Kasb hunar ta`limining tashkiliy shakllari - Педагогиka - Рефераты

Kasb hunar ta`limining tashkiliy shakllari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

62 KB

Kasb h unar ta`limining tashkiliy shakllari Reja: 1. Nazariy mashg’ulоtlar 2. Amaliy va labaratоriya mashg’ulоtlari 3. Ishlab chiqarish kоrxоnalariga ekskursiya 4. Kasb xunar ta`limida masоfaviy o’qitish 5. O’quv va ishlab chiqarish amaliyoti

Aniqlashtirilgan o’quv maqsadlari (talabaning vazifalari) Talaba mavzuni o’zlashtirgandan so’ng: - nazariy mashg’ulоtlarni biladi; - amaliy va labaratоriya mashg’ulоtlarini biladi; - ishlab chiqarish kоrxоnalariga ekskursiya tarzida o’qitishni tushunadi; - kasb xunar ta`limida masоfaviy o’qitishni biladi; - o’quv va ishlab chiqarish amaliyotini ta`riflay оladi; Mavzuni o’qitishda aqliy hujum, suhbat, klaster metodlaridan foydalaniladi. Tayanch so’z va ibоralar Nazariy mashg’ulоtlar, amaliy va labaratоriya mashg’ulоtlari, ishlab chiqarish kоrxоnalariga ekskursiya, kasb xunar ta`limida masоfaviy o’qitish, o’quv va ishlab chiqarish amaliyoti. Zamоnaviy pedagоgikada ta`limning umumiy shakllari (jamоaviy, gurux bulib, yakka tartibda) va ukuv-tarbiyaviy jarayonni tashkil etish turlari farqlanadi. Ta`limni tashkil etish shakllari pedagоgik jarayonni tashkil etishning tarixan mavjud bulgan, barkarоr va mantikdn tugallangan kurinishi bulib, unga muntazamlik va yaxlitlik, uz-uzini rivоjlantirish, shaxsiylik va faоliyatli xarakter, ishtirоkchilar tarkibining dоimiyligi, utkazishning muayyan tartibi mavjudligi xоsdir. Ta'lim jarayoni ishtirokchilari (o'qituvchi va tahsil oluvchilar)ning ma'lum belgilangan tartibda amalga oshiriladigan hamkorlikdagi faoliyatining tashqi ko'rinishi kasbiy ta'limning tashkiliy shaklini anglatadi. Kishilik jamiyatining taraqqiyot etish jarayonida ta'limning tashkiliy shakllari turlicha bo'lgan. Qadimgi paytlarda yakka tartibda o'qitish usuli keng tarqalgan bo'lib, ma'lum ijodiy jihatlarga ega bo'lganligi bois bu usul hozirgacha saqlanib qolgan. O'rtaasrga kelib, kasbiy ta'lim-tarbiya kichik guruhlar shaklida o'tkazila boshlagan. Chunki bu davrda sanoat ishlab chiqarishi yo'lga qo'yilayotgan edi.

XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida chex pedagogi Ya.A.Komenskiy sinf-dars tizimini nazariy jihatdan isbotlab berdi. Hozirgi paytda kasbiy ta'limning tashkiliy shakllari quyidagi xususiyatlarga binoan turlanadi: Tahsil oluvchilar soniga ko'ra – ommaviy, jamoa, guruhli, individual. O'qitish joyiga ko'ra – ta'lim-tarbiya muassasalarida va ulardan tashqarida (o'quv ustaxonalarida, mashq maydonlarda, korxonalarda, uy ishlari, sayohat va shu kabilar). O'quv vaqtining davomiyligiga ko'ra – 45 daqiqalik, juftlik (90 daqiqa), qisqartirilgan (70 daqiqalik), qo'ng'iroqsiz. Amaliyotda sinf-dars tizimi keng ko'lamda qo'llanilganligi sababli dars ta'lim-tarbiya ishining asosiy shakli deb yuritiladi. Sinf-dars tizimining o'ziga xos jihatlari quyidagilar: - deyarli bir xil tarkib, yosh va tayyorgarlik darajadagi tahsil oluvchilar ishtirok etadi; - ta'lim-tarbiya jarayoni o'zaro bog'liq alohida-alohida qismlar ko'rinishiga ega bo'ladi; - har bir dars o'quv rejasiga kirgan ma'lum bir o'quv predmetiga oid bo'ladi; - darslar muntazam ravishda almashib turadi; - kasb ta'limi darslariga o'qituvchi, muhandis-pedagog, tajribali mutaxassis kabilar rahbarlik qiladi; - tahsil oluvchilar turli ko'rinishdagi o'quv-bilish jarayonida ishtirok etadilar. Quyidagilar sinf-dars tizimining ijobiy tomonlari hisoblanadi: - qat'iy tashkiliy tuzilmaga egaligi; - iqtisodiy ko'rsatkichlarining nisbatan yuqoriligi. Chunki bir o'qituvchi bir vaqtni o'zida ko'p sonli tahsil oluvchilar bilan ishlaydi; - o'zaro hamkorlik faoliyatini amalga oshirishga qulay sharoit yaratiladi.

Shu bilan birga, sinf-dars tizimining quyidagi kamchiliklari ham e'tirofetilgan: - o'rtacha tahsil oluvchiga mo'ljallanganligi; - har bir tahsil oluvchi bilan individual ishlash imkoniyatining yo'qligi. Ijtimoiy talablar, kasb ta'limining maqsad va vazifalari, tahsil oluvchilarning talab hamda ehtiyojlari, ta'lim-tarbiya qonuniyatlari, prinsiplari kabilarga ko'ra kasbiy-ta'lim darslariga quyidagi talablar qo'yilishi lozim: 1. Fan-texnika va ishlab chiqarish texnologiyalarining so'nggi yutuqlari, ilg'or pedagogik tajribalardan imkon qadar foydalanish, ta'lim-tarbiya qonuniyatlariga asoslanib, dars tuzilmasini maqbullashtirish. 2. Darsda barcha didaktik prinsiplarning maqbul nisbatini ta'minlash. 3. Tahsil oluvchilarning qiziqishi, ehtiyojlari, moyilligini hisobga olgan holda mahsulli o'quv-bilish faoliyati uchun shart-sharoit yaratish. 4. O'quv materialini mukammal o'zlashtirilishi uchun fanlararo aloqadorlikka amal qilish. 5. Tahsil oluvchilar tomonidan ilgari o'zlashtirilgan bilimlar va ularning hayotiy tajribalariga tayangan holda ish ko'rish. 6. Tahsil oluvchilarning barcha ijobiy jihatlarini rag'batlantirish, o'quv-bilish faoliyatini faollashtirish yo'li bilan rivojlantirishga erishish. 7. Darsning barcha bosqichlarida mantiqiy va his-tuyg'ularga asoslanish. 8. Didaktik materiallar va vositalardan samarali foydalanish. 9. Nazariy materialni amaliyot bilan uzviy bog'lab o'rganish. 10. Zarur bilim, ish-harakat, oqilona fikrlash va amaliy faoliyat ko'rsatish usullarini tarkib toptirish. 11. Tahsil oluvchilarda uzluksiz ravishda o'qib-o'rganish, o'z bilimi va kasbiy mahoratini oshira borish malakasini shakllantirish. 12. Darslarni mukammal rejalashtirish natijalarini oldindan bashorat etish va tashxislash.

Kasb ta'limiga oid zamonaviy darslarda bir-biri bilan uzviy bog'liq ta'lim, tarbiya va rivojlantiruvchi maqsadlarni uyg'unlashtirish bu sohadagi aniq maqsadlarni ham aniqlashtirib olishni talab etadi. Kasb ta'limda zamonaviy darslarga quyidagi didaktik talablar qo'yiladi: A) har bir darsning ta'lim-tarbiyaviy va rivojlantiruvchi vazifasini aniq belgilab olish; B) ijtimoiy talab va tahsil oluvchilarning ehtiyojlarini hisobga olgan holda ta'lim mazmunini maqbullashtirish; V) o'quv-bilish faoliyatini samarali pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etish; G) ta'limning turli shakl, metod va vositalarining uyg'unligini oqilona ta'minlash; D) dars tuzilmasini ijodiy yondashgan holda shakllantirish; J) tahsil oluvchilarning turli o'quv-bilish faoliyatlarini uyg'un lashtirish; Z) ta'lim jarayoni ishtirokchilari orasida tezkor-teskari aloqani ta'minlash, ta'sirchan boshqaruv mexanizmini ishlatish; E) darsni ilmiy-uslubiy asosda tashkil etish. Darsga qo'yiladigan tarbiyaviy talablar quyidagilarni ko'rsatish mumkin: - o'quv materialining tarbiyaviy imkoniyatlarini aniqlab, ulardan oqilona foydalanish: - ta'lirn mazmuni va maqsadlaridan kelib chiqadigan tarbiyaviy vazifalarni qo'yish; - tahsil oluvchilarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash; - tahsil oluvchilarga nisbatan munosabatda bo'lish; Rivojlantiruvchi talablar; - tahsil oluvchilarda o'qib-o'rganishga bo'lgan ijobiy rag'batni shakllantirish va rivojlantirish; - tahsil oluvchilarning rahiy xususiyatlari va rivojlanganlik darajasini o'rganish va hisobga olish; - o'quv mashg'ulotlarini ilgarilab borish darajasida o'tkazish;

- tahsil oluvchilarni aqliy, emotsional va ijtimoiy rivojlanishlarini oldindan bashorat etish va bo'ladigan o'zgarishlarga mos ravishda tezkor o'zgartirishlar kiritish; Bundan tashqari kasb ta'limi metodikasida tashkiliy, psixologik, boshqaruvchilik, maqbul muloqot o'rnatish, hamkorlik qilish, sanitariya-gigiyena, etika va shu kabi talablar ham hisobga olinadi.

Похожие

Kasb-hunar ta`limining mazmuni va ta`lim tamoyillari

Kasb hunar ta`limining o’quv me`yoriy hujjatlari

Kasb-hunar kollejlarida o`qitish jarayoni. o`qitishning tashkiliy shakllari

Mehnat va kasb ta`limining didaktik tamoyillari

Mehnat va kasb ta`limini o`qitish shakllari.