Baliq ha’m baliq ónimlerinin veterinariya-sanitariya ekspertizası - Пищевая технология - Рефераты

Baliq ha’m baliq ónimlerinin veterinariya-sanitariya ekspertizası

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

19.3046875 KB

Baliq h a’ m baliq ónimlerinin veterinariya- sanitariya ekspertizası Reja: 1. Balıq tuwrısında ulıwma túsinik. 2. Balıqlar denesine qayta islew hám saqlaw 3. Balıqni duzlaw, dudlew hám konserva tayarlaw. Tayansh sózler : balıq, balıqshilik, uwlı zatlı balıqlar, balıqni duzlaw, dudlew konserva tayarlaw.

Teńizlerde, kólda hám suw toplantuǵın orınlarda hám de házirgi waqıtlarda kishi balıqchilik fermer xojalıqların suw saqlaǵıshlarında balıqlarni kóplegen túrleri jasaydı hám boqilmoqda. Balıqlardan olinayotgan gósh hám ikra ónimleri joqarı dárejede azıq - awqat áhmiyetine iye. Usınıń menen birgelikte adamlarda záhárleniw keselliklerin baslawshısı bolıwı múmkin. Bunnan tısqarı balıqlarni sharba buyımları ushın azıqa tayarlawǵa qaratnishi, olardı qayta islew texnologiyasın hám ekspertizasini tereńrek biliwdi talap etedi. Balıqlar jasaw jayına, suw háwizlerin túrine hám de máyek qoyıw ushın migratsiya etiwine qaray teńizde, ótip turıwshı hám dushshı suwda jasawshı balıqlar gruppalarına bólinedi. Teńiz balıqlariga sel'd, kambila, treska, tunets hám basqalar kiredi. Ótip turıwshı balıqlarga semga, gorbush, asetr, sevryuga hám sel'd balıg'ining ayırımları kiredi. Bul balıqlar teńizde jasaydı, tek máyek qoyıw waqtında dáryaǵa ótedi. Dushshı suwda jasawshı balıqlarga karp, okui, forel, sazan, beliy amur (oqamur) tolistolobiy (dung mańlay ) hám basqalar kiredi. Osetr balıqlari hám odan tayarlanatuǵın azıq - awqat ónimlerine qızıl balıq ónimleri dep júritiledi, lekin bul balıqlarning góshi aq-sarı bolıp, kóp muǵdarda may menen oralǵan. Uwlı zatlı balıqlar Ovlanadigan balıqlar arasında uwlı zatlilari da ushraydı. Olardıń ayırımları turaqlı uwlı zatlı, basqaları bolsa waqtınshalıq uwlı zatlı bolıw ózgeshelikine iye. Xar mudam uwlı zatlı bolatuǵın balıqlarga Muryan balıg'i kiredi. Ol Orta jer teńizinde, Minog balıg'i Kaspiy hám Boltiq teńizlerinde, Marinka balıg'i Íssıko'l hám Amudarya hám ózimizdi bulaq suwida ushraydı. waqtınsha uwlı zatlı balıqlarga Qubla Afrikada jasawshı ıyt-balıqlar kiredi. Bul balıq kóbeyiw waqtında uwlı zatlı boladı. Balıq hám balıq ónimin qayta islew texnologiyası Balıq hám balıq ónimlerin qayta islew bir neshe xilga bólinedi.

1. Tutıw hám hushsizlantirish. 2. Qayta qayta islew, yaǵnıy muzlatıw, duzlaw hám keptiriw. 3. Balıq ónimleri tayarlaw, konservalaw, dudlash hám ikra tayarlaw. Uslanǵan balıqlar demde uyquga ketedi hám 10 -15 saattan keyin háreketsizlanadi hám kerip bolıp qaladı. Bunda muskul kletkalarındaǵı beloklar koagulyatsiyaga ushraydı. Suwdan shıǵarılǵan balıqlarni saǵaǵın kúlreń silekey element qoplaydi, keyinirek bolsa quriydi. Balıqlar asfeksiyadan hám joqarı temperatura nátiyjesinde qızishdan o'ladi. Birpara balıqlar suwdan shıǵarılǵannan keyin hár tárepke ózin urıwı nátiyjesinde góshi eziladi, nátiyjede tez buz'ladı. Usınıń sebepinen balıqlarni basına shókkish menen urıw jolı menen hushsizlantiriladi. Ovlangan balıqlar tezlik menen qayta islewge yamasa satıwǵa shıǵarılmasa góshi óz sapasın joǵatadı. Balıqlarni qayta islew ovlangan jayında yamasa jaqın balıq zavodlarında ámelge asıriladı. Balıqlar saǵaqtan júregine keliwshi arteriya tamırın kesiw jolı menen qansızlantiriladi. Jańa tug'ulgan balıqlarni saqlaw Ovlangan balıqlar uxlash jaǵdayına kirgen bolsa, jańa sapalı balıq esaplanadı. Jańa balıqlarni bir jayǵa úyib saqlaw múmkin emes, sebebi bunday balıqlar qızıp ketiwi nátiyjesinde (zagar) azıq-túliklilik sapasın pasaytiradi. labır hám denesi ziyanlanǵan balıqlar demde buz'ladı. Sol sebepli de saqlawǵa tek ǵana jańa saw balıqlar jiberiledi. Saqlaw ushın arnawlı toqılǵan sebetlerde muzning ústine qóyıladı. Bunday usıl menen balıqlar jıldıń ıssı waqtında 20 -30 saat saqlanadı. Keyin bolsa buzila baslaydı. Saǵaǵı kúlreń silekey element menen oraladı, hidi jamanlasadı hám qarın diywali jırtıladı. Bólekan mazlatılǵanda jańa balıqlarni saqlaw múddeti 4-5 kunga uzayadi. Úlken hám joqarı sapalı balıqlarni uzaq hám jaqsı saqlaw ushın olardı ishki organalari alınıp juwıladı. Keyin bolsa suw ótpkezbeytuǵın material yamasa pergament qaǵazǵa o'ralib qar ústine yamasa tońlatqısh sıpasına terip qoyıp

muzlatiladi, bunda muskul qatlamlarında temperatura minus 7-8 o bolıwı kerek. Balıqlar sol jaǵdayda 8-12 kún jaqsı saqlanadı hám sapası ózgermeydi. Eger balıqlar geypara zatqa o'ralmay muz ústine qóyılsa eriyotgan 4-8 % suwdı ózine alıp shıyshedi hám góshining tavarliligi hám azıq-túlik sapası pasayadi. Balıqlarni denesine qayta islew Balıqning denesine qayta islewden tiykarǵı maqset duzlaw hám dudlash procesin tezlatadi. Bunda qarın diywali tóbeog'igacha kesilib ishek shabaqları tazalanadı hám ivigan qanları alıp taslanadı. Tuzlangan balıqlarni tayarlaw Balıq ónimleri ishinde tuzlangan qızıl balıq góshi áwesek esaplanadı. Bunday áwesek balıq góshi osyotr, sevruch, pátik, beloribits hám teńiz okuni hám basqa balıqlardan tayarlanadı. Onıń ushın normal semizliktegi balıq alınadı. Bası ajratıladı hám qarın diywali kesilib ishki shólkemleri shiǵarıladı, keyin bolsa jaqsılap juwılıp arnawlı úlken tabaqlarǵa salınıp tuzlanadi. Bunda qurǵaqlay duz qospası (duz silitra, qızıl qálempir) isletiledi. Duzlaw múddeti 15-25 kún dawam etedi. Bunda balıqlar bir birine tiyiwi múmkin emes. Tuzlangandan keyin balıqlar 12-24 saat ivitiladi, keyin áywandıń tiyine ilinadi hám 28-45 kún quritiladi. Bunda ob- hawa sharayatı esapqa alınıwı kerek. Báhár ayında jaqsı sapalı tuzlangan qızıl balıq góshi alınadı. Tuzlangan osetr balıqlarini maydanı qahrabo (tınıq sarı ) reńde bolıp, kesilgen tereń maydanınıń reńi sarg'ish-qızıl boladı hám qatlamlı muskulları kórinip turadı. Hámme tuzlangan balıq góshi ózine has hidga hám ta'mga iye boladı. Joqarı sortlı tuzlangan balıq góshida palaw tuzini muǵdarı 6 %, birinshi sortda 8 % hám ekinshisinde 12 % ni quraydı. Balıqlarni dudlaw Balıqlar jaqsı dudlansa olardıń shıdamlılıǵı, eń tiykarǵısı ta'mi hám hushbo'yligi artadı. Balıq ıssı hám suwıq usıllarda dudlanadi.

Íssı usılda dudlash - onıń ushın ishindegi zatlardan tazalanadı hám juwıladı. Úlken tabaqlarǵa qatar etip teriledi hám hár qaysı qatar bólek tuzlanadi. Tuzni sarıplanıw muǵdarı balıq massasına salıstırǵanda 5% bolıwı kerek. Úlken kólem degi balıqlar eki kún, kishialari bolsa bir kún tuzlanadi. Tuzlangan balıqlar ıdıslardan shıǵarıp alınadı hám 30 -40 minuta maydanı daǵı tuzdan tazalaw ushın ivitiladi. Úlken balıqlarni dudlash waqtında túsip ketpewi ushın awızından, omırtqalarınan baslap dumigacha ótkir aǵash paqal ótkeriledi. Kishi balıqlar bolsa jińishke ipga kóziniń tesikleri arqalı teriledi. Balıqlar 110 -1200 ıssı temperaturada dudlanadi, bunda temperatura balıq muskulı ishinde 60 -650 ni quraydı. Dudlanish múddeti kishi balıqlar ushın 30 -60 minuta hám úlken balıqlar ushın 2-6 saat dawam etedi. Íssı dudlangan balıqlar 80 li temperaturada saqlanıp, tez satılıwı kerek. Suwıq usılda dudlaw Denesine qayta islengen balıqlar úlkenleri 10 - 12, kishileri 2-3 kún utgach balıqni massasına salıstırǵanda 10 -15 %. duz sarpı menen tuzlanadi. Tuzlanmagan úlken balıqlar 24, kishileri 2 saat ivitiladi hám dudlanadi. Dudlashda temperatura -30 -350 bolıp 3-7 kún dawam etedi. Suwıq usılda dudlangan balıqlar 2-40 temperaturada uzaq múddet saqlanadı hám joqarı sapalı azıq-túlik ónimi esaplanadı. Balıq konservasın tayarlaw Jaqsı sapalı konserva islep shıǵarıw ushın, jańa hám joqarı sapalı balıq isletiledi. Zavodqa alıp kelingen balıq jaqsılap kúshli suw basımı astında juwıladı. Keyin qabırshaqları, ishki shólkemleri tazalanıp, bası alınadı hám taǵı juwıladı. Balıqlar ko'ngdalangiga kesilib bankalarga jaylanadı hám duz qosıladı. Keyin bankalar tıǵız hawa kirmaydigan etilip kovsharlanib jabıladı hám 115-1180 temperaturada 70-90 minuta dawamında zıyansizlantiriladi (strelizatsiya). Zıyansizlantirilgan bankalar pútkilligi tekserilip termostatqa qóyılıp alınıp, taǵı pútkilligi tekseriledi hám telekke jónetiledi. Sol usılda konservalar óziniń shirasida hám tóbeatda tayarlanadı.

Maylı konservalardı tayarlawda balıqlar aldınan bólekan dudlanib quritiladi, keyininen bankalarga salıwdan aldın ósimlik mayında qovuriladi. Shiprot tayarlaw Shiprotlar kishi teńiz kil'ka balıqlaridan tayarlanadı. Onıń ushın balıqlar juwılıp, basınan hám ishindegi shólkemlerinen tazalanadı hám ikkichi ret juwıladı hám kúshli bolmaǵan nomakob duzlaqta 2-3 saat tuzlanadi, keyin balıqlar 20 -30 minuta ıssı dudlanadi hám 1000 yog'da qovriladi, keyininen mayı oqiziladi, keyin balıqlar bankaga salınıp zeytun mayı qosıladı. May salınǵan bankalar germetik jabıladı hám 1150 temperaturada 20 -30 minuta zıyansizlantiriladi. Shiprot hám de sardina balıqlaridan tayarlanǵan konserva balıqlari álpayım, jaqsı ta'mli, sapası joqarı boladı. Ikra tayarlaw Ikra joqarı sapalı beloklı azıq-awqat esaplanadı. Ikra osetr, uzaq shıǵıs lososi hám kalin tur balıqlaridan tayarlanadı. Osetr balıg'ini ikrasi- qaralaw yamasa tınıq kúl reń bolıp, úlken, donador boladı. Bul ikradan donador hám presslangan, tuzlangan qara ikra tayarlanadı. Donador ikra jańa balıqdan máyekdoni shıǵarıp alınadı hám tor setkadan ótkeriledi. Bul ótkeriw nátiyjesinde máyekdon toqımaları to'rli setkada uslanıp qaladı hám ikrasi bolsa emalli úlken tabaqta jıynaladı. Jıynalǵan ikra tartıladı, keyininen mayda duz menen tuzlanadi, keyin abaylılıq menen taxta qozǵatǵısh menen 3-5 minuta aralastırıladı. Ikrani duzlaw 10 -15 minuta dawam etedi, bunda duz ikrani massasına salıstırǵanda 2, 5-3, 1 % sarplanadı. Tuzlangan ikra ishi laklangan arnawlı bankalarga solinadi. Ikra suwıq orında saqlanadı. Preslangan, tuzlangan qara ikra tayarlaw Tor setkadan ótkerilgen ikra emal úlken tabaqǵa jıynaladı. Úlken tabaqta qaynatilib sovitilgan suwda, kúshli dárejedegi duz eritpesi bolıp, bul eritpede ikra 5-10 minuta aralastırıladı. Keyin bolsa ikra úlken tabaqtan shıptak ultaraqtıń ústine shıǵarılıp, zıyat duzlaqtı shıǵarıp jiberiw ushın preslanadi. Yarım saattan keyin ikra

ultaraqtan jo'ka tereginen tayarlanǵan bochkaga jaylastırıladı. Bochkaning eki diywali tıǵız, qalıń gezleme menen oralǵan bolıwı kerek. Ikra salınǵan bochkalar kelisob menen zichlanadi hám qopqog'i jaqsılap jabıladı. Ikrali bochkalar salqın orında saqlanadı. Konserva hám ikra tayarlawda balıqlardan shıǵarılǵan bası hám basqa shólkemlerinen azıqa ushın balıq onı tayarlanadı. Balıq ekspertizasi Balıqlar jaman sharayatta saqlansa júdá tez buz'ladı hám chiriydi. Buǵan tómendegi faktorlar sebep boladı, yaǵnıy balıq gósh talshıqların jumsaqlıǵı jáne onı quramında kóp muǵdarda suw bar ekenligi, glikogenning kamligi, mayında, may kislotasınıń kópligi, denesiniń silekey element menen oralǵanlıǵı hám balıq mikroflorasini 00 de ósiwi. Úlgi alıw Eger alıp kelingen balıqni, birewin salmaǵı 1 kg bolsa, 2-3, 2 kg ge shekem bolsa 1-2, 2, 5 kg bolsa hár eki balıqdan 0, 5 kg alınadı. Organoleptik tekseriw Balıklarni bul usılda tekseriwde tiykarǵı itıbar balıklarning tashki kórinisine, onıń shilimshik element menen oralǵanlıǵına hám de qalashlarına, saǵaǵına, kuziga, korniga, muskul toqımalarınıń konsistensiyasiga shilimshik statyasınıń xidiga hám orka chikaruv tesigine itibar beriledi. Balıq góshi hidini anıqlaw ushın, pıshaqtı ıssı suwda qızdırıp, balıqni góshli jayına basıladı hám alınıp hidi anıqlanadı. Balıqlar parazitlar menen zálellanganlikka gúman etilse ishi ashıp kóriledi. Balıqlarda qandayda bir ózgeris sezilsa azıq -o'vqat ushın isletilmaydi. Tiri balıqni tekseriw Saw balıqlar suw tagida suzadi, aydınǵa shıqpaydı. Sırtqı kórinisinen balıqni ózi de, qalashları da jıldam boladı. Qandayda bir kesellikke dus kelgen balıqlar aydında suzadi. Geypara zatqa urılǵan ziyanlanǵan balıqlar hám qabırshaqları zaqım jegenleri satıwǵa shıǵarılmaydı.

Nazorat savollari: 1. Baliq to’g’risida nimalarni bilasiz? 2.Baliqni tuzlash jarayonini ayting 3.Baliq konserva tayyorlash jarayonini ayting

Похожие

Kolbasa ha’m dudlang’an ónimlerdi veterinariya-sanitariya ekspertizası

O’simlik azıq-awqat ónimleriniń hám Paldıń veterinariya-sanitariya ekspertizası

Kesel haywanlar sútin vse. Sútiń quramıdag’ı antibiotikler ha’m ximiyalıq zatlar bo’lg’anda sanitariya jag’dayın bahalaw

Sút tovar fermalarında sutti sanitariya gigienalıq talaplari hám ximiyaliq qurami

Sovuqlik bilan konservalash va oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash