Mehnat va kasb ta'limi o'qituvchilarining pedagogic mahoratini oshirish usullari - Метрология - Рефераты

Mehnat va kasb ta'limi o'qituvchilarining pedagogic mahoratini oshirish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

19.4765625 KB

Mehnat va kasb ta'limi o'qituvchilarining pedagogic mahoratini oshirish usullari Reja: 1. Pedagogik mahorat manbalari va uslubiy ishlarni tashkil qilish 2. Pedagogik mahorat va uning tarkibiy qismlari 3. Pedagogik mahoratga erishish usullari.

Pedagogik mahorat manbalari va uslubiy ishlarai tashkil qilish O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi tizimida o'quv tarbiyaviy jarayonni takomillashtirish natijasida barkamol, malakali mutaxassislarni tayyorlash, ularni raqobatbardosh, yetuk bo'lib yetishishlarida ta'lim muassasalarida olib boriladigan, amalga oshiriladigan uslubiy ishlar muhim o'ringa egadir. Uslubiy ishlar ta'lim- tarbiya jarayoni bilan shug'illanadigan har bir o'qituvchi muhandis-pedagog, rahbar xodimlarning o'z malakalarini oshirishda katta ahamiyatga egadir. Chunki kadrlar tayyorlash milliy dasturida ta'kidlangandek, davr talabiga javob beradigan yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash uchun, avvalambor, ta'lim-tarbiya bilan shug'ullanuvchilaning o'zlari yetuk, yuqori malakali bo'lishlari shart. Bu talabga javob berish uchun bar bir o'qituvchi, muhandis-pedagog, rahbar uslubiy ishlar bilan shug'ullanishi va ularda; qatnashishi zarur. O'quv-tarbiya jarayoni ilmiy-uslubiy jihatdan ta'minlash masalalaridan biri bo'lib, ta'lim mazmunini takomillashtirish masalasi turadi. Chunki ta'lim mazmuni o'quv reja, dasturlar, davlat hujjatlari bo'lib, ularni takomillashtirib borish va to'la-to'kis amalga oshirish natijasida ko'zlangan maqsadga erishish mumkinligi sababli, bu masala uslubiy ishlarda asosiy bo'lib hisoblanadi. Bizga ma'lumki, «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi to’g’risida»gi gonun qabul qilingandan so'ng, ta'lim tizimida yangi bo'g'in o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi tizimi paydo bo'ldi va hozirgi kunda 500 dan ortiq kasb-hunar kollejlari va akademik litseylari tashkil qilindi va faoliyat ko'rsatmoqda. 1998 - 2004-yillar ichida bu o'quv muassasalarida 280 dan ortiq tayyorlov yo'nalishlari bo'yicha kichik mutaxassislarni tayyorlash amalga oshirilmoqda. Bu tayyorlov yo'nalishlar bo'yicha o'quv rejalari va dasturlar tayyorlangan bo'lib, ular tajriba-sinovdan o'tmoqda. Bu o'quv rejalarida umumta'lim fanlar, maxsus fanlar, umumkasbiy fanlar, ishlab chiqish ta'limi amaliyoti ko'rsatilgan bo'lib, ularni takomillashtirishda uslubiy ishlarni amalga oshirilishi katta ahamiyatga egadir. Metodik ishlar o'quv muassasalaridagi o'quv tarbiyaviy jarayonning holatini o'rganish, ilg'or pedagoglar tajribasini o'rganish, ularni hayotga tatbiq etish orqali amalga oshiriladi.

O'quv muassasasining muhandis-pedagoglarning faoliyati faqatgina nazariy va amaliy bilimlar berish, ya'ni darslar o'tish bilan cheklanib qolmaslik, ular faoliyatida har bir o'quvchi bilan shaxsiy ishlash, o'z ustida mustaqil ishlash, o'quvchilar guruhi bilan ishlash, o'z fani bo'yicha tashkiliy ishlarni olib borish, kabinet, laboratoriya, o'quv ustaxonalarini tashkil qilish va jihozlash, ota-onalar bilan ishlash, fanlar bo'yicha uslubiy komissiyalar ishida qatnashish va hakozolar bilan bog'liq. Muhandis-pedagoglar o'quvchilar guruhi bilan ishlash, ularning ishlarini tashkil qilish va ko'zlangan maqsadga erishish uchun o'z ustida har doim tinimsiz ishlashi kerak, buning uchun ular bilimini oshirib va takomillashtirib borish zarur. Chunki oliy bilim dargohida olgan bilimlari yetarli bo'lmay qoladi. Bu o'z ustida ishlashlar, izlanishlar, yaratishlarning asosida uslubiy ishlar yotadi. Shuning uchun ham muhandis-pedagoglardan o'z mustaqil ishlarini tashkillashtirishda, ularni ilmiy asosida tashkil etish lozim. Ma'lumki, o'quv muassasalarida o'quv tarbiyaviy jarayoni ta'limiy, tarbiyaviy jarayon bilan chambarchas bog'langan. Shuning uchun ham muhandis-pedagoglar o'z ishlarini ilmiy asosida tashkil etishda ularning quyidagi tarkibiy qismlari (elementlari) tadbirlarini amalga oshirish zarur: - o'quv jarayonida o'quvchilarni davr -ruhida g'oyaviy saviyasini oshirish, ularda milliy istiqlol g'oyalarini shakllantirish; - o'quv jarayoniga fan va texnikaning sifat yutuqlarini joriy etish; - o'quv jarayonini tashkil qilish shakllarini maqbullashtirish, ya'ni dars turlarini qo'llash (dars, birlashgan darslar) ilg'or ishlab chiqarish ustalari bilan birgalikdagi darslar; ta'lim-tarbiya jarayonini boshqarishni maqbullashtirish (o'quvchilarda bilimga bo'lgan chanqoqlik, qiziqishlarni boshqarish, tashkillashtirish); - o'quv jarayonini texnikaviy ta'limotini maqbullashtirish; o'qituvchi va o'quvchi mehnat sharoitini maqbullashtirish. Pedagogik mahorat va uning tarkibiy qismlari Ta'lim muassasasining pedagog va muhandis-pedagoglaming kasbiy

mahoratini takomillashtirishda imkoniyatlari nihoyatda ulkan. Ammo ularni yagona maqsadga yo'naltirish, ular faoliyatini o'zaro muvofiqlashtirish ta'lim muassasasi rahbaridan chuqur bilim va tajribani talab qiladi. Pedagog kadrlarni malakasini oshirish tizimida ta'sirchanligi va ularga yaqinligi, vaqt, kuchni, moddiy resurslarni iqtisod qilish hamda boshqa jihatlardan qulaylik bilan ajralib turgani o'z ish joylarida, ya'ni ta'lim muassasida malaka oshirishdir. Ta'lim muassasasida pedagoglarning kasbiy mahoratini oshirish o'z ichiga quyidagilarni oladi: metodik ishlar, ishlab chiqarish kengashlari; ilmiy- amaliy seminar, konferensiyalar; pedagogik o'qishlar; umumta'lim fan va maxsus fanlar metodik komissiyalari; ilg'or tajribalarni o'rganish, umumlashtirish va ommalashtirish; darslarga kirish va tahlil qilish; ochiq ko'rgazmali darslar, tanlovlar, chet ellar bilan hamkorlik; kompyuter va axborot, informatsion-texnik vositalar orqali bilim, tajriba o'rganish va masofada malaka oshirish, kollej rahbarlarining pedagoglar bilan yakka va jamoaviy metodik ishlari va boshqalar. Bu tizimning ko'p qirraligi pedagog kasbining murakkab va jamiyatda muhim ijtimoiy ahamiyatga molikligidan dalolat beradi. Pedagog mahorat rus tili lug'atida «biror sohada mohirlik darajasi» deb talqin etiladi. Pedagog mahorat tushunchasiga yagona ta'rif ham yo'q, chunki ba'zi mualliflar bu fazilat - pedagogning yagona xususiyatlari deb hisoblashsa, boshqalar uning bilim, ko'nikma, malakalar ekanligini aytsa, uchinchi toifa ikkalasini birlashtirib, xususiyatlarini, boshqa hollarda faoliyatni amalga oshirish darajasini belgilaydi va hokazo. Pedagog mahoratining asosi ilk davrdayoq pedagogning tegishli bilim yurtida tayyorgarligida shakllanadi. Shuning uchun asos bo'lib, yuqori kasb mahoratining zarur, ammo yetarli bo'lmagan sharti hisoblanadi. Ta'lim muassasasida ishlashning birinchi yilidanoq pedagog tajribaning intensiv shakllanishi boshlanadi, uning boshi pedagog amaliyoi davriga to'g'ri keladi. Aynan pedagog faoliyat tajribasi pedag-x, oliy o'quv yurti bitiruvchisi ta'lim mobaynida olmagan narsa to’ldiradi va majassamlashtiradi. Unda kasbiy-

pedagog faoliyatini amalga oshirish tajribasi, ijodiy faoliyat tajribasi, shaxs fazilatlarini namoyon etish tajribasi birlashtiriladi va uyg'unlashtiriladi. Amaliy pedagog faoliyat jarayonida barcha olingan bilimlar takomillashadi, shaxs fazilatlari va pedagogik qobiliyatlar rivojlanadi, kasbiy ko'nikma va malakalar shakllanadi. O'z malakasiga ko'ra, mohir pedagog darajasiga ko'tarilguncha bir necha yil o'tadi. Pedagogning bilim, ko'nikma va malakalari pedagogik mahorati asoslarining tarkibiy qismi sifatida 2 darajada bo'lishi mumkin. Kasbiy pedagogik faoliyatga tayyorgarlik va kasbiy pedagogik faoliyat hamda egallangan-pedagogik tajriba jarayonida, ya'ni birinchi holda pedagog oliy ta'lim muassasalarida o'qish paytida olingan boshlang'ich pedagogik tajriba bo'lishi, ikkinchi holda kasb-amaliy, kasbiy pedagogik faoliyat hamda olingan pedagogik tajriba bo'ladi. Albatta, birinchi daraja qancha yuqori bo'lsa, ikkinchisiga erishish oson, pedagogik mahoratga erishish qisqa bo'ladi. Shakllanishi lozim bo'lgan pedagog mahorat poydevori quyidagi asosiy tarkibiy qismlarni qamrab oladi: pedagogning shaxsi, bilimlari va pedagogik tajribasi, bunda har bir tarkibiy qism o'zlashtirilishi mumkin. Demak, pedagog mahorat asoslari har bir pedagogda shakllantirilib, pedagog mahorat darajasiga ko'tarilishiga imkon beruvchi negizni yaratib berishi mumkin. Amaliy faoliyatda amalga oshiriladigan pedagogik mahorat soslari Pedagog mahoratining to'rtta mustaqil elementini ajratib ko'rsatish mumkin: • o'quvchilar jamoaviy va shaxsiy faoliyatini tashkil qila olish mahorati; • ishontirish mahorati; • bilimlarni berish va faoliyat tajribasini shakllantirish mahorati; • pedagogic texnikani egallash mahorati. Demak, pedagogik mahorat faoliyat rivojlanishirung, pedagogik texnologiyani egallashning yuqori darajasini ifodalab, shu bilan birga pedagognmg umuman shaxsini, uning tajribasini, fuqamlik va kasbiy o'rnini ham ifodalaydi.

Pedagogik mahoratga erishish usullari: Pedagogik mahoratga erishish usullariga quyidagilar kiradi: 1 . Malaka oshirishning turli shakllarida ta'lim olish. 2. Mustaqil ravishda o'z pedagogik bilimlarini oshirish. 3. Ilg'or pedagogik tajribalarini o'rganish va ulardan foydalanish. 4. Shaxsiy pedagogik tajribani tahlil etish va umumlashtirish. 5. Metodik hay'at, shuba va birlashmalar ishida ishtrok etish. 6. Ochiq darslarga kirish va ularni tahlil etish, o'zaro darslarga kirish. 7. Pedagogik o'qishlar, konferensiyalar va seminarlar ishida ishtirok etish. 8. Pedagogik murabbiylik. 9. Metodik ishlanmalar tayyorlash va boshqalar. Pedagogik mahoratni oshirish manbalari O ' rta maxsus , kasb - hunar ta ' limi muassasalari pedagog kadrlari amalga oshiradigan uslubiy ishlari juda xilma - xil bo ' lib , ulaming quyidagi turlari mavjud : • Jamoaviy uslubiy ishlar . pedagogik kengash , pedagogik o ' qish , uslubiy komissiyalar , ilg ' or pedagogik tajribalar , muammoli seminarlar , ilmiy amaliy konferensiyalar . - Yakka tartibdagi ( shaxsiy ) uslubiy ishlar : rahbar , pedagog va tarbiyachi kadrlarining mustaqil uslubiy ishlari ; rahbar , pedagog , tarbiyachi kadrlarining o ' z ustida mustaqil ishlashi ; rahbarlaming pedagog kadrlar bilan yakka tartibdagi uslubiy ishlari . O ' quv - uslubiy ( pedagogika ) xonasi .

Foydalanilgan adabiyotlar: 1 . O'zbekiston Respublikasi «Ta'lim to'g'risida»gi Qonuni. - Т .: 1997-yil. 2. «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi». - Т .: 1997-yil. 3. Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. 29-avgust 1997- yil. 4. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 5-yanvardagi «Uzluksiz ta'lim tizimi uchun davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to'g'risida» gi 5-sonli qarori.

Похожие

O'rta maxsus kasb hunar ta'limi o'quv muassasalaridagi uslubiy ishlar tizimi

O‘lchash usullari va vositalari

Tadqiqоtning nazariy va empеrik usullari

Standartlashtirishning asosiy tamoyillari va usullari

O'rta maxsus kasb hunar ta'limida ta'lim sifati monitoringini tashkillashtirish