Maktabgacha ta’lim tashkilotiga qisqa muddatli guruhlarda bolalarni maktabga tayyorlash - Дошкольное и начальное образование - Рефераты

Maktabgacha ta’lim tashkilotiga qisqa muddatli guruhlarda bolalarni maktabga tayyorlash

Загружено в:

13.04.2024

Скачано:

0

Размер:

171 KB

Maktabgacha ta’lim tashkilotiga qisqa muddatli guruhlarda bolalarni maktabga tayyorlash Tayanch so`zlar: mashg`ulotlar, tarbiyachi, bolalar, qisqa muddatli guruhlar, kunning birinchi va ikkinchi yarmi, mashg`ulot turlari, ta’lim-tarbiya. Qisqa muddatli guruhlarda bolalarni maktabga tayyorlashni rejalashtirish. Rejalashtirish – bu zarur shart-sharoit, foydalanilayotgan vosita, shakl va uslublarni ko`rsatgan holda, ta’lim-tarbiya ishini amalga oshirishning tartibi va ketma-ketligini oldindan belgilash jarayoni. Umuman, ta’lim-tarbiya ishining samaradorligi rejalashtirish qay darajada pishiq-puxta o`ylangani va amalga oshirilgani bilan belgilanadi. Rejalashtirish pedagogik vaziyat rivojida noaniq holatlarning kamayishi bilan bir qatorda, pedagogning bugungi va ertangi faoliyatida uzviylikni ta’minlaydi. Ta’lim-tarbiya ishini rejalashtirish pedagogning bolalar jamoasi va ota-onalar hamkorligiga, ular tomonidan birgalikdagi faoliyat doirasidagi maqsad va vazifalarni anglash, maktabgacha ta’lim tashkilotida bolalar hayotini qiziqarli va foydali bo`lishini ta’minlash istagiga asoslangan. Rejalashtirish modelini tanlashda har bir pedagogning kasbiy tayyorgarligi, tajribasi, o`z faoliyati natijalarini ko`rib, tahlil eta olishi hamda MTTdagi shart- sharoit e’tiborga olinishi zarur. Istiqbol reja – bolalar bilan ishlashda asosiy hujjat hisoblanib, u bolalar faoliyatining barcha turlarini va ularga xos kundalik ish shakllarini rejalashtirishni talab etadi. Mazkur hujjatsiz tarbiyachining ish boshlashi tavsiya etilmaydi. O`zini tutish madaniyati va ma’naviy fazilatlar bolalar bilan olib boriladigan tarbiyaviy jarayon mobaynida (maishiy hayotda, o`yin, mehnat, mashg`ulot jarayonida) shakllantirilishi sababli, u alohida bo`lim tarzida rejalashtirilmaydi. Shuning uchun talabning murakkablashib borishini ko`zda tutgan holda, pedagogik

uslub va vositalarga tayanib, istiqbolli rejalashtirishni joriy etish maqsadga muvofiqdir. Istiqbolli mavzu rejasi bir oyga tuzilib, quyidagi bo`limlarni o`z ichiga oladi: 1.Ta`limiy faoliyat paytida ta’lim berish. 2.Bolalar bilan individual ish (ta`limiy faoliyatlardan keyin). 3.Ota-onalar bilan ishlash. Rejada guruh bolalarining ro`yxati, adabiyotlar ro`yxati, ish kuni davomida bolalar faoliyatini tashkil etish bo`yicha mashg`ulotlar jadvali kiritiladi. Kundalik reja 1-2 haftaga mo`ljallab tuziladi. U reja-konspekt shaklida yozilib, unda butun ish kuni davomidagi faoliyat batafsil yoritiladi: ertalab (bolalar bilan individual ishlash, madaniy-gigiyenik va o`z-o`ziga xizmat ko`nikmalarini shakllantirish bo`yicha ish, didaktik o`yinlar o`tkazish va boshq.), mashg`ulotlar davomida (uning turi, mavzusi, maqsadi, kerakli jihozi, mashg`ulotning borishi), sayr paytida (kuzatish, mehnat, harakatli o`yinlar, o`yin faoliyati, yakka ishlash, bolalarning uyga ketishi). Pedagog reja shaklini mustaqil tanlashi mumkin. Shunga qaramasdan, MTT pedagogik kengashi tomonidan tasdiqlangan reja yozishning yagona shaklidan foydalanish tavsiya etiladi. Istiqbolga mo`ljallangan mavzular rejasi quyidagilarni nazarda tutadi : 1. Bolalar asosiy faoliyat turlarining o`zaro bog`liqligini (o`yin, mehnat, ta’lim va h). 2. Bir oyga mo`ljallangan vazifalarning ketma-ketlik va muntazamlilik tamoyilining amalga oshirilishini. 3. Muayyan yosh guruhiga doir dasturning barcha bo`limlaridagi vazifalarning o`zaro bog`liqligini. 4. Bevosita ta`limiy faoliyat, o`yin, mehnat faoliyatidan keyin ayrim bolalar bilan individual ishlashning tizimliylik asosida olib borilishini. 5. Kuzatuvlarni bir kun oldin yoki shu kuni rejada qayd etishni. Rejani bunday tarzda yozish turini qo`llaganda yakuniy ta`limiy faoliyat, suhbat, ekskursiyalar, kompleks faoliyatlarning kuni belgilanib olinishi zarur. Bunday rejalashtirish pedagogning kuchi va vaqtini tejash bilan birga, bolalar bilan

ta’lim-tarbiya ishlarining yaxlit manzarasini ko`rish imkoniyatini yaratadi. Bu o`z navbatida bir yilga mavzular bo`yicha rejalashtirish, ta’lim sohalarini o`zaro uyg`unlashtirish, loyihalarni va bolalarning sinov-tadqiqot faoliyatini amalga oshirish hamda integral ishlash tamoyilini joriy etishda katta ahamiyat kasb etadi. Ish rejasi: - ta’lim-tarbiya faoliyatining maqsadi, strategik va taktik vazifalarini aniq ifoda etish; - ta’lim-tarbiya ishining mazmunini maqsadli belgilash, uning vositalari va tashkiliy shakllanishini tanlash; - jamoaning va har bir shaxsning ilgarilanma harakatini rejalashtirib hamda tegishli o`zgartirishlar kiritib borish jarayonida o`z faoliyatning istiqboldagi natijalarini belgilash imkoniyatini yaratadi. Ilmiy jihatdan asoslangan aniq pedagogik rejaning mavjudligi pedagog ishini yengillashtirib, uning ijodiy imkoniyatlarini oshiradi. Ta’lim-tarbiya ishini rejalashtirish pedagog, bolalar jamoasi va ota-onalarning o`zaro hamkorligiga, ular tomonidan birgalikdagi faoliyat maqsad va vazifalarini tahlil etishga asoslanadi. O`zbekiston Respublikasining maktabgacha ta’limga qo`yiladigan Davlat talablari, bolalarni qisqa muddatli guruhlarda maktabga tayyorlash «Ilk qadam» davlat o`quv dasturi pedagoglar uchun yangi imkoniyatlarni vujudga keltiradi, maktabgacha ta’lim tashkilotlarida ta’lim jarayonini tashkil etishda qo`llanayotgan eski shakl va uslublarni qayta ko`rib chiqishga undaydi, pedagogik tashabbus, tajriba va ijodga keng yo`l ochadi. Taxminiy ish tartibi: HAFTALIK KUN TARTIBI REJASI T/r Faoliyat turlari O`tkazish muddatlari 1 Bolalarni erkin mustaqil faoliyati Har kuni 4 O`yin faoliyati Har kuni

5 Tasviriy faoliyat Haftada 4 marta 6 Atrof-muhitni o`rganish Haftada 2 marta 7 Tabiat bilan tanishtirish Haftada 1 marta 8 Elementar matematika Haftada 2 marta 9 Musiqa Haftada 2 marta 10 Jismoniy tarbiya Haftada 2 marta 11 Nutq o`stirish Haftada 1 marta 12 Savodga tayyorlash Haftada 1 marta « Ish kuni » shunday tashkil etiladiki , u erkin mustaqil faoliyat va kattalar bilan mashg ` ulot orasida muayyan vaqt muvozanat bo ` lishiga imkon yaratadi . Har bir kun erkin faoliyat bilan boshlanadi va yakunlanadi, bunda bolalar o`z qiziqishlari bo`yicha shug`ullanadilar. (o`ynash, rasm chizish, qurish-yasash bo`yicha biror nima yasash, tengquri bilan birgalikda rasmli kitobni tomosha qilishi va h.k.) Pedagog erkin faoliyat uchun ajratilgan vaqtidan o`yin faoliyati uslublari shakllantirish maqsadida bir necha juft, kichik guruhlar (3-4 dan bola) bilan birgalikda o`ynashda foydalanadi. Shunday qilib, belgilangan vaqt mobaynida boshqa bolalar o`z qiziqishlari bo`yicha ishlari bilan band bo`lganda, pedagog 2-3 juftni yoki kichik guruhni (har biriga 7-10 daqiqa vaqt ajratib) qamrab olishi mumkin. Erkin faoliyat davri barcha bolalar taklif etiladigan muloqot, suhbat bilan almashadi. Bu vaqt oldingi kundagi yorqin taassurotlar, tabiatdagi o`zgarishlar, yaqinlashib kelayotgan esdalik sanalar va h.k.ga doir erkin muloqotga bag`ishlanadi. Suhbat jarayonida pedagog keyingi kunlardagi Ta`limiy

faoliyatlarning mavzularini rejalashtirish uchun foydalanilishi mumkin bo`lgan maktabgacha yoshdagi bolalarni qiziqtirayotgan dolzarb masalalarni o`zi uchun qayd etib boradi, kelajakda bolalar bilan qiziqarli o`yinlarni rejalashtiradi. Agarda guruh hayotida nizo va kelishmovchiliklar qayd etilgan bo`lsa, ularni ijtimoiy maqbul usullar bilan hal qilish yo`llarini muhokama etish, bolalarning o`zini tutish me’yor va qoidalari haqidagi tasavvurlarini aniqlashtirish, birgalikda «guruhga xos» qoidalarni ishlab chiqish mumkin. Pedagog muhokama uchun badiiy matndan foydalanishi – ma’naviy-axloqiy mazmunga ega qisqagina hikoya, ertak, she’r o`qib berishi, bolalar bilan birgalikda kitobdagi hamda ularning hayotidagi voqealarni o`zaro taqqoslashi mumkin. Zarur hollarda pedagog guruh doirasidagi muloqotni kelgusidagi ta`limiy faoliyatlarga ma’no-mazmun baxsh etadigan (mavzuni, muammoni bolalar uchun qiziqarli bo`ladigan) badiiy matnni o`qish bilan yakunlashi mumkin. Guruh doirasidagi muloqotdan keyin kattalar bilan o`tkaziladigan ikki ta`limiy faoliyat (atrof-muhit bilan tanishtirish, elementar matematika, tasviriy faoliyat va boshqalar – haftaning muayyan kuniga mos ravishda) guruh xonasida o`tkaziladi va butun guruh bilan ishlashni ko`zda tutadi (muayyan mavzu va mashg`ulot mazmuniga ko`ra maktabgacha yoshdagi bolalar qandaydir vazifalarni birgalikda yoki yakka tarzda bajarish maqsadida juftlarga bo`linadi). Ayrim bolalar ishda faol ishtirok etmasligi, chekkaroqdan boshqa bolalar faoliyatini kuzatib turishi mumkin. Bu hol bolaning mashg`ulotdan hech qanday foyda olmayotganini anglatmaydi. Keyingi gal u dadilroq bo`lib, ishga kirishiga jazm etadi. Musiqa yoki sport zaliga o`tganda bolalar katta yoshdagi boshqa ustozlar (musiqa xodimi, trener) bilan muloqot yuritadi Har kuni guruh xonasi doirasidan tashqariga chiqish bolalar hayotiga rang-baranglik olib kiradi, ularning ijtimoiy- madaniy makonini kengaytiradi. Ushbu ta`limiy faoliyatning bir qismini pedagog bolalar bilan birga o`tkazishi, boshqa qismini esa – yengil nonushta tayyorlashga sarflashi mumkin (agarda u ota-onalar iltimosi bilan tashkil etilayotgan bo`lsa). Birgalikda ovqatlanish bolalar guruhining jipslashuviga xizmat qiladi. Nonushta

paytida erkin, qulay muhitni vujudga keltirish, bolalarning bir-biri bilan o`tgan ta`limiy faoliyatlardan olgan taassurotlari bilan bemalol fikr almashishiga imkon berish zarur. Nonushtadan keyin pedagogga stolni tartibga keltirish uchun navbatchilar yordamlashadi. Kun bolalarning erkin faoliyati bilan yakunlanadi. Ayni shu vaqtda pedagog haftada ikki marta bir necha bolani (qo`shimcha mashg`ulot zarur bo`lganlarni) kommunikativ treningga taklif etadi. Barcha xohlovchilar ularga qo`shilishi mumkin. Har bir guruh bilan mashqlar majmui 10 daqiqaga mo`ljallangan. Hafta kunlardan birini pedagog bolalarda o`yin faoliyatini usullarini rivojlantirish maqsadida ular bilan o`ynashga bag`ishlaydi. Kattalarning bolalar bilan o`yini va kommunikativ treningning tashkiliy o`ziga xosligiga e’tibor qaratish lozim: pedagog bu ishni bolalarning erkin mustaqil faoliyati bilan bir vaqtda amalga oshiradi. Bu jarayonda pedagog kichik guruhlar bilan ishlaydi, u bolalarni o`yin yoki suhbatga maxsus jalb qilishi yoki xohlovchilarni taklif etishi mumkin. Taxminiy rejalashtirish. Kalendar reja 1-2 haftaga tuziladi. U butun ish kuni davomidagi faoliyat batafsil yoritilgan reja-konspekt shaklida yoziladi: Sana: _________ Ertalabki soat: Bolalarni kutib olish (ertalabki filtr) «Men tabiatga qanday yordam beraman» mavzusida suhbat : Maqsad: bolalarda «yaxshi» va «yomon» nimaligini tushunishni rivojlantirish, tabiatga muhabbat hissini shakllantirish. «Yil mavsumlari»ga oid rasmlarni ko`rish : Maqsad: bolalarning mavsumlar ketma-ketligi haqidagi bilimlarini mustahkamlash. Yilning har bir mavsumiga xos xususiyatlarni aniqlash. Yog`ingarchilik turlarining o`zgarishlari bilan tanishtirish. «O`simlikni uzib ol» mavzusida ta’limiy o`yin: Maqsad: bolalarda o`simlikning tuzilishi, qismlari va ahamiyati haqidagi bilimlarni mustahkamlash.

Reja bo`yicha ta`limiy faoliyatga o`tish uchun undovchi kirish Masalan (Bolalar, sizlar ………….ga bormoqchimisiz? Bugun biz ……….ni bajarishimiz lozim. Siz….... ga yordam berasizmi? Nima deb o`ylaysiz, ……… bo`ladimi? Nima uchun……? Qaysi biringiz menga ………. bajarishga yordam bera olasiz? Bugun sizlar bilan ertaqlar olamiga sayohat qilamiz. Siz……. ertaqlar olamiga sayohat qilmoqchimisiz? Va hokazo. Pedagogning bolalar individual ishlash daftarini yuritishi T/r Sana Bolaning IF Individual mashg`ulot mavzusi Izohlar 1 2 15.09. 2019. Umarov Umid Toshpo`latova Aziza Fonematik eshitish va artikulyasiya apparatini rivojlantirish, eshitish orqali (s-z) tovushlarini farqlash va to`g`ri ifodalash Uy vazifasi 1 2 16.09.2019. Sobirova Nigora Umarov Umid Aytilgan tovushlarga so`zlarni tanlash 1 2 17.09.2019. Sobirova Nigora Eshitish orqali so`zda u Umarov Umid yoki bu tovushning bor-yo`qligini aniqlash. 1 2 18.09.2019. Abdullaev Marat Umarov Umid Aytilgan tovushlarga ega so`zlarni tanlash bo`yicha o`yin 1 2 19.09.2019. Sobirova Nigora Gulchehra Geometrik shakllar haqidagi bilimlarni mustahkamlash Uy vazifasi 1 2 22.09.2019. Toshpo`latova Aziza O`lcham: kenglik, uzunlik haqidagi tushunchalarni mustahkamlash

Qisqa muddatli guruhda mashg`ulotlar soatlari miqdori Ota-onalar taklifini e’tiborga olib, maktabgacha ta’lim tashkilotida bolalarni qisqa muddatli guruhlarda maktabga tayyorlash bo`yicha mashg`ulotlar ikki smenada kun davomida kuniga 3,5 soat sharti bilan o`tkazish mumkin:

Qisqa muddatli guruhlarga mashg`ulotlar taqsomoti quyidagicha bo`ladi : Qisqa muddatli guruhlar uchun bunday ta`limiy faoliyatlar jadvali, bolalarni maktabga tayyorlashning ham 9 oylik, ham 3 oylik kurslarida taklif etiladi. Bunday jadvalning afzalligi shundaki, agarda ota-onalar pedagog tomonidan ta`limiy faoliyatningr aynan shu turi oldiga quyilgan vazifalarga erishish borasida uni

qo`llab-quvvatlab, mashg`ulotlarni davom ettirsalar, ochiq havodagi faoliyatlar vaqti uzaytirilishi ham mumkin. Ushbu ta`limiy faoliyatlar jadvaliga ko`ra, qisqa muddatli kun, hafta hamda 9 oylik o`quv yili mobaynida bolalar quyidagi faoliyat turlariga jalb etiladi: Faoliyat turlari Kuniga bir smenada Haftasiga Yil (9 oy) mobaynida Ta`limiy 1 soat 30 daqiqa faoliyatlar 7 soat 30 daqiqa 270 soat O`yin, mustaqil 30 daqiqa faoliyat 2 soat 30 daqiqa 90 soat Sayr 25 daqiqa 2 soat 5 daqiqa 72 soat

Adabiyotlar: 1. O`zbekiston Respublikasining Konsitutsiyasi. –T.: O`zbekiston. 2012. 2. O`zbekiston Respublikasining «Ta’lim to`g`risida»gi Qonuni. – T.: O`zbekiston, 1997. 3. Ўзбекистон Республикасининг Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi. - T.: O`zbekiston, 1997. 4. O`zbekiston Respublikasi “Maktabgacha ta`lim va tarbiya tog`risidagi” qonuni O`. R. Q-595.16.12.2019 yil. 5. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2017-2021- йилларда мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш чора - тадбирлари тўғрисида ” ги 2707- сонли Қарори . 2016 йил , 29 декабрь . 6. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “ Мактабгача таълим муассасалари фаолиятини такомиллаштириш тўғрисида ” ги 528- сонли Қарори . 2017 йил, 19 июль. 7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Мактабгача таълим тизими бошқарувини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» ги ПФ-5198-сонли Фармони. 2017 йил 30 сентябрь.

Похожие

Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodlari

Bolalarning maktab ta’limiga tayyorgarligiga ta’sir etuvchi omillar

Maktabgacha ta’limga oid qonunosti hujjatlari

Maktabgacha ta’lim muassasasi, oila va maktab hamkorligi

Maktabgacha ta’lim tizimi davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishida