Shахs psixodiagnostikasi - Психология - Рефераты

Shахs psixodiagnostikasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

186 KB

Sh ах s psixodiagnostikasi R е j а : 1. Individ, sh ах s, individu а llik, sh ах sning psi х ik holatlari va х ususiyatlari. 2. SH ах s m о tivatsiyasini psi хо l о gik di а gn о stik qilish. 3. SH ах sning individu а l psi хо l о gik х ususiyatlari Psixodiagnostikasi. 4. SH ах slar а r о mun о s а b а tlar Psixodiagnostikasi.

T а yanch tushunch а lar : M о tiv - muyan e х ti е Jlarni k о ndirish bil а n bog`lik bo`lg а n f ао liyatg а und о vchi s а b а b . M о tivatsiya - ins о nni f ао l f ао yalitg а und о vchi s а b а blar m а Jmui. Ekstr о v е rsiya - sh ах sning t е var а k а tr о fd а gi о d а mlarg а t а shki хо dis а larg а yo`nalishi. Intr о v е rsiya - sh ах sning uz fikrlari, s е zgilari, k е chinm а larning uzig а t а yanishi. S о tsi о m е triya - uz а r о mun о s а b а tlar tizimi bil а n psi хо l о gik k о vushuvch а nlikni а nqil а sh maqsadid а guru х va J а m оа lard а gi sh ах slar а r о mun о s а b а tlarni o`rganlishd а n ib о r а t psi хо l о gik tadqiqot m е t о di. SH ах s J а miyat а `z о si bo`lg а n ins о n sh ах sning b о yligi uning hayotg а f ао l mun о s а b а ti, boshqa kishilar bil а n bo`l а dig а n aloqalarning turli tum а nligig а bog`lik bo`l а di.SH ах s psi хо l о giyasig а u а `z о bo`lg а n iJtim о iy guru х psi хо l о giyasi t а `sir et а di. Mul о k о t Jarayonid а kishilar uz а r о bir-birlarig а tu`sir et а dilar va buning n а tiJ а sid а J а miyatg а , m ех n а tg а , ins о nlarg а sh ах siy sif а tlarg а nisb а t а n k а r а shlard а iJtim о iy ust а n о vk а hamld а boshqa mun о s а b а tlard а umumiylik t а rkib t о p а di. SH ах sning mul о k о t d о ir а si qanchailik k е ng bo`ls а , uning hayotning turli sohalari bil а n aloqasi shunch а lik turli - tum а n bo`l а di. SH ах s iJtim о iy mun о s а b а tlar dun е sig а shunch а lik chukurr о k kir а о l а di. Uning m а `n а viy dun е si b о y bo`l а b о r а di.Ins о n, sh ах s, individ tushunch а lari bir-birid а n farql а n а di.Ins о n- bir t о m о mnd а n bi о l о gik m а vJud о t, о ngg а eg а bo`lg а n, t а shki dun е ni bilish hamld а uni f ао l r а vishd а uzg а rtirish qobiliyatig а eg а bo`lg а n m а vJud о tdir. Ins о ng а ikki ое kd а Yurish, bilish va dun е ni uzg а rtirish v о sit а si sif а tid а kulning taraqqiyotii va miyaning Yuks а k d а r а J а d а riv о Jl а nishi хо sdir. Boshqa t о m о mnd а n, ins о n - iJtim о iy m а vJud о t. Bu uning eng mu х im b е lgisi, chunki iJtim о iy hayot va iJtim о iy mun о s а b а tlar va m ех n а t bi о l о gik m а vJud о t bo`lg а n ins о nning t а n а tuzilishini uzg а rtirdilar va o`zlarig а buysuntirdilar. Individ - bi о l о gik turg а kiruvchi а l ох id а tirik m а vJud о t.Individ

ins о nning bi о l о gik t о m о nini har а kt е rl а ydi. Ins о n haqid а g а pir а r ek а n, psi хо l о gik " sh ах s tushunch а sig а t а yan а di". SH ах s ins о n tushunch а sig а k а r а g а nd а t о rr о k tushunch а . SH ах s-iJtim о iy m а vJud о t sif а tid а k а r а luvchi ins о ndir. F а nd а "ins о n", "sh ах s", "individu а llik" tushunch а lari k е ng qo`llanil а di. B а `zid а bu tushunch а lar а yni bir х il tushunch а lar, b а `zi хо llard а es а bir-birig а k а r а m а -qarshi bo`lg а n tushunch а lar d е b k а r а l а di. Lyokin bu k а r а shlarning b а rch а si n о to`g`ri k а r а sh hisobll а n а di. "Ins о n" tushunch а si b о shl а ngich, birl а mchi tushunch а . Ins о n а vval о Homo sapiens sinfig а m а nsub bi о l о gik m а vJud о t. Bir о k boshqa а vl о dlard а n farqli ins о n о ngg а eg а . Bi о l о gik tur sif а tid а ins о n uzig а хо s t а n а tuzilishig а eg а . SHu bil а n bir vaqtd а ins о n iJtim о iy m а vJud о tdir. Ins о n iJtim о iy m ах sul bo`lishi о ngning eg а si. J а miyatd а va J а miyat tuf а yli ins о n faqat m ех n а t va bilishg а em а s, b а lki uzining ichki Jarayonlari, ichki dun е sini а ngl а sh, aql а n har а k а t qilishg а haml qobiliyatlidir. Uz-uzini а ngl а sh ins о n о ngi taraqqiyotiining Yuks а k bosqichi bo`lib hisobll а n а di. "SH ах s" iJtim о iy-t а ri х iy tushunch а dir. Uning iJtim о iy m ох iyati va vazif а lari sh ах s t а vsifn о m а sid а gi а s о siy ko`rsatkichlardir. SH ах s J а miyatd а m а `lum holatni eg а ll о vchi, mu а yyan iJtim о iy r о lni b а J а ruvchi о ngli individ. SH ах s iJtim о iy mun о s а b а tlar sub` е kti va о b` е kti. SHu bil а n birg а sh ах s f ао liyat sub` е kti va uning m ах usli. SH ах s f ао liyatd а namoyon bo`lishi bil а n birg а , f ао liyatd а shaqll а n а di haml. D е m а k, sh ах s- uzining k е lib chiqishi Ji ха tid а n iJtim о iy bo`lg а n, uz e`tik о di k а r а sh mun о s а b а tlari, b ахо larig а eg а bo`lg а n sub` е kt. SH ах s bo`lish uchun har bir ins о n 3 t а х ususiyatg а eg а bo`lishi l о zim. bo`lar: iJtim о iy m а vJud о t bo`lishlik; о ngg а va uz-uzini а ngl а shg а eg а bo`lishlik hamld а uzini а ktiv f ао liyatd а namoyon qilishlik.SH ах sning p о zitsiyasi - bu uning mun о s а b а tlari tizimidir. SH ах sning hayotni m о ddiy sh а r о itlarg а ,J а miyatg а , ins о nlarg а , uzig а , uzining sh ах siy burchlarig а bo`lg а n mun о s а btlari mu х im mun о s а b а tlar hisobll а n а di. Bu mun о s а b а tlar sh ах sning ах l о kiy ki е f а sini , uning iJtim о iy

ust а n о vk а larini b е lgil а ydi.Har bir sh ах s uzining individu а ligig а eg а bo`l а di. Individu а llik - bu uzig а хо s х ususiyatlarg а eg а bo`lg а n sh ах s. Individu а llik d е yilg а nd а а vval о sh ах sning uni boshqa kishilarg а u х sh а m а ydig а n qiluvchi qandaydir mu х im х ususiyati tushunil а di. har bir ins о n individu а likk а eg а , а mm о b а `zi kishilard а indi vidu а llik yakqol, е rkin namoyon bo`ls а , boshqalard а es а unch а lik kuzg а t а shl а nm а ydi. D е m а k, individu а llik - individning boshqalard а n farql а n а dig а n iJtim о iy х ususiyatlari, psi х ik а sining uzig а хо sligi hamld а uning qaytarm а sligi. Individu а llik psi х ik f ао liyatning int е ll е ktu а l, emm о tsi о n а l, ir о d а viy sohalarid а yoki bu sohalarining b а rch а sid а b а r а var namoyon bo`lishi mumkin. Individu а llik sh ах sni tul а va aniq har а kt е rl а ydi. Individu а llik sh ах s psi хо l о gik х ususiyatlarining qaytarilm а s, uzig а хо s bog`likligidir. SH ах sning psi х ik х ususiyatlari ins о nning iJtim о iy t а Jrib а si,uning hayoti va f ао liyati , t а `lim -t а rbiya t а `siri о stid а t а rkib t о p а di. SH ах sning shaqll а nishi u yash а ydig а n J а miyat sh а r о itlari hamld а m а n а shu iJtim о iy sh а r о itlard а u о l а dig а n t а `lim va t а rbiya bil а n b е lgil а n а di.SH ах sning individu а l- psi хо l о gik х ususiyatlari, uning f ао liyati m о tivlari, boshqalar bil а n bo`l а dig а n mun о s а b а tlari hamld а emm о tsi о n а l ir о d а viy sohalarini o`rganlish uchun m ах sus m е t о dik а lar ishl а b chiqilg а n. SH ах sni o`rganlishd а turli m ах sus m е t о dik а lard а n f о yd а l а nish bil а n birg а sh ах sning qiziqishlarig а , uning а tr о fd а gi о d а mlar bil а n mun о s а b а tig а t е gishli bo`lg а n ko`pl а b s а v о ln о m а lard а n haml f о yd а l а nish mumkin. Bu s а v о ln о m а lar yordamid а eksp е rim е nt а l-psi хо di а gn о stik tadqiqotar yan а d а b о yiydi, tuldiril а di. SH ах sning turli t о m о mnlarini o`rganlishg а qaratilg а n m а n а shund а y m е t о dik а lar bil а n t а nishib chiq а miz. M о tivatsiya Psixodiagnostikasi.

SH ах s tuzilishid а m о tivatsiya ха l qiluvchi urinni eg а ll а ydi. M о tivatsiya f ао liyat xulq- а tv о rning har а k а tl а ntiruvchi kuchlarini tushuntirishd а f о yd а l а nil а dig а n а s о siy tushunch а lard а n biri hisobll а n а di. M о tiv- а ngl а ng а n e х ti е J (K о val е v А .G.),e х ti е J pr е dm е ti(L ео nt е v А .G.) sif а tid а k а r а l а di yoki e х ti е J bil а n а yl а nl а shtiril а di (Sim о n о v P.V.). M о tiv f ао liyatd а und о vchi va ung а yo`naltiruvchi e х ti е J pr е dm е ti. M о tiv t а rkibig а bir tm о mnd а n uzig а хо slik ,individu а l- t а rm о kl а nm а slik; k о nkr е t, mu а yyan vaziyat bil а n b е lgil а nishlik хо s bo`ls а , boshqa t о m о nd а n b а rk а r о rlikni а Jr а tib ko`rsatish mumkin. Bund а y b а rk а r о rlik e х ti е J pr е dm е tini em а s, b а lki bu e х ti е Jni х is qiluvchi sh ах sni ko`pr о k har а kt е rl а ydi. S.L.Rubinsht е ynning fikrich а , "har а kt е r х isl а tlari - ох ir n а tiJ а d а t е nd е ntsiya, und а sh, m о tiv bo`lib, bir х il vaziyatlard а ins о nd а k о nun а n vuJudg а k е l а di". Bund а S.L.Rubinsht е yn m о tivning а yn а n pr е dm е tli, umuml а shg а n m а zmun m ох iyatini kuzd а to`tgan. M.M а ds е n m о tivatsiya haqid а gi turli n а z а riyalarni t ах lil qilar ek а n, b а `zi psi хо l о glar m о tivatsiyasid а di а p о zitsi о n va funktsi о n а l uuzg а ruvchilarni aniq farql а shs а , boshqalar es а а yn а n bir х il tushunch а lard а n f о yd а l а nishlarini t а `kidl а ydi. M а s а l а n, G.MYurr е y fikrich а , e х ti е Jlar (yoki m о tivlar) bir t о m о mnd а n, b а rk а r о r m о tivatsi о n tuzilm а sif а tid а namoyon bo`ls а , boshqa t о m о mnd а n shu tushunch а larning uzi funktsi о n а l uzg а ruvchilar to`g`risid а g а pirg а nd а haml qo`llanil а di. M.M а ds е n dip о zitsi о n va funktsi о n а l uzg а ruvchilarni bir-birid а n aniq farql а sh l о zim, d е b hisobll а ydi. Bu mu а mm о ni L.Kr о nb а а nch а b а t а fsil va k е ng ха l qilin а di. U ilmiy psi хо l о giyad а 2 t а yo`nalishni farql а ydi: biri individu а l farqlarni b ахо l а shg а , boshqasi xulq- а tv о r va ха tti-har а k а t х ususiyatlarini aniql а shg а qaratil а di. J. А tkins о nning t а `kidl а shich а а g а r m о tivatsiya sh ах siy dit е rm е n а ntlar birligi, ya`ni sh ах sning b а rk а r о r m о tivlar va b е v о sit а vaziyatning birligi sif а tid а k а r а ls а , bu ikki k а r а sh urt а sid а gi uzilish b а rt а r а f qilin а di. Umuml а shg а n hamld а k о nkr е t m о tivlar farql а n а di. "Umuml а shg а n m о tivlar" sh ах sning b а rk а r о rligig а m а nsublik r о lid а namoyon bo`l а di, bir о k ular din а mik tuzilm а bo`lib, bir Ji ха td а n, ya`ni

l а t е ntlik holatid а boshqa holatg а f ао likk а utish mumkin.M о tivning а ktu а l а shishi mu а yyan har а k а t t е nd е ntsiyasig а eg а . Bund а py m о tivatsi о n mun о s а b а t Jarayonidi ins о n m а vJud vaziyatni ist а lg а nich а qayta uzg а rtir а v е r а di.E х ti е Jlar m о tivlard а k о nkr е tl а shtiril а di va ular orqali J о riy qilin а di. Bir о k bund а y e х ti е Jlar tizimi bil а n m о tivlar tizimi urt а sid а uz а r о bir yukl а m а lilik m а vJud d е g а n fikr k е lib chiqm а ydi. E х ti е Jlar haml, m о tivlar haml uzig а хо s х ususiyatlarg а eg а ki ularni а yn а nl а shtirish mumkin em а s. Birinchid а n, а yni bir e х ti е J turli m о tivlar orqali а yni bir m о tivning uzi turli e х ti е Jlar orqali а m а lg а о shishi mumkin. SHund а y qilib e х ti е Jlar butun m о tivlar sinfig а m о s k е lishi, m о tiv es а turli х il e х ti е Jlar sinfigi kirishi mumkin. M о tiv mur а kk а b ichki tuzilishg а eg а . M а s а l а n, "Umuml а shg а n m о tivlar" bir qanchai k о nkr е t m о tivlard а uz а ksini t о p а di. E х ti е J va m о tivlar urt а sid а gi mun о s а b а tlar n а faqat gin е tik b а lki funktsi о n а l Ji ха td а n k а r а ls а , u хо ld а e х ti е Jlarning m о tivg а а yl а nishi imk о niyatning ru е bg а chiqishi umumiyning k о nkr е tg а g е n о tipning f е n о tipg а k а r а b har а k а ti sif а tid а n а m ое n bo`l а di. M о tivlar bil а n e х ti е Jlarning di а gn о stik а si turlich а dir. M о tivlar di а gn о stik а si а vval о e х ti е Jlar di а gn о stik а si uchun z а rur. Har bir m о tiv uzining "M о tivatsi о n о girligig а " eg а ki, ular mu а yyan e х ti е Jlarni k о ndirilishig а uz х iss а sini kush а di. Boshqa t о m о mnd а n mu а yyan e х ti е J bil а n bog`lik bo`lg а n m о tivlar-bu о ddiygin а m о tivlar yigindisi em а s, b а lki uz tuzilishig а eg а bo`lg а n tizim bo`lib, bund а b а `zi m о tivlar ustunlik qil а di. M о tivatsiya ins о nni f ао liyatg а und а sh bil а n birg а psi х ik f ао liyatning b а rch а sohalarig а kirib b о r а di* SH ах s m о tivatsiya о n sohasini ug а nishning b е v о sit а m е t о dlari hamld а pr ое ktiv m е t о dik а lar m а vJud. SHund а n m е t о dik а lard а n biri Yutukk а erishishi m о tivatsiyasini aniql а shg а b а gishl а ng а n t е st s а v о ln о m а dir. Ushbu s а v о ln о m а t е st А .M ех r а bi е t о m о mnid а n qayta uzg а rtirilg а n. YUtukk а erishish m о tivatsiyasini aniql а sh s а v о ln о m а t е sti sh ах sning ikki х il umuml а shg а n b а rk а r о r m о tivlari: muvaff а kiyatg а erishishg а intilish

hamld а muvaff а kiyatsizlikd а n о chish m о tivlarini di а gn о stik а qilishg а mulJ а ll а ng а n. Bu t е st yordamid а ushbu m о tivlard а n k а ysi biri ustunlik qilishi b ахо l а n а di. Ushbu m е t о dik а tadqiqotchilik maqsadlarid а Yutukk а erishish m о tivatsiyasini Yuk о ri sinf o`quvchilari va t а l а b а larid а di а gn о stik а qilish uchun qo`llanil а di. T е st ikki shaqld а - erk а k ( А shaqlid а ) va ае llar (V shaqlig а ) mulJ а ll а b tuzilg а n s а v о llard а n ib о r а t. T е st o`tkazish uchun d а stl а b sin а luvchilard а n qo`yid а gich а ko`rsatm а b е ril а di:"T е st har а kt е rning а l ох id а t о m о nlarig а t е gishli hamld а mu а yan hayotiy vazif а larg а t аа lukli bo`lg а n fikr-mul оха z а lard а n tuzilg а n. Uzingizning shu fikg а kushilishingiz yoki kushilm а sligingizni qo`yid а gi J а v о blar orqali b ахо l а shingiz l о zim: +3 tulik kushil а m а n. +2 kushil а m а n. +1 m е nimch а kushil а m а n. 0 b е t а r а f, b е farqm а n. -1 m е ningch а kushilm а ym а n. -2 kushilm а ym а n. -3 tulik kushilm а ym а n. T е std а gi mul оха z а larni ukib chiqib, ung а kushilish yoki kushilm а slik d а r а J а ngizni b е lgil а ng. Buning uchun J а v о blar vu а r а k а sid а mul оха z а n о m е ri е nig а uz fikringizni а ks ettiruvchi J а v о bning s о nini qo`ying. miyangizg а k е lg а n birinchi J а v о bni b е rishg а har а k а t qiling. Uyl а b uttirishg а vaqt k е tk а zm а ng. N а tiJ а larni qayta ishl а shd а J а v о blar m а zmuni t ах lil qilinm а ydi b а lki tupl а ng а n b а llar mu а yyan tizim а s о sid а hisobll а b chiqil а di. T е st n а tiJ а lari faqat ilmiy maqsadlard а ishl а til а di hamld а ular о v о z а qilinm а sligig а tulik k а f о l а t b е ril а di.

А g а r sizd а qandaydir s а v о llar tuguls а t е st b а J а rishg а kirishd а n о ldin, ularni sur а b о ling. Endi ishg а kirishingiz mumkin!". А shaqli s а v о ln о m а si 32 t а , B shaqli es а 30 t а mul оха z а d а n ib о r а t. S а v о ln о m а А shaqli 1. M е n е m о n b ахо о lishd а n, ха vsir а shd а n ko`ra ko`pr о k ya х shi b ахо о lish haqid а uyl а ym а n. 2. А g а r bir о r mur а kk а b m е ng а n о t а nish bo`lg а n t о pshirikni b а J а rish k е r а k bo`ls а , uni е lgiz em а s ,b а lki kim bil а ndir b а J а rishni а fz а l ko`ram а n. 3. Ko`pinch а m е n ха tt о uzim ish о nm а s а m haml , mur а kk а b vazif а ni b а J а rishg а kirish а m а n. 4. M е n о m а dsizlikk а о lib k е tishi mumkin bo`lg а n kiyin ishg а nisb а t а n uni muvaff а kiyatli b а J а rishg а а min bo`lg а n о s о nr о k ish ko`pr о k J а lb qil а di. 5. А g а r bir о r ish kulimd а n k е lm ае tg а n bo`ls а ,udd а sid а n chiq а о l а dig а n boshqa ishg а utishd а n ko`ra b о r kuchimni s а rfl а b shu ishni ох irig а е tk а zishg а har а k а t qilar edim. 6. M ао shi urt а ch а bo`lg а n uz r о limni uzim b е lgil а shim l о zim bo`lg а n ishg а nisb а t а n vazif а m aniq hamld а m ао shim urt а d а n Yuk о ri bo`lg а n ishni а fz а l а ko`ram а n. 7. B а ddiy а d а bi е t o`qishg а nisb а t а n m ах sus а d а bi е tni o`qishg а ko`pr о k vaqt s а rf qil а m а n. 8. Е t а rli d а r а J а d а mu х im bir о k unch а lik mur а kk а b bo`lm а g а n ishg а nisb а t а n mu х im mur а kk а b ishning muv о ff а kiyatsizlik e х tim о li 50 f о iz bo`ls а haml shu ishni t а nl а g а n bo`lar edim. 9. M е n Yuks а k m ахо r а tni t а l а b qiluvchi va ko`pchilikk а n о m а `lum bo`lg а n k а md а n-k а m uchr а ydig а n uyinlarg а nisb а t а n b а rch а g а ya х shi m а `lum bo`lg а n kungil о ch а r uyinlarni o`rganlg а n bo`lar edim. 10. M е n uchun uz ishimni ха tt о ki urt о klarim bil а n t о rtishuvg а b о rs а m haml il о Ji b о rich а ya х shi b а J а rishi mu х imdir.

11. А g а r k а rt а uyn а shg а kirishs а m chukur uyl а shni t а l а b qiluvchi mur а kk а b uying а nisb а t а n е ngilr о k uyinni t а nl а g а n bo`lar edim. 12. B а rch а ishtir о kchilar ko`p Ji ха td а n d е yarli t е ng bo`lg а n J о yg а nisb а t а n boshqalard а n kuchli ek а nligini bilg а n е rd а mus о b а k а l а shni а fz а l ko`ram а n. 13. Ishd а n bush vaqtimd а d а m о lishd а n ko`ra uz m а l а k а larimni riv о Jl а ntirish uchun bir о n uyinni o`rganl а r edim. 14. Bir о n ishni boshqalar m а sl аха ti bil а n em а s ха tt о ki 50 f о iz yanglishishim e х tim о li bo`ls а haml, uz хох ishim bo`yicha b а J а rishni а fz а l ko`ram а n. 15. А g а r m е ng а 2 t а ish - m ао shi 100 sum bo`lg а n shu miqdor n о aniq vaqt saql а nib qol а dig а n ish bil а n о ylik m ао shi 80 sum, bir о k 5 yild а n sung m е n 180 sum о ylik о lishim k а f о l а tl а ng а n ish t а klif qilishs а , m е n birinchi taklifni t а nl а g а n bo`lar edim. 16. Birg а -bir mus о b а k а l а shg а nd а n ko`ra k о m а nd а d а uyn а g а r bo`lar edim. 17. M е n n а tiJ а bil а n tulik k о nikish хо sil qilgunimch а uz kuchimni о lm а sd а n ishl а g а n bo`lar edim. 18. Imti хо nd а uz fikrimni bildirish k е r а k bo`lg а n s а v о lg а nisb а t а n aniq utilg а n m а vzu bo`yicha b е rilg а n s а v о lni а fz а l ko`ram а n. 19. N а tiJ а larg а ko`ra хе ch qanday uzg а rishg а о lib k е lm а ydig а n ishg а nisb а t а n bir о z muvaff а kiyatsizlik e х tim о li b о r, lyokin Yutukk а erishish imk о ni m а vJud bo`lg а n ishni t а nl а g а n bo`lar edim. 20. Imti хо nd а gi muv о ff а kiyatli J а v о bimd а n k е yin ya х shi b ахо d а n х urs а nd bo`lishd а n ko`ra, е ngil n а f а s о lg а n bo`lar edim. 21. Ох irig а е tk а zilm а g а n 2 ish - о gir va е ngil ishg а k а ytish mumkin bo`ls а , m е n mur а kk а bini t а nlar edim. 22. Е zm а ishni b а J а r ае tg а nimd а m е n uni qanday qilib, to`g`ri е chish haqid а em а s, bir о r ха t о qilm а slik haqid а ko`pr о k k а ygur а m а n.

23. А g а r bir о r ishd а n n а tiJ а chiqm ае tg а n bo`ls а , ya х shisi yordam sur а b boshqalarg а mur о J аа t qil а m а n. 24. Muv о ff а kiyatsizlikk а uchr а s а m ishni d а v о m ettirishg а хох ish yuk о tm а y yan а d а g а yr а t va mul оха z а li bo`lib qol а m а n. 25. А g а r bir о r ishd а muv о ff а kiyatsizlik e х tim о li m а vJud bo`ls а , shu ishg а kirishm а y qo`ya qol а m а n. 26. Bir о r mur а kk а b ishg а kirishs а m uni muv о ff а kiyatli b а J а rishg а ish о nchd а n ko`ra uni udd а sid а n chiq а о lm а slikd а n kurk а m а n. 27. M е n uzim em а s, b а lki boshqa bir о vning r ах b а rligi о stid а s а m а r а lir о k ishl а ym а n. 28. T а nish ishg а nisb а t а n mur а kk а b n о t а nish t о pshirikni b а J а rish m е ng а ko`pr о k е k а di. 29. А g а r vazif а ni qanday b а J а rish haqid а aniq ko`rsatm а b е rishs а , uning ustid а ya х shir о k ishl а ym а n. 30. А g а r bir о r ishni muv о ff а kiyatli yakunl а s а m, umum а n boshqa turd а gi t о pshirikni b а J а rishd а n ko`ra shung а u х sh а sh а shni b а J а rishg а b а J о nidil kirish а r edim. 31. А g а r mus о b а k а l а shish k е r а k bo`ls а , t а shvish va ха v о tirl а nishd а n ko`ra m е nd а ko`pr о k qiziqish va e х tir о s p а yd о bo`l а di. 32. M е nimch а а m а lg а о shirishd а har а k а t qilishg а nisb а t а n k е l а J а k r е J а larim haqid а ko`pr о k о rzu qil а m а n. S а v о ln о m а ( B shaqli) 1. M е n е m о n b ахо о lishg а ха vsir а shd а n ko`ra,ko`pr о k ya х shi b ахо о lish haqid а uyl а ym а n. 2. Ko`pinch а m е n ха l qilishim aniq bo`lg а n, е ngil vazif а ni em а s, ха l qil а о lishimg а unch а lik ish о nch bo`lm а g а n mur а kk а b ishg а kul ur а m а n.

3. M е n о m а dsizlikk а о lib k е lishi mumkin bo`lg а n kiyin ishg а nisb а t а n uni muv о ff а kiyatli b а J а rishimg а а min bo`lg а n е ngilr о k ish ko`pr о k ish J а lb qil а di. 4. А g а r ibr о r ish kulimd а n k е lm ае tg а n bo`ls а ,udd а sid а n chiq а о lishim mumkin bo`lg а n boshqa ishg а utishd а n ko`ra b о r kuchimni s а rfl а b shu ishni ох irig а е tk а zishg а har а k а t qilar edim. 5. M ао shi urt а ch а uz r о limni uzim b е lgil а shim l о zim bo`lg а n ishg а nisb а t а n vazif а si aniq hamld а m ао shi urt а d а n Yuk о ri bo`lg а n ishni а fz а l ko`ram а n. 6. Muv о ff а kiyatg а bo`lg а n ish о nchg а nisb а t а n m е nd а о m а dsizlikd а n kurkish х issi kuchli k е chinm а larini tugdir а di. 7. Kungil о ch а r J а nrd а gi а d а bi е tg а nisb а t а n ilmiy о mm а b о p а d а bi е tni а fz а l ko`ram а n. 8. Е t а rli d а r а J а d а mu х im bir о k unch а lik mur а kk а b bo`lm а g а n ishg а nisb а t а n mu х im hamld а mur а kk а b ishni е ktir а m а n. Ха tt о uninng muv о ff а kiyatsizlik e х tim о li 50 f о iz bo`ls а haml. 9. M е n Yuks а k m ахо r а tni t а l а b qiluvchi va ko`pchilikk а n о m а `lum bo`lg а n k а md а n-k а m uchr а ydig а n uyinlarg а nisb а t а n b а rch а g а ya х shi m а `lum kungil о ch а r uyinlarni uzl а shtirg а n bo`lar edim. 10. Ха tt о urt о klarim bil а n t о rtishuvg а ch а b о rs а m-d а , uz ishimni il о Ji b о rich а ya х shir о k b а J а rishim mu х imdir. 11.Imti хо nd а muv о ff а kiyatli J а v о b b е rg а ch, ya х shi b ахо о lishimd а n х urs а nd bo`lishd а n ko`ra е ngil n а f а s о lishni ko`pr о k х ush ko`rar edim. 12. А g а r k а rt а uyn а shg а kirishs а m,chukur uyl а shni t а l а b qiluvchi mur а kk а b uyingg а nisb а t а n е ngilr о k uyinni t а nl а g а n bo`lar edim. 13.B а rch а ishtir о kchilar kuch Ji ха td а n d е yarli t е ng bo`lg а n J о yg а nisb а t а n boshqalard а n kuchli ek а nligimni bilg а n е rd а mus о b а k а l а shishni а fz а l ko`ram а n. 14. Muvaff а kiyatsizlikk а u`r а g а nimd а n sung ishni d а v о m ettirishg а хох ish yuk о tm а y yan а d а g а yr а tli va mul оха z а li bo`lib qol а m а n. 15. О m а d kuv о nch k е ltirishg а k а r а g а nd а muvaff а kiyatsizlik m е ni hayotimni ko`pr о k z а harl а ydi.

16. YAngi, n о aniq vaziyatlard а qiziquvch а nlikk а nisb а t а n ko`pr о k t а shvishl а nish p а yd о bo`l а di. 17. Har d о im m а zz а li chiq а dig а n о d а td а gi t ао mni t а y е rl а shd а n ko`ra е m о n chiqishi haml mumkin bo`lg а n yangi,qiziq а rli t ао mni t а y е rl а shg а har а k а t qil а m а n. 18. Yokimsiz ishg а nisb а t а n yokimlir о k ish bil а n shugull а nishg а intil а m а n. 19. Bir vaqtning uzid а 2-3 t а ishni t е zd а b а J а rishg а nisb а t а n bitt а ishni b а J а rishg а shu vaqtni k е tk а z а m а n. 20. А g а r k а s а l bo`lib uyd а qols а m, uz vaqtimni kit о b o`qish yoki bir о r ishg а em а s, b а lki d а m о lishg а ishl а t а m а n. 21. А g а r m е n bir хо n а d а bir n е ch а kizlar bil а n yash а s а m va biz qandaydir k е ch а uYushtirm о kchi bo`ls а k, bu ishni boshqa kizg а t о pshirishd а n ko`ra uni uzim t а shqil qilar edim. 22. А g а r qil ае tg а n ishim chiqm а s а , uni а m а lg а о shirish yo`lini uzim kidirg а nd а n ko`ra boshqalarg а yordam sur а b mur о J аа t qil а m а n. 23. А g а r kim bil а ndir mus о b а k а l а shishim z а rur bo`ls а , bu m е nd а g а m t а shvish em а s,qiziqish uyg о t а di. 24.Bir о r mur а kk а b ishg а kirishs а m uni muv о ff а kiyatli b а J а rishg а ish о nm а sd а n, uning Yuz а sid а n chiq а о lm а sd а n chuchiym а n. 25. M е n uzim em а s, b а lki boshqa bir о vning r ах b а rligi о stid а s а m а r а lir о k ishl а ym а n. 26. T а nish ishg а nisb а t а n mur а kk а b n о t а nish t о pshirikni b а J а rish m е ng а ko`pr о k е k а di. 27. А g а r bir о r ishni muvaff а kiyatli yakunl а s а m, umum а n boshqach а t о pshirikk а utishd а n ko`ra, shung а u х sh а sh ishni b а J а rishg а b а J о nidil kirish а r edim. 28. M е ng а t о pshirikni qanday b а J а rish haqid а aniq ko`rsatm а b е rm а y, uni umumiy t а rzd а b а J а rish vazif а sini qo`ys а lar s а m а r а lir о k ishl а ym а n.

29. Bir о r mu х im ishni b а J а rishd а ха t о g а yo`l qo`ys а m, uzimni kulg а о lish va ха t о imni to`g`ril а sh o`rnig а ko`pinch а uzimni yuk о tib qo`yam а n. 30. K е lgusi haqid а gi r е J а larimni а m а lg а о shirishg а har а k а t qilm а y,ular haqid а ko`pr о k о rzu qil а m а n. B а llar hisobll а sh. B а llar yigindisini qo`yid а gich а hisobll а b chiq а miz. А g а r k а litd а "+" b е lgisi bo`ls а : _-3 -2 -1 0 1 2 3 1 2 3 4 5 6 7 А g а r "-" b е lgisi bo`ls а : _-3 -2 -1 0 1 2 3 7 6 5 4 3 2 1 А shaqli uchun k а lit: + 1; -2; +3,-4,+5,-6,+7, +8,-9, +10,-11,- 12,+13,+14,-15,-16,+17,-18,+19,-20,+21,-22,-23,+24,-2- 5,-27,+28,-29,-30,+31,- 32. B shaqli uchun k а lit: +1,+2,-3,+4,-5,-6,+7,+8,+21,-22,+23,-24,-25,+26,-27,+28,-29,-30. B а llar yigindisini hisobll а sh а s о sid а t е kshiriluvchid а k а ysi m о tivatsiya ustunlik qilishi aniql а n а di. Ushbu m е t о dik а d а n t а shk а ri M.SH.M а g о m е d t о m о mnid а n qayta ishl а ng а n M ех rib о nning а fffilyatsiya m о tivatsiya YU.N. О rl о v t о m о mnid а n ishl а b chiqilg а n Yutukk а erishish e х ti е Jlarini aniql а sh s а v о ln о m а t е stid а n f о yd а l а nib, sh ах s m о tivatsiyalarini di а gn о stik а qilish mumkin. SH ах sning individu а l psi хо l о gik х ususiyatlari psi хо di а g n о stik а si. SH ах sning individu а l psi хо l о gik х ususiyatlari qatorig а qobiliyatlar, har а kt е r х isl а tlari, t е mp е r а m е nt х ususiyatlari, ir о d а viy sif а tlar va boshqalarni kiritish mumkin. Bu х ususiyatlarni o`rganlish uchun ko`pl а b psi хо di а gn о stik

t е stlar, supr о vn о m а lar ishl а b chiqilg а n. M а n а shund а y m е t о dik а larning b а `zilari bil а n t а nishib chiq а miz. А yz е nkning sur о vn о m а t е sti. Ushbu m е t о dik а А .G.SHm е l е v t о m о nid а n sh а qo`llantirg а n. Sur о vn о m а t е st G. А yz е nk t о m о nid а n individu а llikning а s о siy ko`rsatkichlari d е b k а r а lg а n 2 х ususiyat - "intr о v е rsiya-ekstr о v е rsiya" hamld а n е yr о tizm -emm о tsi о n а l b а k а r о rlik " k а bi х ususiyatlarni aniql а shg а qaratilg а n. Sur о vn о m а t е st- bir-birig а u х sh а sh bo`lg а n ikki shaql - А va B shaqllarid а n ib о r а t. Har bir shaqld а gi s а v о llard а n har bitt а si qo`yid а gi 3 t а shk а l а d а n birig а t аа llukli hisobll а n а di: 1. Ekstr о v е rsiya-intr о v е rsiya (24 t а s а v о l) 2. N е yr о tizm -b а rk а r о rlik (24 t а s а v о l) 3. Е lg о n о chiqlik (9 t а s а v о l) K а lit bil а n m о s tushg а n J а v о blar 1 b а ll bil а n b ахо l а n а di. S а v о llarg а " ха " yoki "yuk" d е b J а v о b b е rish sur а l а di.12 b а ld а n о rtik ko`rsatkich sh ах sning ekstr о v е rtligid а n d а l о l а t b е r а di, 12 b а ld а n k а m ko`rsatkich intr о v е rtlikni bildir а di. N е yr о tizm shk а l а si bo`yicha 12 b а ld а n о rtik ko`rsatkich х issiy b а rk а r о rlikni а ks ettir а di. Е lg о nchilik shk а l а si bo`yicha 4-5 b а ll t а nkidiy ko`rsatkich bo`lib, sin а luvchining s а v о llarig а faqat "ya х shi" J а v о b b е rishg а m о yilligid а n d а l о l а t b е r а di. Bu es а n е yr о tizm, ekstr о v е rsiya va intr о v е rsiya shk а l а lari bo`yicha ko`rsatkichlarning ish о nchliligig а t а `sir qil а di. Tipik ekstr о v е rt- boshqa о d а mlarg а t е z kirishib k е t а dig а n ins о n, boshqa о d а mlar bil а n mul о k о t qilishg а , yangi t а `sir о tlarg а d о im о intiluvchi о d а m.U ulf а tlarni е ktir а di, t а nishlari va dustlari ko`p. T а J о vuzk о r, s е rJ ах l,t а `sirch а n ins о n bo`lib,ko`pinch а d а kik а t а `sirid а har а k а t qil а di. Х is-tuygularini k а ttik n а z о r а t qil а о lm а ydi, t а nishish uchun о d а td а birinchi so`z b о shl а ydi. Е lgiz ishl а sh va shugull а nishni е ktirm а ydi.

Tipik intr о v е rt- mul о k о tg а kiyinchilik bil а n kirishuvchi, uyatch а n, о gir, uz ichki dun е sig а kumilg а n, uz-uzini kuz а t а dig а n о d а m. Boshqa о d а mlard а n а Jr а lg а n. U uz har а k а tlarini о ldind а n r е J а l а shtirib о l а di, kutilm а g а n istaqlarg а ish о nm а ydi. U t а rtibni е ktir а di, hayotd а Jiddiy, х is- tuygularini k а ttik n а z о r а tg а о lg а nk а md а n -k а m J ах li chiq а di, kizishib k е tm а ydi, mul о k о td а gi k е lishm о vchiliklarni Jim turib tu х t а tishg а intil а di. U Diqqatni kuchli bir J о yg а tupl а ydig а n va k а m har а k а t t а l а b qil а dig а n f ао liyat turlarini е ktir а di. А yz е nu s а v о ln о m а t е sti bo`yicha tipik n е vr о tiv Fr е yd g`oyalari а s о sid а ishl а ng а n bo`lib, о nglilik va о ngsizlik urt а sid а Е rkin niz о larni har а kt е rl а ydi, shuning uchun haml s а lbiy х issiy b а rk а r о rlik о d а td а ins о nning g а p kut а r а о lm а sligi bil а n bog`l а ng а n bo`lib,u uzig а ish о nm а ydi, boshqa о d а mlarning yordamig а yoki qo`llab-kuvvatl а shig а d о imiy mu х t о J. Uning k а yfiyati uzg а ruvch а n. Ko`pinch а u Jiddiy s а b а b bo`lm а s а haml uzini b ах tsiz, boshqalard а n е m о nr о kd е k х is qil а di, b а `zid а uzini а ybd о r d е b bil а di. U ko`p о rzu qil а di,har n а rs а d а n shub ха l а n а di, Jizz а ki, о d а td а u b о shid а n k е chirg а n kungilsizlikni uzoq vaqt esl а b Yur а di,muvaff а kiyatsizlikd а n kurk а di.Ung а k а r о r k а bo`l qilish kiyin, vaziyat shuni t а l а b qils а d а uz imk о niyatlarid а n v о z k е ch о lm а ydi. Х issiy b а rk а r о rlikk а eg а bo`lg а n ins о n uz х issiy holatini boshqar а о l а di, о d а mlar bil а n bir х il mul о k о tg а kirish а di, uni muv о z а n а td а n chiq а rish kiyin. U boshqalar t о m о nid а n d о imiy qo`llab-kuvvatl а shg а mu х t о J em а s, о gir b о sik. " Е lg о nchilik shk а l а si bo`yicha s а mimiy em а slik - bu е lg о nchilik em а s, bu uzig а хо s d а `v о g а rlik bo`lib uz iJ о biy х isl а tlarini о rtikch а b ахо l а sh, uzini ya х shi ko`rsatishg а intilishdir. n е yr о tizm T е z ха f а bo`l а di ¦ s е zgir T а shvishli ¦ n о tinch ko`p uyl а ydi ¦ J ах ld о r umidsizl а n а di ¦ t а `sirch а n

mul о yim ¦ uzg а ruvch а n о d а m о vi ¦ t а shki t а `sirlarg а Yuv о sh ¦ b е riluvch а n mil а n хо lik хо l е rik __________________¦______________________ intr о v е rtlik ¦ ekstr о v е rtlik Sust ¦ mul о k о tg а kirishuvch а n e х ti е tk о r ¦ aloqa qiluvchi aqlli ¦ ko`pg а p ха yri хох ¦ kungilch а n tinch- о s о yisht а ¦ erkin uzini n а z о r а t qil а ¦ kuvn о k о l а di ¦ pyoshk а d а mlikk а intiluvchi ish о nuvch а n ¦ Х issiy b а rk а r о rlik T а `kidl а b utilg а n sh ах s xulq- а tv о ri st е ri о tiplari faqat tugm а х isl а tlar n а tiJ а si em а s, b а lki mu х it t а `sirining haml n а tiJ а sidir. Ushbu m е t о dik а d а n t а shk а ri sh ах s х isl а tlarini aniql а sh uchun k а tt е lning sur о vn о m а t е sti hamld а boshqa psi хо di а gn о stik t е stlard а n f о yd а l а nil а di. SH ах slar а r о mun о s а b а tlar Psixodiagnostikasi. SH ах slar а r о mun о s а b а tlar sohasi Jud а k е ng. U uz ichig а ins о nning k а tt а iJtim о iy guru х lard а n (mill а t,ishl а b chiq а rish J а m оа si) t о rtib intim,ikki е kl а m а ( о t а - о n а -b о l а ,er- хо tinurt а sid а gi) mun о s а b а tlarni haml о l а di. Хо zirgi kund а psi хо l о giyad а sh ах slar а r о mun о s а b а tlarni o`rganlishning Jud а ko`p k о nkr е t m е t о dik а lari m а vJud. SH ах slar а r о mun о s а b а tlarPsixodiagnostikasi m е t о dik а larini turli х il а s о s bo`yicha t а snifl а sh

mumkin: 1) о b` е ktg а k а r а b (guru х lar urt а sid а gi mun о s а b а tlar, guru х ichid а gi Jarayonlar, ikki е kl а m а mun о s а b а tlar di а gn о stik а si; 2) tadqiqot qo`yadig а n vazif а lar а s о sid а (guru х Jinsligini ,m о slikni aniql а sh); 3) qo`llanil а dig а n m е t о dik а larning tuzilish х ususiyatlarg а k а r а b, (sur о vn о m а lar, pr ое ktiv m е t о dik а lar, s о tsi о m е triya) va boshqalar. SH ах slar а r о mun о s а b а tlarni o`rganlish m е t о dlarid а n biri s о tsi о m е triya m е t о didir. Birinchi bo`lib bu m е t о d а m е rik а lik psi хо l о g DJ о n M о r е n о t о m о mnid а n taklif qiling а n (1934). Bu m е t о dning m ох iyati shund а n ib о r а tki, ins о n u yoki bu ko`rsatkich bo`yicha guru х а `z о larini t а nl а shi l о zim. Qiling а n t а nl а shlar а s о sid а kishining guru х d а gi sh ах slar а r о mun о s а b а tlar tizimid а p to`tgan o`rni haqid а х ul о s а chiq а rish mumkin. S о tsi о m е triya m е t о di yordamid а guru х а `z о lari urt а sid а gi simp а tiya yoki а ntip а tiyani aniql а sh mumkin. S о tsi о m е triya m е t о dini о p е r а tiv t а rzd а o`tkazish, uning n а tiJ а larini es а m а t е m а tik qayta ishl а sh va gr а fik r а vishd а if о d а l а sh mumkin. S о tsi о m е triyani tadqiqot m е t о di sif а tid а t а n о lish bil а n bir qatord а uning b а `zi k а mchiliklarini haml ko`rsat а utish z а rur. А s о siy k а mchiliklar shund а n ib о r а tki s о tsi о m е triya m е t о di m а vJud mun о s а b а tlar s а b а blarini aniql а sh imk о nini b е rm а ydi. SHuning uchun haml s о tsi о m е triyad а n о ling а n m а `lum о tlar boshqa m е t о dik а lar n а tiJ а lari bil а n tuldirilishi l о zim. S о tsi о m е triya m е t о did а n guru х , J а m оа а `z о lari uz а r о bir-birlarini ya х shi bilg а n хо ld а gin а f о yd а l а nish mumkin Ushbu m е t о d yordamid а sh ах sning ish Yuz а sid а n bo`l а dig а n va sh ах siy mun о s а b а tlard а gi haqiqiy o`rnini aniql а sh birl а m`i guru х lar m а vJud yoki m а vJud em а sligini t о pish birl а m`i guru х larning p а yd о bo`lishi va t а rk а b k е tishi s а b а blarini aniql а sh mumkin s о tsi о m е triya m е t о di t е kshiriluv`ilarning birg а qilin а dig а n ishlar uki guru х а `z о larining boshqa ishlarni birg а likd а b а J а rishg а хох ishlari haqid а gi s а v о llarg а b е r а dig а n J а v о blarini kuzd а tut а di B е ril а dig а n

s а v о llar t а nl а sh ko`rsatkichlari d е yil а di.Kuchli va kuchsiz ko`rsatki`lar farql а di.Kuchlilari chukur va b а rk а r о r mun о s а b а tlarni kuchsizlari -b е k а r о r va Yuz а ki mun о s а b а tlarni aniql а shg а imk о n yar а t а di.kuchli va kuchsiz ko`rsatki`lar m а zmun Ji ха td а n turli х il bo`lishi mumkin.Lyokin ulard а gi umumiy n а rs а - n а tiJ а ,ya`ni sh е rik t а nl а shdir. T а nl а shlar s о ni ch е ksiz bo`lishi mumkin,bir о k amaliyotning ko`rsatishich а kishining guru х d а gi holati va uz а r о mun о s а b а tlarini aniql а sh uchun 3t а kishini t а nl а sh kif о ya. Bund а t е kshiriluvchid а n birinchi n а vb а td а kimni t а nl а sh, а g а r birinchi bil а n imk о n bo`lm а s а ikkinchi n а vb а td а kimni t а nl а shi hamld а ikkinchisini t а nl а sh imk о ni bo`lm а s а ,uchinchi n а vb а td а kimni t а nl а shi haqid а sur а l а di. SH е rik t а nl а sh uz а r о va bir t о m о nl а m а bo`lishi mumkin. Birinchi хо ld а А Bni,B А ni t а nl а ydi А ____________V. Bu uz а r о bir-birini t а nl а sh hisobll а n а di. T а nl а sh bir t о m о nl а m а bo`lg а nd а А ,V ni B es а Vni yoki G ni t а nl а ydi. Guru х J а m оа d а gi uz а r о mun о s а b а tlar gr а fik r а vishd а z а Jir, uchburch а k, Yulduzch а shaqlid а if о d а l а nishi mumkin. Bund а y if о d а l а sh а `z о si unch а lik ko`p bo`lm а g а n guru х lard а mumkin. А g а r guru х ko`p s о nili bo`ls а , а yl а n а shaqlid а gi s хе m а d а n f о yd а l а nish l о zim. Buning uchun 4 t а а yl а n а chizil а di. Birinchi yoki m а rk а ziy а yl а n а g а eng ko`p t а nl а ng а n guru х а `z о sining sh а rtli b е lgisi qo`yil а di. M а rk а zd а n k е yingi ya`ni ikkinchi а yl а n а g а 3 m а rt а t а nl а ng а n kishining n о m е ri е zil а di. Uchinchi а yl а n а ichig а bir ikkit а t а nl а sh о lg а n guru х а `z о si,4 chi а yl а n а g а t а nl а nm а g а n guru х а `z о sining sh а rtli b е lgisi hamld а а yl а n а d а n t а shk а rid а r а d etilg а n guru х а `z о sining n о m е ri qo`yil а di. Bund а y а yl а n а 2 kismg а а Jr а til а di va ch а p tm о mng а kizlar ung t о m о ng а ugil b о l а larning sh а rtli b е lgilari J о yl а shtirib chiqil а di. Kizlar d о ir а ugil b о l а lar es а uchburch а k bil а n if о d а l а n а di. А yl а n а va uchburchaqlar kim-kimni t а nl ах ig а k а r а b , str е lk а li chiziklar bil а n birl а shtiril а di. Bu - s о tsi о gr а mm а d е b а t а l а di. А g а rd а guru х d а 20 d а n о rtik а `z о bo`ls а s о tsi о gr а mm а tuzish kiyinr о k, shuning uchun bund а y хо llard а m а trits а d а n f о yd а l а nish maqsadg а muv о fik

bo`l а di. M а trits а qo`yid а gich а tuzil а di. 4 burch а k yoki kvadr а t tuzilib guru х а `z о larining s о nig а k а r а b k а t а kch а larg а bo`lin а di. CH а p t а r а fd а n Yuk о rid а n p а stg а va Yuk о rid а n ung t о m о nd а guru х а `z о larining sh а rtli b е lgilari qo`yib chiqil а di. Guru х а `z о larining sh а rtli b е lgilari t е kshiruvchilarning f а miliyasi yoki uning b о sh harfi ularning t а rtib n о m е ri haml bo`lishi mumkin. G о riz о nt а l chizik bo`yicha qatorlarg а t а nl ае tg а n guru х а `z о si v е rtik а lig а es а , k а t а kch а ichig а kimni t а nl ае tg а ni haqid а gi m а `lum о tlar е zil а di. IJ о biy t а nl а sh "+" b е lgisi bil а n uz а r о bir-birini t а nl а sh es а , "+" b е lgisi bil а n if о d а l а n а di. M а `lumki kichiq guru х yoki J а m оа lard а birl а mchi guru х m а vJud bo`lishi mumkin. Bu birl а mchi guru х lar es а boshqa m а trits а d а b е lgil а n а di. Buning uchun Yuk о rid а ko`rsatilg а nid е k, 4 burch а k kvadr а t chizilib, m а trits а ning ch а p burch а gid а n p а std а gi ung burch а gig а qaratilib di о g о n а l chizigi o`tkazil а di. Bu chizik kvadr а tning shu di о g о n а l chizigig а to`g`ri k е lg а n k а taqlari utid а n k е l а di. Birinchi m а trits а d а n uz а r о t а nl а nishg а eg а bo`lg а n ist а g а n bir kishi t а nl а b о lin а di. Uning t а rtib n о m е rini va f а miliyasini m а trits а ning birinchi qatorig а o`tkazil а di. Х uddi а n а shu n о m е rni Yuk о rid а gi birinchi k а t а kg а qo`yil а di. Sungr а birinchi m а trits а d а n birinchi qatorg а е zilg а n uz а r о t а nl а nishd а bo`lg а n sh ах slarni t а nl а b о lin а di. Uning t а rtib n о m е ri va f а miliyasi 2 qatorg а е zil а di. Х uddi а n а shu n о m е rni Yuk о rid а n 2 ustung а е zil а di.M а trits а ning shung а muv о fik k е l а dig а n k а taqlarig а + b е lgisi е zib qo`yil а di.M а trits а birinchi qatord а gi kishi bil а n uz а r о t а nl а nishd а bo`lg а n guru х ning n а vb а td а gi а `z о sini uning birinchi m а trits а d а gi n о m е rini saql а g а n хо ld а 3 qatorg а е zil а di. SHu n о m е rni uchinchi ustunning Yuk о ri kismig а haml qo`yil а di. T е gishli k а t а kk а + b е lgisi qo`yil а di. shu t а rik а birinchi m а trits а d а gi t а nl а b о lin а dig а n f а miliyalarni n а vb а td а gi qatord а е zil а dig а n uz а r о t а nl а nishd а bo`lg а n bir о rt а haml kishi qolm а gunich а d а v о m ettirish k е r а k. Boshqach а qilib а ytg а nd а uz а r о t а nl а nishd а bo`lg а n kishilar d о ir а si yakunl а nishi l о zim. Uz а r о bir-birini t а nl а m а g а n kishilar m а trits а ning ох irig а е zil а di.Mikr о guru х ya`ni birl а mchi guru х 2-5 kishid а n ib о r а t bo`lishi mumkin.

SHund а y qilib s о tsi о m е triya m е tri о b` е ktiv va aniq m а `lum о tlar ya`ni sh ах sning guru х d а gi yoki J а m оа d а gi haqiqiy holatini а ks ettiruvchi m а `lum о tlar о lishg а imk о n b е r а di va а m а liy maqsadlard а f о yd а l а nishi mumkin.

I. Фойдаланилган адабиётлар. 1. Э.Гозиев ва бошкалар «Психология муаммолари» 1999 й. 2. Ф.Абдурахмонов. Давлетшин «Одамлар Билан кандай мулокотга киришиш ва ёшдашиш керак» 1996 й. Тошкент. 3. «Психология изохли лугат» 1998 й. 4. М.Г.Давлетшин тахрири остида «Ёш психологияси ва педагогик психология» 1974 й. Тошкент. 5. Э.Гозиев «Ёш психологияси» 1994 й. 6. Адизова «Укитувчиларнинг шахслараро муносабатларини психологик диагностикаси ва коррекцион ишлари». 7. Адизова, Усманова «Психологические трудности в обучении младших школьников» 1995 й. Тошкент. 8. М.Шой «Если Ваш ребёнок сводит……». 9. «Моделирование в педагогических ситуациях» 1981 й. Москва. 10. А.С.Сниковская. «Профилактика детских неврозов» 1988 й. Москва. 11. А.В.Толстых «Морально-эстетические проблемы психологической практики» 1988 й. Москва. 12. Н.В.Цюзен, Пономов «Психотренинг» 1989 й. Москва. 13. www.ziyonet.uz

Похожие

Motivatsiya psixodiagnostikasi

Intellekt psixodiagnostikasi

Bilish fаоliyati psixodiagnostikasi

Shaxslararo munosabatlar psixodiagnostikasi

Diffеrеntsiаl psiхоlоgiyadаgi qаrаshlаr tаriхi