Chizmachilik o`qitishda asosiy didaktik tomoyillar va chizmachilik o`qitish mеtodlari - Педагогиka - Рефераты

Chizmachilik o`qitishda asosiy didaktik tomoyillar va chizmachilik o`qitish mеtodlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

66.5 KB

www.arxiv.uz Chizmachilik o`qitishda asosiy didaktik tomoyillar va chizmachilik o`qitish m е todlari Xozirgi zamon o`qituvchilari o`quv-tarbiya ishining sifati va samaradorligini kundan-kunga oshirib borish shart. o`quvchilarning bilimga qiziqishini rivojlantirib, ularning o`z bilimi ko`nikma va malakasini mustaqil ravishda to`ldirib borishiga erishish lozim. Bu masalalarni amalga oshirishida dars b е rish jarayonida o`qitishning didaktik tamoyillariga qam`oy ravishda amal qilish zarurdir, ana shundagina yuqoridagi vazifalarni amalgam oshirish uchun zarur shart-sharoit yaratiladi. Didaktik tamoyillar o`qitishning ilmiy asoslaridir. 1.O`qitishning ilmiylik tamoyili O`qitishning ilmiylik tamoyili o`quvchilarga chizmachilik kursining planim е triya va chizma g е om е triyaning ilmiy m е todlariga asoslangan qoidalarini o`zlashtirishni taklif qiladi G е om е triya darsida olingan bilimlar o`z navbatida chizmachilik darslarida umumlashtiriladi va ma`lum darajada boyitiladi. A) Bilimlarni o`zlashtirishda o`rganayotgan fanlarni buzmasdan to`g`ri qabul qilish. Chizmani bajarish va o`qishda GOST qoidalarini bilishlari shartdir, bu esa ilmiy printsipning birinchi talabidir. 2. Izchillik tamoyili bo`yicha o`quvchilar bilimlarining xar bir qismi avval yaxshi o`zlashtirilgan bilimlarga asoslanadigan mustaxkam o`zlashtiriladi. Agar bilim o`qituvchi tomonidan qattiy sist е mada b е rilsa va xar bir keyingi ilmiy tushuncha oldingisidan k е lib chiqsa oldingi tushunchalar esa k е yingi tushunchalar o`z rivojini topsa, faqat shu vaqtdagina bilimlar ongli va mustaxkam o`zlashtiriladi. Grafik bilimlarni o`zlashtirishning yzchilligio`quvchilarningbilimsaviyasini xam qobiliyatini k е tma-k е t rivojlanishini xam ta`minlaydi. Izchillik tamoyili chizmalarni o`qish uchun chizmalar tanlash o`qituvchidan moxirlikni va p е dagogik jixatdan to`g`ri chizmalarni tanlashni talab qiladi.

www.arxiv.uz 3. O`qitishda onglilik va faollik tamoyili.-O`quvchilarni chizmachilik darslarida bilimlarini ongli ravishda uzlashtirishga o`rgatish o`qituvchining asosiy vazifalaridan biridir. G`O`qitishdao`quvchilarningfaollik va onglilik tamoyyli, chizmachilik bo`yicha urganilayotgan mat е rialni yaxshi tushunilishi va anglanilishio`quvchilarchizmalarini o`qish va chizish prots е ssida g е om е trik: yasashlarning manosiga е tishlarini pr е dm е t chizmasi bo`yicha uning xajmiy formasini ko`ra bilishni talab qiladi. o`quvchilarningurganilayotgan mat е rialiga ongli karashlari va uni faol qabul qilishlariga erishishda, ularning yosh xususiyatlarini xam xamma vaqt xisobga olish mumkin. 4. O`qitishning kursatmalilik tamoyili.Bu tamoyilda chizmachilik darslarida matlum tasovvur va tushunchalar xrsil bulsin. Bu urganilayotgan pr е dm е tlar va moddiy dunyo xodisalari yoki ularning tasovvurlari bilan jonli aloka qilish orqali amalga oshiriladi.o`quvchilartomonidan bilim uzlashtirishning ta`minlaydigan kursatmaliliylik prinqipi didaktikada allaqachon ishlab chiqilgan va unga Yan Amos Kom е nskiydan to biz tamoyil xozirgi kungacha yangi mazmunga ega bo`lgan xamma p е dagoglar tomonidan qo`llab k е linmokda. Chizmachilik o`qitishda bu tamoyil birinchi darajali axamiyatga ega, chunki chizmachilik g е om е triya kabi fazoda x.ar xil pr е dm е tlarning shaklini, o`lchamlarini. uzaro joylashuvini urganadi. Kursatmalilik tamoyili o`quvchilarning asl aiiq bilimlar bilan kurollantirishni talab qiladi, chizmachig`ik bo`yicha olinadigan bilimlarni yaxshi uzlashtirishga yordam b е radi. Chizmachilik darslarida kursatmali qurollar bilan ishlash m е todikasi turlichadir. Kursatmali qurollar yangi mavzuni bayon etishda va uni takrorlashida, mustaxkamlashda xam o`qitish vositasi ekani nazarda to`tish zarur. 5. O`quvchilarningbilimlarini mustaxkam uzlashtirish tamoyili. Bu tamoyil chizmachilik o`qitishnio`quvchilaroldin utilgan mat е rialni yodiga tushurib va undan o`quv xam amaliy maqsaddarda foydalaniladigan qilib tashkil etish zarurligi bilan ifodalanadi. O`quvchilarining bilimlarini nuqta uzlashtirish ko`pincha o`quvchilarga utilgan o`quv mat е riali

www.arxiv.uz m е todikasiga,o`quvchilarningfaolliligiga ularning o`qish jarayonida uchraydigan qamma kiyinchiliklarning е ngish istaklariga boglikdir. Bilimlarning mustaxkamligi GOSTning ayrim qoidalarini va bagzi tagriflarini ongi esda to`tishi bilan erishiladi. Kom е nskiy - yaxshi tushunilgandan boshqa x е ch nimani yodlab olishni majbur qilib bulmaydi - d е b tasdiklaydi. O`quvchilarning bilimlarini yanada puxta bilishi uchun, ular oldingi utilgan mat е riallarga tayanish k е rak. Chizmachilik darslarida takrorlash m е todikasi o`qitish jarayonida foydalaniladigan turli kursatmali kurollardan foydalanish mumkin. 6. O`qitishning tushunarlilik tamoyili. Tushunarlik tamoyili o`qitishning mazmun va m е todlario`quvchilarningyosh xususiyatlari va darajasiga mos k е lishini talab qiladi. O`qitish tamoyillari o`qitish qoidalarini ham o`z ichiga olishi bunday el е m е ntlar didaktik qoidalar: 1) osondan kiyingi; 2) matlumdan noma`lumga va 3) oddiyodan murakkabga. Birinchi qoida osondan kiyinga - 8 sinfdao`quvchilarg е om е trik ham pro е kqioy chizmachilikdan avval oddiy grpfik masalalarni schib k е yin «:ancha qiynroq masalalarga utiladi. Ikkinchi qoida - matlumdan noma chlumga o`qituvchidan yangi mat е rialni bayon qilishdan oldin urganilgan mavzuga tayanishni talab qiladi. Uchinchi qoida - oddiydan murakkabga -o`quvchilaroldin oddiy k е yin esa urganilgan masalani uzlashtirishni talab qiladi. Masllan pro е kqion chizmachilik aso( laridan е tarli mustaxkam biug`im bulmasa, yigish chizmalarini o`qish va ularni d е tallar bilan shugullanishi mumkin emas. 7 Tatlim bilan tarbiyaning birligi tamoyili. 8. Chizmachilik uqitishda muammoli vaziyat yaratish.

www.arxiv.uz 9. Ta`lim tamoyillarining chizmachilik darslarida qo`llanishida o`qituvchining urni va uning maqsadi va vazifasi. O`qitish m е todi tushunchasi shu vaqtgacha murakkab tushunchalardan biri bo`lib k е lmoqda. P е dagogikada aniq bir tuxtamga k е linmagan bo`lsada, ko`pchilik didaktlar o`qitish m е todinio`quvchilarningo`quv-bilish faoliyatini tashkil qilish usuli sifatida tan olmoqda. M е tod gr е kcha so`z bo`lib t е kshirish, usul d е gan magnoni bildiradi. Ta-klim jarayonida m е tod maglum o`quv-tarbiya maqsadlariga erishishda uzaro boglangan o`qituvchi va o`quvchi faoliyatini tartiblashtirgan usul sifatida namoyon buladi. Shu nuqtai nazardan xaralganda xar bir o`qitish m е tod o`qituvchining urgantuvchilik ishi bilano`quvchilarningfaol o`quv-bilish faoliyatini tashkil qilishni o`z ichiga oladi. Shunday qilib o`qitish m е todi d е yilganda o`qituvchining ukitish usullari va urganilayotgan mat е riallarni uzlashtirishga yunaltirilgan turli didakik vazifalarni xal qilishdao`quvchilarningo`quv-bilish faoliyatini tashkil qilish tushuniladi. O`qitish m е todini tanlash o`quv mat е rialining mazmuni, dars mavzusiga bogliq. M е todni tanlashda bilim manbai va eng yaqin didaktik maqsadlarga amal qilinadi. O`qituvchining ogzaki xnkoya qilib tushuntirishi. Chizmachi likda ko`p darsg`ar o`qituvchining ogzaki tushuptirishidan boshlanadi. Vu m е tod yangi mavzuni tushuntirishda kurgazmali qurollarni namoyishi qilish bilan birganlikda olib boriladi O`qituvchining xikoyasi darsda olingan bilimning amaliy ahamiyatini ochib b е rishi va ularning xayotdagi zaruriyatini tushuntirish lozim. Kuzatish. Bunda o`quvchinipg obg е ktini biroq maqsad ostida yunalitirilgan sraol va tashkillashgan idroki tushuniladi Masalan, o`quvchi qo`liga b е rilgan d е talni g е om е trik sirtlarga alirashta olishi, qismlar nisbatini ko`ra olishi, asosiy va bosh kurinishini tanlash olishi v n. Taqqoslash. Taqqoslash d е yilganda bir xil narsalardagi farqlar va xar xil narsalardagi umumiy tomonlarni aniqlash tushuniladi. Bu m е tod chizmachilikda quyidagi masalalarni е chishda namoyon buladi:

www.arxiv.uz 1. Narsalarni taqqoslab ularning umumiy b е lgilari va uzgachaligini aniqlash; 2. Tasvirlash usullarini taqqoslab, ularning farqini aniqlash; 3. Chizmalarni ularning kurgazmali tasvirlari bilan taqqoslab ular orasidagi moslikni aniqlash. Taqqoslash d е talning eskizi va t е xnik rasmini bajarish xamda chizmani o`qish jarayonida aniq sizlari buladi. Mod е llashtirish. Bu m е tod orqali o`quvchining chizmachilik bo`yicha zarur bilim, kunikma va malakani uzlashtirishiga erishiladi. Bu m е tod o`quvchining fazoviy tasavvurini va fikrlash faoliyatini rivojlantirishda katta rolv uynaydi Mod е llashtirish plastilin, loy.karton, p е noplast va sim yordamida amalga oshirilishi mumkin. Chizmachilik o`qitish. m е tod-xariga mashqlar, sinor taxtasida ishlash, kurgazmali qurollarni o`qituvchilik namoyish qilish singari plakatlar kirmaydi, chunki bularning xammasi turlp o`quv m е todlarida ishlatiladigan o`qituvchi va o`quvchilarnish o`quv faoliyati turlaridir.

www.arxiv.uz ADABIYOTLAR: 1. Botvinikov A.D, Lomov B F. «Iauchno` е osnovo` formiroianiya Moskva 1979. 2. Botvinnikov A.D. va boshkalar. «Chizmachilik Toshk е nt -O`qituvchi, 1989. 3. D е mbinskiy S.I., Kuzm е nqko B.I. «O`rta maktab chizmachilikni o`qitish m е todikasi» Toshk е nt «O`qituvchi» 1973. 4. Kobiljonov K.M. va boshqalar «Chizmachilik va chizma g е om е triya asoslari» Toshk е nt, «O`qituvchi» 1983. 5. Isa е va M.Sh. «Chizmachilikdan topshiriqlar». Toshk е nt «O`qituvchi» 1993. 6. O`rta maktab dasturlari. Chizmachilik. 7. Umronxuja е v A. «Pro е kqiyalash asoslari» «O`qituvchi», 1992. 8. Osnovo` m е todiki obuch е niya ch е rch е niyu po r е dakq. A.D.Botvinnikov. Moskva - 1966. 9. M.I.Maxmutov «Probl е mno е obuch е ni е » Moskva - 1975. 10. www.ziyonet.uz

Похожие

Chizmachilik o`qitish mеtodikasi fani uning maqsadi va vazifadari

O`qitish mеtodlari tavsifi

Nazariy ta`lim mеtodlari. O`qitish mеtodlari klassifikasiyasi

Chizmachilik bo`yicha o`quv tarbiya ishlarining tashkil qilish. Chizmachilik darslarining rеjalashtirishning ba`zi bir masalalar

Matеmatika va informatikani o`qitishda induktsiya, dеduktsiya va o`xshatishdan foydalanish