Педагогика фанининг илмий тадкикот усуллари - Педагогиka - Рефераты

Педагогика фанининг илмий тадкикот усуллари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Педагогика фанининг илмий тадқиқот усуллари Р е ж а : 1. Болалар ижодини ўрганиш усули. 2. Мактаб ҳужжатларини таҳлил қилиш усули. 3. Болаларнинг ёш даврлари. 4. Статистика маълумотларини таҳлил қилиш усули. 5. Математика ва кибернетика усуллари.

1. Педагогик тадқиқот усуллари ичида болалар ижодини табиий ҳолатда ўрганиш ва илмий хулосалар чиқариш усули мавжуд. Бунда мактаб ўқитувчиларининг ўзига хос индивидуал тартибдаги фаолиятларига доир омиллар таҳлил қилинади, муайян хулосаларга келинади. Мақсад мустақил Ўзбекистонимиз ёшларининг типик образлари ва уларда ижобий хислатларни шакллантиришдир. Шу сабабли ёшларнинг турли ёзма дафтар лари, тутган кундаликлари, ёзган хатлари, шеър ва ҳикоялари, хаётий режалари, иншолари, турли ёзма ҳисоботлари улар маъ навиятини ўрганиш учун манба бўлиб хизмат қилади. Оқибатда, мактаб ўқувчилари орасидан етишиб чиқаётган қобилиятли, талантли ёшларни эртароқ аниқлаш, уларнинг истеъдодларини намоён бўлиши учун режа ва шароитлар яра тиш имкони пайдо бўлади. Болалар ижодини ўрганиш манбаи кўп бўлиб, улар қуйидагича номланади: фан олимпиадалари, мавзулар бўйича конкурслар, мактаблар бўйича кўргазмалар, мусобақалар, саёҳатлар ва ҳоказо. 2. Республикамиз раҳбариятининг халқ таълими юзасидан қaбул қилингаи қарор ва йўл-йўриқлари асосида мактабда бажарилган ва бажарилаётган таълим-тарбия ишларини юритилган ҳужжатлар орқали аниқлаш усули ҳам мавжуддир. Мактаб ҳужжатларини текшириш орқали ўқитувчилар ва ўқувчилар жамоаси, уларнинг педагогик фаолияти ҳақида аниқ маълумотлар олинди. Умуман, мактаб ҳужжатлари дейилганда, ўқитувчи ва ўқув чиларнинг сони, ўқувчиларнинг шахсий ҳужжатлари, синф журналлари, кундалик дафтарлари, буйруқ дафтарлари, педагоглар кенгашининг қарорлари дафтари, мактабнинг режадаги пул ҳисоби ва унинг сарфланишига доир ҳужжатлар, турли инвен тарлар дафтари ва бошқалар тушунилади. Мактаб ҳужжатларини таҳлил қилишда ўқувчиларнинг умумий миқдори, унинг ўсиши ёки камайиш сабаблари тавсифи, ўқувчиларнинг фанлар бўйича ўзлаштириш даражасига, синфда қолишнинг олдини олиш, рағбатлантириш ва жазолаш чоралари турларига, мактабнинг моддий базасига эътибор берилади. Бу тадбир-ҳисоботларни кўздан кечириш, тўғри ёки нотўғ рилигини аниқлаш, ўқувчилар фаолликларининг ўсиши билан таққослаш, илғор педагогик тажрибаларнинг умумлаштирили ши, жорий этилишини ва ниҳоят, ўқитувчи-тарбиячиларнинг ил мий-педагогик фаолиятларини текшириш, тегишли чора-тадбир лар белгилаш мақсадида ўтказилади. 3. Болаларни тўғри тарбиялаш, самарали ўқитиш учун бола ривожланишига доир ўзгаришларни, ёш даврларига хос хусусиятларни билиш ва ҳисобга олиш лозим. Чунки уларнинг ўсиши, ривожланиши, руҳий

жиҳатдан тараққий этиши турли ёш даврларда турлича бўлади. Ўқитувчи, тарбиячи болани ҳар томонлама билиши лозим. Боланинг ёши, индивидуал хусусиятларини доимо ўсишда, ривожланишда, ўзгаришда бўлади деб қараб фикр юритиш лозим. Тиббиёт, болалар анотомияси, физиологияси, психологияси, педагогика фанлари тавсияларига кўра болаларнинг ёш даврларини қуйидагича гуруҳларга бўлиш қабул қилинган. 1. Гўдаклик даври - туғилгандан то 1 ёшгача бўлган давр. 2. Ясли даври - 1 ёшдан 3 ёшгача. 3. Мактабгача тарбия ёши - 3 ёшдан 6-7 ёшгача. 4. Мактаб ёшидаги кичик ўқувчилар - 6-7 ёшдан 11-12 ёшгача. 5. Ўрта мактаб ёшидаги ўқувчилар (ўсмирлар) - 12 ёшдан 15-16 ёшгача. 6. Мактаб ёшидаги катта ўқувчилар (ўспиринлар) - 16 ёшдан 18 ёшгача. Маълум бир ёш даврига хос бўлган анотомик, физиологик ва руҳий хусусиятлар ёш хусусиятлари деб аталади. Юқорида таъкидлаганимиздек, ёш хусусиятлари ва даврни иккинчи бир ёш хусусиятларидан ажратувчи чегара йўқ. Биз фақат боладаги ўзгаришларга нисбатан қиёслаб даврларга ажратамиз. 4. Педагогик тадқиқот статистика маълумотларисиз, уларнинг таҳлилисиз ўзлигини намоён этолмайди. Чунки нафақат илмий изланишлар борасидаги, балки халқ таълими соҳасидаги, жум ладан ажратилган маблағларнинг оширилиши, халқ таълими муассасаларининг доимо ўсиб бориши, дарслик ва ўқув қўлланмалари, кўргазмали қуроллар, ўқитувчи кадрлар тайёрлаш, мактаб қурилиши, хўжалик шартномалари ва улардан тушаёт ган маблағлар статистика усули орқали аниқланади. Республикамизнинг деярли барча таълим-тарбия муассаса лари статистика маълумотлари билан қуролланган, келажак ривожланиш режаларига эга. Истиқлолга қадар статистика соҳасидаrи чалкашликлар, атайин орттириб, қўшиб ёзишлар халқ таълими тизимида ҳам мавжуд эди. Ўша даврларда назоратнинг бўшлиги шунга олиб келди. Халқ таълими соҳасидаги ислоҳотлар бу қабилдаги ин тизомсизликларга нуқта қўйди. Демак, статистик омил аниқ, ҳаётий бўлса бажарилаётган таълим-тарбия ёки илмий тадқиқотнинг қиммати юқори бўлади. Биз статистика маълумотлари ни кучайтирдик, қўшиб ёздик, бутун дунёда социализмнинг «улуғ»лигини тарғиб қилдик. Лекин ҳаётда реал омилларни ўз гартиришга, яхшилашга эътибор бермадик. Демак, статистика омилларини қандай бўлса ўшандай ифодаланиши ютуғимиз омилидир.

5. Республикамизнинг саноати, фан ва те х никаси математи к ҳ исоб- китоб ва кибернетика юту қ ларини зудлик билан хал қ х ў жалигига жорий этишни та қ озо қ илмо қ да. «Кибернетика» грекча «ролни бажараман», «идора этаман» деган маъноларни англатади. Кибернетика ишлаб чи қ аришни, техникани, тирик организмларни, кишилик фаолиятини бош қ а ришнинг умумий қ оидаларини ва воситаларини ишлаб чи қ ади. Унинг мазмуни ахбор о т бериш, дастурлаштириш, алгоритмлар, бо шқ арувчи тизим, модел ясаш сингари асосий назарияларда ў зли г ини намоён этади. Жумладан, мазкур усулни педагогикага ҳ ам та д би қ этиш қ аракати кучаймо қ да. Ўқ итиш назарияси, амалиётида ҳ исоблаш математикаси ва к и бернетика машиналари ёрдамида бир тилдан ик к инчиси г а тарж и ма қ илиш, дастурли таълим ва уни машина ор қ али бо шқ ариш, ўқитиш ни муста қ камлаш, ба ҳ олаш ор қ али таълим-тар бия самарадорлигини ошириш, дифференциал ва индивидуал таълим бери ш , мактаб ҳ исоботини машиналар ёрдамида тузиш ка б и жараёнлар бажарилмо қ да. Лекин, ҳ а л и ҳ озирча мактаб таълим-тарбия жараёнларига математик ҳ исоблаш ва кибернетика юту қ лар и нинг кириши суст, талаб даражасида эмас. Т ўғ ри, мактабларда кино, овоз техникаси, фото, телетасвир каби воситалар мавжуд. Лекин улардан фойдаланиш даражаси паст. Им к ониятларимиз чеклангандир.

ADABIYOTLAR : 1. Mavlonova R.A., To’rayev O.T., Xoli q berdiyev K.M. - «Pedagogika» T., «O’qituvchi » - 2008 yil . 2. Bo’ri Ziyomuhedov. “ Ilm hikmati. ” Abu Ali Ibn Sino nomidagi tibbiyot nashriyoti. 1999 y 3. O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida” gi Qonuni (Barkamol avlod – O’zbekiston taraqqiyotining poydevori). 1997 yil. T.,“Sharq” nashriyoti. 4.R.Mavlonova, N.Vohidova, N.Raxmonqulova. «Pedagogika nazariyasi va tarixi». Darslik. Fan va texnologiyalar, T., 2010 yil. w.w.w. /pedagog/ uz.. 3w.w.w. /ziyo.net/

Похожие

Педагогика фанининг предмети ва илмий тадкикот методлари

Педагогика фани, унинг максади ва вазифалари илмий -тадкикот усуллари

Педагогика фанининг илмий тадқиқот методлари

Ёш даврлари психологияси фанининг вазифалари ва тадкикот усуллари

Педагогика фанининг асосий категориялари