Она тилидан ноанъанавий дарсларни ташкил этиш - Педагогиka - Рефераты

Она тилидан ноанъанавий дарсларни ташкил этиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

42 KB

О на тилидан ноанъанавий дарсларни ташкил этиш . Режа: 1 . Анъанавий ва ноанъанавий дарслар, уларнинг таълимда тутган ўрни. 2. Дарс жараёнида ўқувчиларни фаоллаштириш, уларни мустақилликка йўналтириш. 3. Ноанъанавий дарс турлари ва уларни ташкил этиш. 4. Бир соатлик дарс ишланмаси.

Жамиятимизнинг барча жабҳаларида қайта қуриш бўлгани каби таълим-тарбия соҳасида ҳам қайта қуриш, янгиланиш зарурлиги намоён бўлиб бормоқда. Ҳеч сир эм а с , т а ъ л и м н и н г а н ъ а н а в и й у с у л и ҳ о з и р г и к у н талабларини қондирмай қўйди. Шу боис «Замонавий дарс қандай бўлмоғи керак?» савол туғилади.Бу савол к е й и н г и к у н л а р д а к ў п ч и л и к ў қ и т у в ч и л а р н и қизиқтирмоқд а. Бугунги кунда бошланғич таълимнинг сифати, самарадорлиги буткул ўқитувчи зиммасига, унинг изланувчанлиги, фидоийлиги, ўз масъулиятини қай даражада хис этишига боғлиқ бўлиб қолди. Ҳар бир бошланғич синф ўқитувчиси ўзи ўқитаётган синф ўқувчилари ўқув йили якунида фанлардан эгаллашлари ло зим б ўл га н би лим , м ал ак а, к ўн икм ал ар м е зо ни талаблари даражасида билим, малака ва кўникмаларига эга бўлишига эришиши керак. Шундай экан дарсларни қандай усул билан олиб бориш масаласини ўқитувчи эҳтиёрига бериш мақул деб биламиз. Лекин ўқитувчи аниқ мақсад билан фаол ва фидокорона меҳнат қилиши, д а р с н и н г ҳ а р б и р б о с қ и ч и г а м а с ъ у л и я т б и л а н ё д о ш м о ғ и л о з и м . Ш у н и н г д е к , ў қ у в ч и л а р г а п у х т а билим бериш ва дарснинг самарадорлигини ошириш у ч у н у н г а и ж о д и й в а я н г и ч а ё н д о ш и б , з а м о н а в и й д а р с л а р т а ш к и л қ и л м о ғ и к е р а к . О ш к о р а й т и ш мумкинки, ҳозирги кундаги дарсларимиз кундан-кунга болаларимизни зериктириб қўядиган тартибда олиб бориляпти. Кўпгина ўқитувчилар ҳанузгача дарсни ташкил этиш, ўтилган мавзуни такрорлаш ва ўқувчилар билимини баҳолаш, янги мавзуни баён этиш, уни м у с т а х к а м л а ш в а у й г а в а з и ф а т о п ш и р и ш б и л а н чегараланиб келмоқдалар. Бундай дарс ҳозирги кун т а л а б и г а м у т л а қ о ж а в о б б е р м а й д и . Б о л а л а р и м и з ф а қ а т г и н а т и н г л о в ч и б ў л и б қ о л м о қ д а л а р . Т а й ё р б и л и м л а р ў қ и т у в ч и т о м о н и д а ў қ у в ч и л а р г а б а ё н этилмоқда. Аммо «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» да кадрлар тайёрлашнинг миллий моделини белгилашда биринчи ўринга шахс қўйилади. Бунда

асосан ўқувчи ш а х с и қ о л а в е р с а ў қ и т у в ч и ш а х с и , р а ҳ б а р ш а х с и г а янгича ёндошиш, янгича талаблар кўзда тутилади. «Т аълимдан асосий мақсад, болаларга илгаригидек билим бериш эмас, уларни билим олишга ўргатишдир. Бунда ўқувчилар пасеив тингловчи бўлиб қолмай, балки б и л им о л иш ж а р а ё н и н и н г ф а ол и ш т и р о к ч и с и г а айланишлари керак. Бу демакки, ўқитувчи билан ў қ у в ч и н и н г ў з а р о м у н о с а б а т и в а б и л и м о л и ш жараёнидаги руҳий ҳолати тубдан ўзгариши лозим. Юртбошимиз нутқларида таъкидлаганларидек, «ўқувчи- ў қ и т у в ч и м у н о с а б а т и д а г и м а ж б у р и й и т о о т к о р л и к ўрнини онгли интизом эгаллаши» керак. Шундагина мусттақил давлатим из учун эркин ф икрлайдиган, м у с т а қ и л ф а о л и я т к ў р с а т а о л а д и г а н к а д р л а р етиштиришимиз мумкин». («Тил ва адабиёт таълими» журнали 1998 йил 1-сон 18- боб журнал таҳририятининг Жўра Ғаниевич Йўлдошевга мурожаат этиб саволларига олган жавобларидан). Демак дарс жараёнида ўқувчини фаоллаштириш, мустақил фаолият кўрсата оладиган қилиб етиштириш лозим. Ҳозирги кунда ўқитувчилардан талаб этилаётган нарса, ўқувчиларни фаоллигини кучайтириш, чунки фаоллик бор жойда онглилик бўлади. Дарсларни замонавий усулда ташкил этиш учун бир қатор методик ва педагогик талабларга қаттий риоя қилиш лозим. Биринчи навбатда ўқитувчи назарий ва методик томондан яхши қуролланган ва ўз касбининг жон куяр фидоийси бўлмоғи керак. Иккинчидан эса, эстетик дид билан маълум бир тизимда ишланган к ў р г а з м а л и қ у р о л л а р в а т а р қ а т м а д и д а к т и к материалларга эга бўлиши керак. Шунингдек, ўзи ў қ и т а ё т г а н с и н ф ў қ у в ч и л а р и н и ў з ф а р з а н д и м е ҳ р и билан севиши ва ўз олдиган ёш авлодни келажакнинг е т у к ҳ а м д а б а р к а м о л а в л о д и э т и б т а р б и я л а ш д е к мураккаб ва масулиятли вазифа турганини унутмаслиги керак. Кейинги йилларда ижодкор ўқитувчилар болаларнинг

қаерда толиқиб қолишларининг олдиниаг олиш, уларни ўқишга, илм олишга қизиқтириш мақсадида турли усуллардан фойдаланиб келмоқдалар. Маълум ки бола м актабга келганга қадар асосан ў й и н б и л а н м а ш ғ у л б ў л г а н . У л а р д а ч а қ қ о н л и к , зийраклик, ҳозиржавоблик, синчковлик, эпчиллик каби ижобий хислатлар куртак ота бошлаган, лекин ҳали етилмаган бўлади. Муттасил ўйин билан машғул бўлган боланинг фаолияти эндиликда ўзгаради. Кечаги ўйин билан машғул бўлган бола эндиликда 40-45 дақиқа давом ида диққатини бир ерга тўплаб, талабга риоя қилган ҳолда ўқитувчи билан фаолиятда бўлади, билим олади, мушоҳада қилади. Бу бола учун жуда мураккаб жараёндир. Уқитувчи яна шундай вақтда ўқувчиларни ўқув машғулотларига қизиқтириш йўлларини топиши ўз ишига ижодий ёндошуви лозим. Уқувчиларнинг дарсга бўлган қизиқишини ошириш, тафаккурини ривожлантиришда ноанъанавий дарс т ур ла ри ни қ ўлл аш я хш и н ат иж а бе ра ди . Бу нд ай д а р с л а р н и н г о д д и й д а р с л а р д а н ф а р қ и ш у н д а к и , ўқитувчи дарсни ўйин тариқасида ташкил этади ва болаларни ҳаёлан турли олам га, эртаклар олам ига, космас ва ҳатто марсга ҳам олиб чиқиши мумкин. Масалан, «эртаклар оламига саёҳат», «марсга саёҳат», ўйин, мунозара (савол-жавоб), мушоҳада беллашув саҳналаштирилган уйғунлашган, тест-синов каби дарс шакллари ноанъанавий дарслар жумласига киради. Б у н д а й д а р с д а р с л и к д а б е р и л г а н к а т т а б ў л и м м а т е р и а л л а р и ў р г а н и б б ў л и н г а ч , ч о р а к ( й и л ) оҳирларида эгалланган билимларни такрорлаш, мустахкамлаш мақсадида ўтказилиши ҳам мумкин. Бундай ноанъанавий дарслар, албатта, қизиқарли ўтади. Уқувчиларнинг диққати тарбияланади. Ўйин фаолияти тобора жиддий тус олиб, машғулот (дарс) билан алмашинади, яъни топшириқлар, суҳбатлар, савшл- жавоблар аста-секин мураккаблашиб боради. Базан дарсда ўқувчиларни мустақилликка, ижодкорликка

йўналтириш мақсадида жуда кўп иш турларидан фойдаланган ҳолда дарслар ташкил этилади. Бундай ҳолларда дарс структураси бузилади. Ана шу дарс структурасининг бузилиши ноанъанавий дарс демакдир. Д е м а к н о а н ъ а н а в и й д а р с - д а р с с т р у к т у р а с и н и н г бузилиши. Қуйида биз 3- синфда грамматика ва имло юзасидан бир соатлик ўйин дарсини кўриб ўтамиз.

Похожие

Мутахассислик фанларидан муммоли дарсларни ташкил этиш ва ўтказиш

Таълимни ташкил этиш шакллари

Хозирги замон ноанъанавий таълими

Психологияда мустақил ишларни ташкил этиш

Мактабда тарбия жараёнини ташкил этиш