Дидактик ўйинли технологиялар - Педагогиka - Рефераты

Дидактик ўйинли технологиялар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

131.5 KB

www.arxiv.uz РЕЖА: 1. Дидактик ўйинли машғулотлар 2. Дидактик ўйинли дарсларнинг турлари ва уларнинг мақсад ҳамда вазифалари 3. Ўйинли дарсларнинг ўқитиш жараёнидаги дидактик функциялари 4. Дидактик ўйинли машғулотларнинг ўзига хос хусусиятлари

www.arxiv.uz Дидактик ўйинли машғулотлар Таълим жараёнида дидактик ўйинли технологиялар дидактик ўйинли дарс шаклида қўлланилади. Ушбу дарсларда талабаларнинг билим олиш жараёни ўйин фаолияти орқали уйғунлаштирилади. Шу сабабли талабаларнинг таълим олиш фаолияти ўйин фаолияти билан уйғунлашган дарслар дидактик ўйинли дарслар деб аталади. Инсон ҳаётида ўйин фаолияти орқали қуйидаги вазифалар амалга оширилади: - ўйин фаолияти орқали шахснинг ўқишга, меҳнатга бўлган қизиқиши ортади; - ўйин давомида шахснинг мулоқотга киришиши яъни, коммуникатив – мулоқот маданиятини эгаллаши учун ёрдам берилади; - шахснинг ўз иқтидори, қизиқиши, билими ва ўзлигини намоён этишига имкон яратилади; - ҳаётда ва ўйин жараёнида юз берадиган турли қийинчиликларни енгиш ва мўлжални тўғри олиш кўникмаларининг таркиб топишига ёрдам беради; - ўйин жараёнида ижтимоий нормаларга мос хулқ-атворни эгаллаш, камчиликларга барҳам бериш имконияти яратилади; - шахснинг ижобий фазилатларини шакллантиришга замин тайёрлайди; - инсоният учун аҳамиятли бўлган қадриятлар тизими, айниқса, ижтимоий, маънавий-маданий, миллий ва умуминсоний қадриятларни ўрганишга эътибор қаратилади; - ўйин иштирокчиларида жамоавий мулоқот маданиятини ривожлантириш кўзда тутилади. Дидактик ўйинли машғулотларни талабаларнинг билим олиш ва ўйин фаолиятининг уйғунлигига қараб: сюжетли-ролли ўйинлар, ижодий ўйинлар, ишбилармонлар ўйини, конференциялар, ўйин-машқларга ажратиш мумкин. Ўқитувчи-педагог аввал талабаларни индивидуал (якка тартибдаги), сўнгра гуруҳли ўйинларга тайёрлаши ва уни ўтказиши, ўйин муваффақиятли чиққандан сўнг эса, уларни оммавий ўйинларга тайёрлаши лозим. Чунки талабалар дидактик ўйинли машғулотларда фаол иштирок этишлари учун зарурий билим, кўникма ва малакаларга эга бўлишлари, бундан ташқари, гуруҳ жамоаси ўртасида ҳамкорлик, ўзаро ёрдам вужудга келиши лозим. ДИДАКТИК ЎЙИНЛИ ДАРСЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА УЛАРНИНГ МАҚСАД ҲАМДА ВАЗИФАЛАРИ ДИДАКТИК ЎЙИН ТЕХНОЛОГИЯСИ

ТЕСКАРИ АЛОҚА , НАТИЖАНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ , ТЕГИШЛИ ЎЗГАРТИРИШЛАР КИРИТИШwww.arxiv.uz ДИДАКТИК ЎЙИНЛИ ДАРСЛАР ЯКУНИДА БАЖАРИЛАДИГАН ПЕДАГОГИК ВАЗИФАЛАР: . ЎЙИНЛИ ДАРСЛАРНИНГ ЎҚИТИШ ЖАРАЁНИДАГИ ДИДАКТИК ФУНКЦИЯЛАРИДИДАКТИК ЎЙИНЛИ ДАРСЛАРНИНГ ТУРЛАРИ СЮЖЕТЛИ- РОЛЛИ ЎЙИНЛАР ИЖОДИЙ ЎЙИНЛАР ЎЙИНЛАР ИШБИЛАР- МОНЛАР ЎЙИНИ КОНФЕ- РЕНЦИЯЛАР ЎЙИН- МАШҚ - ЛАР ЎЙИН СЮЖЕТИГА МУВОФИҚ ЎҚУВ ТОПШИРИҚЛА РИ МУАММОЛИ ВАЗИЯТЛАРНИ Ҳ АЛ ЭТИШ Ў ЙИН Қ ОИДАСИГА МУВОФИ Қ ЎҚУВ ТОПШИРИ Қ- ЛАРИ ТАЛАБАЛАРНИНГ ЎҚУВ - БИЛИШ ФАОЛИЯТИНИ ЎЙИН ФАОЛИЯТИ БИЛАН УЙҒУНЛАШТИРИШ ЎҚУВ БАҲСИ РОЛЛАРНИ БАЖАРИШ САВОЛ- ЖАВОБ ЛАР МУНОЗАРА ЎҚУВ ФАОЛИЯТИНИ ТА ШК ИЛ Қ ИЛИШ ОЛИНГАН НАТИЖАГА МУВОФИ Қ МУСТА Қ ИЛ ВА ИЖОДИЙ ИШ ТОПШИРИ Қ ЛАРИНИ БЕРИШ Сюжетли- ролли ў йинлар Ижодий ў йинлар Ишбилар- монлар ў йини Конферен- ция Ў йин - маш қ лар Билим олиш ва ўй ин фаолиятини уй ғ унлаштириш Дидактик ў йинли дарсларЎ йинда иштирок этувчилар сони Талабалар фаолияти

www.arxiv.uz Дидактик ўйинли машғулотларнинг ўзига хос хусусиятлари Дидакти к ўйинли машғуло Мавзу мазмуни қандай бўлганда мазкур машғулотдан фойдаланилади. Машғулотларнинг дидактик функциялари Талабанинг фаолиятиИндивидуал ў йинлар Талабанинг фаолиятини ва ў злаштиришн и талаб Гуру ҳ ли ў йинлар Оммавий ў йинлар Заковатни ривожлан- тирувчи ў йинлар Билимлар муста қ ил қўл ланадиган ў йинлар Дидактик ма қ садига к ў ра Таълим-тарбия берувчи ў йинлар Билимларни муста ҳ камловчи ў йинлар Ўқ ув материалини такрорловчи ў йинлар Билимларни назорат қ илувчи ў йинлар

www.arxiv.uz т лар Сюжетли -ролли Фаннинг турли соҳаларида қўлга киритилган ютуқларни ёритиш, фанлараро боғланишларни амалга ошириш, табиатдаги ва кундалик ҳаётдаги муаммоларни ҳал этиш имконияти бўлганда Кундалик ҳаётдаги ижтимоий муносабатларни, табиат объектлари ва табиий ҳодисалар ўртасидаги алоқалар ва боғланишларни адабий-бадиий тарзда ёритиш Муайян ролларни бажариш орқали билим, кўникмаларн и эгаллаш Ижодий ўйин Аввал ўзлаштирилган билим ва кўникмаларни ривожлантириш имконияти бўлганда Муаммоли вазиятларни аввал ўзлаштирилган билим ва кўникмаларни ижодий қўллаш орқали ҳал этиш Ижодий изланиш орқали янги мавзуни ўзлаштириш Ишбилар -монлар ўйини; Аукцион Турли объектларга тавсиф бериш, уларни таққослаш имконияти бўлганда Жамиятдаги ижтимоий-иқтисодий муносабатлар асосида талабаларнинг дунёқарашини кенгай- тириш, касбга йўллаш Аукционда иштирок этиш орқали янги мавзуни ўзлаштириш Конфере н-ция Фаннинг турли соҳаларига оид билимлар мужассамлашган ва қўлга киритилган ютуқларни ёритиш, фанлараро боғланишларни амалга ошириш имконияти бўлганда Қўшимча ва маҳаллий материаллар билан таништириш, илмий, илмий-оммабоп адабиётлар билан мустақил ишлаш, ёшларни мустақил ҳаётга тайёрлаш, касбга йўллаш «Олимлар» мақомини олиб, муайян мавзуларда изланишлар олиб бориш Матбуот конферен -цияси Фаннинг турли соҳаларини қамраб олган, талабаларнинг аввал ўзлаштирган билимларидан фойдаланиш лозим бўлганда Қўшимча ва маҳаллий материаллар билан таништириш, дарслик, илмий-оммабоп адабиётлар билан мустақил ишлаш «Олимлар» ва «Мухбирлар » мақомини олиб мавзуни ўзлаш- тириш Ўқитувчи-педагог дидактик ўйинли машғулотларни ўтказишга қизғин тайёргарлик кўриши ва уни ўтказишда қуйидаги дидактик талабларга риоя қилиши талаб этилади:

www.arxiv.uz 1. Дидактик ўйинли машғулотлар дастурда қайд этилган мавзуларнинг таълимий, тарбиявий ва ривожлантирувчи мақсад ҳамда вазифаларини ҳал қилишга қаратилган бўлиши; 2. Жамиятдаги ва кундалик ҳаётдаги муҳим муаммоларга бағишланиб, улар ўйин давомида ҳал қилиниши; 3. Баркамол шахсни тарбиялаш тамойилларига ва шарқона одоб-ахлоқ нормаларига мос келиши; 4. Ўйин тузилиши жиҳатидан мантиқий кетма-кетликда бўлиши; 5. Машғулотлар давомида дидактик принципларга амал қилиниши ва энг кам вақт сарфланишига эришиши керак. Қуйида «Касб педагогикаси» фанини ўқитишда ташкил этиш ва ўтказиш мумкин бўлган дидактик ўйинли машғулотлардан айримларининг тафсилотлари келтирилади. Дидактик ўйинли машғулотлар орасида конференция маш ғ улотлари ҳам муҳим ўрин тутади. Конференция машғулотлари талабаларнинг билиш фаолиятини фаоллаштиришда, илмий дунёқарашини кенгайтиришда, қўшимча ва маҳаллий материаллар билан таништиришда, илмий ва илмий-оммабоп адабиётлар билан мустақил ишлаш кўникма ва малакаларини орттириш, мустақил ҳаётга онгли тайёрлашда муҳим аҳамият касб этади. Конференция машғулотини ўтишдан аввал машғулот мавзусини, мақсад ва вазифаларини белгилаб, шу мавзуга оид қўшимча илмий, илмий-оммабоп адабиётлар кўздан кечирилади. Машғулотни ўтказишдан 1 ҳафта олдин машғулот мавзуси эълон қилиниб, унга тайёргарлик кўриш учун адабиётлар тавсия этилади. Ушбу машғулотда «Олимлар» ролини танлаш, мавзуни ҳар томонлама ёритиш, маъруза тайёрлаш талабаларнинг ихтиёрида бўлади. Илмий конференция машғулотини қуйидагича ўтказиш тавсия этилади: I. Ўқитувчининг кириш сўзи. Бунда ўқитувчи машғулотнинг мавзуси, мақсади ва вазифалари, тегишли ролларни бажарувчи «Олимлар» билан талабаларни таништиради. II. Илмий маърузаларни тинглаш. «Олимлар» мавзу юзасидан тайёрлаган маърузаларини кўргазмали қуроллар асосида баён қиладилар. III. Маърузалар муҳокамаси. Бунда «Олимлар» ва гуруҳдаги бошқа талабалар ўртасида мавзу юзасидан баҳс-мунозара ўтказилади. IV. Илмий конференция якуни. Ўқитувчи мавзу юзасидан энг муҳим тушунча ва ғояларни таъкидлаб, дарсни якунлайди. V. Талабаларни баҳолаш. Машғулотда фаол иштирок этган талабалар рағбатлантирилади ва рейтинг тизимига мувофиқ баҳоланади. VI. Уйга вазифа бериш. VII. Машғулотни умумий якунлаш. «Касб таълими методлари» мавзусида ўтказиладиган илмий конференция машғулоти қуйидаги лойиҳа бўйича ўтказилиши мумкин. Мавзу: « Касб таълими методлари» . Машғулотнинг бориши: I . Ташкилий қисм.

www.arxiv.uz II . Талабаларни машғулотнинг мавзуси, мақсади ва бориши билан таништириш. Бу машғулотни ўтишдан бир ҳафта олдин талабаларни 4та гуруҳга ажратамиз ва уларга педагогика фани соҳасида фаолият кўрсатаётган «Олимлар» мақомини берамиз. III . Янги мавзуни ўрганиш: Талабалар гуруҳи ўз мутахассисликларига тегишли бўлган қуйидаги мавзулардан бири бўйича маъруза тайёрлайди. 1. Касб таълими методлари ва уларнинг тавсифномаси. 2. Репродуктив ва муаммоли изланиш методлари. 3. Ишлаб чиқариш жараёнида интерфаол методлар. Ҳар бир йўналиш бўйича «Олимлар» мақомини олган талабалар ўзларига тегишли мавзу бўйича кўргазмали қуроллар асосида қўшимча материаллардан фойдаланган ҳолатда маъруза қиладилар. Маърузалар тугагач, талабалар ўртасида баҳс ва мунозара ўтказилади. Қуйида дидактик ўйин технологиясининг конференция методидан фойдаланилган машғулотнинг технологик харитаси келтирилган. Технологик босқичлар Ўқитувчининг фаолияти Талабанинг фаолияти I босқич . Ташкилий қисм , 5- дақиқа . II босқич . Талабаларнинг билиш фаолиятини ташкил этиш , 5-дақиқа . III босқич Янги мавзуни ўрганиш , 60-дақиқа . IV босқич . Натижани таҳлил қилиш Талабаларни машғулотнинг мавзуси, мақсади, бориши билан таништиради. Бажариладиган ўқув топшириқлари ва уларнинг дидактик мақсади билан талабаларни таништиради. Талабалардан «Олимлар» гуруҳларини ва уларнинг мустақил ишлаш жараёнини ташкил этади. Ўқув материалининг топшириқлар ёрдамида мустақил ўзлаштирилишини таъминлайди. Ҳар бир гуруҳнинг ўқув материали юзасидан тайёрлаган маърузаларини тинглайди. Маъруза якунида талабалар билан савол-жавоб, ўқув баҳси ўтказади. Машғулотнинг мавзуси, мақсади, бориши ва бажарилиши керак бўлган топшириқларни англайди. Бажариладиган ўқув топшириқлари юзасидан кўргазмалар ва дидактик мақсадни англайди. Ўқув фаолиятини ташкил этадилар, «Олимлар» гуруҳига берилган топшириқларни бажарадилар. 1-гуруҳ 2-гуруҳ 3-гуруҳ 4-гуруҳ Ҳар бир гуруҳ ўқув материали юзасидан маърузалар тайёрлайди. Талабалар билан ўтказиладиган савол-жавоб, баҳс-мунозарада фаол иштирок этади.

www.arxiv.uz ва якунлаш , 10-дақиқа . Талабалар фаолиятини таҳлил қилади, уларга мустақил ва ижодий иш топшириқларни беради. Ўқув фаолияти ва эришилган натижани таҳлил қилади ва баҳолайди. Мустақил иш ва ижодий топшириқларни олади. V . Машғулотни умумий якунлаш. V 1 . Уйга вазифа бериш. Талабаларнинг ижодий изланиши, мантиқий фикрлашини ривожлантириш ва қўшимча билим олишга бўлган эҳтиёжларини қондиришда ижодий ўйинлар муҳим аҳамиятга эгадир. Таълим жараёнида вужудга келтирилган муаммоли вазиятларни талабалар ўзаро ҳамкорликда аввал ўзлаштирган билим, кўникма ва малакаларини ижодий қўлланиш ва изланиш орқали ҳал этишга замин тайёрлайдиган дидактик ўйинлар ижодий ўйинлар деб аталади. Ижодий ўйинли машғулотлардан «Касб педагогика си » фанини ўқитишда ва «Касб таълими муассасасини бошқариш» мавзусини ўрганишда фойдаланиш мумкин. Бунда талабалар тенг сонли гуруҳларга ажратилиб, уларга шартли равишда «Бошқарма бошлиғи», «Касб-ҳунар коллежи раҳбари», «Академик лицей директори» деб ном берилади. Бу ерда мутахассислар нинг ҳар қайси гуруҳи ижодий изланиб, келгусидаги ишларини режалаштиришга ўрганадилар. Ўқитувчи томонидан тавсия этилган топшириқларни бажариб, далил ва исботлар асосида ўз жавобларини билдирадилар. Ижодий ўйин машғулотларида гуруҳдаги барча талабалар ҳамкорликда ишлайдилар, аввалги машғулотларда ўзлаштирган билимларини янги вазиятларда қўллайдилар. Бу эса уларда ўз билим ва иқтидорига нисбатан ишонч ҳиссини уйғотади. Қуйида « Касб таълими муасса са сини бошқариш» мавзусидаги ижодий ўйинли машғулотнинг қисқа сценарийси келтирилади. Мавзу: « Касб таълими муасса са сини бошқариш» . Машғулотнинг бориши: I . Ташкилий қисм. II . Талабаларни машғулотнинг мавзуси, мақсади ва бориши билан таништириш. III . Янги мавзуни ўрганиш. Янги мавзуни ўрганишдан олдин гуруҳдаги талабаларни тенг сонли 3 та гуруҳга ажрат илади . Биринчи гуруҳ талабалари «Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази бошлиғи» мақомини олиб, келгусида «Ўрта махсус , касб-ҳунар таълими» фаолиятини режалаштиришни ўрганадилар. Шу бўйича маъруза тайёрлайдилар ва қуйидаги жадвални тўлдирадилар : № Тошкент шаҳрининг географик ва демографик шарт-шароитларини ва Таълим муассасасини бошқариш бўйича к ўрсатмалар Изоҳ

www.arxiv.uz тегишли соҳадаги мутахас- сисларга бўлган маҳаллий эҳтиёжларини ҳисобга олган ҳолда ЎМКҲТ муассасалари ни ташкил этиш юзасидан таклифлар ишлаб чиқиш. 1. 2. 3. 4. Иккинчи гуруҳ талабалари «Иқтисодиёт касб-ҳунар коллежининг раҳбари» мақомига эга бўлиб, коллеж фаолиятини келгусида ривожлантириш мақсадида режага кири тил ган ишларни умумлаштириб, маъруза тайёрлайдилар ва қуйидаги жадвални тўлдирадилар : № Иқтисодиёт йўналиши бўйича касб-ҳунар кол- лежининг истиқбол иш режасини ишлаб чиқиш Таълим муассасасини бошқариш бўйича кўрсатмалар Изоҳ 1. 2. 3. 4. Учинчи гуруҳ талабалари «Иқтисодиёт академик лицей директори» мақомига эга бўлиб, академик лицей фаолиятини келгусида режалаштиришни ўрганадилар ҳамда маъруза тайёрлайдилар ва қуйидаги жадвални тўлдирадилар: № Иқтисодиёт йўналиши бўйича академик лицейнинг истиқбол иш режасини ишлаб чиқиш Таълим муассасасини бошқариш бўйича кўрсатмалар Изоҳ 1. 2. 3. 4. «Раҳбарлар» келгусида бажариши мумкин бўлган ишларни режалаштирганларидан сўнг, кўргазмали қуроллар асосида маърузаларини баён қиладилар. Гуруҳлар ўртасида савол-жавоб, баҳс ва мунозара ўтказилади.

www.arxiv.uz IV . Талабаларнинг ўзлаштирган билимларини назорат қилиш ва рейтинг тизими асосида баҳолаш V . Машғулотни якунлаш. VI . Уйга вазифа бериш.

Похожие

Педагогик технологиялар

Биология дарсларида замонавий педагогик ва ахборот технологияларидан фойдаланиш

Педагогик технологиянинг дидактик масалалари

Педагогик технологияларнинг турлари ва классификацияси

Педагогик технологиялар ва таълим методлари. Фаоллаштирувчи ва ривожлантирувчи ёндашувлар педагогик технологияларнинг мухим воситаси эканлиги