimoiy gurux vakilining «umumlashtirilgan obrazidan foydalanadi. 4. Idiografik sentizivlik - «uziga xos» suzidan olingan bulib, nomotetikdan farkli ularok, u xar bir shaxsni uziga xos idrok kilish va shunday imkoniyatdan foydalanish kobiliyatidir. Bu kobiliyat «kaytarilmas, uziga xos » tushunchalaridan kelib chikadi. Senzitivlikning barcha yukorida keltirilgan turlari, tabiiyki, aloxida-aloxida kullanilmaydi, amaliyotda esa uyinlarni tashkil etishda ularni barchasidan okilona foydalanishgina samara beradi. Shuning uchun xam ular xakidagi bilimlarga ega bulish, birinchi navbatda boshlovchi psixologlar uchun zarurdir. Shunday kilib, agar ma’ruzalar tinglash jarayonida shaxs boshkalarning, umuman olganda uzlarini kanday tutishlari xakida tasavvurga ega bulsa, T- guruxlarda uyushtiriladigan mashgulotlarda u uzining jamiyatda tutgan urnini anglash, boshkalar tomonidan kanday idrok kilinayotganligini xis kilish,

uzgalarning unga ta’siri kanday bulayotganini sezish imkoniyatiga ega buladi va shu orkali boshkalarga nisbatan munosabat tuzilish tizimini mukammallashtiradi. Sinektika bu urinda inson tasavvurlarini yanada rivojlantirish usuli sifatida turli mutaxassislar shaxs karashlarini kayta taxlil kilish usuli sifatida kushimcha yordam beradi. M: bu urinda «Robinzon» uyinining uziga xos variantini taklif kilish mumkin. Aytaylik, gurux, insonsiz orolga tushib kolgan, maksad, katta kayik yasash va orolni tark etish. Gurux a’zolari barcha yullar xakida fikrlashib, va nixoyat, 12 oy ichida shu oroldan chikib ketish dasturini ishlab chikadilar. Fikrlar, takliflar bajaruvchilar xakidagi fantastik obrazlar va yaxlit tizim guruxda kuplab shaxslararo muammolarni yul-yulakay xal kilishni talab kiladi, natijada odamlar bir-birlarini yanada yakindan bilib oladilar. Ijtimoiy psixologik trening insonlar urtasidagi soglom munosabatlarning bulishiga erishishni maksad kilib kuyar ekan, uni utkazuvchi, uyushtiruvchi shaxs va uning uz ishini mukammal bilishi faoliyat samarasini ta’minlovchi asosiy omillardan biridir. Trening utkazuvchiga kuyiladigan asosiy shartlardan va talablardan biri shuki, u mulokot jarayonining bacha kirralarini professional darajada mukammal egallagan bulishi kerak. U xam bulsa- nazariy bilimlarni bevosita amaliyotda, trening jarayonida kullay bilishdir. Ularni odatda trenerlar, instruktorlar, boshlovchilar deb atashadi. Demak, treninnglar uyushtiruvchi muassasa yoki tashkilotlarda eng avval e’tibor berilishi zarur bulgan narsa xam shuki, u yerda ijtimoiy psixolgik trening olib boruvchilarni ukitish, tayyorlash ulardan mutaxasis yetishtirishdir. Trener shaxsiga kuyiladigan talablar kuyidagilar: 1.U avvalo uzgalar shaxsiga xos bulgan xususiyatlarni juda yaxshi bilishi va bundan inglizlar aytganidek « Uzgalar psixologiyasini bilish- ular ustidan xukmronlikning bir shaklidir» degan naklni esdan chikarmaslikdir, lekin bunda

pedagogik altruizm- ya’ni uzgalar manfaatini uzinikidan ustun kuyish xislati bulishi kerak. 2.O‘zining shaxsiy fazilatlari va psixologiyasini mukammal bilishi va uni boshkara olish kobiliyatiga ega bulishi zarur. 3.Har kanday chigal yoki ziddiyatli vaziyatlardan chikib ketishgina emas, balki uni oldini ola bilish, vaziyat tugri kelganda esa bartaraf etib, ishtirokchilarga tugri maslaxat bera olish 4.Empatiya, ya’ni uzgalar xolatlarini chukur xis kila olish kobiliyatining mavjudligi. 5.Uzgaruvchan, moslanuvchan akl soxibi bulish, kutilmagan xolatlarga , uzini oldindan tayyorlash, uzini yukotmaslik. 6.O‘z xatti xarakatlarini doimo ma’lum makomda ushlash va kerak bulsa uzidagi motorikani rivojlantira olish. 7.O‘zgalar nutki, reaksiyalarini anik tushunish va tinglash, mimika va moxiyatlar xarakatini tugri talkin etish va tushinish 8.Tinglovchilar va uyin ishtirokchilarining extiyojlari va kizikishlariga karshi bormasligi 9.Rejalashtirish kobiliyatining bulishi, bunda oldindan kutilayotgan jarayoning barcha muxim va nomuxim jixatlarini oldindan taxminan bulsa xam ta’savvur kilib, anik reja reja tuza olish 10.Uziga ishonch, e’tikodningsh mavjudligi, real taffakur va irodaning bulishi Boshlovchi trenerning asosiy vazifalari xam uning shaxsiga kuyiladigan talablardan bevosita kelib chikadi. YA’ni u: A) avvalo ta’lim dasturiga ega bulishi kerak B) dasturga mos ssenariyalar tanlay bilish, kerak bulsa, xar bir anik xolat va vaziyatga moslashtirish, mashgulotlarni tashkil kilishda xam ushbu xolatlarga e’tibor karatish shart

V) katnashchilarning yoshi, jinsi , kasbiy malakalari, madaniyat darajasi va extiyojlarini mos ravishda dastur va stenariylarga uz vaktida tuzatishlar kiritish kobiliyatiga ega bulishi, mashgulotlar shakli,vakti , joyini xam yukoridagi omilarga mos ravishda tanlashi ularning samaradorligiga bevosita ta’sir kursatadi. Imkoniyat boricha tinglovchilarni mashgulot boshlanishidan avvval mavzu buyicha yozgan matnlar bilan ta’minlash va maruzalarni iloji boricha uzi ukib, amaliy magulotlarga xam begonalarni jalb kilmagani makul «chunki bu yerda « nimanga urgatish» va « kanday urgatish» degag savollarga javobgar shaxs bir ish bulsa, xarakatlarda uygunlik bulishi mumkin. Ijtimoiy psixologik treningdan boshlovchi roliga duch kelgan shaxslarni jalb kilib bulmaydi. Chunki mashgulotlarni utkazuvchi maxsus tanlovda ishtirok etgan bulishi va unda uning komunikativ maxorati , uz-uzini nazorat kila olish kobiliyati, bosikligi, xissiyotlarining mukobilligi, ularga ma’lum ma’noda turgunlik xoss bulishi shart. Tanlovchi umuman xolis ekspertlar , trenerlarni tayyorlash kurslari xam nisbatan uzok muddatga muljallangan mashgulotlar tizimidan iborat buladi. IPTdan samarali mulokotga erishish uchun kuyidagi omillar xisobga olinishi maksadga muvofik: A) maksadning anik bulishi , uning boshlovchi va ishtirokilvr tomonidan bir xil idrok kilinishi va tushinilishi . Demak bu urinda guruxiy va individual maksadlar urtasidagi moslik va kelishuvning mavjudligiga e’tibor karatilishi shart. B) Ikki tomonlama mulokotning mavjudligi , ya’ni fikr va xissiy kechinmalarning anikligi, ochikligi va rostguylik tamoillariga e’tibor berish. V) faol ishtirok va guruxdagi liderlikning a’zolar urtasidan teng taksimlanishiga erishish, ya’ni guruxda yakkol kuzga tashlangan lider yoki doimo uz xissiy kechirmalariniva irodasini boshkalarga utkazishga xarakat kilayotgan shaxsning bulmasligi

G) ta’sir kursatish yoki ruxiy tayzikning ishtirokchilar bilimlari , kobiliyatlari va malakalariga asoslanishi, lekin bunda boshkalarning kamsitilishiga yul kuymaslik. D) karor kabul kilish va munozaralarini yakunlash boskichlarida vaziyatga karab, boshlovchining tagshabbusini uz kuliga olish xukukidan foydalanishi . YE) nafs va tortishuvilarga doimo tugri, okilona, konstruktiv tus bera olish, bu omil ishtirokchilar tashshabuslarini kullab-kuvvatlaydi va ulardan shakllanadigan sifatlarning mustaxkamlanishiga zamin xozirlaydi. J) gurux faoliyatining samaradorligi masalasi xam usha gurux a’zolari tomonidan baxolanishi uyin munozarani yana davom ettirish yoki tuxtashish msalasiga oydinlik kiritadi, aks xolda boshlovchi bu masuliyatni uz buyniga olsa unda gurux uz faoliyatidan konikay yeolishi mumkin Z) Birinchi gurux a’zolarining maksimal tarzda uzini kursatish, xattoki, uzidagi yashirin e’motsiyalarini va yangiliklarni nomoyon etishga undash lozimki,toki u xar kanday sharoitda xam uz individualigini kursatish kobiliyatiga ega bulsin. Shunday kilib, ijtimoiy psitxologik treninning samaradorligi bir tomondan, ishtirokchilarni faol katnashishlarini va uzlarini erkin xis kilishlariga boglik bulsa, 2- chi tomondan, bu narsa boshlovchi , trenir shaxsini xususiyatlariga bevosita boglikdir. Shuning uchun xam trener yoki yosh bulsa va unda ijtimoiy trenening utkizish tajribasi yetishmasa, u uziga xos va mos auditoriyani topib ishlashi, birdaniga kattalar guruxiga, nomalum kishilar bilan ishlashdan uzini tiyishi kerak. Chunki agar u uz amaliy faoliyatini boshidayok maglubiyatga uchrasa , xech kachon u trening mashgulotlari utkaza olmasligi mumkin. Bu unda shaxsiy tushkunlikni keltirib chikarib, uzi yordamga muxtoj bulib koladi. Boshlovchi xam uz faoliyatining amalga oshirishda yukorida ta’kidlanganidek, IPT ning turli shakllaridan ma’kulrok turidan boshlashi mumkin. Masalan: uzidan yosh bulgan bolalar guruxida turlicha oson uyinlar tashkil kilish, savol-javob guruxlarini

uyushtirish, dumalok stol atrofida turli xayotiy kazuslarni muxokama kilishga urgatish mumkin. Chunki, psixodrammatik uyinlar, ayniksa, sotsiadrammalar shaxsdan yuksak kasbiy sifatlarni. Insonlar bilan ishlash tajribasini talab kiladi. Boshlovchidan talab kilinadigan psixologik prfessionalizmning asl moxiyati shundaki, uzbekistan odamlar kuziga xatti-xarakatiga karab, ularning niyat- istaklarini, treningda ishtirok etish kobiliyatini taxminan oldindan chamalab olishi va uyin davomida moxirlik bilan ular xarakatini zimdan boshkarish kobiliyatiga ega bulishi shart. Shuning uchun maxsus ijtimoiy psixologiya kurslarida taxsil olmagan, prfessional tayyorgarlikka ega bulmagan shaxslar treningni boshkara olmaydilar. Bundan tashkari boshkaruvchi shaxslardan fidoyilik, uz manfaatini uzgalarnikidan pastrok kuyishi. Sabr-chidam, tezkorlik, faxm-farosat sifatlari talab kilinadi. Bu sifatlar ma’lumki, nafakat nazariy tayyorgarlik asosida balki. Kuprok xayotiy mulokot va ijtimoiy faoliyatning turlarida faol ishtirok etish natijasidangina kulga kiritiladi.

ADABIYOTLAR: 1. Andreyeva G.M. Sotsialnaya psixologiya. Uchebnik dlya visshix uchebnix zavedeniy / G.M. Andreyeva. – 5-ye izd., ispr. i dop. – M.: Aspekt Press, 2003. – 364 s. 2. Andreyeva G.M., Bogomolova N.N., Petrovskaya L.A. Zarubejnaya sotsialnaya psixologiya XX stoletiya. – M.: Aspekt Press, 2002. 3. Bodalev A.A. Lichnost i obsheniye. – M.: 2003. 4. Maxmudov I.I. Boshqaruv psixologiyasi: O‘quv qo‘llanma / Mas’ul muharrir: A.Xolbekov. – T.: DJQA “Rahbar” markazi; “YUNAKS-PRINT” MCHJ, 2006. – 230 b. 5. Galkina T.P. Sotsiologiya upravleniya: Ot gruppi k komande. – M.: 2003. 6. Donsov A.I. Psixologiya kollektiva. – M.: MGU, 1984.

Похожие

Ijtimoiy psixologiyada shaxs muammosi

Shaxsning ijtimoiy - psixologik xarakteristikasi

Shaxs axloqiy sifatlarini shaqillantirish buyicha psixologik mashqlar va treninglar

Shaxsning psixologik xarakteristikasi

Shaxsning psixologik tavsifnomasi