Мактаб ички бошқаруви тизимида ахборотлар тўплаш ва уни педагогик таҳлил қилиш - Педагогиka - Рефераты

Мактаб ички бошқаруви тизимида ахборотлар тўплаш ва уни педагогик таҳлил қилиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

94.5 KB

Мактаб ички бошқаруви тизимида ахборотлар тўплаш ва уни педагогик таҳлил қилиш Режа: 1. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури ҳақида; 2. Мактаб ички бошқарув тизимида тўпланган ахборот турлари; 3. Директив ахборотлар. Назорат қилиш йўли билан тўпланган ахборотлар; 4. Ёзма, оғзаки статистик ахборотлар.

Таянч иборалар : Бошқарув тизими, директив ахборот, статистик ахборот. Ички бошқарув.Техник ходим. 1. "Хap ким чуқур ва мустаҳкам билимсиз олдимизда турган вазифаларни бажариш мумкин эмаслигини, ишда силжишга эришиш мумкин эмаслигини аниқ тушунмоғи даркор" (Кашқадарё ҳақиқати. 1988 йил 24 м.). Агар келажагимизни ўйлаб иш қилмоқчи бўлсак келажакда ишимизни давом эттирадиган бугунги ёшларимизга шароит яратиб, унинг ҳаёти ҳақида қайгурадиган бўлсак, аввало маҳаллий ёшларни тарбиялаш ишига муносабатимизни мутлақо ўзгартиришимиз керак. Мумкин қадар кўпрок иқтидорли ёшларимизни иттифоқнинг энг илғор корхоналарга, шулар жумласидан ҳатто ҳорижий мамлакатларга, керак бўлса янги технология, янгича иш ташкил қилишни ўрганиш учун Япония, Америкага ҳамда бошқа жойларга юбориб, уларни ўқишига, тажриба орттиришига имконият яратиш лозим. Иқтисодимизни, ҳаётимизни ўзгартириш ана шуларга боғлиқ бўлади. Агар шуни қилмасак, бу юришимизда катта йўлга чиқишимиз қийин бўлади. Айтиш керакки, кадрларни пухтароқ қилиб тайёрламасдан уларнинг қадрига етмасдан, уларга ишонмасдан ва қўллаб қувватламасдан ўйлайманки, бирон-бир соҳада аҳволни ҳеч қанака тарзда ўзгартириб бўлмайди. Моддий базани мустаҳкамлаш, кадрлар масаласи, маънавий эҳтиёжлар буларнинг ҳаммаси диққат эътиборимизда бўлиши керак. Бу гап тарихий ва маданий мерос масалаларига, асоссиз тарзда унутилиб юборилган халқ анъаналарини ва удумларини тиклашга ҳам тўла тааллуқлидир. Фанга истеъдодли ёшларни кириб келишини таъминлаш учун комплекс тадбирлар туркумини амалга ошириш зарур. Истеъдодли ва иқтидорли ёшларни излаб топиш, уларни қўллаб- қувватлаш ҳамда уларнинг қобилиятларини ривожлантириш учун барча шарт-шароитлар яратишнинг Республика системасини ишлаб чиқиш керак.

Ана шу системанинг аниқ жиҳатлари ва босқичлари ҳусусида сизлар билан биргаликда ўйлаб кўришимиз зарур. Истеъдодли ёшларимизнинг, йигит-қизларимизнинг ўз қизиққан соҳаларида етук инсонлар бўлиб етишишлари учун тегишли шарт-шароитлар ҳали тўла яратилгани йўқ. Келажак бугундан бошланади. Ҳозир тарбия масаласига эътибор қилинмаса, келажак бой берилади. Тарбиядан ҳеч нарсани аямаймиз. Маънавий ва аҳлоқий покланиш, имон, инсоф, диёнат, ор-номус, меҳр-оқибат ва шу каби чинакам инсоний фазилатлар ўз-ўзидан келмайди. Ҳаммисининг заминида тарбия ётади. Мактаб ички бошқарув тизимида ахборотлар тўплаш ва уни узлуксиз равишда таҳлил қилиб бориш, шу асосда таълим-тарбия ишларини янада такомиллаштиришга қарата тегишли қарор ва тадбирларни белгилаб бориш, мактаб ишини самарали услубда бошқаришнинг муҳим шартларидан биридир. Дарҳақиқат, мактаб-маориф ишини янада яхшилашнинг муҳим шароти жараёнида тегишли бўлган ахборотларни тўплаш, уни таҳлил қилиш ва ишни янада такомиллаштиришга қарата илмий-методик ва педагогик жиҳатидан асооланган тадбирларни белгилаб бориш, мактаб ишини самарали услубда бошқаришнинг муҳим шартларидан биридир. Дарҳақиқат, мактаб-маориф ишини янада яхшилашнинг муҳим шарти иш жараёнида тегишли бўлган ахборотларни тўплаш, уни таҳлил қилиш ва ишни янада такомиллаштиришга қарата илмий-методик ва педагогик жиҳатидан асосланган тадбирларни белгилашдир. Мана шунинг учун ҳам мактаб ички бошқаруви тизимида ахборот-лар тўплаш ва уни таҳлил қилишнинг педагогик аҳамияти жуда каттадир. Шу мақсадда халқ таълими бугинлари ва мактабларнинг раҳбарлари бу муҳим масалага ўз эътиборларини жалб этишлари зарур. Мактаб ички бошқарув тизимидаги тўпланадиган ахборотларни асосан икки гуруҳга бўлиш мумкин: 1. Директив ахборотлар;

2. Назорат қилиш (ишнинг ҳолатини билиш) йўли билан тўпланадиган ахборотлар. Директив ахборотлар туркумига Республика Президентининг мактаб маориф тўғрисидаги фармон ва кўрсатмалари, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар махкамасининг мактаб-маориф борасидаги қарор ва турли кўрсатмалари, Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими Вазирлигининг турли буйрук, инструктив-методик кўрсатма ва коллегия қарорлари, вилоят, шаҳар ва ноҳия депутатлари Советларининг мактаб-маориф тўғрисидаги қарор ва кўрсатмалари, вилоят, шаҳар ва ноҳия халқ таълими бўлимларининг буйруклари Совет қарорлари ҳамда турли инструктив методик кўрсатмалари киради. Мазкур ахборотлар мактаб маъмурияти ҳамда мактабнинг турли жамоатчилик ташкилотлари орқали ҳар бир ўқитувчи, тарбиячи ва техник ходимларга етказилади. Мактаб педагогик жамоасини директив ахборотлар билан қуроллантириш мактабнинг таълим-тарбиявий ишларини тўғри ташкил этиш, бу борада педагоглар жамоаси ҳар бир аъзосини ишга нисбатан тўғри муносабатда бўлиши ҳамда ўз ишига шахсий жавобгарлик ҳисси билан қараши мактабнинг таълим-тарбия ишларини янада такомиллаштириш бобида катта улкан имкониятларни яратиб беради. Мана шунинг учун ҳам мактаб ички бошқарув тизимида директив ахборотлар тўплаш ва у билан мактабнинг педагоглар жамоасини изчил қуроллантириб боришнинг педагогик аҳамияти жуда ҳам каттадир. Мактабнинг ўқув моддий ва техникавий базасига ўқув-тарбия ишларига синфдан ва мактабдан ташқари ишларига, педагогик ходимларга ҳамда мактабнинг молия-хўжалик каби қатор ишларига тегишли бўлган axбopотлар асосан уч турга бўлинади: 1. Ёзма ахборотлар; 2. Оғзаки ахборотлар; 3. Статистик ахборотлар.

Бy ахборотлар ўрта умумий таълим мактаби уставининг 60-моддасига биноан ва бу моддани ҳаётга тадбиқ қилишга қарата Ўзбекистон Республикаси халқ таълими Вазирлиги томонидан тасдиқланган инстируктив кўрсатмага асосан маълум муддатларга мўлжалланган ҳолда (ҳафталик, ойлик, чорақлик, ярим йиллик ва бир йиллик) тўпланиб ва умумлаштириб тегишли халқ маорифи бўғинларига юборилади. Бунинг учун ҳар бир мактаб директори ва унинг ўринбосарларини аниқ мақсад асосида ахборот манбаларини аниқ мўлжалга олиши ва олиниши керак бўлган ахборот мавзуни олдиндан белгилаб қўйиши катта аҳамият касб этади. Биз куйида мазкур ахборот манбаларини кўрсатиб ўтишни мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз: 1. Мактабнинг халқ хўжалик режаси кўрсаткичлари; 2. Мактабнинг умумий мажбурий (таянч) таълимини амалга ошириш ишлари; 3. Мактабнинг ўқув-моддий ва техника базасига таалуқли ишлар; 4. Ўқув тарбия ишлари; 5. Синфдан ва мактабдан ташқари ишлар; 6. Ўқувчилар ташкилоти фаолиятига тегишли ишлар; 7. Мактаб кутубхонасининг ишлари; 8. Мактабнинг оила ва жамоатчилик билан ҳамкорлигида олиб бориладиган ишлари; 9. Мактабнинг оталиқ ташкилотлари ва база корхонаси ҳамкорлигидаги ишлари; 10. Мактабнинг ноҳия (шаҳар) миқёсидаги мактаблараро ўқув ишлаб- чиқариш комбинатлари (УПК) ҳамкорлигидаги ишлар; 11. Мактабнинг шаҳар ёки қишлоқдаги ҳунар техника билим юрти билан ҳамкорликдаги ишлари; 12. Мактабнинг ўрта махсус ва олий ўқув юртлари ҳамкорлигидаги ишлари; 13. Мактаб ҳужжатларини юритиш ишлари;

14. Мактабнинг молия хўжалик ишлари; I5. Ўқувчиларни иссиқ овқат ва чой билан таъминлаш (мактабнинг буфет, ошхона) ишлари; 16. Мактабнинг ота-оналар комитети фаолиятига тааллуқли ишлари; 17. Мактабнинг таълим-тарбияга оид педагогик ташвиқот ишлари; 18. Ўқувчилар тиббий хизматини ташкил қилиш ишлари; 19. Мактабнинг ўқувчилар учун қатнов воситаларини уюштириш ишлари; 20. Ўқитувчилар малакасини ошириш ишлари; 21. Мактаб педагогика Советининг ишлари. Бу манба ўз навбатида мактабнинг ички назорат манбалари ҳам бўлиб ҳисобланади. Мазкур манбаларнинг ҳар биридан турли масалаларга тааллуқли ахборотларни аниқ мавзу аоосида тўплаш мумкин. Шунинг учун ҳам ҳар бир мактаб раҳбари раҳбарлар ўртасидаги иш тақсимотига кўра ўзи тўплайдиган ахборотлар мавзусини олдиндан тузиб чиқиши ва шу мавзу асосида мўлжалланган муддатда тешили ахборотларни тўплаши муҳим аҳамиятга эгадир. Мактабга раҳбарлик қилиш даражаси ҳар бир ўқитувчининг ўқитув- чилик фаолияти, ўқувчида билимининг сифати, уларнинг тарбияланганлик ва интизомлик даражаси ҳақида макгаб раҳбарларининг айниқса, директорнинг ўз вақтида қанчалик аниқ мақсад ва мавзу асосида тўғри ва ҳатто ҳар томонлама тўла ахборот тўплаганлигига кўп жиҳатидан боғлиқ. Бундай ахборотларни тўплашнинг энг муҳим воситаси ўқитиш ва тарбиялаш ишининг қандай аҳволдалигини мактаб ички назоратини амалга ошириш орқали айниқса, ўқитувчиларни дарсига кириб кузатишдир. Ўқитувчининг педагогик ва умумий маданий савияси, билим даражаси ва доираси тайёргарлик даражасининг қандайлигини ўқувчиларнинг ақлий меҳнатини мақсадга мувофиқ ташкил этилганини билимларни ўзлаштириш жараёни қандай бораётганлигини фақат дарс кузатиш билангина билиш мумкин.

Ёки бошқача қилиб айтганда ана шу масалаларга тегишли бўлган ахборотлар дарс кузатиш орқали тўпланади. Таълим-тарбия ишининг аҳволи ҳақида ахборот тўплашнинг яна бир йўли ўқитувчи ва ўқувчилар билан суҳбатлашиш, ўқитувчининг ёзма ҳужатларини (режалари, методик ишланмалари, синф журналидаги ёзувлар). Ўқувчиларнинг кундаликлари, ёзув дафтарлари ва бошқа ишлари билан танишиб чиқиш, статистик маълумотлардан фойдаланиш ва педагогик таҳлил қилиш, ўқувчилардан анкета саволларига жавоб олиш ва шу кабиларнинг ҳам қўллашдир. Таълим-тарбия ишининг натижаларига тааллуқли бўлган ахборотларни тўплаш биланоқ уни тезда таҳлил қилишга киришишни педагогик аҳамияти жуда каттадир. Бунга фақат камчилик ва хатоларни таъкидлаб ўтиш билан кифояланмай, балки бу камчилик ва хатоларнинг келиб чиқиш сабабларини ҳам ҳар томонлама аниқлаш зарур. Буни аввало, ўқувчилар билимининг сифатини текшириш пайтида яхши эсда тутиш керак. Мактаб дафтарлари ўқувчиларнинг билим даражаси ҳақида баъзи дарсларда ўтказган айрим кузатишларига, ўқувчилар билимини ҳамма вақт ҳам тўғри акс эттиравермайдиган ёмон ва яхши баҳоларнинг сонига қараб фикр юритишлари бу борада хулосалар чиқаришлари ва шу ахборотларни таҳлил қилиш натижаларига мувофиқ тарзда ишни яхшилашга қарата аниқ тадбирларни белгилашлари мақсадга мувофиқдир. Чунки, ҳар бир олинган ахборот таҳлил қилинсада, лекин шу таҳлил асосида ишни яхшилаш тадбирлари белгаланмаса, бундай ахборот тўплаш ва уни таҳлил қилишни самараси бўлмайди. Модомики шундай экан, ҳар бир мактаб раҳбари бу масалани ўзининг эътиборидан четда қолдирмаслиги зарур. Мактаб раҳбарлари мазкур ахборотлар билан танишиб олганларидан сўнг бу ахборотларни тезда педагогик таҳлил қилиш орқали ўқитувчи ёки

синф раҳбарининг педагогик иш фаолиятини янада яхшилаш тадбирларини белгилайди, ва бу тадбирларни мактаб ҳаётига у ёки бу шаклда тадбиқ этади. Бундай ички бошқарув сўзсиз мактабнинг таълим-тарбия ишларининг самарадорлигини оширади. Умумий таълим мактаби директори ўз фаолиятини мактабдаги бутун таълим-тарбия ишининг ташкил этилиши вa сифати учун давлат олдида шахсий жавобгар бўлган ягона раҳбар сифатида белгилайди: Мактаб директорининг ташкилотчилик фаолияти шакллари жуда кўп қирралидир. У ўқитувчилар, синф раҳбарларининг ишига раҳбарлик қилиши, молия хўжалик ишларининг мактабда қўйилишини бошқариши, бу фаолиятининг нозик томонларини билиши, синфдан вa мактабдан ташқари ишларга раҳбарликни амалга ошириши керак. Мактаб директори ўзининг яқин кўмакчиларисиз ҳар куни кўндаланг бўлиб турган барча масалаларни хал этиши мушкул. Шунинг учун ҳам унинг ўринбосарлари ёш авлодни шакллантиришда ўқитувчиларга тўғри йўл-йўрик кўрсатиши, кўмаклашиши ва амалий ёрдам бериши, унинг иш жараёнини зийраклик билан кузатиб бориши зарур. Мактаб директорига шу мактабнинг 6 а - синф раҳбарининг 2004-2005 ўқув йилининг I-ярим йиллик якуни бўйича ахбороти № Ахборот мазмуни Ўқув йили бошида Чораклар I II 1 Синфдаги ўқувчилар сони Шу жумладан: а) қиз болалар

б) Ўғил болалар 2 Синф ўқувчилари ичида моддий ёрдамга мухтож бўлган ўқувчилар 3 Умумий таълим фонди ҳисобига нечта ўқувчига моддий ёрдам уюштирилди 4 Синфдаги неча ўқувчи давлат (колхоз ва совхоз) ҳисобидан иссиқ овқат билан таъмин этилган 5 Синфдаги саломатлиги ночор бўлган ўқувчилар сони 6 Сабабсиз дарс қолдирган ўқувчилар 7 Кўча ҳаракатига тегишли маълумот 8 Ўқувчилар ҳаракатига тегишли маълумотлар 9 а) Ўқишни ташлаб кетган ўқувчилар б) бошқа мактабга кетган ўқувчилар в) ҳар хил сабабларга кўра мактабдан қолган ўқувчилар г) бошқа мактабдан келган ўқувчилар д) "4" ва "5" баҳога ўқийдиган ўқувчилар 10 Фақат "5" баҳога ўқийдиган ўқувчилар 11 Бир ва икки фандан "3" (қолгани "4" ва "5") баҳога ўқийдиган ўқувчилар 12 Ўзлаштирмайдиган ўқувчилар. Шундан икки ва ундан ортиқ фандан ўзлаштирмайдиган ўқувчилар 13 Ўқув анжомлари билан тўлиқ қуролланган ўқувчилар АДАБИЁТЛАР: 1. И.А.Каримов "Баркамол авлод орзуси". 1999 йил.

2. И.А.Каримов "Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли" Т. Ўзбектистон 1995 йил; 3. "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури". 1997 йил. 4. "Таълим тўғрисида»ги қонун. 1997 йил. 5. Ўзбекистон Республикасининг умумий ўрта таълим тўғрисидаги йўриқномаси. "Халқ таълими" 1992й. 2-сони 6. Ўзбекистон Республикасининг умумий ўрта таълим тўғрисидаги муваққат Низоми. "Халқ таълими" 1992й. 2-сони; 7. М.Н.қосимов. "Мактабни бошқаришнинг назарий ва педагогик асослари". Т. "Ўқитувчи". 1995 йил. 8. Ахлоқ одобга оид ҳадис намуналари. Т. "Фан" 1996 йил. 9. Ш.Мирзаев. Дарс таҳлили. Т. 1993 йил. 10. Ф.Г. Фропов "Ёш директор мактаби" Т.-Ўзбекистон 1991й. 11. К.Юсупов "Миллий мактаб-ҳаётий эҳтиёжи" "Халқ таълими" 1992 й. 6,7-сони. 12. www . ziyonet . uz

Похожие

Ички назорат тизимида дарс кузатиш ва уни тахлил килиш

МАКТАБНИНГ ИЧКИ НАЗОРАТИ, БОШҚАРУВ ТИЗИМИДА ИЧКИ НАЗОРАТНИНГ ТУТГАН ЎРНИ ВА ПЕДАГОГИК АҲАМИЯТИ

Мактаб ички назорати

Мактаб ички бошқарув тизимида раҳбарлик услуби, маданияти ва раҳбарнинг фазилати ҳамда муомала одоби

Педагогик муомила мактаб ва театр педагогикаси