Ҳамнафас халқнинг мададкор бирлиги - Идея национальной независимости - Рефераты

Ҳамнафас халқнинг мададкор бирлиги

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

30.2724609375 KB

Ҳамнафас халқнинг мададкор бирлиги Режа : 1. Ижтимоий ҳамкорлик ғоясининг рўёби ҳақида 2. Бир ёқадан бош чиқариш 3. Бир-бирига мададкор қўллар 4. Тизим 5. Ғоявий ҳимоя

Ижтимоий ҳамкорлик ғоясининг рўёби ҳақида Янги замон янги тушунчаларда намоён бўлади. Ўзбе-кистонда энг ривожланган давлатлардаги тутум, тартиб, меъёр, янгиланишлар кўзга ташланиб бораётир. Шулар-дан бири — «ижтимоий ҳамкорлик» ғояси ва амалиёти. Бу — тобора демократлашаётган ҳаётимизнинг бир кўрсат-кичи. Луғатларга қарасак, бу ибора «ижтимоий» - «жами-ят; «кўпчилик одамлар» ни; «ҳамкорлик» эса «бирор соҳа-да ўзаро бирлашиб, аҳиллик билан бирга иш олиб бо-риш»; «бирга ишлашлик»; «бирор ишда бир-бирига кўмак- лашиш»; «аҳиллик»; «ўзаро ёрдам»; «кўмакдошлик» ни анг-латади. Демак, ижтимоий ҳамкорлик Ўзбекистон халқи-нинг бирга, аҳил, бирлашиб, ҳамжиҳат иш қилиши экан. Ижтимоий ҳамкорлик — миллий мафкурамизнинг асо-сий ғояларидан бири. «Миллий истиқдол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар» рисоласида бу ҳақда: «Ижтимоий ҳамкорлик — муроса фалсафаси бўлиб, хилма-хил фикр ва қарашларга эга бўлган, турли миллат, ирқ ва динга мансуб шахе ва гуруҳларнинг бир мақсад йўлидаги ҳамжиҳатлиги- ни таъминлайди. Натижада жамиятда тинчлик ва тотув- ликнинг, барқарор тараққиётнинг мустаҳкам кафолати ву- жудга келади. Жамиятни сунъий равишда бўлиб, турли қарамақар шиликларни мутлақлаштирадиган таълимотлардан фаркли ўлароқ, ижтимоий ҳамкорлик ғояси бу табиий рангбаранг ликни миллий тараққиёт манфаатларига бўйсундиради», дейилади. Агар Юрт тинчлиги, Ватан равнаки, Халқ фаровон-лиги, Комил инсон, Ижтимоий ҳамкорлик, Миллатлар-аро тотувлик, Динлараро бағрикенглик ғоялари бир давра тузишса, ўртада Ижтимоий ҳамкорлик турса керак. Чун- ки у жамиятни ҳамжиҳат қилади, табиий ранг-баранглик- ни миллий тараққиёт манфаатларига сафарбар қилади. Демак, ижтимоий ҳамкорликни «олти ғоянинг ишбоши- си», деса бўларкан. Ижтимоий ҳамкорлик дахлдорликдан бошланади. Дахлдорлик — одам

билан одамни, халқини, Ватанини, оламни боғлайдиган ришта. У ухлаётган одамни уйғота- ди, ётганни турғизади, турганни юргизади, юрганни югур- тиради. Миллий ғоя, маънавият бобида эса у мустақил- ликни мустаҳкамлашга, ҳимоя қилишга, Ватанни озод ва обод, жамиятни эркин ва фаровон қилишга чорлайди. Ана шунинг учун ҳам ижтимоий ҳамкорликнинг ғоявий-маъ- рифий қиммати бебаҳо. Бир ёқадан бош чиқариш Президент Ислом Каримовнинг 2010 йил 12 ноябрь куни Ўзбекистон Ресггубликаси Олий Мажлиси Қонун- чилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисида сўзла- ган «Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожланти- риш концепцияси» мавзусидаги маърузаси миллий юкса-лишимиз тарихида катта воқеа бўлди. Маърузада, жумла- дан, шундай даъват бор: «Менинг сизларга мурожаатим, даъватим туки, бугунги кунда амалга оширилаётган исло- ҳот ва янгиланишлар жараёни бутун жамиятимиз, саховат-ли заминимизда яшаётган ҳар қайси инсонни амалий иш- ларга сафарбар этадиган умумий мақсадга айланиши учун барча имкониятларни ишга солайлик, эл-юртимиз манфаа- ти, она Ватанимизнинг равнақи ва келажаги учун бир ёқадан бош чиқариб меҳнат қилайлик» 1 . Мана шу даъватда ижтимоий ҳамкорликнинг моҳи- яти, формуласи акс этиб турибди. Унда ҳар қайси ин сонни амалий ишларга сафарбар этиб, бир ёқадан бош чиқариб меҳнат қилиш зарурлиги таъкидланмоқда. Ке- линг, бу даъват маъносини 5 та савол билан «очамиз». 1. Нима учун? Эл-юрт манфаати, Ватан равнақи, кела жаги учун. 2. Нималарни ишга солиб? Яратилган барча имкониятларни. 3. Қандай қилиб? Ҳар бир инсонни ама лий ишларга сафарбар этиб. 4. Нимадан бошлаб? Умум- миллий мақсадга айлантиришдан. 5. Бунинг учун нима қилиш керак? Одамларга мақсадни тушунтириш керак.

Демак, фуқаролик жамияти, ижтимоий ҳамкорлик, аввало, эл-юрт манфаати, Ватан юксалишини тушунган онгда «қурилиб», ундан сўнг «ташқарига» чиқиб намоён бўлар экан. Бунинг учун ҳар бир зиёли, олимлар ижтимо ий ҳамкорликнинг мағзи, моҳияти, заруратини қанча халқ- чил тушунтирсак, уни англаш шунча пухта бўлади, мақ садга шунча тез етамиз. Президент Ислом Каримовнинг «Ўзбекистон муста- қилликка эришиш остонасида» китобини ўқиган киши «ижтимоий ҳамкорлик» ғояси дастлаб мустақилликдан олдинги йилларда ифодаланганини билиб олади. Мана, ижтимоий ҳамкорлик ғояси моҳиятини ифодалаган ўша фикрлар: «Гап кучларни жипслаштириш тўғрисида, давлат идораларининг аҳоли билан, барча жамоат ташкилотлари ва фуқароларнинг уюшмалари билан, такрор айтаманки, қонунни бузмаётган, муаммоларни ҳал этишга, одамлар- нинг турмушини яхшилашга, вазиятни барқарорлаштириш- га астойдил кўмаклашишни истаётганларнинг ҳаммаси би лан бир ёқадан бош чиқариб ҳаракат қилиш кераклиги тўғри сида боряпти». Миллатнинг юраги тез ура бошлаган, озодлигимиз учун ҳаёт-мамот кураши кетаётган ўша пайтда ўзимизнинг ай- рим амалдорлар бунта қарши чиқишди. Ўз она Ватани- нинг озодлигига тўсиқлар қўйишди, ғирром қилиқлар қилишди. Кейинчалик қилмишлари фош бўлди. Афсуски, кейинчалик ҳам ўзимиздан чиққан балолар ўз мустақил Ватанига қарши қурол кўтарди. Йўлимизни тўсмоқчи бўлди. Энди уларнинг мақсади — совет қулли-гидан қутулган Ватанимизни бошқаларга пуллаш эди. Бу хиёнатлар турли партия, дин, ижтимоий гуруҳ, миллат ва элат, касб, ёш, тоифаларга мансуб юртдошларимизни озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт ҳимоясига янада жипсроқ бирлаштирди. Президент Ислом Каримов атрофига жипслашган халқ бузғунчиларни тўхтатди. Жаҳон аҳли, юртдошларимиз уларнинг ҳақиқий баҳосини берди. Бу - ижтимоий ҳам- корлик ғояси мустақиллигимиз ҳимояси учун ҳар қан- дай кимса, ғоя, гуруҳга қарши халкимизнинг ғоявий қал-қони, керак бўлса, қуроли бўла олишини кўрсатди. Чун- ки бизга азиз барча инсонлар ва қадриятлар

Ватанда. Ватан озод бўлмаса, улар ҳам тутқун. Бу бизни исталган пайтда, ҳар қандай тахдидга қарши туришга, юрт байро- ғини Нажмиддин Кубро ҳазратларидек мустаҳкам тутишга ўргатди. Шу азиз, ягона Ватан ҳаққи, муқаддас тупроғи- миз ҳаққи. Бир-бирига мададкор қўллар Ижтимоий ҳамкорлик - бозор иқтисодиётига асосла- ниб ривожланган жамиятларга хос очиқ муносабатлар тур- куми. Яъни, манфаатлари ўхшаш ва ўхшаш бўлмаган субъект, томонлар умумий мақсад йўлида биргаликда иш- лашади; ишлар зиддиятга эмас, ҳамжиҳатлик асосига қури-лади; бундай муносабатдан ҳукумат хам, барча ижтимоий табақа, гуруҳлар ҳам ютади. Чунки жамиятни беқарорлик- ка олиб келиши мумкин бўлган сабаблар биргаликда йўқ қилинади. Бундан эса фаровонлигимиз, ижтимоий-иқти- содий барқарорлигимиз янада мустаҳкам бўлади. Ижтимоий ҳамкорлик — давлат тузилмалари, тадбир- корлик субъектлари ва жамоат бирлашмаларининг ўзаро манфаатли «учбурчаги». Уларнинг ҳамкорлиги қанча ку- чайса, жамият шунча кучаяди. Фуқаролик жамияти жа- моатчилик назоратини ўрнатади. Одамларга миллий ва умуминсоний қадриятларга риоя қилиш, ижтимоийлашув ва тарбияга қаратилган, ҳамма учун фойдали ечимларни таклиф қилади. Аслида ижтимоий ҳамкорлик халқимизга хос қадимий аньана. Маҳаллаларимизнинг тарихи бунинг ёркин мисо- ли. Президентимиз таъбири билан айтганда: «Маҳалла — ижтимоий-сиёсий ҳаётимизнинг кўзгусидир, халкимизнинг энг яхши анъаналари, урф-одатлари, хусусан, меҳр-шаф қат, мурувват, тўйда хам, азада ҳам эл-улуснинг ҳамжиҳатлиги маҳалла ҳаётида ёрқин намоён бўлган ва бўлмокда». Дарҳакиқат, «Бир болага етти қўшни ҳам ота, ҳам она», «кўпдан айрилма», «маҳалла ҳам отанг, ҳам онанг», «ма ҳалла, одамлар нима дейди?» деган ибораларимизни эс- лайлик. Бу иборалар «инсоф», «савоб» қадриятларига боғ-

ланиб, одамларни ёмон ишлардан сакдаб, гўзал, шарқона узбек турмушини барқарор қилиб келган. Бу «жамоатчи- лик назорати» нинг ўзига хос, миллий унсурлари эмасми? Тарихимизни қанча ўргансак, бугунги маънавий, ғоявий ислоҳотлар учун фойдали шунча кўп тавсиялар чиқаверади. Ўрта асрларда тиббиётнинг икки тури маш- ҳур бўлган экан. Улардан бири - тан тиббиёти, иккинчи- си — маънавий тиббиёт, деб аталган экан. Тан тиббиёти - инсон танасидаги зарарли дард, касалларни даволаса, маъ навий тиббиёт инсон, жамиятдаги ёмон ғоя, фикр, одат, иллат ва қилиқларнинг олдини олиб, даволаган, тузатган. Тўғри йўлга қайтарган 1 . Бу амалий йўналиш Европада «иж тимоий педагогика», «ижтимоий иш», «аутрич» каби со циал технологиялар шаклида қўлланилмоқда. Шарқона кодексимиз, миллий-маънавий меъёрлар жамиятда ижтимоий- иқтисодий, маданий, маънавий, сиё- сий муаммоларнинг олдини олувчи ўзига хос «маънавий санитария» вазифасини ўтаган. Натижада, жамият тинч, эволюцион, барқарор ривожланган. Деструктив, бузғунчи ҳаракатларнинг йўли тўсилган. Мана шундай соғлом ўзбек- чиликни ҳазрат Навоий «Элга қўшулғон эш топти», деб мадҳ қилган эди. Бунинг баъзи кўринишлари миллий қад - риятларига содиқ қолиб юксалган мамлакатларда ҳам уч-райди. Жумладан, Японияда миллий бирлик, японларнинг жамоавийлиги умуммиллий даражада намоён бўлади; ке- чагина бир-бирига рақобат қилаётган кишилар, фирма- лар миллат манфаатига дахлдор вазиятда бирданига бир- бирини қўллай бошлайди; жамоа «минг кўзли девор» бўлиб, ҳар бир японнинг хатти-ҳаракатини кузатади, унинг хатти-ҳаракатидаги ахлоқий қадриятларнинг софлигини назорат қилади. Япон ахлоқининг сири ана шунда. Тизим Одамнинг ўзгарадиган энг охирги нарсаси — унинг тафаккури, дейдилар. Тарихан қисқа 20 йидда қўлга ки- ритган энг мухим ютуқларимиздан бири — халқимизнинг ўзгарган тафаккури бўлди. Мустақиллигимизнинг 20 йил- лиги

тантанасидаги давлатимиз Раҳбарининг табрик сўзида халқимиз маънавияти юксалаётганини ифодаловчи кўрсат- кичлар — тобора юксалиб бораётган онгу тафаккури, эр-танги кунга бўлган ишончи, эзгу орзу-интилишлари му- жассамлиги катта ғурур ва ифтихорбилан таъкидланди. Бунинг асосий сабабларидан бири Ўзбекистонда маъна- вий-маърифий ишнинг ўзига хос, миллий тизими яра- тилгани бўлди. Бу тизим худди одамнинг ҳаётбахш қон томирлари каби мамлакатни қамраб олди. Президент фармонлари, қарор- лари, фармойишлари бу тизимнинг қонуний асосини, механизмини яратди. Қазм солсак, ижтимоий ҳамкорлик ғояси маънавият ва маърифат тизимига ўша йилларданоқ сингдирилганини билиб оламиз. Мана, тизимни яратган кўрсатмалар: — «Ўзбекистон мустакиллигини мустаҳкамлашда, ис-тиқлол йўлида буюк давлат барпо этишда маънавият ва маърифат омилларини ҳисобга олган ҳолда, умуминсоний ва миллий кадриятлар уйғунлигига асосланган фукаролик жа- мияти қуриш...» 1 (1994 й.); — «жамиятдаги соғлом кучлар — юксак истеъдод ва тафаккур соҳибларининг ақлий-ижодий салоҳиятини Ватан истиқболи сари йўналтириш» 2 (1994 и.); — «маънавий-маърифий ислоҳотлар давлат сиёсатининг асосий, устувор йўналиши деб ҳисоблансин» 3 (1996 й.); — «маънавий-маърифий ишларга дахлдор бўлган твгиш-ли давлат ва жамоат ташкилотлари фаолиятларини му- вофиклаштириш ҳамда улар ишининг самарадорлигини оши риш»' (1998 й.); — «Республика «Маънавият ва маърифат Кенгашининг «Жаҳолатга карши маърифат» тясига таянган ҳолда Кен-гашга аъзо ташкилотларнинг маърифий тарғибот йўнали- шидаги имкон ва салоҳиятларини бирлаштириш, фаолият ларини мувофиқлаштириш ва замон талаблари асосида таш кил этиш... » 2 (1999 й.) — «халқаро майдонда мафкуравий, ғоявий ва информа цией курашлар кучайиб бораётган ҳозирги мураккаб ва таҳ- ликали даврда маънавий-маърифий ишларни замон талабла ри асосида ташкил этиш, ёшларимизни турли мафкуравий хуружлардан ҳимоя қилиш, юртдошларимизнинг ҳаётга онгли муносабатини

шакллантириш, ён-атрофда юз бераётган воқеаларга дахлдорлик ҳиссини ошириш, мамлакатимиз му- стакиллиги, тинч-осойишта ҳаётимизга хавф туғдириши мумкин бўлган тажовузларга карши изчил кураш олиб бо- риш» ъ (2006 й.) ва ҳ.к. Бу тизим йил дастурларида, миллий ғоя тарғиботи ва маънавий-маърифий ипшар мазмунида, байрамларимиз- да, тарғиботчиларнинг чиқишларида, китоб ва рисолалар, газета ва журналлар, сайтлар, телевидение, радио, ҳашар-лар, шиорлар, плакат, панно, фильм, қўшиқлар, суҳбат ва мулоқотлар, тренинг ва мультимедиаларда халқимиз онги ва қалбига ҳар куни кириб бормоқца. Мамлакатимизда йилларга берилаётган номлар мохи- ятида озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт ғояси рўёби йўлидаги ижтимоий ҳамкорлигимиз барқ уриб тур- ди. Бугун ўша йилларни ҳурматлаб, эсга оламиз: 1996 йил Амир Темур йили; 1997 йил - Инсон манфаатлари йили; 1998 йил - Оила йили; 1999 йил - Аёллар йили; 2000 йил — Соғлом авлод йили; 2001 йил — Оналар ва болалар йили; 2002 йил - Қарияларни қадрлаш йили; 2003 йил -Обод маҳалла йили; 2004 йил - Меҳр ва мурувват йили; 2005 йил — Сиҳат-саломатлик йили; 2006 йил — Ҳомий- лар ва шифокорлар йили; 2007 йил — Ижтимоий ҳимоя йили; 2008 йил - Ёшлар йили; 2009 йил - Қишлоқ тарақ- қиёти ва фаровонлиги йили; 2010 йил — Баркамол авлод йили; 2011 йил - Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик йили. Мазкур йил дастурлари ижросида давлат ва нодав-лат нотижорат ташкилотларининг бош ғоямиз атрофида қанчалик жипслашганидан мамнун бўласиз. Ғоявий ҳимоя Дунёнинг иқгисодий манзарасига қарасак, кўпчилик мамлакатларнинг молиявий инкироздан ҳали ҳам ўзига кела олмаганини кўрамиз. Унинг мафкуравий манзараси га разм солсак эса, айрим мамлакатларда чуқур маънавий инқирозлар юз бераётганига гувоҳ бўламиз. ЮНЕСКО ўзининг таълим масалаларига бағишланган журналида: «Чет эл китоблари ва чет эл телевидение ва видео дастур лари уларни томоша қилаётган халкдарнинг қадриятлари,

маданияти ва анъаналарига салбий таъсир қилиб, улар- нинг миллий тараққиёти суръатига халакит бериши мум- кин 1 деб ёзган эди. «Бирни кўриб фикр, бирни кўриб шукр қил», дейди- лар. Бу огоҳлик даъватига эътиборсиз қараган айрим мам- лакатлар маънавий инкироз ҳолатига тушиб қолдилар. Уларнинг олим, зиёлилари бу инқироз туфайли ахлокий қадриятларнинг йўқолиб кетаётганидан; маънавий таҳцид- ларнинг сабаб ва оқибатлари эътиборсиз қолаётганидан; «бошқариладиган тўқнашув ҳудудлари» кенгайиб бораёт- ганидан; миллий ўзига хосликни глобал унификация гир- доби ютиб юбораётганидан; ёшлар қалби ва онгини «ом-мавий маданият» эгаллаб олаётганидан; уларга қарши ту риши керак бўлган Миллий ғоя йўқлигидан; давлат ва жамоат ташкилотларининг маънавият масаласига эътибор- сизлигидан; жамиятнинг маънавий муҳити ҳимоясиз қол- ганидан; ёшларнинг меҳнатдан қочиб, енгил-елпи ҳаётга берилиб кетганидан; мамлакатни ажнабий адабиёт, санъ-ат, кино, видео, ОАВ, паст савияли массмедиа маҳсулот-лари босиб олаётганидан ташвишга тушиб, бонг уриш- моқца. Россиялик бир талаба ўзининг интернетга жойлаштир- ган курс ишида шундай ёзади: «Талабаларда дунёқараш ва ахлоқ ищирози тобора кучайиб бораётир. Бунда чет эл ом- мавий ахборот воситалари катализатор ролини ўйнамоқда. Улар, бир томондан, ёшларимизга Ғарб турмуш тарзини, эгоцентризмни сингдираётир. Иккинчи томондан, маданий тарихимиздан, ахлокий идеалларимиздан бизни тобора бе- гоналаштираётир». ВВС Корпорацияси Англияда 2011 йилнинг август ойида рўй берган ўсмирларнинг оммавий тартибсизлиги, хунрезлигини юзага келтирган ўн сабабни эълон қилди. Бироқ улар орасида асосий сабаб — ёшлар тарбияси эка- ни, бу борадаги ижтимоий ҳамкорлик, афсуски, эслан- мабди. Ваҳоланки, «Сен қандай килиб бу ишга аралашиб қолдинг?» деган саволга безориларнинг кўпчилиги «Ҳамма шундай қилди. Мен ҳам», деган. Кўриниб турганидек, агар умуммиллий ғоя бўлмаса, у якдил англанмаса, фаол тарғиб қилинмаса, ижтимоий ҳам корлик ишига айланмаса, бу бўшлиқни ана шундай аф- суслар, аянчли манзаралар тўлдираркан. Шукрки, бизда

Президентимизнинг огоҳлик, миллий ғоя, миллий ман- фаатларимиз ҳақидаги даъватлари билан қуролланган ижтимоий ҳамкорлик ёшларимиз маънавиятини юксал- тиришнинг бой тажрибасини тўплади. Ўтган 20 йилда «узбек модели», миллий ғоямиз сурон- ли синовлардан ўтди. Бу ҳақда Президентимиз мустақил- лигимизга роппа-роса 20 йил тўлган кун — 2011 йил 31 августда, тантанали маросимда шундай деди: «Бугун бир ҳақиқатни «фа иккиланмасдан, баланд овоз билан айтиш учун барча асосларимиз бор: истиқлол йўлида қандай су- ронли кунларни, қийинчилик ва тўсиқларни енгншга тўғри келмасин, юртимизга нисбатан қандай хуруж, зуғум ва пўписалар бўлмасин, биз энг оғир ва машаққатли дамларда ҳам мустақиллик гоясига содиқ қолиб, Ўзбекистон манфа- атини ҳамма нарсадан устун қўйиб, ўз танлаган йўлимиз-дан қайтмадик ва бу йўлдан ҳеч қачон қайтмаймиз» 1 . Мафкуралар назариясида «Ким қайси давлатнинг ах-борот майдонини назорат қилса, уни идора ҳам қилади», деган аксиома бор. Айрим сиёсий гуруҳлар геополитик маслакларда ахборот-мафкуравий хуружларни қўллаб, у ёки бу давлатнинг конституциявий тузумини, қаршилик кўрсатиш қобилиятини фалаж, нотавон қилиб, ўз ирода- сига бўйсундиришни истайди. Бунда у қурбонликка тан- ланган давлатнинг аҳолиси, айниқса, ёшларига чанг со- лади. Шу йўл билан минглаб чақирим узоқда яшаётган йигит, қизларни ўз домига тортади. Шу маънода бугун ёшларимиз ўзига хос «тушунчалар уруши» шароитида яшамоқдалар. «Оммавий маданият» ота-боболаримиз «қора» деган нарсаларни «оқ», «оқ» де ган нарсаларини «қора» деб уқтирмоқда. Мана «оммавий маданият» ёшларга таклиф қилаётган луғат: исрофгарчилик — бойлик белгиси; ёшлик — тез ўтиб кетадигав, лаззатланиб оладиган вақт; вафо, садокат — эскилик сарқитлари; фоҳиша — секс холима; ҳаё, ибо — маданиятсизлик; инсоф қилиш — имкониятни бой бериш;

саховат — ресурсни мақсадсиз совуриш; яхши ота — бола қўлига катта пул берувчи позитив партнёр; ёмон ота — боласига пул эмас, билим, малака берувчи негатив партнёр; оила — шахе эркинлигини бўғувчи занжир; хиёнат — озод севги ғалабаси; худбинлик — ўзи учун яшаш, оила, фарзанд, ота-она учун қайғуриб умрни совурмаслик. Дунё ОАВларида тарқатилаётган ахборотларнинг 8 фоизи холис бўлса, 92 фоизи манипуляцияга қаратилган- дир. Диний экстремизм, одам савдоси, халқаро терроризм интернет орқали йигит-қизларимизни йўлдан уришни истаётир. Ўсмирлар бир куннинг 40 фоизини таълим му- ассасаларида ўтказиб, 60 фоизида бўш қолишлари мум-кин. Ҳолбуки, халқимизни бўлиб ташлаб эгалик қилиш учун ҳеч нарсадан қайтмайдиган гуруҳлар изгиб юрибди. Бу эса ижтимоий ҳамкорлик олдига ғоявий тарбияни ус-тувор умуммиллий вазифа этиб қўймоқда. Токи ҳар бир йигит-қиз четдан кириб келган фикр, ғоя, маълумотни «Буни тарқатаётган ким?», «Нима мақсадда?», «Менинг муносабатим қандай бўлиши керак?» деган уч савол би лан кутиб олеин. Шундай экан, «1 таҳдидга 5 зарба» тре- нинглари орқали ёшларимизни бу «тушунча» ларга қарши туришга ўргатишимиз зарурлиги аён бўлади. Яъни ҳар бир йигит-қиз ўша бузғунчи ғояни, уни тарқатувчини ёқаси- дан тутсин, уни тўхтатишнинг қонуний чораларини қўлла- син, дўстларини, оиласини, танишларини огоҳлантирсин. Амалиёт Ўзбекистон тинчлик, комиллик, равнақ, фаровонлик ҳудудига айланмоқда. Ҳаётимиз тобора эркинлашиб, тур- ли нодавлат нотижорат ташкилотлари (ННТ) қарор топа- ётир. Айниқса, «Ўзбекистонимиз босиб ўтган кейинги ўн йиллик лавр аҳолимизнинг кенг қатламлари қўллаб-қувват- лайдиган турли хил фуқаролик жамияти институтлари, но давлат нотижорат ташкилотларнинг жадал шаклланиши ва ривожланиши даври бўлди» 1 . Мамлакатимизда 5100 дан зиёд нодавлат нотижорат ташкилотлари фаолият юритмоқда. Бу кўрсаткич 2000 йилга Караганда 2,5 баравар кўп. Фақат

маҳаллаларнинг ўзи 10 000 дан зиёд. Президентимиз маърузасида «Камо- лот» ёшлар ижтимоий ҳаракати, Ўзбекистон хотин-қиз- лар қўмитаси, «Соғлом авлод учун», «Нуроний» жамғар- малари, «Ижод» фонда, Нодавлат нотижорат ташкилот- лар миллий ассоциацияси тилга олиб ўтилди. Буларнинг барчаси мамлакатимизда ушбу соҳага дойр 200 дан ортиқ қонун ҳужжати қабул қилингани ва улар ижросининг са- марасидир. Биз ижтимоий ҳамкорликнинг турли тадбирларида иштирок этамиз. Лекин ҳамма вақт ҳам бунинг ижтимоий ҳамкорлик эканини англайвермаймиз. Бунга мисол қилиб диний экстремизм, халқаро терроризм, «оммавий мада- ният» ва бошқа маънавий таҳцидларга қарши ўтказилаёт- ган минглаб маънавий- маърифий тадбирларни, қонунлар моҳиятини тушунтириш, соғлом турмуш тарзи, миллий қадриятларимизни эъзозлаш, ёшлар тарбияси, экология, иш билан таъминлаш ҳамкорлик дастурларини, ҳашар- ларни, «Йўл ҳаракати хавфсизлиги ойлиги», ёнғинга, нар- котикларга, ОИТСга қарши кураш ҳамда бошқа хайрли ва зарур ишларни келтирса бўлади. Ижтимоий ҳамкорлигимиз қонун билан мустаҳкамлан- моқца. ННТмиз давлатимиз томонидан молиявий қўллаб- қувватланмоқца. Ўтган уч йилда Олий Мажлис ҳузурида- ги Нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фуқаролик жа- миятининг бошқа институтларини қўллаб-қувватлаш жа- моат Фонди томонидан ННТ тақдим этган ижтимоий лойиҳаларни амалга ошириш учун 11 миллиард сўмдан зиёд маблағ ажратилди. 2011 йилнинг август ойида Ўзбекистон нотижорат но давлат ташкилотлари Миллий ассоциациясида Ўзбекис тон Республикасининг «Ижтимоий ҳамкорлик тўғриси-да»ги Қонунининг муҳокамасига бағишланган семинар бўлиб ўтди. Унда хорижлик эксперт, «Ҳудудий мулоқот» халқаро нодавлат ташкилоти филиали раҳбари Мьюши Север хоним сўзга чиқци. «Ҳар бир давлат уз мақсадлари- га етишда одамларнинг иштирокига, сафарбарлигига тая- нади», — деди у. — Ўзбекистонда бунинг жуда катта имко- ниятлари бор. Чунки аҳолиси билимли, креатив, инновацион тафаккурга эга. Шу маънода тайёрланаётган «Ижтимоий ҳамкорлик тўғрисида» ги Қонун жуда фойдали бўлади. Дунё-да

фуқаролик жамияти, бошқача қилиб айтганда, «учинчи сектор» нинг роли ошиб бораётир. Ўзбекистонда ҳам нодав лат нотижорат ташкилотларига катта эътибор қарати- лаётгани экспертларда мамнуният уйғотмоқда». Мамлакатимизда ижтимоий ҳамкорлик ҳаракати кенг ёйила бормоқда. ННТ маҳаллий ҳокимият органлари ва бизнес тузилмалари билан муваффақиятли ишлаётир. Шулардан бири — Наманган вилоятидаги «Келажак нури» ННТга Дилшодбек Отабеков раҳбарлик қилади. «Бизнинг ташаббусларимиз, — дейди Дилшодбек, — бир неча марта вилоят ҳокимлиги ва бошқа давлат ташкилот лари томонидан қўллаб-қувватланди. Ҳудудларни ижтимо- ий-иқтисодий ривожлантиришга қаратилган дастурлар жамоатчилик экспертизаси, муҳокамасидан ўтказилади. Бунда давлат ташкилотларига ННТнинг роли ва ёрдами жуда керак бўлади. Бугунги кунда мамлакатимиздаги ННТ фаолиятининг асосий йўналишлари — аҳолининг ёрдамга муҳтож қатламларини ижтимоий ҳимоя қилиш, болалар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, соғлиқни сақлаш ва таълимдан иборат. Кейинги пайтда тадбиркорлар билан уларнинг ман- фаатлари ва ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича ҳамкорлик қилаётган ННТ сони кўпайди. Уч секторнинг алоқалари тобора яхшиланиб бораётир. Бу эса ижтимоий ҳамкорлик нинг самарали ривожланаётганини кўрсатади». («Сегодня», 12.08.2011.) Ижтимоий ҳамкорлигимизнинг олий мезони Ўзбекис тон Миллий боғида, 2011 йил 31 августида янгради: «Бу- гун мана шу саховатли заминда «Ўзбекистон — ягона уйи-миз» деб яшаётган, қайси касб эгаси, қайси миллат ва элат вакили бўлмасвн, барча юртдошларимиз Ватанимиз қўлга киритган ютуқлар, эришган марраларда менинг ҳам муно- сиб меҳнатим, муносиб ҳиссам бор, деб бошини баланд кўтариб, мағрурланиб гапиришга тўла ҳаклидир, десак, айни ҳакиқатни айтган бўламиз» 1 . Мана шундай мағрурлик ҳар биримизга, ҳар доим му- яссар бўлсин.

Адабиётлар: 1. Каримов И.А. Ўзбекистон: Миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. Том Тошкент, 1996. 2.Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан қолсин. Том Тошкент, 1996. 3.Каримов И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Том Тошкент, 1996. 4.Каримов И.А. Бунёдкорлик йўлидан. Том Тошкент, 1996. 5.Каримов И.А. Янгича фикрлаш ва ишлаш - давр талаби. Том Тошкент, 1997. 6.Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тарақҚиёт йўлида. Том Тошкент,1998. 7.Каримов И.А. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қура-миз. Том Тошкент,1999. 8.Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт- пировард мақсадимиз. Том 8. Тошкент, 2000. 9.Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъ-улмиз.Том Тошкент, 2001.

Похожие

Улар халқнинг юрагида яшайди

Халқнинг қаддини ғурур тиклайди

Миллий ғоя – халқнинг ишончи ва эътиқоди

Бўҳронлар гирдобида амал учун кураш васвасаси

Миллий-маънавий тикланиш, миллий муносабатлар ва жамият тараққиёти,