Жаҳон телевидениеси - Педагогиka - Рефераты

Жаҳон телевидениеси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

86 KB

Жаҳон телевидениеси Режа: 1.АҚШ ва Европада ТВ 2.Араб ва Марказий Осиё давлатлари ТВси 3. Италия, Россия, Туркия ТВлари 4. Япония телевидениелари ҳақида маълумот. 5. Дунёнинг энг йирик медиа магнатлари тўғрисида. Тед-Тернер, Сильвио Берлускони, Рупорт Мердок ва бошқалар.

1925-28 й. Телевидениенинг ихтиро этилиши, Тошкент, Шайхонтохур маҳалласи, Ҳамзаҳон опа Мирзамуҳаммедовлар ҳовлисида содир бўлган техник кашфиёт - мўъжиза. "Тошкент телефоти". 1928 й. Германия рейхспочтаси ўтказган тажриба — синов телекўрсатувлари ҳақида. 1936 й. Англиянинг Би-Би-Си телерадиокомпанияси кўрсатувлари тўфисида. 1939 й. Нью-Йорк... Америка Радиокорпорацияси президенти Давид Сарновнинг Умумжаҳон кўргазмасида айтган тарихий сўзлари: "...Энди биз товушга тасвирни қўшиб кўрсатамиз!" Телевидениенинг жаҳон бўйлаб зафарли юриши... 1941й - Франция, Голландия, Япония телевидение студияларининг ишга туширилиши. Иккинчи жаҳон уруши йилларида жаҳонда ТВ кўрсатувларинииг тўхтатилиши ҳақида. Урушдан кейинги дастлабки йиллар (1950 йил) эса телевидениедек ишга тушириш учун катта маблаг, катта харажатлар талаб қиладиган энг замонавий оммовий ахборот воситаси фақат Америка Қўшма Штатлари, Англия ва Совет Иттифоқида фаолият кўрсатар эди. 1952 й. - Польша телевидениеси ишга тушади. 1953 й. - Бельгия, Швейцария телевидениелари 1954 й. - Чехословакия, Дания, ФРГ, Италия, ГДР 1955 й. - Люксембург 1956 й. - Австрия, Португалия, Швеция 1957 й. - Ўзбекиетон. Тошкент. Шойхонтоҳур телеминорасининг қад кўтарилиши ва Ўзбекистон телевидениесининг ишга тушиши. 1957 й. — Румииия ТВ 1958 й. - Венгрия ТВ 1959 й. — Болгария ТВ 1960 й. - Финляидия, Норвегия телестудиялари ишлай бошлади. Эй-Би-Си, Си-Би-Эс, Эн-Би-Си, Си-Эн-Эн, ФОКС, Евроньюс, РТФ, РАИ, Би-Би-Си, АРД, ЦДФ (ГДР)нинг "Қора канал" дастури ва унинг

бошловчиси Эдуард фон Шнитцлер ҳақида. ОРТ, РТР, НТВ, ТРТ, ТВ-6, ТНТ, УзТв, Эн-Эйч-Кей телерадиокомпаниялари ҳақида маълумот берилади. Японияда япон миллати миллий мафкурасига, миллий маънавиятига тўғри келмайдиган фильм ва кўрсатувларни эфирга бермасликлари тўғрисидаги махсус кўрсатма ҳақида. 1982 йил. Ироқ - Қувайт уруши. Богдод. АҚШ нинг "Саҳродаги бўрон" операцияси... Америка ҳарбий самолётлари томонидан Боғдодни бомбардимон қилиш арафасида Ироқ пойтахтини барча дипломатик ва халқаро миссиялар, журналистлар ташлаб чиқиб кетишади. Лекин Боғдодда фақат Си-Эн-Эн телекомпаниясининг мухбири Питер Арнест билан оператори қолади. Улар Боғдодни бомабардимон қилиниши ҳақида ўзлари яшаётган меҳмонхона деразасидан туриб бутун жаҳонга тўғридан-тўғри жонли репортаж олиб борадилар. Вашингтон. Оқ уй. Президент қабулхонаси... Президентнинг ёрдамчиси АҚШ мудофаа вазирининг: "...Мени Президент билан уланг, унга айтадиган муҳим гапим бор,-деганига шундай деб жавоб беради: "...Кечирасиз, Президентни телефонга чақириб бераолмайман. Президснт жаноблари хозир Си-Эн-Эн орқали Богдоддан тўгирадн-тўгри репротаж ни кўраяптилар." 1991 йил. Октябр. Тошкент. Ўзбекистон СССР Олий Совет 7 нчи сессияси. Собиқ Марказ тарбиялаган ва тезлаган партия-совет номенклатураси томонидан Ўзбекистон Президентини ағдаришга бўлган уринишлар. Тўғридан тўғри трансляция. 1994 йил 3-4 октябр. Москва. Оқ уй. Останкино телемаркази мажмуи... Си-Эн-Эн телекомпанияси жойлашган бино томига ўрнатилган телевизион камералардан туриб бутун жаҳонга трансляция қилиш. 1998 йил 16 феврал куни Тошкентда содир бўлган портлашларни бир чет эл телекомпанияси мухбири томонидан Ўзбекистон ОАВ ларидан 17 мингут илгари Жаҳонга берганлиги ҳақида. Москвадаги Россия парламенти жойлашган Оқ уйга Россия хукумати қўшинларининг хужумини танк тўплардан ўққа тутилишини, Останкинога қилинган ҳуруж ва бошқа тўполонларни Жаҳон АҚШ нинг Си-Эн-Эн компанияси

орқали кўрганлиги ҳақида. 2001 йил 11 сентябр ... Нью-Иорк. Жаҳон савдо уйининг 110 қаватли қўшалоқ биноларига террорчилар бошқараётган самолётларнинг келиб урилиши... Вашингтон... Пентагон биноси... Си-Эн- Эн телекомпаниясининг тўғридан-тўғри трансляцияси ҳақида. АҚШ да 1800 дан зиёд телекомпаниялар мавжуд бўлиб, улардан бирортаси ҳам давлатга тегишли эмас. Давлат департаменти томонидан маблағ билан таъминланадиган ягона телерадиокомпания " Америка овози" бўлиб, унинг АҚШ ичкарисига ахборот тарқатиш ҳуқуқи йўқ. Давлат шунингдек ўз нашрига, радио ёки телевизион органига эга эмас. Америкада 4 та жамоатчилик умуммиллий телевидение тизими фаолият кўрсатади. Улар давлат томонидан сезиларли даражада молия билан таъминланади. Улар жамоатчилик кенгаши томонидан назорат қилинади. Эй-Би-Си (Америкен бродкастинг корпорейшн), Си-Би-Эс ( Коломбиа бродкастинг систем ), Эн-Би-Си ( Нейшенл бродкастинг систем), ФОКС телевидеииеси тизими, Америкада Оммовий Ахборот Воситалари ҳукумат фаолияти устидан ўзига хос "қўриқчи кўппак" вазифасини бажаради, халқнинг кўзи, қулоғи ва тили сифатида фаолият юритади. Американинг Си-Эн-Эн телекомпанияси ва унинг эгаси Тед Тернер ҳақида маълумот. Сувда елканли қайиқ (яхта)да учиш бўйича 1977 йилги Америка чемпиони, телебошловчи Тед Тернер ўз капиталини телебизнесда тўплади. Унинг отаси ҳам миллионер эди. Тернер 1970 йили Атланта шаҳридаги инқирозга юз тутаётган маҳаллий телестудияни сотиб олади. Сўнгра Ернинг суний йўлдоши орқали Америка кабель тизимига уланган барча телестудияларига ўз кўрсатувларини трансляция қилишни йўлга қўйди. 1986 йили Ти-Би- Эс ("Тернер Бродкастинг систем") телестанцияси бори-йўғи 35 оилага хизмат кўрсатар эди. 1980 йилда Тернер "Си-Эн-Эн" ("Кейбл ньюс нетуорк") номи билан юритиладиган янги телевизион студия ташкил этади. Шу йилдан бошлаб у Ернинг сунъий йўлдоши орқали ҳамон ўша 35

оиладан иборат аудиторияга ўз кўрсатувларини бера бошлайди. Тед Тернер нафақат таниқли телеахборот дастури бошловчиси, балки бугунги кундаги қудратли Си-Эн-Эн умумжаҳон телеахборот тизимининг эгаси ҳамдир. У ўз ахборот дастурларини сунъий Ер йўлдошлари орқали Ғарбий Европа, Лотин Америкаси ва Жануби-Шарқий Осиё мамлакатларига трансляция қилади. Си-Эн-Эн ўзига хос ахборот бериш услубини яратди.Битта ахборот бир суткада бир неча бор қайтарилиб, ҳар гал тўлдирилаган, янгиланган холда, таҳрир қилиниб бериб борилади. "...Сиз ниҳоятда бой ва обрўли шахссиз, катта давлат лавозимларидан бирига ўз номзодингизни кўрсатсангиз албатта ғалаба қозонар эдингиз, нега шундай қилмайсиз? - деган саволга Тед Тернер: "...Жаҳон жамоатчилиги фикрини шакллантириш бирон бир давлат раҳбар лавозимларига қараганда анча муҳимроқ ишдир!..." - деб жавоб беради. Си-Эн-Эн ўз янгиликларини бутун дунё бўйича тарқатади. Нью-Йорк-Токио телекўприги ёрдамида кунига 17 соат ҳажмида Япония Си-Эн-Эн кабель телевидение орқали ўз кўрсатувларини трансляция қилади. Канаданинг 2 миллион телетомошабини (абоненти) Си-Эн-Эн нинг "нон-стоп" ахборот дастурини кечасию-кундузи Атлантадан қабул қилади. Тед Тернер ўзининг умумжаҳон ахборот телехизмати "Интелсет" номли Ернинг сунъий йўлдоши орқали Италия жанубидаги шаҳар- қишлоқлардан тортиб, йўл йўлакай Франция, Шарқий Евроиа мамлакатларидан ўтиб, то шимолдаги Финляндиягача ахборот тарқатиш лойиҳасини таклиф этди. Бу лойиҳа амалга ошгач "Америка овози" ёки Англиянинг "Би-Би-Си" умумжаҳон янгиликлар хизматига қараганда ҳам тезкор ва салмоқли ахборот тарқатиш хизмати бўлар эди. Европа лойиҳаси учун Тед Тернер 250 миллион доллар миқдорида маблағ ҳам ажратиш ниятини билдиради. 1985 йили Канн ва Париж шаҳарларининг энг нуфузли отелларида ўз тажрибасини синаб ҳам кўрди. Тернер ўз телеахборотини Европа мамлакатларига бепул беришга ҳам тайёр эди. Тед Тернер ўз лойиҳаси билан Европага Американинг глобал мақсадларини, унинг турмуш тарзини олиб келмоқчи бўлди.

1985 йил 15 сентябрида Си-Эн-Эн Атлантадаги штаб хонасидан Гарбий Европага 90 кун бепул телесигнал берабошлади ҳам. - Тед Тернер, - Гастон Торн, - Сильвио Берлускони, - Борис березовский - Руперт Мердок, - Леонид Гусинский - Жером Сайду, - Фирдавс Абдуҳолиқов - Роберт Максвелл, - Шуҳрат Аҳмедов Буларнинг барчаси телевидение орқали аҳоли нима кўришини ҳал қиладиган Медиа магнатлари бизнесменлардир. Италияда Сильвио Берлускони қарамогида 3 та телесеть мавжуд. Булар: 5-Канал, "Италия-1", "Ретекуатро" номли телерадиокомпаниялардир. Руперт Мердок Австралиялик миллиардер бўлиб 1985 йили Америка фуқаролигини қабул қилиб бу ерда ўз телебизнесини бошлаб юборди. АҚШ нинг 20 фойиз ҳудудини қоплаган 6 та регионал телестанциясининг эгаси. У шунингде, Лос-Анжелесдаги "XX аср - ФОКС" номли таниқли Голливуд киностудиясига ҳам эгадошлик қилабошлади. Аҳоли дидини шакллантириш ва бизнесда катта даромад қилиш бир бирига анча зид бўлган фаолиятлардир. Америка кино ва телевидениеси мана шу икки тушунчанинг ўртасида гоҳ у томонга қараб, гоҳ бу томонга қараб чайқалиб, турадиган ОАВ лари, санъат турларидир. Жаҳонга машҳур киносанъаткорлар—кинорежиссёрлар Феллини, Скуола, Рози Феррари ўзларининг фильмлари телевидение орқали намойиш этилаётган найтда реклама берилиб бўлиниб тургани ва бадиий асарни қабул қилиш психологик холати, унинг телетомошабинларга бадиий таъсири бузилаётганлиги учун Сильвио Берлусконини судга берганлар. Италия миллий аудиториясининг 80 фойизи С.Бурлусконининг 3 та канали орқали дунёда содир бўлаётган воқеалардан воқиф қилади. Берлускони кўплаб давлатлардаги телеканалларни сотиб олган. Италиялик ношир Арнольдо Дондадори ўзининг "Ретекуатро" 4-хусусий канали акциялар пакетининг ярмини 105 миллиард лир (65 миллион АҚШ

долаларига яқин) Сильвио Берлусконига сотган. Италиялик ва ватиканлик мафиялар жиноий гуруҳининг собиқ ҳазиначиси, сицилиялик банкир Микеле Синдона машҳур " П-2" массонлар ложаси билан боғлик бўлган жанжалдан сўнг ложа бошлиги Личо Джелли мамлакатни ташлаб Лотин Америкасига қочиб кетади. Банк директори Роберто Кальвини эса Лондондаги катта кўприк остида осиб кетишади. Синдонини эса фирибгарлиги учун АҚШ да 25 йилга қамоққа ташлайдилар. Сўнгра қаттиқ назорат остида қамоқ муддатини ўтаётган Синдонини ҳам заҳарлаб ўлдиришди. "Монд" газетасининг ёзишича (22.XI.85 й.) "П-2" номли машҳур массонлар ложаси аъзолари рўйхатида Сильвио Берлусконинг номи ҳам бўлган. Лекин у ўзини бу жанжаллардан безавол олиб чиқиб кетишга муваффақ бўлади. Берлускони банкдаги кредитини ҳам сақлаб қола олган. Сильвио Берлускони оддий камбағал оиладан чиққан. 1987 йили 50 ёшида у кўчмас мулк сотиш бўйича агент бўлиб ишлаган. 1985 йили у Испаниядаги 3 та энг йирик хусусий телесетнинг биттасини сотиб олиб унинг тўлақонли эгаси бўлди. Бу Берлусконига келажакда Лотин Лмерикаси мамлакатларига эшик очиб беради. 1985 йилнинг декабрида Берлускони 3,6 миллаирд долларга Испаииядаги кинофильмлар ишлаб чиқарадиган бир қатор етакчи хусусий киностудияларни сотиб олади. "Монд" газетасининг ёзишича 1986 йилнинг февралида 40 % акцияларини сотиб олган Берлускони Франциянинг 5-хусусий телеканалини ҳам бошқара бошлайди. Франциядаги прогрессив жамоатчилик: "Агар биз давлат бошига келсак биринчи навбатда Бурлусконини мамлакатдан ҳайдаб чиқарган бўлур эдик - деб баёнот берадилар. Шундай қилиб 50 ёшида кўчма мулк сотиш бўйича бўлган оддий агент (1987 й.) 65 ёшга келиб (2002 й.) Италия ҳукумати бошлиги, Италия бош вазири лавозимигача кўтарилди. Бу сердаромад телебизнес билан катта сиёсатнинг уйгунлашишидан пайдо бўладиган мўжизалардан биридир. Италия бош вазири Сильвио Берлускони замонамизнинг энг ёрқин,

энг мураккаб сиёсатчиларидан биридир. Унинг табассуми ҳақида ОАВ шундай деб ёзишади: "...Жилмайса қуёш чиққандек, ҳамма ёқ ёришиб, чарақлаб кетгандай бўлади. Бу табассум кишини беихтиёр ўз асрига олади. Хатти-ҳаракатлари ишончли, кескин. Италиянинг анъанавий сиёсатчиларига хос - ўткир сўзли." Европа сиёсатчиларининг айримлари уни " масхарабоз", "варвар", деб мазах қилишади, Муссолиннига ўхшатишади ва: "...Уни қамоқхонанинг баланд битов деворлари соғиниб ётибди", - дев заҳарханда кулишади. Сильвия Берлусконининг иши 4 марта терговда бўлган. Лекин, ҳар гал унинг ҳимоячилари ғолиб келишиб жиноий ишдан сақлаб қолишган. У Италиянинг энг бой кишисидир. Қурилиш бизнеси ва савдо-сотиқ ишларидан ташқари унинг қарамоғида қудратли ОАВ си - телевизион тармоқ ҳам бор. Италиядаги 30 та газетани назорат пакетлари ҳам С.Берлусконининг қўлида. Душманларининг айтишларича, у қамоқдан қутулиш учунгииа катта сиёсатга аралашган ва Италия Бош вазири лавозимини эгаллаган. Бу гапларга қарамасдан Италияда барибир уни яхши кўришади. "Сильвио худди ўзимизга ўхшаган инсон, шунинг учун биз уни яхши кўрамиз" - дейишади италияликлар. Берлускони биронта футбол ўйинини ўтказиб юбормайди. Оддий халққа ўхшаб пиццани хуш кўради. Ўз сайловчилари билан ҳам тез-тез мулоқотга киришиб туради. Италия бизнеси тарафини олиб, Европанинг барча сиёсатчилари билан қаттиқ ва кескин бахслашишга, ташлашишга доимо тайёр. Бсрлускони Италияни мустаққил, ўзига хос давлат бўлишини, сиёсатини мустақил юритишини хохлайди, ўз юзини йўқотиб юборишига қарши, у айниқса италияликларни европаликлар билан сингишиб кетишига кескин қарши чиқади. Сильвио Европа маданияти Ислом маданиятидан юқори, деган ғояни илгари суради, иммиграция масаласидаги фикри уни ирқчи, деб айблашга асос берса ҳам, булар унинг обрўйини ҳеч ҳам туширгани йўқ. Рақиблари унга гард юқмайди,- дейишади.

Берлускони 3 та нарсани хуш кўради:булар - тартиб, барқарорлик ва ота- боболар анъаналаринининг муқаддаслигидир. Италияда сўнгги 50 йилда 50 нафар Бош вазир алмашди. Йилига биттадан бош вазир тажрибасига барҳам бериш керак, дейди Сильвио Берлускони. Рақиблари уни шафқатсиз яккахокимликда, диктаторликда айблашишади. У ваъда беришда устаси фарангдир. Берлускони бажариши қўлидан келмаса ҳам халққа маъқул бўладиган сайловолди ваьдаларини беравериш керак, усулида йўл тутиб сайловда ютиб чиқди ва ҳукумат бошига келди. У мамлакатда порахўрликни тугатишга ваъда беради. Касаба иттифоқига 1,5 миллион янги иш жойи, табдиркорларга бюрократик чекловларни олиб ташлашни, ўрта қатламга эса солиқларни камайтиришни, футбол ишқибозларига ўзи қўллаб- қувватлаётган миланликларнинг севимли футбол клуби командасининг кетма-кет ғалаба қилишларигача ваъда қилди. Журналистларининг фикрича, Италияликлар ўз бош вазирининг ваъдаларига қараганда, унинг ўзига кўпроқ ишонадилар, сабаби Берлусконининг домио омади келиб туради. Ўз бизнесини аввал мактабда шпаргалка сотишдан бошлаган С.Берлускони кейинроқ "Тадбиркорликдаги катта муваффақиятлари учун" каби мамлакатнинг энг нуфузли хукумат нишони совриндори бўлди. Келиб чиқиши оддий бўлишига қарамай ( унинг отаси банкнинг оддий хизматчиси эди) у Европанинг энг бой кишисига айланди. Арзон кафеларда ўтириб гап сотадиган бекорчилар: "Сильвио бахт қушининг думидан шундай махкам тута биладики биронта патини ҳам қўлдан чиқариб юбормайди, баччағар. У билан бизнинг ҳам омадимиз келиб қолар " - дейишади. Ёлғон ганириб ишини битириб оладиган одамни эса бутун Италияда ҳеч ким фирибгар деб атамайди. Бунга эришмоқчи бўлган одамнинг бундай ҳатти-ҳаракатига шунчаки катта бир гуноҳ, деб ҳам қарамайди. Шунинг учун ҳам Италияликларни энг яхши кўрган мақолида: "Агар Сен алдашни билмасанг, нимага қодирсан ўзи!" - дейилади. Бошқа бир

вариантда эса: "Агар алдаш қўлингдан келмаса, нима қўлингдан келади!" Берлускони: "... Мен сиёсатчилар билан эмас халқ билан шартнома тузганман, дейишни яхши кўради. Берлускони жуда чапани одам. Бир кун, журналистларнинг "...Бўйингиз паст бўлгани сабабли, сиз пошнаси баланд бўлган пойафзал кийиб юрасиз," - деб айтган айбловларига жавобан Италия Бош вазири ҳамманинг олдида шартта туфлисини ечиб, пойафзалининг пошнаси қалин эмаслигини намойиш этади". У оддий, ҳеч нарсадан тап тортмайдиган шахс. У мактабда ўқиётган пайтларида синфдошлари учун назорат ишларини ёзиб донг таратган эди. Милан университетининг юридик факультетини аъло баҳолар билан битирган Берлускони адвокат бўлишни унчалик хуш кўрмади. Ва биринчи имкониятдан фойдаланиб у ўзини бизнесга урди. Узининг қурилиш компаниясини ташкил этди. Миландаги " Линита" аэропорти ёнидаги катта шовқин билан қўнишга кетаётган самолётлар коридори остидаги ерларни сотиб олди. Шу ерларга ҳашаматли уйлар, маҳаллалар қураман, деганда бу "бироз ғалатироқ тадбиркор" устидан миланликлар роса кулишган эди. Бахтга, омадга қарангки, уйлар қурилиши тугагач, самолётлар ҳам қўниш йўналишини ўзгартирди. Шундай қилиб арзон-гаровга сотиб олган ерлар ва уйларнинг нархи осмон баробар ортади. Берлускони ҳаётида коррупция билан боғлиқ биринчи жанжал содир бўлади. Аммо тергов жиноят мазмуни йўқлиги сабабли иш тўхтатилади. Берлускони ўзини сиёсий тадбирларни ташкил этувчи шахс сифатида айниқса ёрқин намоён қилди. У янги типдаги "Италия Олга!" номли партиясини ташкил этди. Халқ ичида обрў орттириш мақсадида 80 нчи йилларда унчалик машҳур бўлмаган "Милан" футбол клубини ўз хомийлигини олиб, унинг оёққа туриши учун бир йилда 20 миллион долллар маблағини сарифлади. Кўп минг сонли клубларини у сайлов учаскалари сифатида фойдаланганда эса ҳаражатлар бир неча бор ўзини оқлади, деса бўлади. Ўз қўли билан ташкил қилган телевидениеси эса тарғибот-ташвиқот майдонига айланди. Сайлов олдидан ўтказилган кўп телекўрсатувларнинг бирида, у "...Мен ўз шахсий

муваффиқиятимни бутун мамлакатим, бутун халқимнинг муваффиқиятига айлатираман,- деб ваъда беради. Ва ўз сайловчилари билан ҳамкасбларининг кўзи олдида шартномага имзо чекади ва "...Мен бу контрактни ётоқхонамга осиб қўямаи, сабаби мен кечаси ҳам халқимни ўйлашим керак" — дейди. Бундай сиёсатчи дунъёга маъқулми, йўқми барибир у ҳақда хозир кўп ёзишмоқда. Сўнгги пайтларда Сильвио Берлускони Владимир Путин билан 4 марта учрашди. Австралия Оммовий Ахборот Воситалари. "Менинг компаниям - бу яхшими ёки ёмонми, бундан қатъий назар бу менинг фикрим, менинг характерим, менинг ёндошишим, менинг ўйим - ёдим, менинг қадриятларимдир". Бу, бор-бўйича, очиқчасига айтилган сўзлар Жаҳон Медиа - бозорининг асосий фигураси бўлган Рупег Мердокка тегишлидир. Австралия ОАВ ларининг асосий муаммоларидан бири бу мамлакат Медиа бозоридаги барча ҳокимият битта оила қўлида марказлашганида. Мамлакат бозоридаги барча Медиа корпорациялари — Невс Корп. Руперт Мердокнинг ўғли — Лэчлэн, Бродкастинг энд Рублишинд Лтд. Кэри Пакернинг ўғли Джеймс, (Джон Фэйрфакс эса Фейрфакс директорлар кенгашининг аъзосидир) қўлида мужассамлашгандир. Руперт Мердок. Хозир Австралия, шунингдек, бутун Жаҳон Медиа бозорида биринчи ўринни Руперт Мердокнигп Невс Корп.Лтд корпорацияси биринчи ўринни эгаллайди.Бу Медиа магнат 1987 йили Австралиянинг "Геральд и Уикли Таймс Груп" нашриёт концернини сотиб олгандан кейин "Матбуот қироли" унвонини қўлга киритди. Айтгандек, "Матбуот қироли" деган унвон унинг ягона унвони эмас, газета ва журналларда уни тез-тез "Ахборот цирки халқаси"нинг ягона хукмдори", "газета шоҳзодаси" ёки "Австралия арслони" деб ҳам атайдилар. Невс Корп. Дунёнинг бошқа мамлакатларида ҳам турли коммуникация корпорацияларига, телевизион каналларига, радиостанцияларга ҳамда "XX аср Фокс номли Американинг бош телевидение ва кино студиясига ҳам эга.Хозир Руперт Мердок компанияси Автсралия газета бозорининг қарийб 60 фойизини

назорат қилади. "Австралия арслони" ўзининг Медиа империяси қурилишини 1952 йили унчалик катта бўлмаган меросга қолган Невс Лимитед ноширлик компаниясиндан бошлади. Бу ярим асрдан зиёд вақт муқаддам бўлиб, омма орасида кенг маълум бўлмаган ва умуман келажаги йўқ, деб ҳисобланган ишдан бошланган эди. Бу нашрга мухолифатда бўлган газета эса агар Мердок ва унинг онаси бу нашрни арзон баҳода ўзлари сотиб юбормасалар Мердоклар оилавий бизнесини умуман йўқ қилиб юборамиз, деб дағдаға қилувчи хат юбордилар. Шунда ҳали ёш бўлган Мердок қора-бозорнинг ёзилмайдиган барча қонун-қоидаларни бузиб, шундай йўл тутади. У ўз газетасининг биринчи саҳифасида: "Матбуот монополиясига дағдаға!" сарлавҳа остида мухолифларининг ҳати матнини эълон қилиб юборади. Мердок мақолада онасига юборилган яширин хатнинг фотокопиясини ҳам беради. Мердок бу мақоласи билан Аделаиданинг нуфузли дев ҳисобланган клублари эшикларини ўзига ёпиб кўяди. Аммо газеталар ўртасида авж олган жангда у голиб чиқади, кейинроқ эса у ўз мухолифини синдириб ўзига қўшиб олади ҳам. Ёш Руперт Мердок шундай одам эди. У барча қонун-қоидаларни бузадиган, ҳеч нарсадан тап тортмай қўл остида бор бўлган барча имкониятлари билан уруш олиб борадиган ва қарийб ҳар гал голиб келадиган шахс эди. Мердок учун ишбилармонлар дунёси бу қонун-қоида нима эканлигини билмайдиган, уни тан ҳам олмайдиган, лекин ҳар бир дарахт орқасида битта хавф турган джунгли эди. Бу джунглига кирар экан Мердок ўз олдига битта, у ҳам бўлса шу дунёдаги "ҳайвонларнинг подшоси" бўлишдек мақсадни қўяди. Унинг худди ўша мақсади, нияти Невс Корпорейшен компаниясини битта кишига тўла бўйинсинадиган жаҳондаги энг йирик ОАВ империясига, кўнгил очадиган ва хордиқ чиқарадиган энг катта ва ягона индустрияга айлантиришга имкон берди. 1964 йили Невс Лтд. "Острейлиен" номли ҳар куни чиқадиган Австралиядаги биринчи

миллий газетасини чоп эта бошлади.60 йиллар охирида у Невс оф ве Ворлд ва Ве Сун каби иккита инглиз газетасини сотиб олиб Буюк Британияга юриш бошлади. Невс Корп "Острейлен" газетасидан ташқарияна юзлаб бошқа газеталарни чоп этади. Бундан ташқари унинг Англияда яна 5 та газетаси бор. Уларнинг орасида 1981 йили сотиб олган Лондонда чиқадиган энг нуфузли "Таймс" газетаси ҳам мавжуддир. 1985 йили Американинг 13 та журналини сотиб олади. Улар орасида "Нью-Йорк пост", "Чикаго Сан Таймс" каби энг нуфузли газеталар ҳам бор. Мердок сўнгги пайтларда диққатини телевидениега қаратди.1985 йили компания АҚШ да телевидение кўрсатувлари ҳамда кинофильмлар ишлаб чиқарадигаи XX аср Фокс компаниясини сотиб олди. 1986 йили Невс Корп. Американинг 4 нчи умуммиллий телевидение тармоғини ташкил этиши ҳақида эълон беради.1987 йили эса ҳафтада бир марта эфирга чиқадиган прайм-тайм (тиқилинч пайт) кўрсатуви пайдо бўлди. Хозир эс„ Американинг АВС, НВС, СБС каби учта энг йирик умуммиллий каналлари билан бемалол рақобатлашаоладиган телеканаллардан бирига айланди. Мердок пайдо бўлгуига қадар Америка медиа бозорида у билан беллашаоладиган биронта телеканал бўлмас эди. Мердок эса бу анъаналарни бузишга муваффақ бўлди. Даромади пасайиб кетаётган компания ўз рейтингини сақлаб қолиш мақсадида бепул, текин газета нашр этишга қарор қилди.Бир компания текин газета чиқара бошлагандан кейин, иккинчи газета ҳам текин газета чиқара бошлади. Лекин бу рақобатдан фойда бўлмагач, улар ўзаро келишишга мажбур бўлдилар. Шундай қилиб компаниянинг бири эрталаб бепул газета чиқарса иккинчиси тушдан кейин чиқара бошлади. Бу рақобатнинг нима билан тугаши номаълум. Бу ни вақт кўрсатади. ЯПОНИЯ телевидениеси. Сўнгги йилларда ўтказилган социологик тадқиқотлар хулосасига кўра, японияликлар кунига 3,5 соат телевизор кўрадилар, газета ўқишга эса 40 минут вақт ажратадилар. Ойлик абонент тўлови ҳисобига фаолият кўрсатадиган Эн-Эйч-Кэй телерадиокорпорациясига

тижорат узатувлари ҳамда реклама ҳисобидан ҳам маблағ тушади. Эн-Эйч- Кэй корпорацияси иккита ўрта тўлқинли радиоканал ва иккита телевизион каналлардан иборат бўлган умуммиллий тармоқдир. Эн-Эйч-Кэй корпорацияси Ернинг сунъий алоқа йўлдоши орқали кунига 24 соат кўрсатувларини намойиш этади. Хозир чет мамлакатларда яшовчи 98 фойиз японлар ушбу каналнинг барча кўрсатувларини кўра олади. 1999 йилнинг март ойидаги ҳисоб-китобга кўра, Японияда 127 тижорат телевизион компанияси бор эди. Ҳозир эса уларнинг сони 1,5 баробарга ошган. Бу компаниялар Ердан телетасвир узатиш тармоғи орқали фаолият юритар эди. Уларнинг кўпчилик қисми, шу жумладан Токионинг 5 та энг йирик телерадио станцияси, япон газеталари билан ҳамкорлик қилди. Эн- Эйч-Кэй (Нихон-хосо-кекай ) Япониядаги энг йирик, ярим давлат телевидение ва радио корпорациясидир. Японияда радиоэшиттиришлар 1925 йили уч станция орқали берила бошланган. Кейинчалик эса, яъни 1926 йилда Токио, Оска, Нагоядаги шу уч станция бирикиб Эн-Эйч-Кэй корпорациясини ташкил қилди. 1950 йилда "Телерадио тўлқинларини тарқатиш ҳақидаги қонун" қабул қилингандан кейин Япониянинг ягона узатув кориорацияси мақомини йўқотган Эн-Эйч-Кэй корпорацияси ўз фаолиятини янада кучайтириш мақсадида ягона принциплар ишлаб чиқиб, шу асосда ишлай бошлади. Эн- Эйч-Кэй корпорацияси 1953 йилдан тўхтовсиз ўз телекўрсатувларини намойиш эта бошлади. Ҳозир у 2 теле ва 3 радиоканаллари орқали умужаҳон ва ҳудудий узатувларини амалга оширмоқда. Эн-Эйч-Кэй 1987 йилдан бошлаб Ернинг сунъий йўлдоши орқали узлуксиз кўрсатувлар олиб боради. Бундан ташқари чет мамлакатларга 22 тилда жаъми - 49 соат кўрсатувлар узатади. Корпорациянинг барча харажатларининг 97 фойизини Эн-Эйч-Кэй хизматларидан фойдаланган телетомошабинлар абонент тўлови орқали тўлайди. Бу корпорация давлат ёки тижорат ташкилотларидан инвестициялар олмайди. Йилига 1,9 миллиард доллар (иен)

субсидиялаштириладиган қисқа тўлқинли чет эл радиоузатувларидан ташқари албатта. Эн-Эйч-Кэй корпорацияси ҳукумат томонидан назорат қилинмайди. Бироқ корпорациянинг ўзи унинг кўрсатувлари ҳукуматнинг талабларига жавоб берадиган ва юксак мақсадларга хизмат қиладиган кўрсатувларни яратишни кузатувчи 118 кишидан иборат бўлган МКБ ни яъни марказий консультация бўлимини ташкил қилган. МКБ таркибига турли касб эгалари аъзо бўлганлар. Ўқитувчи, деҳқон, журналист, шифокор, спортчилар ва ҳатто истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилувчи ташкилот вакиллари хуллас жуда кўп касб эгалари ҳам кирган. Ва шу " танланганлар" бир ойда бир маротаба Эн-Эйч-Кэй маъмурий, техник ва ижодкор бош ходимлари билан учрашиб, йиллик теле ва радио узатувлари сифати ҳақида мухокама уюштирадилар. Қарор қабул қилишга ҳақли бўлган корпорация бош бошқармаси эса 12 кишидан иборат. Улар Япония парламентининг икки палатаси томонидан тасдиқланиб бош вазир томонидан тайинланади.Бошқарув кенгаши корпорация президентиини ишдан олиш ва тайинлаш ҳуқуқига ҳам эгадирлар.Бутун Япония бўйича 53 та шундай ташкилот ташкил этилган бўлиб, улар Эн-Эйч-Кэй корпорациясининг ишларини сарҳисоб қиладилар. Бу эса ўз навбатида радиотингловчи ва телетомошабинларнинг хохиш ва истакларидан боҳабар бўлишликни таъминлайди. Эн-Эйч-Кэй нинг иккинчи канали том маънода илм дунёсига кенг очилган ойнадир. 80 йилларда ушбу канал ҳафтасига 60 тагача телерукнлар: ўрта мактабларда ўргатиладиган 20 одоб-ахлоқ тўғрисида, 10 та колледж (кўр) дастурлари, сиртқи телеуниверситет, инглиз, француз, хитой, рус, испан ва немис тили курслари, теҳника ўқув курсларини эфирга узатади. Буларга яна мусиқа асбобларини чалишни ўргатувчи ўқув курслари ва бошқа кўпгина ўқув курсларини айтиш мумкин. Ўқув кўрсатувларининг 80 фойизи болалар боғчалари, 95 фойизи бошланғич мактаблари ва 50 фойизидан кўпроғи юқори синфларда қўлланилади.

Япон қонун чиқарувчи органи телекўрсатувларнинг мундарижасига шундай талаб қўйган: Одамлар маданий ва маънавий даражасига мос, юқори сифатли кўрсатувлар бериш. Умумжаҳон ва минтақавий кўрсатувларни тенг кўрсатиш. Маданий қадриятларга ҳисса қўшган холда замонавий маданиятни таргиб қилиш Бутун япон телеузатув ва радиоузатувларга қуйидаги муҳим принциплар яратилган: Ижтимоий барқарор ва ахлоқ-одобни ҳимоя қилиш. Сиёсий бетараф бўлиш. Мураккаб саволлар бўйича ҳар томонлама муҳокама ўтказиш. - Ахборот, маърифий, маданий ва кўнгил очар кўрсатувларни тенгликда сақлаш. Японияда кабел телевидеииеси. Японияда кабел телевидениеси дастлаб фақатгина сигнал ёмон қабул қилинадиган жойларда: Тогли ва чекка оролларда ривожланган.Кейинчалик шаҳарларга ҳам келди. Ва 5 та энг йирик тижорат каналларига қараганда кўпроқ эътибор қозонди. Токионинг биринчи кабел телевидениеси 1987 йилнинг баҳорида ишга тушди. 1998 йилнинг март ойида бутун Япония бўйича 6234 та кабел телестанциялари ва 14,5 миллион абонент мавжуд эди. Хозир станцияларда Интернетга кириш имконияти ҳам пайдо бўлди. Янги технологиянинг пайдо кириб келиши, кўрсатувларнинг ранг-баранг бўлишига олиб келди.Кабел телевидениеси юксак тасвирни таъминлайди. Бу эса ўз навбатида санъат, медицина ва ўқув кўрсатувларини янада қизиқарли қилади. Кўрсатилаётган нарсанинг ҳатто майда элементларини ҳам кўриш мумкин. Келажакда эса бундан ҳам юқори даражали тасвирни таъминловчи юқори сифатли телевидение яратилиш ҳақидаги таҳминлар мавжуд. Бунинг амалга ошириш учун тадқиқотлар ўтказилмоқда.

Похожие

Жаҳон телевидениеси

Жаҳон педагогика фани ривожланиш тарихи баёни

Телевидение ва тележурналистика тарихи

ОАВ тизимида телевидениенинг ўрни

Телевидениенинг истикболли йуналишлари