Миллатимиз тимсоли - Идея национальной независимости - Рефераты

Миллатимиз тимсоли

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

20.9326171875 KB

Миллатимиз тимсоли Темур инсониятнинг бармоқ билан саноқли даража-даги юксак юлдузларидандир. Унинг чақмоқдай шиддат-ли, момақалдироқдай ларзакор юришлари, у қурдирган осмонўпар бинолар, масжиду равоқлар ҳақида тирикли-гидаёқ юзлаб ривоятлар, афсоналар тўқилган, ўнлаб та-рихий, бадиий асарлар ёзилган. Биргина Ғарбий Европа-да беш-олти аср давомида ёзилган поэтик, драматик, нас-рий асарлар тўпланса, бир кутубхонани ташкил қилар. Унинг ҳарб ишини кейинги пайтга қадар Ғарбу Шарқда махсус ўрганиб келадилар. Темур - чиндан ҳам фавқу-лодда бир сиймо. У халқимизнинг қиёматгача ифтихор этгулик фарзандидир. Темур дунёга келган тупроқда турганлигингни бир лаҳза ҳис этмоқ ҳар қандай қалбни ларзага солади. Дала-қир-лар ўзгарган, албатта. Лекин у кўз очиб курган Шаҳрисабз осмони, қўл узатса етгудек масофада ястанган, шад- дод ёшлигига шоҳид тоғлар 600 йил олдин ҳам шундай бўлганлар. У шу ерда ўсиб улғайди, дунё таниди. Ва дунё уни таниди. Темур жаҳоннинг энг машҳур кишиларидандир. Бироқ, афсуски, у сўнгги тўрт юз йил давомида уни дунёга бер-ган миллат томонидан эмас, кўпроқ, балки, асосан, узоқ-яқиндагилар, аксарият «жабр кўрган»лар томонидан ўрга- нилиб ва баҳоланиб келди. Уни бировлар ерда адолат ўрна-тиш учун Оллоҳ томонидан юборилган, деб талқин қил-дилар. Бировлар Оллоҳнинг ҳақ йўлидан адашган банда-ларига йўллаган ғазаби сифатида кўрсатмокчи бўлдилар. Сўнгроқ, кизил империя даврида у салкам ёвузлик тим-солига айлантирилди... Бежиз эмаски, Ўзбекистон истиқлол и ўзининг буюк боболарини танишдан, биринчи навбатда, Амир Темур-дан бошланди. Дунё унинг юришларини «футуҳот» (очиш, кашф этиш) деб баҳолаб келган бир пайтда бизнинг онг ларга куни кечагача «истило» деб сингдириб келинган эди. «Футуҳот» билан «истило» ўртасида эса кескин фарқ бор. Истило яғмодир.

Миллатни бузмоқ, мамлакатни тўзғит-мокдир. Миллати маҳкуманинг моддий бойлигигагина эмас, маданиятига, тилига, диндиёнатига, турмуш тарзига ҳам тажовуз қилмоқдир. Сўнгги рус истилосида шун-дай бўлди. Амир Темур мағлуб миллатнинг маънавиятига дахл қилган эмас. Аксинча, уларга равнақ берган. Буни Араб, Ҳинд, Эрон мисолида кўриш мумкин. Шу жумла-дан, табиийки, ўз Миллати ва Ватани камолоти учун ҳам хизмат қилди. У қадами етган барча жойларни бир туғ остида бирлаштирди. Кучли ва мустаҳкам марказлашган давлат бино қилди. Ғарб ва Шарқ ўртасидаги иқтисодий- сиёсий, илмий-маданий алоқаларга янги мазмун, руҳолиб кирди, тамомила янги бир босқичга кўтарди. Дин-диё-натга эса, янги тўлқин, мусаффо ҳаво бахш этди. Табиий ки, она Туркистонни, Шаҳрисабзу Самарқандни «қадам- жо»га, «қуббатул илм ва адаб» масканига айлантирди. IX асрда (859) Шарқда дунёга келган, XII — XIII асрларда араб Андалузияси орқали Европага университет бўлиб кириб борган олий ўқув юртлари, мадрасалар Темур ва темурий-лар даврида ўзининг чинакам умумбашарий самаралари-ни берди. Иккинчи томондан, Амир Темурдай бир кишининг Туркистон тупроғида туғилиши, туркий қавмга мансуб бўлиши тасодифий бир ҳодиса эмас. Бу элнинг, бу юрт-нинг озодликка, истиқлолга, ўз кучи ва ақлини англашга худди шу пайтда жуда катта иштиёқ-интилиши ва эҳтиё-жи бор эди. У юз йилдан ортиқроқ муддат давомида мўғул истибдоди остида қавм- қариндошларини унутиш даража-сига етган парчаланиш ва бошбошдоқлик билан келар эди. Шу жиҳатдан, Амир Темур қурган давлат унгача бўлган 1000-1500 йиллик давлатчилигимизни ўзида мужассам этди. Балки бу салтанат 732 йилда Йўллуғ Тигин «Култи-гин битиги»да битган «Турк, ўғуз беклари, эй халқ, эшит! Тепадан осмон босмаган бўлса, пастда ер ёрилмаган бўлса, эй турк халқи, давлатингни, ҳукуматингни ким бузди?!» -деган армонли изтиробларига туркнинг зарур пайтда бир-лаша олиш ва қудратли давлат қила олиш ишончи сифа-тида майдонга келгандир. Ҳар қандай ҳолда ҳам Амир Темурдек саркарда ва дав лат арбоби бўлмоқ учун соҳибқирон бўлмоқ лозим эди. Юксак ақлу заковат, фавқулодда

тадбиркорлик, туганмас саъйғайрат, метин ирода ва, эҳтимол, жуда кўп нарсалар керак эди. Булар у мансуб миллатнинг қонида, онги-шу-урида бор эди. Дарҳақиқат, Амир Темур миллатнинг тимсолидир. Миллатнинг ақлу заковати тимсолидир. Куч-қудратининг, ғайрат-шижоатининг тимсолидир. Унинг намоён бўлиши учун XIV аср шароити керак эди, холос. Тўғри, тақдирни таъбгир қилиб бўлмас экан. Тақдир Темурдай ҳарбу зарб даҳосининг жидду жаҳдига қарамасдан, турк улусига ло зим ва муносиб илтифотни қилмади. Замон дастлаб Те-мурни ўз қавмидан бўлган яна бир турк саркардаси, Ол-тин Ўрда ҳукмдори, рус князликларию Азоқ (Азов) ва Туна (Дон)гача ўз дасти панжасида тутган чапдаст Тўхтамиш билан юзма-юз қилди. Сўнг эса ўз қудрати билан бутун Европани ларзага солган қавмдоши, турк султони Боязид Еддирим билан тўқнаштирди. XIV асрнинг иккинчи яр- мида туркий қавмнинг дунёга берган уч ёвқур фарзанди маккор замона фитна-фасодлари туфайли бир-бирларига қарши қилич қайрашиб, бир- бирларини маҳв этишга туш-дилар. Ва соҳибқудратларимиз битмас қудратларини ўз қўллари билан битириб бордилар. Осиёнинг деярли танҳо ҳукмдори бўлиб қолган соҳибқироннинг салтанати эса у вафот топган кунданоқ парокандаликка юз тутди. XVI асрдан эса таназзули бошланди. Булар, ўз навбатида, турк элининг авж фалакда келган жаҳоний шуҳратини оши-риш эмас, туширишга хизмат қилди, академик Б. Ахме дов қайд қилганидек, «келажакда Осиёнинг Оврупо дав-латлари тарафидан мустамлакага аилантириб олинишига замин яратди». Ҳолбуки, бу уч қондош оға-ини тўқна-шиш эмас, бирлашиш йўлидан борсалар, лоақал бир-бир ларига халақит бермаслик йўлини тутсалар эди, бугун жаҳоннинг ҳам, жаҳон цивилизациясининг ҳам тақдири тамом бошқа бўлмоғи, дунё тараққиёти Ғарб эмас, Шарқ измидан кетмоғи, туркий тил эса бани башарнинг истеъ- молда биринчи даражада турувчи тилларидан бирига ай-ланмоғи тайин эди.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ислом Каримов ўзбекистон миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура, а.-жилд, -Т. «ўзбекистон» нашриёти,а996 2. Ислом Каримов Биздан озод ва обод Ватан қолсин, ғ-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а996 3. Ислом Каримов Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир, қ-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а996 4. Ислом Каримов Бунёдкорлик йилидан, 4-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а996 5. Ислом Каримов Янгича фикрлаш ва ишлаш-давр талаби, 5-жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а99и 6. Ислом Каримов Хавфсизлик ва барқарорлик тараққиёт йилида, 6- жилд, -Т., «ўзбекистон» нашриёти, а99ҳ 7. Ислом Каримов ўзбекистонда демократик изгаришларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамияти асосларини шакллантиришнинг асосий йиналишлари.-Т., «ўзбекистон» нашриёти

Похожие

Ўзбекистон диний маърифий тотувлик тимсоли

Улар халқнинг юрагида яшайди

Мерос ва замон

Milliy istiqlol g’oyasining inson ongi va qalbiga singdirish yangicha uslublar va yondoshuvlar

Milliy g’oya va yoshlar, milliy g’urur va or-nomus