Mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash - Метрология - Рефераты

Mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash

Загружено в:

15.09.2023

Скачано:

0

Размер:

99.5 KB

Mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash Reja: 1. Mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash 2. O’zbekiston Respublikasida mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartibi 3. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash tartibi. 4. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatni rasmiylashtirish va berish tartibi

Mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash O’zbekiston respublikasida mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash tizimini joriy etish O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “O’zbekiston Respublikasi va Germaniya Federativ Respublikasi o’rtasida ko’p qirrali hamkorlikni yanada kengaytirish chora-tadbirlari to’g’risida” 2019-yil 1-fevraldagi PQ-4145-son qarorini ijro etish yuzasidan, shuningdek, mahsulotlarning xossalari to’g’risida fuqarolarning xabardorligini ta’minlash, mahsulotlarning ekologik xavfsizligini kafolatlash va ushbu sohada xalqaro standartlarga bosqichma-bosqich o’tish hisobiga O’zbekiston Respublikasida ishlab chiqariladigan mahsulotlar eksporti hajmlarini oshirish uchun shart-sharoitlar yaratish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror chiqgan. O’zbekiston Respublikasida mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartibi Nizom “ Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida ” , “ Iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish to’g’risida ” , “ Ekologik nazorat to’g’risida ” , “ Muvofiqlikni baholash to’g’risida ” , “ Standartlashtirish to’g’risida ” gi O’zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiq mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartibini belgilaydi. Nizomda quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi: ekologik markirovkalash — mahsulot va uni yaratish, ishlab chiqarish va undan foydalanish jarayonlari hamda uning ekologik xavfsizlikka muvofiqligi haqidagi ekologik ma’lumotlar to’plami; bir xil mahsulotlar guruhi — bir xil funksiyalarni bajaradigan mahsulotlar guruhi; ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiya (keyingi o’rinlarda muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiya deb ataladi) — ishlab chiqaruvchi, import qiluvchi, distribyutor, sotuvchi yoki istalgan boshqa manfaatdor tomonning o’z faoliyati va mahsulotlar mustaqil uchinchi taraf

tomonidan ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalanganligi haqida sertifikat mavjud bo’lmagan mahsulotlar to’g’risidagi arizasi; hayot sikli — resurslarni qazib olish yoki xomashyo sotib olish yoxud tabiiy resurslardan, xomashyodan mahsulot ishlab chiqarishdan ularni atrofmuhitga joylashtirishga yoki utilizatsiya qilishgacha bo’lgan izchil va o’zaro bog’liq bosqichlar; ariza beruvchi — mahsulotlarni ekologik markirovkalash uchun sertifikat olishga talabgorlik qiluvchi tadbirkorlik subekti; ekologik xavfsizlik belgisi — mahsulotlarga yoki ularning qadog’iga va ilova qilinadigan hujjatlarga bosish uchun mo’ljallangan, mahsulot to’g’risidagi bosma materiallarda, shuningdek, texnik byulletenlardagi mahsulotning ekologik xavfsizligini tavsiflovchi belgi; ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalangan mahsulotlarning inspeksiya nazorati (keyingi o’rinlarda inspeksiya nazorati deb ataladi) — ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalangan mahsulotlarni ular ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqlikni baholashda belgilangan talablarga muvofiqligini tasdiqlash maqsadida davriy (takroran) baholash tartibotlari; ekologik xavfsizlik mezonlari — mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash huquqini olish uchun mahsulotlar muvofiq bo’lishi kerak bo’lgan texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarda belgilanadigan ekologik xavfsizlik talablari; ekologik markirovkalash organi — belgilangan tartibda akkreditatsiyadan o’tgan, mahsulotlarning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholaydigan uchinchi tomon hisoblangan yuridik shaxs; mahsulotning hayot siklini baholash — axborot to’plash, shuningdek, mahsulotlarning butun hayot siklida atrof-muhitga ehtimoli bo’lgan ta’sirini taqqoslash va chiqish oqimlarini baholash; ekologik markirovkalash dasturi — ekologik markirovkalash organi rahbari tomonidan tasdiqlanadigan hujjat, mahsulotning butun hayot sikli bosqichida mahsulotning ekologik xavfsizligini baholash ishlari unga muvofiq olib boriladi;

mahsulotni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat — tadbirkorlik subektiga o’zi ishlab chiqaradigan mahsulotlar uchun ekologik xavfsizlik belgisidan foydalanish huquqini beruvchi, ekologik markirovkalash organi tomonidan beriladigan hujjat; ekologik menejment tizimi (atrof-muhitni boshqarish tizimi) — ma’muriy boshqarish umumiy tizimining bir qismi, u ekologik siyosatni ishlab chiqish, joriy etish, amalga oshirish, tahlil qilish va rivojlantirish uchun zarur bo’lgan tashkiliy tuzilma, rejalashtirish, javobgarlik, usullar, tartibotlar, jarayonlar va resurslarni o’z ichiga oladi; texnik ekspert — mahsulotlarning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash ishlarida ishtirok etish uchun maxsus bilimlar yoki tajribaga ega bo’lgan shaxs; ekologik xavfsizlik — tabiiy muhit va inson, jamiyat va davlatning hayotiy muhim manfaatlarining xo’jalik faoliyati va boshqa faoliyatning ehtimoliy salbiy ta’siridan, tabiiy va texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlardan va ularning oqibatlaridan himoyalanganligi holati. Ekologik xavfsizlik belgisi ushbu Nizomga 1-ilovaga muvofiq O’zbekiston Respublikasi hududida ishlab chiqariladigan mahsulotlarni ularga berilgan ekologik xavfsizlik toifasiga binoan markirovkalash uchun qo’llaniladi. Ekologik xavfsizlik belgisi mahsulotga yoki yorliqqa (qadoqqa), ilova qilinadigan hujjatlarga yoki mahsulotlarni reklama qilishda joylashtiriladi. Ekologik markirovkalash tartibotidan o’tmasdan va mahsulotni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat mavjud bo’lmaganda tovar, mahsulotning tavsifida va nomlanishida, teng ravishda reklamada ekologik xavfsizlik belgisidan foydalanish, mahsulotning ekologik xavfsizligiga tegishli biror-bir xossalarini ko’rsatish, shuningdek, “ekologik toza”, “ekologik xavfsiz”, “ekologik qulay” degan yozuvlardan foydalanish taqiqlanadi. Ekologik markirovkalash organi. Ekologik xavfsizlikka muvofiqlikni baholash qonunchilikda belgilangan tartibda tuzilgan shartnomaga muvofiq ariza beruvchining ekologik markirovkalash organiga ixtiyoriy murojaati asosida amalga

oshiriladi. Ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash tartiboti Milliy akkreditatsiya tizimida akkreditatsiyadan o’tgan ekologik markirovkalash organi tomonidan o’tkaziladi. Ekologik markirovkalash organi ekologik markirovkalash tartiboti uchun javob beradi. Ekologik markirovkalash organi o’z faoliyatida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash sertifikatini olishga talabgor bo’lgan mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilardan, shuningdek, ekologik markirovkalash sohasidagi siyosatni tartibga soluvchi davlat vakolatli organidan (keyingi o’rinlarda vakolatli organ deb ataladi) mustaqil bo’lishi kerak. Ixtiyoriy ekologik markirovkalash ishlarini olib borish uchun ekologik markirovkalash organida quyidagilar bo’lishi kerak: -unga muvofiq ekologik xavfsizlikni baholash tartiboti amalga oshiriladigan sifat menejmenti tizimi; -ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartibotini o’tkazish vazifalari bajarilishini ta’minlash uchun zarur bo’lgan moddiy-texnik baza; -mahsulotlarni ekologik markirovkalash ishlarini bajarish uchun o’z laboratoriyasi (ixtiyoriy ekologik markirovkalash o’tkazilayotganda amalga oshiriladigan sinovlarning bir qismini o’tkazish uchun akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyalari bilan shartnoma tuzishga ruxsat beriladi). Ekologik xavfsizlikka muvofiqlikni baholash faoliyatida qatnashuvchi xodimlar akkreditatsiya bo’yicha Milliy organ tizimida normativ hujjatlar talablariga muvofiq akkreditatsiya organi tomonidan sertifikatlangan bo’lishi kerak. Ekologik markirovkalash organi: -mahsulotlarning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarda belgilangan ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini aniqlash maqsadida markirovkalash bo’yicha ishlar xolis va izchil o’tkazilishini ta’minlashga; -maxfiylikka rioya qilishga va ishlarni bajarish, mahsulotning hayot siklini tekshirish chog’ida o’ziga ma’lum bo’lgan ma’lumotlar oshkor qilinishining yoki

istalgan maqsadlarda foydalanishning oldini olishni ta’minlashi, axborotni soxtalashtirishdan himoya qilishi shart. Ekologik xavfsizlik mezonlari. Ekologik xavfsizlik mezonlari texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar bilan belgilanadi. Ekologik xavfsizlik mezonlarini ishlab chiqish O’zbekiston Respublikasi qonunchilik talablariga muvofiq va xalqaro standartlar hisobga olingan holda amalga oshirilishi kerak. Ekologik xavfsizlik mezonlarini ishlab chiqishda quyidagi ekologik jihatlar hisobga olinishi zarur: -mahsulotlarni ishlab chiqarish, iste’mol qilish, foydalanish, saqlash, tashish, utilizatsiya qilish va qayta ishlash chog’ida atrof-muhitga, xususan, iqlim o’zgarishiga, biologik xilma-xillikka, energiyani tejashga, tabiiy resurslarga ta’sir darajasi, shuningdek, mahsulotni utilizatsiya qilish jarayonida hosil bo’lgan chiqindilarning ta’siri darajasi; -xavfli moddalarni xavfsizrog’iga almashtirish va eng yangi texnologiyalarni qo’llash; -mahsulotlardan foydalanish (sotish) va undan qayta foydalanish muddatini uzaytirish natijasida uning atrof-muhitga ta’sirini kamaytirish; -mahsulotlar hayot siklining turli bosqichlarida iqtisodiy foyda olish bilan atrof-muhitga, shu jumladan, inson sog’ligiga yuklama o’rtasidagi umumiy muvozanat; -ekologik markirovkalashning boshqa milliy, mintaqaviy va xalqaro dasturlari tomonidan belgilangan ekologik mezonlar. Ekologik xavfsizlik mezonlari yangi texnologiyalar, yangi mahsulotlar, yangi ekologik axborotlar va bozor sharoitidagi o’zgarishlarni hisobga olgan holda har besh yilda qayta ko’rib chiqilishi va tasdiqlanishi kerak. Ekologik xavfsizlik mezonlarini ishlab chiqish ekologik markirovkalash organlari, tarmoq vazirliklari, idoralar va tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi. Ekologik markirovkalash organi va tarmoq vazirliklari va idoralar ekologik xavfsizlik mezonlarini ishlab chiqish va/yoki qayta ko’rib chiqish tashabbusi bilan chiqishi va/yoki unda ishtirok

etishi mumkin. Ekologik xavfsizlik mezonlari tasdiqlangunga qadar keng jamoatchilik muhokamasidan o’tkazish uchun ommaviy axborot vositalarida, shuningdek, vakolatli organning veb-saytida e’lon qilinishi kerak. Ekologik xavfsizlik mezonlari loyihasi bir kalendar oy mobaynida muhokama qilinadi. Jamoatchilik muhokamasi natijalari bo’yicha tushgan asoslangan takliflar va e’tirozlar ekologik xavfsizlik mezonlarini qayta ko’rib chiqishda hisobga olinadi. Takliflarni rad etish yoki ekologik xavfsizlik mezonlariga kiritish to’g’risidagi qaror asoslangan bo’lishi lozim. Mahsulotlarning ekologik xavfsizlik mezonlari: -mahalliy, mintaqaviy va global ekologik omillarni, shuningdek, mavjud texnologiyalarni hisobga olgan holda texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarda belgilanishi kerak; -mahsulotning atrof-muhitga va inson sog’lig’iga eng sezilarli ta’siri chegaralashi va mahsulotlarning muhim ekologik jihatlarini belgilashi lozim; -belgilangan talablarni baholash uchun zarur bo’lgan nazorat usullari bilan aniqlanishi kerak; -tekshiriladigan minimal ko’rsatkichlarga, chegara darajalariga ega bo’lishi lozim; -muddatlarni, sinash usullarini va texnik hujjatlarni belgilashda mahsulotning tegishli toifasi bo’yicha normativ-huquqiy bazaga muvofiq bo’lishi kerak; -mahsulotlarning toifasi tegishli bo’lgan tegishli tarmoqning rivojlanishini va ekologik xavfsizlik mezonlarini hisobga olish zarur. Ekologik xavfsizlik mezonlari manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan muhokama qilingandan va kelishilgandan keyin belgilangan tartibda tasdiqlanadi va ularning amal qilish muddatlari belgilanadi. Tasdiqlangan ekologik xavfsizlik mezonlari vakolatli organ tomonidan ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinadi va uning veb-saytida joylashtiriladi.

Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash tartibi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash ariza berilgan mahsulotlarning ekologik xavfsizlik talablariga muvofiqligini aniqlashga qaratilgan izchil harakatlarni amalga oshirishni nazarda tutadi va mahsulotning atrof-muhitga ta’siri ko’rsatkichlarining haqiqiy qiymatiga asoslanadi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash jarayoni markirovkalash organi va ariza beruvchi o’rtasida tuzilgan shartnoma asosida ixtiyoriy ravishda amalga oshiriladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash xalqaro standartlar talablariga muvofiqlikka uchta tipi bo’yicha amalga oshiriladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat faqat mahsulotning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash tartibotining ijobiy natijalari olingan taqdirda berilishi mumkin. Ariza berilgan mahsulot turining ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash ekologik markirovkalash dasturi doirasida amalga oshiriladi. Ekologik markirovkalash dasturi ushbu Nizomga 2-ilovaga muvofiq shakl bo’yicha ariza berilgan mahsulotning har bir turi uchun alohida ishlab chiqiladi. Ekologik markirovkalash dasturi ekologik markirovkalash organi tomonidan tasdiqlanadi. Mahsulotlarning ariza berilgan turining ekologik xavfsizlik talablariga muvofiqligini baholash xalqaro standartlar talablariga muvofiq amalga oshiriladi. Mahsulotlarning ariza berilgan turining 2 tip bo’yicha ekologik xavfsizlik talablariga muvofiqligini baholash ariza beruvchi tomonidan ushbu Nizomga 3-ilovaga muvofiq shakl bo’yicha muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiya taqdim etilishi orqali amalga oshiriladi. Ishlab chiqilgan ekologik markirovkalash dasturi quyidagilarni nazarda tutadi: I tip bo’yicha — ariza beruvchining tashabbusi, III tip bo’yicha — mahsulot hayot siklining barcha bosqichlarida texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiq mahsulotning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholashga qaratilgan izchil harakatlar amalga oshirilishi. Mahsulotlarning

ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligi to’g’risidagi tasdiqlovchi hujjatlar ekologik markirovkalash organi tomonidan mustaqil ravishda shakllantiriladi. Ushbu holatda ariza beruvchilar markirovkalash organiga zarur tasdiqlovchi hujjatlarni to’plashda yordam berishi mumkin. Mahsulotlarning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholashda ekologik markirovkalash organi tomonidan ariza beruvchining xohishiga ko’ra quyidagi hujjatlar tayyorlanadi: -ushbu mahsulotga nisbatan atrof-muhitni muhofaza qilish talablari belgilangan va ko’rsatilgan standartning nusxasi (tashkilot standarti, texnik yo’riqnoma, texnologik jarayon va boshqalar); -sanitariya-epidemiologiya, veterinariya, fito-sanitariya xulosalari, muvofiqlik sertifikati nusxalari (qonunchilikda bunday talablar mavjud bo’lsa); -tasdiqlangan ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiq hayot siklining barcha bosqichlarida mahsulotlarning ekologik tavsiflarini sinash bayonnomalarining nusxalari; -ekologik menejment sertifikatining nusxasi (agar mavjud bo’lsa). Bundan tashqari, ekologik markirovkalash organi: -xomashyo tarkibiy qismlarining ekologik xavfsizligi, ularni qazib olish/etkazib berish usullari haqidagi; -ishlab chiqarish texnologiyasi va uning atrof-muhitning barcha tarkibiy qismlariga ta’siri haqidagi; -oxirgi ikki kalendar yilda ariza beruvchi tomonidan tabiatni muhofaza qilish qonunchiligining buzilmaganligi to’g’risidagi; -mahsulotni ishlab chiqarish va iste’mol qilish bosqichida hosil bo’lgan chiqindilarning shakllanishi, topshirilishi, utilizatsiya qilinishi, olib chiqib ketilishi yoki qayta foydalanilishi to’g’risidagi ma’lumotlarni oladi. Ekologik markirovkalash organi atmosferaga tashlanmalar manbalarini va ifloslantiruvchi moddalarning suv tizimlariga oqovalarini, tuproq qoplamasining holatini va chiqindilarni saqlash joylarini laboratoriya tekshiruvidan o’tkazish ishlarini tashkil etadi. Laboratoriya tadqiqotlarini olib borish uchun ariza beruvchi

yoki uning topshirig’iga binoan ekologik markirovkalash organi ekologik markirovkalash dasturiga muvofiq zarur tekshirishlarni o’tkazish uchun akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyalarini jalb qiladi. Laboratoriya tadqiqotlari mahsulotlarni 1 va 3 tiplar bo’yicha ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash maqsadida amalga oshiriladi. Dasturda ko’rsatilgan barcha chora-tadbirlar amalga oshirilgandan va I va III tiplar bo’yicha ijobiy natijalar olinganidan so’ng ariza beruvchiga mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash huquqi uchun sertifikat beriladi. 2 tipdagi ekologik markirovkalash bo’yicha ariza beruvchi muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiya bilan birgalikda mahsulotning ekologik xavfsizligini tasdiqlovchi hujjatlarni, shu jumladan, laboratoriya tadqiqotlari natijalarini taqdim etadi va ro’yxatga olinadi, shundan keyin ariza beruvchi ekologik xavfsizlik belgisidan foydalanish huquqiga ega bo’ladi. Markirovkalash organi tomonidan mahsulotlarni ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartibotidan o’tkazish muddatlari ixtiyoriy ekologik markirovkalash tipiga va tuzilgan ekologik markirovkalash dasturiga bog’liq ravishda quyidagichani tashkil etadi: -1 tip ekologik markirovkalash bo’yicha — 1 oydan ortiq emas; -2 tip ekologik markirovkalash bo’yicha — 20 ish kunidan ortiq emas; -3 tip ekologik markirovkalash bo’yicha — 2 oydan ortiq emas. Ariza beruvchi va ushbu jarayonga jalb qilingan ekologik markirovkalash organi o’z vakolatlari doirasida yig’ilgan va taqdim etilgan hujjatlarning xolisligi va ishonchliligi uchun to’liq javob beradi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatni rasmiylashtirish va berish tartibi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatni rasmiylashtirish va berishning umumiy qoidalari

Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat berish ushbu Nizomga 4-ilovaga muvofiq sxema bo’yicha amalga oshiriladi. Agar mahsulotning ariza berilayotgan turini ekologik markirovkalash bo’yicha bir nechta organ mavjud bo’lsa, ariza beruvchi o’z ixtiyori bilan ulardan biriga murojaat qilish huquqiga ega. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash tayyorlovchining javobgarligi ostida amalga oshiriladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilish muddati davrida ishlab chiqarilgan mahsulotlar sertifikatlangan hisoblanadi va qayta sertifikatlanmaydi. Ekologik xavfsizlik belgisi hamda foydalanish va ilova qilinadigan hujjatlardagi mahsulot tayyorlangan sana, mahsulotlar ekologik xavfsizlik belgisi bilan sertifikatlanganligining tasdig’i hisoblanadi. 1 va 3 tiplar bo’yicha mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash bo’yicha ishlarni olib borish tartibi. 1 va 3 tiplar bo’yicha mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash ishlarini olib borish uchun ariza beruvchi ushbu Nizomga 5ilovaga muvofiq zarur hujjatlar to’plamini ilova qilgan holda ariza topshiradi. Ekologik markirovkalash organi taqdim etilgan hujjatlarni tahlil qiladi va quyidagi qarorlardan birini qabul qiladi: -hujjatlar to’liq bo’lganda — mahsulotlar ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash ishlarini amalga oshirish to’g’risida; -agar hujjatlar to’liq bo’lmasa — uch ish kunidan ortiq bo’lmagan muddatda hujjatlarni qaytarish haqida. Ekologik markirovkalash organi mahsulotlar ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash ishlarini o’tkazish haqida qaror qabul qilganidan so’ng bir ish kunidan ortiq bo’lmagan muddatda ekologik markirovkalash dasturini ishlab chiqadi va tasdiqlaydi. Ekologik markirovkalash organi mahsulotlarning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash ishlarini olib borish davomida:

-normativ hujjatlar talablariga muvofiq namunalarni identifikatsiyalash, saralash va laboratoriyaga etkazib berish; -normativ hujjatlar talablariga muvofiq akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyasida namunalarni sinovdan o’tkazish ishlarini amalga oshiradi. Ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlanishi kerak bo’lgan mahsulotlarni sinash mahsulotlarni sertifikatlashtirish Milliy tizimining sertifikatlashtirish qoidalariga muvofiq namunalarni tanlash maqsadida taqdim etilgan mahsulotlarni identifikatsiyalash orqali amalga oshiriladi. Namunalarni identifikatsiyalash va tanlash tartiboti namunalarni identifikatsiyalash va tanlash dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi. Agar identifikatsiyalash natijalari bo’yicha ariza beruvchi tomonidan taqdim etilgan namunalar normativ hujjatlarga muvofiq bo’lmasa yoki ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalangan mahsulotning asosiy namunasi hisoblanmasa, namunalar tanlanmaydi va ariza beruvchiga sabablari ko’rsatilgan holda rad javobi beriladi. Namunalar soni, tanlash tartibi, ularni identifikatsiyalash va saqlash qoidalari ekologik markirovkalanadigan mahsulotga normativ hujjatlarda, shu jumladan, sinov usullarida belgilanadi. Ariza beruvchi o’z xohishiga ko’ra sertifikatlanadigan mahsulotning texnik tavsiflarini taqdim etishga haqlidir. Muayyan turdagi mahsulotlarni sinash bayonnomasini rasmiylashtirish va berish muddati texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar bilan belgilanadigan usullarga muvofiq amalga oshiriladigan ushbu turdagi mahsulotlarni sinovdan o’tkazishning umumiy davomiyligidan kelib chiqib belgilanadi. Akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyalarining aniq ko’rsatkichlar bo’yicha sinov natijalari mavjud bo’lgan qo’shimcha hujjatlardan ekologik markirovkalash organi tomonidan mahsulotlarning ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash uchun foydalaniladi. Bunda sinov o’tkazilgan muddat hisobga olinadi, u ushbu mahsulot uchun normativ hujjatlarda belgilangan yaroqlilik muddatidan ortiq bo’lmasligi kerak. Mahsulotlarni ekologik markirovkalash paytida tegishli akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyasi mavjud bo’lmagan taqdirda ekologik markirovkalash organi akkreditatsiyadan

o’tgan yoki O’zbekiston Respublikasining akkreditatsiya tizimida e’tirof etilgan muvofiqlikni baholash bo’yicha xorijiy organlarning sinov natijalarini, sinovlar bayonnomalarini qabul qiladi. Namunalar sinovlarining sifati va natijalarning ishonchliligi, shuningdek, sinovlar bayonnomalari saqlanishi uchun sinovlarni o’tkazgan akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyasi javob beradi. Sinov bayonnomalari texnik ekspert tomonidan imzolanadi va akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyasi rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyalari sinov bayonnomalarini ariza beruvchiga va ekologik markirovkalash organiga taqdim etadi. Agar mahsulotlar sinovlari har xil akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyalarida alohida parametrlar bo’yicha o’tkazilgan bo’lsa, bayonnomalar bilan tasdiqlangan sinovlarning ijobiy natijalari mavjudligi mahsulotlarning ekologik xavfsizlikning belgilangan mezonlariga muvofiqligining ijobiy baholanishi deb hisoblanadi. Sinovlar natijalari salbiy bo’lganda, shuningdek, hujjatlarning to’liq bo’lmagan to’plami taqdim etilganda ekologik markirovkalash organi ariza beruvchiga mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat berishni rad etish haqida xulosa beradi va kamchiliklarni bartaraf etish uchun o’n ish kunidan ortiq bo’lmagan muddat beradi. E’tirozlar belgilangan muddatda bartaraf etilganda ekologik markirovkalash organi hujjatlarni uch ish kuni mobaynida qayta ko’rib chiqadi. Ekologik markirovkalash organi tomonidan ishlab chiqilgan ekologik markirovkalash dasturi bo’yicha hujjatlarni tahlil qilishning, shu jumladan, ushbu dasturga kiritilgan, akkreditatsiyadan o’tgan sinov laboratoriyalarida o’tkazilgan laboratoriya sinovlarining ijobiy natijasi olinganda, ekologik markirovkalash organi uch ish kuni mobaynida hujjatlarni texnik ekspertga baholash uchun yuboradi. Ekologik markirovkalash organining texnik eksperti hujjatlar to’plamini, shu jumladan, sinov bayonnomalarini, ishlab chiqarish holati tekshirilishini va ariza beruvchi tomonidan buyurtmanoma bilan birgalikda taqdim etilgan boshqa hujjatlarni yoki dastur bajarilishining ekologik markirovkalashga muvofiqligi to’g’risidagi deklaratsiyani o’rganadi va uch ish kuni mobaynida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat berish yoxud uni berishni rad

etish to’g’risida qaror qabul qiladi. Texnik ekspertning ijobiy qarori qabul qilinganda ekologik markirovkalash organi uch ish kunidan ortiq bo’lmagan muddatda ariza beruvchiga mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat beradi (yuboradi) yoki uni sertifikat berish rad etilganligi to’g’risida yozma ravishda xabardor qiladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat berishni rad etish uchun asos bo’lgan sabablar mavjud bo’lganda, ariza beruvchiga belgilangan tartibda ularni bartaraf etish zarur bo’lgan muddat beriladi. Ariza beruvchi tomonidan mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash huquqini beruvchi sertifikat berishni rad etish uchun asos bo’lgan sabablar belgilangan muddatda bartaraf etilgan taqdirda, hujjatlar takroran ko’rib chiqiladi va takroran ko’rib chiqish ijobiy natija berganda uch ish kunidan ortiq bo’lmagan muddatda mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat beriladi. Mahsulotlarning mahsulotlar ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligini baholash bo’yicha bajariladigan ishlarning muddati: -1 tip uchun — namunalar identifikatsiya qilingan va tanlab olingan paytdan boshlab o’n ish kunidan ortiq bo’lmasligi kerak; -3 tip uchun — namunalar identifikatsiya qilingan va tanlab olingan paytdan boshlab o’ttiz ish kunidan ortiq bo’lmasligi kerak. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatni rasmiylashtirish va berish muddati barcha zarur hujjatlar topshirilgan paytdan e’tiboran uch ish kunidan ortiq bo’lmasligi kerak. Sertifikat ushbu Nizomga 6- ilovaga muvofiq davlat tilida yoki rus tilida rasmiylashtiriladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga rasmiylashtirilgan sertifikat uch yil muddatga beriladi va markirovkalashga sertifikatlar davlat reestrida (keyingi o’rinlarda Reestr deb ataladi) ro’yxatga olinadi. Sertifikat Reestrga muvofiq faqat ro’yxatdan o’tkazish raqami mavjud bo’lganda haqiqiy hisoblanadi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlarni Reestrda ro’yxatdan o’tkazish bir ish kunidan ortiq bo’lmagan muddatda amalga oshiriladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga berilgan

sertifikat asosida mahsulotlarni ekologik markirovkalashning belgilangan tipi hisobga olingan holda ariza beruvchiga ekologik xavfsizlik belgisini qo’llash huquqini berish to’g’risida bitim tuziladi. Ushbu bitimda ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash usullari va inspeksiya nazorati shartlari qayd etilishi kerak. 2 tip bo’yicha mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash bo’yicha ishlarni bajarish tartibi. Ekologik markirovkalash organi bir ish kuni mobaynida muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiyani va ariza beruvchi tomonidan taqdim etilgan uning ishlab chiqarishi va mahsulotlari ekologik xavfsizligini tasdiqlovchi hujjatlarni ular qabul qilingan sana to’g’risida belgi qo’ygan holda hamda mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash huquqini hisobga qo’yish uchun qabul qiladi. Bunda hujjatlar to’liq bo’lmagan taqdirda hujjatlar bir ish kuni mobaynida ariza beruvchiga qayta ishlash uchun qaytariladi. Muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiyani tekshirish va uning ishonchliligini, shuningdek, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning atrof-muhitga ta’sirini tasdiqlovchi taqdim etilgan hujjatlarni tasdiqlash uch ish kuni mobaynida amalga oshiriladi. Ekologik markirovkalash organining texnik eksperti hujjatlar to’plamini o’rganadi va ikki ish kunidan ortiq bo’lmagan muddatda muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiyani hisobga qo’yish yoki hisobga qo’yishni rad etish to’g’risida qaror qabul qiladi. Muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiyani tekshirish natijalari bo’yicha texnik ekspert tomonidan: -deklaratsiyaning ariza berilgan ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqligi va uning ishonchliligini tasdiqlash to’g’risida; -deklaratsiyaning ariza berilgan ekologik xavfsizlik mezonlariga yoki ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartiboti shartlariga muvofiq emasligi to’g’risida xulosa tayyorlanadi. Texnik ekspertning tegishli xulosasi asosida ekologik markirovkalash organi: -muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiyani hisobga qo’yish to’g’risida qaror qabul qiladi — muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiya ro’yxatdan o’tkaziladi va uch

ish kuni mobaynida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash huquqi berilgan holda Reestrda hisobga qo’yiladi; -muvofiqlik to’g’risidagi deklaratsiyani ro’yxatdan o’tkazishni rad etish to’g’risida qaror qabul qiladi — yozma bildirishnoma bir ish kuni mobaynida ariza beruvchining ixtiyoriy ekologik markirovkalash tartiboti shartlariga muvofiq emasligi sabablari ko’rsatilgan holda unga yuboriladi. Deklaratsiya hisobga qo’yilishi rad etilishi to’g’risida qaror qabul qilishda ariza beruvchiga aniqlangan nomuvofiqliklarni bartaraf etish uchun o’n ish kunidan oshmaydigan muddat beriladi. Ariza beruvchi tomonidan hisobga qo’yish rad etilishi uchun asos bo’lgan sabablar belgilangan muddatda bartaraf etilgan taqdirda hujjatlar qayta ko’rib chiqiladi. Tahlil natijalari bo’yicha aniqlangan nomuvofiqliklar bartaraf etilishini tasdiqlovchi hujjatlarni takroran ko’rib chiqish uch ish kuni mobaynida amalga oshiriladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash jarayonida shaffoflik va oshkoralikni ta’minlash. Vakolatli organ o’zining veb-saytida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga berilgan sertifikatlar to’g’risidagi axborotni, shuningdek, quyidagilar ko’rsatilgan holda ro’yxatdan o’tkazilgan deklaratsiyalar haqidagi ma’lumotlarni e’lon qiladi: -tashkilotning nomi, uning manzili, soliq to’lovchining identifikatsiya raqami (keyingi o’rinlarda STIR deb ataladi); -mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatda (deklaratsiyada) belgilangan mahsulotlarning ekologik tavsiflari; -mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning (deklaratsiyaning) berilgan sanasi, amal qilish davri va uning ro’yxatdan o’tkazish raqami; -mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga bekor qilingan va to’xtatib qo’yilgan sertifikatlar. Mahsulotlarning ekologik tavsiflari haqidagi ma’lumot iste’molchiga bevosita ishlab chiqaruvchi tomonidan taqdim etilishi kerak. Vakolatli organ mahsulotlarni

ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga berilgan sertifikatlar (deklaratsiyalar) to’g’risidagi ma’lumotlarni Reestrda yuritadi. Ariza beruvchi qonunchilikda belgilangan tartibda manfaatdor tomonlar uchun: -ishlab chiqaruvchi tashkilotning ekologik faoliyati (ekologik menejment tizimi, mahsulotlarning ekologik tavsiflarini yaxshilash bo’yicha faoliyat va boshqalar); -foydalaniladigan materiallar, tabiiy resurslar, qattiq maishiy chiqindilar, atmosferaga tashlanmalar, suvga oqiziladigan oqovalar miqdori, iste’mol qilinadigan energiya va materiallar miqdori; -iste’molchining mahsulotlardan foydalanishi; -mahsulotlarni tashishga qo’yiladigan talablar; -chiqindilarni utilizatsiya qilish to’g’risidagi ma’lumotlarni taqdim etadi. Inspeksiya nazoratini olib borish. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat bergan ekologik markirovkalash organi bir yilda bir marta Milliy sertifikatlashtirish tizimi tomonidan belgilangan talablarga muvofiqlikni tasdiqlash maqsadida ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalangan mahsulotlarning inspeksiya nazoratini olib borish huquqiga ega. Inspeksiya nazoratini olib borishda mahsulot sinovdan o’tkaziladi va/yoki ishlab chiqarish tekshiriladi. Ekologik markirovkalash organi uch kun oldin tashkilotni inspeksiya nazorati o’tkazilishidan xabardor qiladi, o’tkaziladigan sana, muddati va davriy inspeksiya nazorati dasturiga kiritilgan ishlar tarkibini kelishadi. Inspeksiya nazoratini o’tkazish ishlari qiymati tashkilot va ekologik markirovkalash organi o’rtasida tuziladigan shartnomada ko’rsatiladi. Davriy inspeksiya nazorati dasturi ham to’liq, ham tanlangan bo’lishi mumkin, bu obekt tomonidan ekologik xavfsizlik mezonlariga muvofiqlik va unga rioya etilishi to’g’risida xolis axborot taqdim etishiga bog’liq bo’ladi. Davriy inspeksiya nazoratini o’tkazishda ushbu Nizomda ko’rsatilganidan tashqari qo’shimcha hujjatlar talab qilinishiga yoki qo’shimcha tadbirlar o’tkazilishiga yo’l qo’yilmaydi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash huquqiga ega bo’lgan tashkilot davriy inspeksiya nazorati bo’yicha markirovkalash

organining qaroriga ijobiy ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan qo’shimcha ma’lumotlarni taqdim etish huquqiga ega. Davriy inspeksiya nazorati natijalariga ko’ra ekologik markirovkalash organi inspeksiya nazorati dalolatnomasini tuzadi, unda amalga oshirilgan ishlar, to’plangan hujjatlar batafsil bayon qilinadi, ular asosida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilish muddatini tasdiqlash yoki uni bekor qilish haqida qaror qabul qilinadi. Inspeksiya nazorati natijalari bo’yicha mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatni tasdiqlash, to’xtatib turish yoki bekor qilish to’g’risida qaror qabul qilinadi. Markirovkalangan mahsulotni inspeksiya nazoratidan o’tkazish hajmi, mazmuni va tartibi Milliy sertifikatlashtirish tizimining inspeksiya nazoratini o’tkazish qoidalari bilan belgilanadi. Ekologik markirovkalash organi ishlab chiqaruvchini va sertifikatlashtirish bo’yicha Milliy organni mahsulotni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat amal qilishi to’xtatib turilishi yoki bekor qilinishi haqida uch ish kuni mobaynida xabardor qilishi shart. Sertifikatlashtirish bo’yicha Milliy organ tegishli davlat boshqaruvi organlarini va ommaviy axborot vositalarini mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga bekor qilingan sertifikatlar to’g’risida xabardor qilish zaruratini belgilaydi. Ishlab chiqaruvchi tomonidan mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat amal qilishini to’xtatishga sabab bo’lgan holatlar bartaraf etilgan taqdirda, ko’rsatib o’tilgan holatlar bartaraf etilganligi to’g’risida tasdiqnoma olingan kundan boshlab o’n ish kuni mobaynida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishini tiklash to’g’risida qaror qabul qilinadi. Ekologik markirovkalash organiga ekologik markirovkalash shartlarini buzish holatlarini yoki asossiz va noqonuniy xattiharakatlarni tasdiqlaydigan hujjatlar tushganda, shu jumladan, tijorat sirini tashkil etuvchi ma’lumotlar oshkor etilgan hollarda rejadan tashqari inspeksiya nazorati amalga oshiriladi. Tayyorlovchining faoliyati rejadan tashqari inspeksiya nazoratidan o’tkazilganligi uchun to’lov undirilmaydi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikat:

-mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashda qo’yiladigan ekologik xavfsizlik mezonlari ishlab chiqaruvchi tomonidan buzilganligi aniqlangan; -ekologik markirovkalash organining aniqlangan qoidabuzarliklar bartaraf etilishi majburiyatini yuklovchi qarorlari ishlab chiqaruvchi tomonidan bajarilmagan hollarda inspeksiya nazorati natijalari bo’yicha bekor qilinishi mumkin. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishi: -tayyorlovchining mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishini to’xtatish to’g’risida markirovkalash organiga ariza bilan murojaat qilishi; -ishlab chiqaruvchi — yuridik shaxsni — uning faoliyati tugatilgan yoki to’xtatilgan paytdan boshlab tugatish; -ishlab chiqaruvchini — qayta tashkil etilgan paytdan boshlab qayta tashkil etish; -tayyorlovchini davlat ro’yxatidan o’tkazish to’g’risidagi sertifikatining amal qilishini to’xtatish; -tayyorlovchi tomonidan bir yil mobaynida talablar va shartlar muntazam ravishda (ikki yoki undan ortiq) buzilishi, agar ushbu qoidabuzarliklar fuqarolarning hayoti va sog’lig’iga, jamoat xavfsizligiga va atrof-muhitga zarar etkazilishiga olib kelsa to’xtatiladi. Ekologik markirovkalash organining mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishini to’xtatish to’g’risidagi qarori tayyorlovchiga qaror qabul qilingan kundan boshlab uch ish kuni mobaynida mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishini to’xtatishning sabablari ko’rsatilgan holda yozma yoki elektron shaklda etkaziladi, bunda mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishini to’xtatish sabablari va qonunchilikning aniq normalari ko’rsatiladi. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik

belgisi bilan markirovkalashga sertifikat bekor qilingan taqdirda sertifikatning asl nusxasi tayyorlovchi tomonidan mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatning amal qilishini to’xtatish to’g’risidagi qaror olingan kundan boshlab o’n ish kuni mobaynida ekologik markirovkalash organiga qaytarilishi kerak. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga bekor qilingan sertifikatlar ekologik markirovkalash organi tomonidan yo’q qilinadi, bu haqda tegishli dalolatnoma tuziladi. Bekor qilingan sertifikatlar to’g’risidagi ma’lumotlar ekologik markirovkalash organining vebsaytida umumning tanishishi uchun e’lon qilinishi kerak. Ariza beruvchi ekologik markirovkalash organining qaroridan norozi bo’lgan taqdirda sudga murojaat qilish huquqiga ega. Ekologik markirokalash organining qarori ustidan sudga qonunchilikda belgilangan tartibda shikoyat qilinishi mumkin. Yakunlovchi qoidalar. Ekologik markirovkalash organi mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash uchun berilgan, to’xtatib qo’yilgan va bekor qilingan sertifikatlar hisobini yuritadi. Ekologik markirovkalash organlari har yili vakolatli organga mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalash uchun berilgan, to’xtatib qo’yilgan va bekor qilingan sertifikatlar haqida ma’lumot beradi. Vakolatli organ zarurat bo’lganda markirovkalash organidan mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatlash bo’yicha materiallarning nusxasini so’rashi mumkin. Mahsulotlarni ekologik xavfsizlik belgisi bilan markirovkalashga sertifikatda ko’rsatilgan ma’lumotlarning ishonchliligi, ushbu Nizom muddatlari va talablari buzilganligi uchun javobgarlik ekologik markirovkalash organiga yuklanadi. Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor bo’lgan shaxslar qonunchilikka muvofiq javob beradilar.

Adabiyotlar : 1. Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bagishlangan Oliy Majlis palatalarining kushma majlisidagi nutki. -T.: "O’zbekiston" NMIU, 2016.- 2. Mirziyoev SH.M. Konun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash - yurt tarakkiyoti va xalk farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi kabul kilinganining 24 yilligiga bagishlangan tantanali marosimdagi maruza 2016 yil 7 dekabr. T: "O’zbekiston" NMIu. 2016-486. 3. Mirziev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalkimiz bilan birga kuramiz. - T.: "O’zbekiston"NMIU, 2017. - 488 6. buyicha 4. Ismatullaev P.R., Matyakubova P.M. Turaev SH.A. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish. Dasrlik. T.: Lesson-Press, 2015.423 5. Ismatullaev P.R., Axmedov B.M., Matyakubova P.M., Xamrokulov F.X. Turaev SH . A . Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti . Darslik. Toshkent, Sano-standart, 2014. - 330 6. 6. Abduvaliev A.A. i metrologii i upravleniya kachestvom Izdatelstvo TGTU, 2002. - 287 s. dr. Osnovы standartizatsii, sertifikatsii produksii. Uchebnoe posobie. - Tashkent: 7. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R., Turaev SH.A. Sertifikatlashtirish va sifatni boshkarish asoslari, o’kuv kullanma. O’zR O MTV; TDTU. – Toshkent 2007. -233 6. 8. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R. Turobjonov S.M., YUsupov E.D. Typaev SH . A . Osnov ы sistem ы menedjmenta kachestva . Izd-vo iptd Uzbekistan. - Tashkent, 2009. -208 s.

Похожие

Mahsulotlarni sertifikatlash

Halol sertifikatlashtirish

Sertifikatlashtirishning me’yoriy va qonuniy asoslari

O’zbekiston Respublikasida maxsulotlarni sertifikatlashtirish tartibi

Xorijiy sertifikatlpashtirish tizimi. Xalqaro, xududiy va milliy miqiyosida sertifikatlashtirishning rivojlanishi