1-4 синфларда меҳнат таълими дарсларини ДТС талаблари асосида ташкил қилиш - Педагогиka - Рефераты

1-4 синфларда меҳнат таълими дарсларини ДТС талаблари асосида ташкил қилиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

102.5 KB

www.arxiv.uz Режа : 1. Меҳнат таълими фанини мақсад ва вазифалари. 2. Меҳнат таълими фанини хусусиятлари 3. Меҳнат таълимини амалга ошириш учун ҳал қилиниши лозим бўлган вазифалар 4. Ўқувчилар томонидан ўзлаштирилган билим ва кўникмаларни баҳолаш 5. Ўқувчиларнинг меҳнат таълимидан тайёргарлик даражасига қўйиладиган ДТС талаблари

www.arxiv.uz 1-4 синфлардан меҳнат таълими дарсларини тахминий режалаштириш Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида» ги қонун ва «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» асосида умумтаълим мактабларида ўқитиладиган барча фанларнинг ДТС лари ва ўқув дастурлари ишлаб чиқилди ва у босқичма-босқич жорий этиб борилмоқда. Умумий ўрта таълимнинг ДТС (1999 йил 16 август) ўқувчилар умумтаълим тайёргарлигига, савиясига қўйиладиган мажбурий минимал даражани белгилаб беради. Меҳнат таълими бўйича ДТС да умумий ўрта таълим мактабларида меҳнат таълими ва касб танлашга йўналтиришнинг таянч мазмуни ҳамда мактабни битирган ўқувчиларнинг меҳнат таълими фанидан тайёргарлик даражасини меъёрлари ифодаланади. Меҳнат таълими ўқитувчи раҳбарлигида ўқувчилар томонидан бажариладиган ақлий ва жисмоний ҳаракатлар жараёнидан иборат бўлиб, якуний натижада уларнинг меҳнат қуроллари, воситалари ва жараёнлари ҳақидаги билимларини ҳамда маълум соҳадаги ишлаб чиқариш меҳнатини бажариш учун зарур амалий кўникма ва малакаларни эгаллашларига онгли равишда касб танлашга ҳамда жамият ва шахс фаровонлиги йўлида меҳнат фаолиятида кўникишларига имкон берувчи шахсий сифатларни ва тафаккурларни ривожлантиришга қаратилган ўқув фанидир. Умумий ўрта таълим мактабида меҳнат фанини ўқитишнинг мақсади: Ўқувчиларнинг ақлий ва жисмоний меҳнат турлари, жараёнлари билан таништириш. Касблар билан таништириш Дастлабки меҳнат кўникмалари ва малакаларини шакллантириш Меҳнатга қизиқиш ва меҳнатсеварликни шакллантириш Меҳнат ва касбларни қадрлаш уларни аҳамиятини тушунишга ўргатиш Касб танлашга тайёрлаш орқали уларнинг касбгача тайёргарликларини амалга ошириш

www.arxiv.uz 5-синф учун узвий боғланиш заминини яратишдан иборат. Булар таълимий- тарбиявий ва ривожлантирувчи мақсадлар ҳисобланади. Таълимий мақсад- ўқувчиларнинг баркамол шахслар бўлиб шаклланишлари учун уларга меҳнат жараёнлари, касблар асослари технологиясини ўргатиш, уларни касб танлаш билан уйғунлаштириш орқали уларнинг касбга тайёргарлигига замин яратишдан иборат. Тарбиявий мақсад- Ўқувчиларнинг меҳнат кўникмаларини эгаллашлари жараёнида меҳнат ва касбга муносабатларида юқори ақлоқни сифатларини меҳнатсеварлик, ватанпарварлик ва тадбиркорликни ривожлантириб боришдан иборат. Ривожлантирувчи мақсад- меҳнат таълими машғулотлари жараёнида ўқувчиларга ақлий, жисмоний, ахлоқий бадиий эстетик тарбия ва таълим бериш орқали уларнинг баркамол шахслар бўлиб етишишларига ёрдам беришдан иборат. Назорат мақсад- Ўқувчиларнинг дастурда белгиланган билим, кўникмаларни ДТС га биноан ўзлаштириш ҳолатини назорат қилишдан иборат. Меҳнат таълими фани бошқа ўқув фанларидан ўзининг бир қатор хусусиятлари билан фарқ қилади. Ушбу фанни ўқитишда амалий мазмун устиворлиги Ишлаб чиқариш билан узвий ва чамбарчас боғлиқлиги Мужассам фан эканлиги (фанлар билан алоқадорлиги) Ўқитишда ўғил ва қиз болалар меҳнатини ўзига хослиги Шаҳар ва қишлоқ мактабларининг моддий техника жиҳатдан таъминланиш даражасига боғлиқлиги Шаҳар ва қишлоқ мактабларининг касбий маҳоратини шаклланиши билим, кўникма ва малакаларининг ўзига хослиги 1-4 синфлардан меҳнат таълими машғулотлари мазмуни ва усуллари ўқитувчилар томонидан инсонларнинг умумий меҳнат ва касб фаолиятларига доир дастлабки меҳнат кўникмаларини ўзлаштиришга қаратилган.

www.arxiv.uz Ўқувчилар ҳар бир меҳнат ҳаракатини онгли равишда ва шу ҳаракатдан кўзланган мақсадга мувофиқ шаклда бажаришга ўргатиб борилади. 1-4 синфларда меҳнат таълими дарси ҳафтасига 1 соатдан ўқитилади. 1 синфда 33 соат, 2-4 синфларда 34 соатдан жами 1-4 синфларда 135 соат ўқитилади. ДТС га асосан 1-4 синфларда меҳнат таълими ўқув фани таркибида қуйидаги ўқув курслари киритилган. умумий ва бадиий меҳнат умумий технология ( буюмлар тайёрлаш тартиби тех.ас) Ушбу йўналишнинг ҳар бири юзасидан қуйидаги мавзулар бўйича назарий билимлар берилади ва амалий иш кўникмалари шакллантирилади. Материалшунослик асослари Асбобо-ускуналар ҳақида маълумот ва уларни ишлатиш усуллари Миллий ҳунармандчилик касблари бўйича умумий маълумотлар ўзаро турдош касблар бўйича дастлабки тайёргарлик ҳамда уларни 5-синфда ўзаро уйғунлаштирилган ҳолда интеграциялаштириб ўқитиш жараёнида амалга ошириб боради. Аслида касбга йўналтириш ишлари 1-синфдан бошлаб барча фанлар мазмуни узвий боғлиқлиги асосида уларнинг касблар турлари билан таништириш ҳамда шахсий хислатлари касбларннг маълум 5 та тури яъни одам-табиат, одам-техника, одам-одам, одам-белги тизими, одам-бадиий образ турларининг қайси бирига мос эканлигини аниқлаш ҳамда шу йўналишда ривожлантириб бориш жараёнининг натижаси ҳисобланади. 1-4 синфда ўқувчиларни касбга йўналтириш ишлари маҳаллий эҳтиёжлар, имкониятлардан келиб чиққан ҳолда шунингдек истиқболни белгилаш идоралари тавсияси ҳамда КХК ва Академик лицейлар йўналишини ҳисобга олган ҳолда ташкил этилади. Ҳозирги шароитни ҳисобга олган ҳолда кўпроқ мактабларда меҳнат таълими машғулотларининг мазмуни асосан миллий ҳунармандчилик касблари йўналишида олиб борилади.

www.arxiv.uz Йирик саноат ишлаб чиқариши ривожланган ҳудудлардаги мактабларда меҳнат таълими дарсларида ўқувчиларни шу саноат соҳасига оид замонавий касбларга йўналган имкониятларини яратиш лозим. Ўқувчилар меҳнат таълимини амалга ошириш учун қуйидаги ташкилий ва услубий вазифаларни ҳал қилиши лозим. ташкилий вазифалар: Меҳнат таълими бўйича назарий амалий машғулотлар учун ўқув хоналари ҳамда унда махсус иш жойи ташкил қилиш, хавфсиз ва қулай меҳнат шароитини яратиш зарур. Хом ашё материаллар, асбоблар мосламалар механизмлар билан таъминлаш. Санитария-гигиена, меҳнат хавфсизлиги бўйича белгиланган талабларни тўлиқ бажарилишини таъминлаш ва мунтазам назорат қилиб бориш. Меҳнат корхоналари, ташкиотлар касб-ҳунар коллежлари билан узвий алоқа ўрнатиш, расмана ҳужжатлар, иш режалари, ўқув хонада ишлаш қоидалари, айрим механизмларни электр жиҳозлар билан ишлаши, биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш қоидалари. Синф журналларини юритиш. Услубий вазифалар- машғулотларнинг ярим ва бир йиллик иш режаларини тузиш, бунда маҳаллий шароит ва эҳтиёжлар ва имкониятларни ҳисобга олиб, ўқувчиларни яқиндан таништириш мумкин бўлган касб турларини танлаш, ўғил ва қиз болаларнинг ўзларига хос меҳнат машғулотларини ва касб танлашларини амалга ошириш бориш, машғулотларда замонавий илғор педагогик технологиялар, дидактик воситалардан кенг фойдаланиш меҳнат таълим ва тарбиясининг бирлигини таъминлаш. Ўқувчиларга турли касбларга тегишли дастлабки кўникма, меҳнатга қизиқиш ва меҳнатсеварликни шакллантириш. Меҳнат таълими жараёнида ўқувчиларни ақлий ва ахлоқий жиҳатдан ривожлантириб боришда уларнинг ёш хусусиятлари шахсий психологик ва физиологик сифатларини ҳисобга олиш ўқувчиларни касбга йўналтириш ишларини олиб бориш.

www.arxiv.uz Ўқувчиларнинг билим, ўқув кўникмаларини турли усуллар билан назорат қилиб бориш, ўқувчилар томонидан ўзлаштирилган билим, кўникма малмкалар қуйидаги мезон бўйича баҳоланади: Шаклланган назарий билимлар Шаклланган кўникма ва малакалар Миллий ҳунармандчилик соҳалари бўйича шаклланган умумтаълим билимлари Миллий ҳунармаднчилик касбларининг интегратив асосларини ўзлаштириш Миллий ҳунармандчилик касблари асоси бўйича шаклланган билим, кўникма ва малакалар Миллий ҳунармандчилик касблари бўйича шаклланган маҳорат Миллий ҳунармандчилик соҳасида шаклланган ижодкорлик Шу билан бирга асбоблардан фойдаланишни эгаллаш мосламалар ижод қилиш тайёрланган буюмлар ёки машғулотлар сифати эришилган натижаларни иқтисодий кўрсаткиларини аниқлаш асосида баҳолаш Ўқувчиларнинг тайёргарлик даражасига қўйиладиган минимал талаблар (1-4 синфлар якунида) меҳнат таълими 69 бет № 7 меҳнат қуролларидан хавфсизлик қоидаларига риоя қилган ҳолда фойдалан олиш - қоғознинг инсон фаолиятидаги аҳамиятини билиш ва у билан ишлай олиш меҳнатга ижодий ва онгли ёндоша олиш техник моделлаштиришга оид ишларни бажара олиш қурилиш материалларига ишлов бериш жараёнини билиш картон билан ишлай олиш ўзининг ва ўзгаларнинг меҳнат фаолиятини баҳолай олиш уй-рўзғор ишларини бажара олиш содда конструкторлик ишларини бажариш

www.arxiv.uz маҳаллий ва табиий материаллардан фойдалана олиш газлама, ип ва тикув асбобларини билиш элементар тикув ишларини бажара олиш иносн меҳнатини ва фаолиятини турларини англаш қишлоқ ва шаҳар аҳолиси ҳаёти ва меҳнатини билиш дурадгорликка оид содда ва енгил ишларни бажара олиш (ўғил болалар) оддий бичиш-тикиш ишларини бажара олиш ( қиз болалар) Умумий ва бадиий меҳнат курсининг синфлар бўйича тақ симланиши № Мавзулар Синфлар Жами 1 2 3 4 1 2 3 Расм, эскиз ва жадваллар чизиш Дизайн асослари Наққошлик асослари Жами 9 - 9 - 4 8 4 8 26 16 26 68 с 8 17 8 17 5 17 5 17 № МАВЗУЛАР 1 2 3 4 Жами 1 2 3 4 Материаллар Асбоб- ускуналар Амалий иш усуллари (операциялар) Амалий мустақил ишлар Жами 1 2 2 11 17 1 2 2 12 17 1 1 1 14 17 1 1 1 14 17 5 6 6 51 68

www.arxiv.uz 1 -синф Умумий ва бадиий меҳнат-17 с Расм, эскизлар ва жадваллар чизиш- 9 с Оддий шаклдаги текис буюмлар тасвири – 3 с Айрим касблар бўйича тайёрланадиган оддий шаклдаги буюмлар ва маҳсулотлар эскизлар чизиш- 3 с Турли касбларда ишлатиладиган оддий шаклдаги асбоблар расмини чизиш – 3 с II. Наққошлик асослари – 8 с Буюмларнинг безакларини ўрганиш – 2 с Буюмларнинг безакларини ўзига қараб чизиш- 3 с Геометрик шаклларидан нақшлар чизиш- 3 с III. Умумий технология асослари- 17 с Материаллар ҳақида дастлабки маълумотлар- 2 с Асбоб- ускуналар ҳақида маълумотлар – 2 с Асосий иш усулларини ўрганиш – 2 с Аамалий мустақил ишлар – 10 с 1- синф (300 бет) Ўқувчиларнинг билим, кўникма ва малакаларига қўйиладиган талаблар 8 та айрим касбларда ишлатиладиган асбоблар номларини ва нима мақсадда ишлатилишини билиш; ёғоч материаллар олинадиган дарахтларни таниш ва уларнинг номларини билиш айрим газлама турлари, номи, хусусиятларини ва улардан тайёрланадиган буюмларни билиш Пазандаликда ишлатиладиган махсулотларнинг турлари ва номлари, нима мақсадда ишлатилишини билиш қандолатчиликда ишлатиладиган хом ашёлар ва тайёрланадиган махсулотларни билиш

www.arxiv.uz қурилиш соҳасида ишлатиладиган материаллар номи, айрим хусусиятлари ва ишлатиш соҳаларини билиш қоғоз ва картондан энг оддий шаклдаги буюмларни қирқиб тайёрлаш, уларнинг расмини чизиш, бўяш ҳамда энг оддий нақшлар билан безаш Тугма қадаш, энг оддий чокларини тикиш, газламаларни қирқишни билиш. 2- синф I .Умумий ва бадиий меҳнат (17 соат) Расм, эскиз ва жадваллар чизиш- 9 с Мавзулар: 1. Болалар ясаган ўйинчоқлар ва расмларни чизиш ва бўяш- 3 с Айрим касблар маҳсулотлари ёки тайёрланадагина бюмлари эскизини чизиш ва бўяш – 3 с Касблар учун асбоблар тасвирини чизиш- 3 с II. Наққошлик асослари – 8 с Дастурхон учун нақш чизиш- 2 с Ўйинчоқ уйчани тайёрлаш учун безаш учун нақшлар чизиш- 2 с Дарахтлар ва ўсимликлар баргларидан тасвирлар ишлаш – 2 с Турли буюмлар безаш учун оддий нақшлар чизиш- 2 с III. Умумий технология асослари – 17 с Материалларнинг хусусиятлари – 1 с Асбоб-ускуналарнинг тузилиши ва уларни ишлатишда хавфсизлик қоидалари- 2с Асосий иш усулларини ўзлаштириш машқлари – 2 с Амалий мусткақил ишлар – 12 с 2- синф (306 бет) Ўқувчиларнинг билим, кўникма ва малакасига қўйиладиган талаблар- 10 та Айрим касблар маҳсулотлари ёки тайёрланадиган буюмлар эскизларини чизиш ва оддий безакларини ишлаш Бир нечта касблар соҳасида ишлатиладиган асбобларнинг тузилишини ҳамда ишлатилишини билиш

www.arxiv.uz Айрим табиий материаллардан оддий тасвирлар ва нақшлар тузиш Ёғоч материалларининг қаттиқ-юмшоқлиги, эгилиш-синишга, сувга, захга ва бошқа таъсирларда чидамлилигини билиш Газламаларнинг ҳароратда, сақланишда чидамлилиги, турли газламаларнинг ҳар хил таъсирлар натижасида ўзгаришларини билиш Тупроқ, лой, сопол ва бошқа материалларнинг асосий хусусиятларини билиш Озиқ-овқат маҳсулотларининг энг оддий хусусиятларини билиш қоғоз, картон, газламаларни қирқиш ва кесиш асбобларидан тўғри фойдаланиш айрим экинларни ўстириш ва чорва моллари боқишнинг энг оддий ғоидаларини билиш 3-синф I . Умумий ва бадиий меҳнат (17 соат) Расм, эскиз ва жадваллар чизиш- 4 с Мавзулар Маҳсулотлар ва буюмлар тайёрлаш учун хом ашёлар билан танишиш ҳамда тайёрлаш жараёнларини ўрганиш мақсадида расмлар чизиш- 2 с Алоҳида меҳнат турлари учун асбоблар расмини чизиш- 1 с Айрим касблар маҳсулотлари учун эскизлар чизиш- 1 с Дизайн асослари – 8 с Текис геометрик шаклларни бир-бирига нисбатан катта-кичиклиги ва шаклан бўйича ўхшашлик қоидалари – 4с Турли материаллардан гул ясаш – 4 с II. Наққошлик асослари – 5 с Сопол буюмларнинг безак нақларини ўзига қараб ишлаш – 1с Каштачилик нақларини ўзига қараб чизиш- 1с қоғоз ва картондан ясалган ўйинчоқларни нақшлар билан безаш – 1с Аплекация ва мозаика ишлари – 2с III. Умумий технология асослари – 12 с

www.arxiv.uz Миллий ҳунармандчилик касбларига оид материаллар билан таништириш – 1с Миллий ҳунармандчилик касбларида бажариладиган иш услублари – 1 с Миллий ҳунармандчилик касбларига тегишли иқтисодиёт ҳуқуқ ва экология масалалари – 1с Амалий мустақил ишлар – 14 с Ўқувчиларга билим ва кўникма, малакаларига қўйиладиган талаблар (312 бет ) 11 та Ҳар хил оддий буюмлар ва маҳсулотлар тайёрлаш жараёнлари кетма- кетлигини ҳамда хом ашёларни билиш. Уларни 4-синф I .Умумий ва бадиий меҳнат (17 соат) Расм, эскиз ва жадваллар чизиш- 4 с Мавзулар Ёғочдан буюмлар тайёрлаш жараёнларини кетма-кетлиги ҳақида жадвал, расмлар ва эскизлар чизиш- 2 с Озиқ-овқат тайёрлаш жараёнларининг босқичлари ҳақида технологик жадваллар ва айрим озиқ-овқат маҳсулотлари учун эскизлар чизиш- 2 с Дизайн асослари – 8 с Турли шаклларнинг бир-бирига нисбатан ўлчами, ранги ва безаклари бўйича ўхшашлиги – 2 с Турли материаллардан ўйинчоқлар лойиҳалаш – 4 с Наққошлик асослари – 5 с Заргарлик буюмларидаги нақшларини ўзига қараб чизиш – 1с Гиламдўзлик нақшларини ўзига қараб ва ижодий равишда чизиш- 2 с Сандиқсозлик, бешиксозлик, кулолчилик ва бошқа касбларда наққошлик фойдаланиш усуллари – 2 с Умумий технология асослари – 17 с Турли касбларда материаллар билан ишлаш – 1 с

www.arxiv.uz Пазандалик ва қандолатчилик – 1 с Уй-рўзғор меҳнати- 1 с Меҳнат таълимида компьютердан фойдаланиш – 1 с Амалий мустақил ишлар – 13 с 4- синф Ўқувчиларга билим ва кўникма, малакаларига қўйиладиган талаблар (318 бет ) 10 та Меҳнат таълимидан тестлар (бошланғич синфлар) 1-синфларда меҳнат таълими дарси йил давомида неча соат ўқитилади? А) 32 соат б) 33 соат с) 34 соат д) 36 соат ДТС га асосан 1-4 синфларда меҳнат таълими фани неча соат ўқитилади? А) 135 соат б) 136 соат с) 137 соат д) 138 соат 1-4 синфлардаги меҳнат таълими фани қайси ўқув курсларни ўз ичига олади? А) умумий ва бадиий меҳнатни б) умумий технология асосларини в) умумий касб-корликни асосларини г) а ва б жавоблар тўғри Бадиий меҳнат билан боғлиқ касбларга қайси касблар киради? А) ўймакорлик б) заргарлик в) кулолчилик г) ҳамма жавоблар тўғри Дизайн асослари қайси ўқув курсининг таркибига киради? А) умумий касб-корликни асосларини Б) умумий технология асослари С) умумий ва бадиий меҳнатни Д) тўғри жавоб йўқ Дизайн асослари қайси синфларда ва неча соатдан ўқитилади? А) 1- 2 синфларда 8 соатдан б) 3-4 синфларда С) 2-3 синфларда 10 соатдан д) 1-4 синфларда 6- соатдан «Халқ бадиий ҳунармандчиликлари ва амалий санъатини ривожлантириш тўғрисида» ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони қачон қабул қилинган? А) 1997 йил 21 январда б) 1997 йил 14 февралда С) 1997 йил 31 мартда д) 1997 йил 15 мартда Меҳнат таълимини ташкил қилишнинг асосий формаси:

www.arxiv.uz А) дарс б) амалий машғулот С) назарий билим бериш д) йўриқнома бериш Тест жавоблари 1 2 3 4 5 6 7 8 Б А Д Д С Б С А Фойдаланилган адабиётлар

www.arxiv.uz 1. Умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандарти ва ўқув дастури 1999 йил 7- махсус сон 2. « Халқ бадиий ҳунармандчиликлари ва амалий санъатини ривожлантириш тўғрисида » ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони . 1997 йил 31 март 3. Ўзбек халқ амалий санъати ва ҳунармандчилиги ав. С. Булатов 4. Ўзингиз қирқинг ва ясанг. Ав. Х.Эгамова 5. Бадиий меҳнат К.К.Султонова 6. www.ziyonet.uz

Похожие

Мехнат таълими дарсларини ташкил килиш шакллари

Меҳнат дарсларини бадиий меҳнат технологияси билан уйғунлаштириш методикаси

Уй-рўзғор маданияти ва унга тегишли таъмирлаш ишларини бажариш кўникмаларини шакллантириш методикаси

Меҳнат таълими машғулотларини ташкил қилиш ва ўтказишда риоя қилинадиган хавфсизлик техникаси қоидаларини ўргатиш методикаси

Бошлангич синфларда мехнат таълими программаси материалининг мазмуни