Mafkuraviy faoliyat - milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi - Идея национальной независимости - Рефераты

Mafkuraviy faoliyat - milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

55 KB

Mafkuraviy faoliyat - milliy g‘oyani amalga oshirish vositasi Reja: 1. "Mafkuraviy faoliyat” tushunchasi, uning mazmun-mohiyati. 2. Mafkuraviy ishlarni milliy taraqqiyot tamoyillari va manfaatlari asosida tizimli tashkil qilish. 3 . Mafkuraviy faoliyatni tashkil etishning tashkiliy tamoyillari.

G`oyaviy-mafkuraviy ishlarga sistemali yondoshish, birinchidan, shu sohadagi muammolarni ilmiy tahlil qilishning zaruriy sharti bo`lsa, ikkinchidan, bu - milliy mafkuraning nazariy-metodologik xarakteriga mos keladi. Boshqacha aytganda, milliy mafkuraning o`zi, jamiyatimiz taraqqiyoti va manfaatlarini ifoda qiluvchi yaxlit sistemalashgan g`oyalar, nazariyalar tizimidan iborat bo`lib, uni ro`yobga chiqarish bilan bog`liq amaliy ishlar ham shunga muvofiq bo`lishi lozim. Статья I. Mafkuraviy ishlarni milliy taraqqiyot tamoyillari va manfaatlari asosida (g`oyaviy-nazariy darajada) sistemali tashkil qilish deganda, jamiyatdagi hayotiy talab, ehtiyoj, maqsad-intilishlarga muvofiq rivojlanib boruvchi g`oyaviy- mafkuraviy jarayonlardan iborat o`ziga xos ijtimoiy-ma`naviy tartib - tizim yaratish tushuniladi. Zero, voqelikdagi o`z shakl-ko`rinish va mazmuniga, ma`lum o`zgarishlar xarakteriga, aniq makon va zamonda alohida o`rniga ega bo`lgan har qanday narsa, hodisa, jarayonlarni muayyan sistemaga solish mumkin. Bu sistemaning mohiyati shundaki, uning makrostrukturasini tashkil qilgan asosiy qism-elementlar (milliy taraqqiyot qonunlari, “O`zbek modeli”, milliy istiqlol mafkurasi asosiy kontseptsiyasi, milliy mafkura va uning asosiy g`oyalari) va ular o`rtasidagi bog`lanishlar hamda o`zgarishlar xarakteri turlicha va ko`p tomonlama bo`lib (jamiyatdagi turli kishilar, guruhlar, toifalar, etnik va diniy birliklarning g`oyalari), mazkur sistemadagi barcha jarayonlarning qanday kechishini shu sistemani sistema sifatida rivojlanishini ta`minlovchi omillar (milliy taraqqiyot manfaatlari va shart-sharoitlari) belgilab beradi. Ushu sistemaning mavjudlik sharti, shakllanib, rivojlanish manbai, undagi jarayonlarni harakatlantiruvchi kuch – milliy taraqqiyot qonunlariga muvofiq amalga oshiriladigan g`oyaviy-mafkuraviy faoliyatlardir. Bu faoliyatlar nazariy va amaliy yo`nalishlarga bo`linadi. Mazkur sistema milliy mafkura kontseptsiyasiga muvofiq aniq tavsiflanadigan turli shakl-ko`rinishlarga, har xil daraja va ko`lamlarga ega bo`lgan o`ziga xos qism, element, bosqich, soha, yo`nalishlardan iborat mikrosistemalarni o`z ichiga

oladi. Bu sistemalarning har biri shakli, mazmuni va maqsad-vazifalariga ko`ra, o`ziga xos bo`lib, sistema ichidagi va undan tashqaridagi tizimlar, masalan, jamiyat ijtimoiy hayotidagi boshqa jarayonlar, tuzulmalar bilan uzviy aloqadorlikda bo`ladi. Chunonchi, g`oyaviy-mafkuraviy tarbiya tizimi (sistemasi) jamiyatdagi huquqiy, axloqiy, estetik, diniy, jismoniy va boshqa tarbiya sohalari – tizimlari bilan, yoki: har qanday g`oyaviy-mafkuraviy jarayonlar jamiyatdagi ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, madaniy va boshqa omillar bilan uzviy bog`liqdir. «Mening fikrimcha, mafkuraning hayotiyligi uning xalq tabiatiga, turmush va tafakkur tarziga nechog`li mos bo`lishi, eng muhimi, jamiyatning milliy manfaatlarini, orzu-intilishlarini qay darajada aks ettirishi bilan o`lchanadi. Faqat shunday mafkuragina hayot va davr sinovlariga bardosh beradi, odamlar unga ishonib, o`zining iymon-e`tiqodi sifatida qabul qiladi. Shundagina u eng zamonaviy quroldan ham kuchli ruhiy-ma`naviy qudrat kasb etadi». Islom Karimov. («Milliy istiqlol mafkurasi-xalq e`tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir» asaridan). Jamiyatdagi g`oyaviy ta`lim-tarbiya tizimi, tasvirlanayotgan makrosistemadagi muhim yo`nalish bo`lib, butun sistema faoliyatida katta o`rin tutadi. Milliy g`oya va mafkurani yoshlar ongiga singdirib, xalqchillashtirish va ishonch-e`tiqodga aylantirishda asosiy o`rin tutuvchi bu tizimning o`zi va undagi mikrosistemalar faoliyati ta`lim-tarbiya uzluksizligi bilan milliy g`oyani shakllantirishning izchilligi (doimiyligi) o`rtasida uzviy bog`lanishni vujudga keltiradi. Demak, g`oya va mafkuraning mazmuni davlat va jamiyat qurilishiga doir sistemali bilimlar (nazariya va metodologiya) bilan bog`liq: madaniy-ma`rifiy, g`oyaviy-mafkuraviy saviya; ong, tafakkur, dunyoqarash tamoyili; ruhiy-ma`naviy ishonch-e`tiqod; ijtimoiy norma, me`yor, mezon va ayni paytda, inson hamda jamiyat hayotini harakatlantiruvchi mexanizm - usul-vositalardan iborat tizim sifatida tushunilsa, milliy g`oya va mafkuraning xalqchilligi ta`minlanadi. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining "Jamoat birlashmalari" to`g`risidagi bobining 60-moddasida siyosiy partiyalar faoliyatining qonuniy

asoslari: "Siyosiy partiyalar turli tabaqa va guruhlarning siyosiy irodasini ifodalaydilar va o`zlarining demokratik yo`l bilan saylab qo`yilgan vakillari orqali davlat hokimiyatiii tuzishda ishtirok etadilar. Siyosiy partiyalar o`z faoliyatlarini moliyaviy ta’minlanish manbalari haqida Oliy Majlisga yoki u vakil qilgan organga belgilangan tartibda oshkora hisobotlar berib turadilar"', deb belgilangan. Konstitutsiyaning bu moddasi bilan siyosiy partiyalar mafkuraviy faoliyati umumxalq nazoratiga olinganligi ko`zga tashlanadi va demokratiya tamoyillariga to`liq mos keladi. Har qanday jamiyat muayyan ijtimoiy tarkibga ega bo`lib, u turli ijtimoiy qatlamlarni, sinflarni, guruhlarni, ijtimoiy institutlarni o`z ichiga oladi. Ijtimoiy tarkibning xilma-xilligi uni tashkil qilgan unsurlar manfaatlarining, intilishlarining rang-barangligiga asos bo`ladi. G`oyaviy-mafkuraviy qarashlar bu manfaatlar va intilishlarning o`ziga xos ifodasi bo`lib, turli kuchlarning maqsadlari, faoliyat yo`nalishlarini ko`rsatuvchi mantiqiy asoslangan qarashlar tizimiga aylana boradi. Shunga ko`ra, har qanday davlatda bunyodkor g`oyalar, mafkuraviy faoliyat ustuvor bo`lganda, milliy taraqqiyot imkoniyatlari kengayadi. «Er planetasi» deb atalgan ijtimoiy-siyosiy makonda: huquqiy tenglik, iroda erkinligi, xalqaro miqyosda tinchlik qaror topadi, millatlararo, dinlararo do`stona munosabatlar mustaxkamlanadi. Milliy taraqqiyot g`oyalari muayyan davlatning istiqbolini ta`minlash uchun jamiyatning ob`ektiv rivojlanish qonuniyatlarini, ularning amal qilinishida sub`ektiv omillarning rolini, konkret tarixiy shart-sharoitlarni inobatga olib, o`z potentsial imkoniyatlarini safarbar qilishdir. Boshqacha aytganda, mamlakat ichidagi ijtimoiy-siyosiy kuchlarning g`oyaviy-mafkuraviy murosasi - barqaror milliy taraqqiyotning asosiy shartidir. Mafkuraviy faoliyatni tashkil etishda quyidagi tashkiliy tamoyillarga amal qilinishi maqsadga muvofiq: - keng qamrovlilik , bunda jamiyatning barcha a`zolariga g`oyalar xilma-xilligi asosida mafkurani singdirish, bu jarayonda aholining barcha qatlamlarini qamrab olish nazarda tutiladi. Natijada, jamiyatning barcha bo`g`inlari mafkuraviy ta`sir

doirasida qamrab olinadi; - umumiy maqsadga yo`naltirilganlik; - faol insonni tarbiyalash va inson salohiyatini yuzaga chiqarish mafkuraning bosh maqsadi qilib olinadi; - uzluksizlik - milliy istiqlol g`oyasi targ`ibotining makonda va zamonda doimiyligini, uning yaxlit tizim shakliga keltirilishini anglatadi. Uzluksizlik tamoyili milliy g`oyani xalq ongiga singdirish uchun mamlakatda muayyan mafkuraviy maydon yaratishni taqozo qiladi. Bu maydondagi har bir holat va harakat, jumladan, ta`lim tizimidagi o`quv rejalari, dasturlar, darsliklar, o`quv qo`llanmalari, sinf va auditoriyalar, ko`rgazmali qurollar milliy g`oyaga uyg`un bo`lishini taqozo etadi. - ketma-ketlik - har bir bosqich uchun istalgan qadriyatlarni singdirish maqsadida mafkuraviy tashviqot rejalashtiriladi; - bosqichma-bosqichlik - milliy mafkurani targ`ib qilishning ruhiy jihatlari bilan bog`liq bo`lib, ham targ`ib qiluvchi, ham qabul qiluvchining muayyan tayyorgarlik bosqichlaridan o`tishini taqozo qiladi. Aytaylik, boshlang`ich sinf o`quvchisiga milliy mafkuraning falsafiy va etnik ildizlari to`g`risida gapirish noo`rin bo`lishdan tashqari mutlaqo samarasiz hamdir. Shuning uchun bog`chada, boshlang`ich sinflarda, to`liqsiz o`rta maktabda, yuqori sinflar, litsey va kollejlar, oliy o`quv yurtlari va mehnat jamoalarida mafkuraviy ish tinglovchi va o`quvchilarning yoshi, bilimi, ma`lumoti kabi jihatlarini hisobga olib aniq belgilangan reja asosida olib borilishi kerak; - me`yoriylik - aksiltarg`ibotni keltirib chiqaradigan, hayotdan uzilib qolishga olib keladigan balandparvozlik, rasmiyatchilik va takrorlanishlarga yo`l qo`ymaydi; - shaxsiy ibrat - m afkuramizni targ`ib qilishda muvaffaqiyatni ta`minlaydigan muhim omillardan biri. Maktab muallimi darsda o`quvchilarga millat manfaatlari, orzu-umidlari, intilishlari to`g`risida balandparvoz gaplarni gapirsa-yu, o`zi hayotda shu manfaatlarga zid ishlarni qilsa, bu targ`ibotning samarasi nol’ga teng bo`ladi. Mamlakat va millat ravnaqi to`g`risida og`iz ko`pirtirib gapiradigan boshliq bo`shab qolgan lavozimga layoqatli va munosib xodim qolib, o`ziga

qarashli, Lekin, bu o`ringa nomunosib odamni tiqishtirsa , u millatning yuziga oyoq qo`ygan bo`ladi va uning milliy mafkurani aksiltarg`ibot qilgan bo`ladi. Shuning uchun, milliy g`oyani aholi ongiga singdirishda targ`ibotchilar faoliyatida ish bilan so`z birligini ta`minlash, ayniqsa, rahbar xodimlarning shaxsiy ibrat ko`rsatish tamoyiliga amal qilishi muvaffaqiyatni ta`minlaydigan eng muhim omillardan biridir. Korxona, tashkilot, muassasa rahbari, ular davlat sektori yoki xususiy sektorga tegishli bo`lishidan qat`iy nazar o`z jamoasidagi ma`naviy-mafkuraviy jarayonlarga mas`ul bo`lishi kerak; - ilg`or targ`ibot-tashviqot texnologiyalaridan foydalanish - bunda mafkuraviy targ`ibotga insonlarni mohirona boshqarish usuli sifatida qaraladi. M illiy g`oyaning targ`iboti qotib qolgan narsa emas, faol jarayondir. Shuning uchun uni qadimdan qolgan va`z aytish va ma`ruza o`qish kabi targ`ibot shakllari yordami bilangina keng xalq ommasi ongiga singdirib bo`lmaydi. Maqsadga erishish uchun targ`ibotning faol shakllaridan, zamonaviy texnologiyalardan ham foydalanish maqsadga muvofiq. Yoshlar orasida targ`ibot olib borilganda munozara, bahs, davra suhbati kabi shakllardan oqilona foydalanilsa maqsadga tezroq va to`laroq erishish mumkin. Yoshlarning fiziologik va ruxiy xususiyatlari va`z va ma`ruzalarni emas, ko`proq interfaol usullar va sanab o`tilgan targ`ibot shakllaridan foydalanishni taqozo qiladi. Mazkur targ`ibot tamoyillari milliy g`oyani inson ongi va qalbiga singdirishning barcha bosqichlari uchun umumiy va bir xil bo`lib, turli bosqichlarda, turli shakl va vositalardan foydalanganda odamlarning yoshi, kasbi, ma`lumoti kabi nima uchun milliy g`oyani inson ongi va qalbiga singdirish zarur va muhim? Milliy g`oyaning targ`iboti nimaga xizmat qiladi va bu jarayon qanday tashkil qilinishi kirak? Umuman, milliy g`oyaning targ`iboti bilan kimlar va qanday tuzilmalar shug`ullanishi kerak? Mazkur mavzuni o`rganish shu kabi savollarga javob topish imkonini b e radi. XXI asrni axborot asri, axborot texnologiyalari asri deb atash tobora r u s u m bo`lmoqda. Chunki asrimizda keng qamrovda va jadal sur`atlarda tarqalayotgan informatsiyalar insonning istaklarini, didini o`zgartirishga, fikriga ta`sir qilish i

mumkin. Tan olish k e rak, tomosha qilinayotgan seriallardan tortib bolakaylarga aytib b e riladigan ertakkacha, boringki, o`qiyotgan kitoblarimiz ham qandaydir mafkuraviy ta`sir samarasiga ega - ularda muayyan g`oyalar targ`ib qilinadi. Bu holat «Eng asosiy narsani ko`z bilan ilg`ab bo`lmaydi» digan fikrni yana bir karra tasdiqlaydi. Bunday ko`zga ko`rinmas qudratli targ`ibot kuchlari kishini hamma erda va har kuni qurshab turadi. Bu kuchlarning maqsadi – insonni nimagadir ishontirish, nimagadir undash, nimagadir og`dirish. Tadbirkor mahsulotini r e klama qilib, uni sotib olishga undaydi. Diniy arboblar o`z diniga e`tiqod qilishga chaqiradi. Xalqaro maydonda ba`zi davlatlar o`zining «katta og`a» ekanini uqtirishga harakat qiladi. Lekin tanganing orqa tomoni ham bo`ladi-ku. Agar o`sha molini maqtayotgan tadbirkor tamaki sotayotgan bo`lsa-chi? Uning zarari haqida odamlarni kim ogohlantiradi? Agar o`sha dindor, haqiqiy din ch e tda qolib, davlat tuzumini ag`darishga chaqirayotgan bo`lsa-chi? Bunday buzg`unchiliklardan xalqni kim qaytaradi? Yoki jahonda «katta og`a»larning qo`lidan tutib emas, mustaqil odim tashlash k e rakligini kim tushuntiradi? Bu kabi targ`ibotni yoki aksiltarg`ibotni kim tashkil qilishi k e rak? Bugungi kunda rivojlangan davlatlar qudratli targ`ibot tizimi ga ega bo`lishga intilayotganini alohida ta`kidlash lozim. Masalan, o`z faoliyatining targ`ibotiga AQSh hukumati yiliga 2,5 milliard dollar sarflashi b e jiz bo`lmasa k e rak. Frantsiya ham o`z siyosatini aholiga tushuntirish ishlariga yiliga 100 million frankni b e korga sarflamayotgandir? Bu ma`lumotlar targ`ibot nafaqat dinda, b i zn e sda muhimligini, balki siyosatda ham, ma`naviy-ma`rifiy ishlarda ham muhim ahamiyat kasb etishini ko`rsatadi. Demak, rivojlangan demokratik davlatlar ham mafkuraviy faoliyatdan s i ra voz kechmagan. Puxta ishlab chiqilgan strategik yo`nalish davlatning istiqbolini belgilaydi. O`zbekistonning strategik maqsadlari Islom Karimovning qator asarlarida, jumladan, «O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» hamda «O`zbekiston XXI asrga intilmoqda», “Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch” asarlarida

belgilab berilgan. Shu maqsadlar sari insonlarni safarbar qilish ularni g`oyalar shaklida singdirish zaruratini keltirib chiqaradi. O`zbekistonda amalga oshirilayotgan tub o`zgarishlarning taqdiri, so`zsiz, har bir fuqaro, aniqrog`i insonning faolligiga bog`liqdir. Bu esa islohotlarning mohiyatini xalqqa tushuntirishni talab qiladi. Shuning uchun rivojlangan mamlakatlarda mafkuraning targ`iboti «hukumat siyosatining tashviqoti» ko`rinishida amalga oshiriladi. Davlatning bosh islohotchi ekanligi ham O`zbekiston hukumatining siyosatini maxsus targ`ib qilishni talab etadi. Bunday targ`ibot islohotlarning «mafkuraviy asosda ta`minlash»ga xizmat qiladi. O`zbekiston hayotidagi o`zgarishlar insonlar ongida ham katta o`zgarishlar qilishni talab etadi. O`tish davrida har qanday davlat yangi zamon kishisini tarbiyalash haqida jiddiy qayg`urishi tabiiy. Demak, O`zbekistonda ham «komil inson» g`oyasida e`tirof etilgan shaxs mos sifatlarini fuqarolarda qaror toptirish vazifasi ko`ndalang turibdi. «Fuqarolik ahloqi»ni bunday tarbiyalash mafkuraviy siyosatning negizini tashkil etadi. O`zbekistonda yosh avlodni yangicha fikrlashga va tafakkurini rivojlantirishga, siyosiy faolligini yo`naltirishga, ularni mustaqillik g`oyalariga sodiq qilib tarbiyalash vazifalari bosqichma-bosqich ravishda amalga oshirilmoqda. Globallashuv jarayonida siyosiy va psixologik ko`rsatmalarning butunlay o`zgarishi yoshlarning axborot xavfsizligini ta`minlashning dolzarbligini ko`rsatadi. Xavfni sezish va unga qarshi kurashish tuzilmalari - shaxsning o`zini-o`zi anglash jarayonida shakllanadi. Yoshlarda shaxsiy fikr, mulohaza, dunyoqarash tarkib topganidan keyingina tahliliy va tanqidiy fikrlash paydo bo`ladi. Yoshlar o`ziiing siyosiy kontseptsiyasini mustaqil ravishda to`g`ri shakllantirishda, siyosiy jarayonlarni aniq qamray olishida va tahlil qila olishida, mohiyatini tushunishida - harakatlanish kontseptsiyasi shakllanadi. Hozirgi vaqtda xavfsizlikni ta`mishlashni texnologik va texnokratik uslubiyot asosida tashkil etish -davr talabidir. Yoshlarning axborot xavfsizligini ta`minlash

vazifasi, o`z navbatida jarayonni tizimlashni, natijani avvaldan kafolatlashni, jarayonga istalgai paytda tuzatishlar kiritish imkoniyati bo`lishini taqozo etadi. Yoshlarning informatsion-psixologik immunitetini shakllantirish jarayonni texnologiyalar asosida tizimlashtirish, o`z navbatida bir qancha ishlarni ixchamlashtirish, umumlashtirish va muvofiqlashtirish kabi qo`yida keltirilgan tashkiliy ishlarni bajarishni talab qiladi: • Mavjud siyosiy jarayonlarning mohiyatini anglash, immunitetni shakllantirishda foydalanish; • Immunitetni shakllantirishga xizmat qiluvchi ma`lumotlarni qidirish, yig`ish va qayta ishlash; • Informatsion-psixologik immunitetni shakllantirishga tegishli ma`lumotlar bazasini shakllantirish; • Muammolarni sezish, aniqlash, dolzarbligi bo`yicha differentsiallash; • Immunitetning rivojlanish tamoyillarini anglash, qabul qilish; • Tashqi va ichki vaziyatni strategik ko`p faktorli analiz qilish; • Axborot, moliyaviy, tashkiliy-texnik resurslarning chegaralanishini aniqlash, resurslarni boyitish ishlarini amalga oshirish; • Xalqaro maydondagi voqealarning rivojlanishini kuzatish, tahlil va siyosiy bashorat qilish; • Geopolitik manfaatga erishishning strategiya va taktikasini shakllanti-rish, tashqaridan kirib kelayotgan xavf-xatarlarni klassifikatsiyalash, ularni neytrallashtirish hamda dezinfektsiyalash chora-tadbirlarini ishlab chiqish, amalga oshirish; • Ichki axborot muhitining informatsion-psixologik immunitetni shakllantirishniig texnologiyalarini, metodlari va usullarini ishlab chiqish, amaliyotga tadbiq etish; • Immunitetni ta`minlash ishlarini amalga oshirishning al’ternativ variantlarini ishlab chiqish; • U yoki bu al’ternativ variantlarni tadbiq etishda yuzaga keladigan holatlar hamda vaziyatlarni bashorat qilish;

• Amalga oshirilayotgan ishlarning samaradorlik mezonlarini ishlab chiqish, bajarilayotgan har bir ishni baholash; • Davlatning ichki axborot muhitini kuchaytirish, tashqi xavflarga qarshi kurashish qobiliyatini oshirish, axborot tahdidlari va xavf-xatarlariga qarshi kurashuvchanlikni ta`minlash; • Immunitetni shakllantirishning eng maqbul variantlarini ishlab chiqish va tadbiq etish; • Yoshlarda qaror qabul qilishga ko`rsatiladigan ta`sirni tahlil qilish; • Yoshlarning o`zi qabul qilgan qarorlarini o`zi korrektsiya qilish ko`nikmalarini shakllantirish; • Yoshlarniig o`zini-o`zi nazorat va tahlil qilishlarini shakllantirish. Shuningdek, yoshlarga ta`sir ko`rsatuvchi siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, psixologik omillarni to`liq ishlab chiqish ham zarurdir. Bu esa yuzaga keladigan kamchiliklarni o`z vaqtida bartaraf etish imkonini berishi lozim. Hozirgi davrda inson ongi va qalbini egallash uchun kurash borayotgani hech kimga sir emas. Shuning uchun yot mafkuraviy ta`sirlarga qarshi kurashda uzilishlarga yo`l qo`yib bo`lmaydi. Bunday sharoitda begona mafkuralarning qo`poruvchi ta`siriga qarshi doimiy va uzluksiz aksiltarg`ibotni tashkil etish muhim sanaladi. Chunki bunday nosog`lom mafkuraga nisbatan kurashni olib borish talab etiladi. O`zbekiston Faylasuflari milliy jamiyatining ishchi guruhi tomonidan Milliy istiqlol g`oyasining asosiy tushunchalari va tamoyillari ( Миллий истиqлол g`ояси: асосий тушунча ва тамойиллар. -Т, «O`збекистон», 2000 йил. ) ishlab chiqildi. O`zbekistonda milliy istiqlol g`oyasining targ`ibot-tashviqoti ana shu asosiy g`oyalar, tushunchalar va tamoyillarga tayangan holda amalga oshirilmoqda. Mazkur targ`ibot tamoyillari milliy istiqlol g`oyasini inson ongi va qalbiga singdirishning barcha bosqichlari uchun umumiy va bir xil bo`lib, turli bosqichlarda, turli shakl va vositalardan foydalanganda odamlarning yoshi, kasbi, ma`lumoti kabi xususiyatlari xisobga olinadi. Targ`ibot olib borishda sanab

o`tilgan tamoyillarning muayyan auditoriya xususiyatlariga mosligini ta`minlash targ`ibot samaradorligini ta`minlaydigan eng muhim omildir. G`oyaning insoniyat evolyutsiyasidagi o`rni va ahamiyati doimiy ravishda jamiyatning intellektual salohiyatli a`zolari diqqat-e`tiborida bo`lgan: Buni dunyo taraqqiyotiga ulkan ta`sir ko`rsatgan nazariy ta`limot va mafkuralar asoschisi bo`lgan, tarixning turli davrlarida yashagan Suqrot, Konfutsiy; Alisher Navoiy, Maxatma Gandi kabi mutafakkirlar ilmiy asarlaridagi ilmiy nazariyalar misolida ko`rish mumkin. Targ`ib qilinayotgan g`oyalarning inson ongida axborot, ma`lumot tarzida o`rnashishi kifoya qilmaydi, ular insonning yurak-yuragiga etib borganidagina ular inson qalbiga chuqur o`rnashadi. Buning uchun esa auditoriya targ`ibotchining milliy g`oyaga chuqur ishonchi va qat`iyatini xis qilishi kirak. Lekin targ`ibotda g`oyalarga e`tiborni tortish bilan ham qanoatlanish mumkin emas. Chunki, e`tiborni jalb qilish - targ`ibotning birinchi bosqichi, xolos. Targ`ibotning keyingi bosqichi g`oyani to`g`ri va atroflicha tushuntirishni, mafkura bilan bog`liq barcha savollarga javob topib berishni talab qiladi. Chunki milliy g`oyani tushunish - unga ishonish demakdir. Ana shu erda bir savolga duch kelamiz: nima ko`proq ishonch uyg`otadi: jiddiy dalillar bilan asoslangan axborotmi yoki hissiyotlarni uyg`otuvchi ma`ruzami? Targ`ibot davomida insonning xislariga, qalbiga murojaat qilish katta samara beradi, albatta. Lekin xolislik, ishonchli dalillar, e`tiroz uyg`otmaydigan hayotiy ma`lumotlarning keltirilishi bu g`oyalarni xayotga tatbiq qilishdan hammamiz manfaatdor ekanligimiz haqidagi fikrni uyg`otadi. Targ`ibot jarayoni shu erda tugaydi, deb o`ylaydiganlar katta xato qiladilar. Zero, mafkura yangi ishlarga ilhomlantiradi, harakatga undaydi. Harakatsiz mafkura esa safsatabozlikdan bo`lak narsa emas. Demak, insonlar milliy mafkuradan o`rin olgan g`oyalarga mos harakat qila boshlaganlaridagina m illiy g`oya xalqning e `tiqod i ga aylangan ligi haqida xulosa qilish mumkin. Muayyan auditoriya xususiyatlariga mosligini ta`minlash targ`ibot samaradorligini ta`minlaydigan eng muxim omildir.

Tayanch tushuncha: milliy g`oya targ`iboti, sohalari, milliy g`oya yo`nalishlari, milliy g`oya tamoyillari, keng qamrovlilik me`yoriylik uzliksizlik bosqichma- bosqichlik Mavzuni mustahkamlash bo`yicha savollar. 1. Milliy g`oyani sindirishda tadbirlarning ketma-ketligi me`yori, davomiyligi . 2. Tashviqot tushunchasi va mohiyati . 3. Targ`ivot va aksiltarg`ibot . 4. Targ`ibot samaradorligini ta`minlovchi omillar . 5. G`oyaviy-mafkuraviy qarashlarning shakllanishiga ta`sir qiladigan muhim omillar qaysilar? 6. G`oyaviy-mafkuraviy xilma-xillikning sabablari va ahamiyati nimada? 7. Muqobil munosabatning belgilari va xususiyatlarini ayting .

ADABIYOTLAR 1. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. -T. , 200 8 . 2. Karimov I.A. Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch. –T.: Ma`naviyat , 2008. –B. 75, 76. 3. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. T.5. -T.:O`zbekiston, 1997. B.123. 4. Karimov I.A. Biz kelajagimizni o`z qo`limiz bilan quramimz. T.7. - T.:O`zbekiston, 1999, -B. 85. 88. 5. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “Milliy g`oya va ma`naviy-ma`rifiy ishlar samaradorligini oshirish to`g`risida”gi Qarori.-«Xalq so`zi». 2006 yil, 26 avgust. 6. Karimov I. O`zbekiston XX1 asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. –T.:O`zbekiston, 1997. 7. Otamurodov S., Mamashokirov S., Xolbekov A. Markaziy Osiyo: g`oyaviy jarayonlar va mafkuraviy tahdidlar.- T.: Yangi asr avlodi, 2001. 8. Ochildiev A. Milliy g`oya va millatlararo munosabatlar.-T.: O`zbekiston, 2004.

Похожие

Milliy g‘oyani rivojlantirishning institutsional tizimi

Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning o‘zaro bog‘liqligi

Milliy istiqlol mafkurasining maqsad va vazifalari

Milliy mafkurani o‘quvchi yoshlar ongi va qalbiga singdirishda maktab pedagogining ma’suliyati

Milliy istiqlol g‘oyasi fanining predmeti mavzusi maqsad va vazifalari