Ўзбек халқининг маданияти, миллий урф - одатлар негизида - Культурология - Рефераты

Ўзбек халқининг маданияти, миллий урф - одатлар негизида

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

34 KB

Ўзбек халқининг маданияти, миллий урф - одатлар негизида Хар бир тараққий этган маданиятли халқнинг ўз тили, урф-одати, адабиёти, осори атиқалари, моддий ва маънавий бойликлари бўлади. Ўзбек халқи ҳам дунёдаги энг қадимий маданиятга эга бўлган халқлардан бири сифатида ўзининг маънавий ва моддий хазинасига эга. Ўтмиш аждодларимиздан бизга қадимий урф-одатлар, тантаналар, халқона мерос бўлиб авлоддан-авлодга ўтиб келган. Бу билан биз хақли равишда фахрлансак арзийди. Бунинг учун ўша қадимий маданиятни, урф-одатни билишимиз, сақлашимиз ва кейинги авлодларга ҳам етказиш муқаддас инсоний бурчимиздир. Шуни унутмаслик керакки, минг-минг йиллар давомида шаклланган урф-одат, маросим, адабиёт, санъат муаллақ ҳолда, ўзга халқлардан бекитиқча пайдо бўлиб ривожланмаган. Аксинча, биз билан қадимдан ёнма-ён жон қўшни сифатида ҳаёт кечириб келаётган қардош қозоқ, қирғиз, туркман, тожик ва озарбайжон ҳалқларининг бевосита иштироки, хамроҳлигида яратилган, тараққий топган. Хатто жаҳоннинг кўплаб бошқа халқлари вакилларининг ҳам бу қадимий маданиятнинг шаклланишида муайян ҳиссалари бор. Ҳар бир халқ ана шу удумлар, урф- одат, ўтмишга чуқур томир отиб кетган ўқ илдизлари билан жаҳон маданиятида ўзига хос ўрин тутади. Инсоният жамияти тараққиётида урф-одатлар билан ахлоқ-одоб ўртасидаги муносабат муҳим аҳамият касб этади. Инсоннинг кундалик ҳаётида анъаналар ва урф-одатлар, жумладан тўй, аза ва суннат тўйи билан бўладиган тантаналар катта ўрин эгаллайди. Шунинг учун ҳар бир киши ана шу урф-одатлар тараққиётга нечоғлиқ зарурлигини билиб олиши, шу урф- одатлар замонавий давр талабларига қанчалик мослигини уқиб олиши ва урф-одатлар бошқа халқлар удумларидан нечоғлиқ фарқ қилишини, эски удумларни яшаб келиши сабабларини илғаб олиши муҳимдир.

Т арихан таркиб топган миллий анъана, урф-одат, расм-русм, таомил, маросимларнинг вужудга келиши ва ривожланишига бир қатор омиллар бевосита ва билвосита таъсир кўрсатади. Шундай омиллардан бири турмуш тарзидир. У ёки бу халқнинг азалий анъанасига айланиб қолган ҳар бир маросим миллийлик қобиғидан чиқиб, умуминсоний қадриятга айланади; тили, дини, турмуш тарзи бир-бирига яқин бўлган қўшни халқларни бирлаштиради. Б арча халқларнинг урф-одатлари, анъана ва маросимлари муайян тарихий даврнинг махсули бўлиб, у турмуш шароитининг таъсири натижасида пайдо бўлган; вақт ўтган сари улар тобора мустахкамланиб аждодлардан авлодларга мерос бўлиб келган. Халқнинг “тўй” атамаси билан юритиладиган барча анъаналари, урф-одат ва удумлари шаҳар ва қишлоқ ахолисининг кундалик турмушига сингиб кетган бўлиб, халқнинг эзгу истаклари ҳамда интилишларини ўзида акс эттиради. Ўзбекларнинг анъана ва маросимлари уларнинг барча турдаги йўсинлари муқаддас саналган, шу боис асрлар оша аждодлардан асосан ўзгармасдан ўтиб келган. Шу жиҳатдан ҳам алоҳида таъкидламоқ жоизки, урф-одат, анъана, маросим ва удумлар узоқ вақт давом этган тарихий тараққиётнинг махсулидир. Шунинг учун ҳар бир халқнинг турмушида унинг ўзига хос белги ва хусусиятлари мавжуддир. Лекин бу нарсалар узоқ давр мобайнида вужудга келади, давр ўтган сари уларнинг айримлари турмуш амалиётидан тушиб қолади, ўрнига янгилари пайдо бўлади. Кишиларнинг моддий ва маънавий эхтиёжлари қондирилиши билан сафи ва сифати ўсиб ўзгариб боради.

Фойдаланилган адабиётлар 1. И.Каримов “Ўзбекистон XXI-аср бўсағасида: хавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари” Тошкент 1997й. 2. “Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар” Тошкент «Ўзбекистон» 2000 й. 3. «Маънавият ва комиллик» Тошкент 1997 й.

Похожие

Миллий урф-одатлар замирида инсонийлик фазилатлари

Ўзбек халқининг кино санъати

Ўзбек халқининг рақс санъати

Ўзбек Халқининг Театр Санъати

Мустақиллик шароитида ўзбек миллий маданияти ривожланишининг назарий масалалари