Оммавий маданият ва шахс маънавий оламининг шаклланиши - Культурология - Рефераты

Оммавий маданият ва шахс маънавий оламининг шаклланиши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

33.5 KB

Оммавий маданият ва шахс маънавий оламининг шаклланиши Ўзбекистон Республикаси И.И. Маҳматқулов Ж.И. Ўзбекистонда демократик жамият барпо этишда шахс маънавий оламининг шаклланиши алоҳида ўрин тутади. Президентимиз И.А.Каримов мустақилликнинг дастлабки кунларида Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўлини белгилаб берар экан, маънавий соҳани йўлга қўйишга алоҳида эътибор қаратди. Шахс маънавий оламининг шаклланиши маънавий қадриятлар муҳим ўрин эгаллайди. Айниқса, бизнинг шарқда халқнинг минг йиллик миллий қадриятлари унинг учун қудратли маънавият манбаи бўлиб хизмат қилган. Халқимизнинг яқин ўтмишидаги узоқ давом этган кучли мафкуравий тайзиққа қарамай, Ўзбекистон халқи авлоддан-авлодга ўтиб келган ўз тарихий ва маданий қадриятларини ҳамда ўзига хос анъаналарини сақлаб қолишга муваффақ бўлганлиги боиси руҳида, қалбида доимий равишда умумбашарий қадриятларга содиқ бўлганлар. “Биз бугун айрим давлатлардан, -дейди И. Каримов, моддий нуқтаи назардан орқароқда бўлсак-да, (бунга кўпгина тарихий объектив сабаблар бор), маънавият нуқтаи назаридан қараганда улкан ғурур билан айтишимиз мумкин. Бу борада устунлигимиз бутун маърифий дунёда эътироф этилган. Ана шу қутлуғ меросга муносиб бўлиб яшаш, бу беқиёс бойликни янада бойитиб ривожлантириш, миллий ўзлигимиз ва умуминсоний қадриятлар асосида келажак биносини барпо этиш муқаддас бурчимиздир”. Ҳурматли Президентимизнинг юқоридаги фикрларига асосланиб айтиш мумкинки, ҳақиқатдан ҳам Ўрта Осиё халқлари азалдан башарият тафаккур хазинасига илм-фан, маданият тараққиётига мислсиз, улкан ҳисса 1

қўшганлар. Аждодларимиз томонидан асрлар мобайнида яратилган фан ва маданиятнинг барча соҳаларига тааллуқли нодир асарлар, қимматбаҳо фикр- мулоҳазалар ҳозирги кунда ҳам жаҳон халқлари маънавий дунёсини бойитиб, уларнинг маънавий камолотига хизмат қилиб келмоқдаки, биз бундан фахрлансак арзийди. Ёшларни миллий қадриятларга содиқлик руҳида тарбиялаб, “оммавий маданят”нинг зарарли таъсирига қарши курашиш мумкин. “Оммавий маданият” деганда омма томонидан яратилган, оммага мўлжалланган, омманинг кундалик турмушида қўлланилаётган моддий ва маънавий қадриятлар, ушбу қадриятларни концентрациялаш, трансформациялаш, аждодлардан авлодларга етказиш механизми англанади. Оммавий маданият элитар маданиятдан фарқли ўлароқ, аниқ элементларни қатъий мақсад ва манфаатларни ўзида мужассам қилмайди ва тез ўзгарувчан, асосан эмоционал характерга эга бўлади. “Оммавий маданият”ни Ғарб маданияти билан боғлиқ ҳодиса деб тушуниш, унга ғоясизлик, сифатсизлик ва дидсизлик намунаси сифатида баҳолаш кенг тарқалган. XX асрда ва XXI аср бошларига келиб радио, кино, телевидение, видео компьютер, интернет тизимининг пайдо бўлиши ва ривожи сохта “оммавий маданият” намуналарининг дунё бўйлаб ёйилишига сабаб бўлди. Юртбошимиз таъкидлаганидек, “Биз юртимизда янги ҳаёт асосларини барпо этар эканмиз, бир масалага алоҳида эътибор беришимиз лозим. Яъни коммунистик мафкура ва унинг ахлоқ нормаларидан воз кечилганидан сўнг жамиятда пайдо бўлган ғоявий бўшлиқдан фойдаланиб, четдан биз учун” мутлақо ёт бўлган, маънавий ва ахлоқий тубанлик иллатларини ўз ичига олган “оммавий маданият” ёпирилиб кириб келиши мумкинлигини унутмаслик керак”. Ҳозирги кунда дунёда инсониятга халқаро терроризм, диний экстремизм, СПИД ва наркоагрессия каби хавф-хатарлар таҳдид солиб 2

турибди. Айни пайтда “оммавий маданият”, эгоцентризм ва эркинлик ниқоби остидаги ахлоқсизликлар таъсири ҳам зўрайиб бормоқда. Айниқса, миллий маънавият, ёшлар дунёқарашига тескари таъсир ўтказишда “оммавий маданият”нинг салбий таъсири ортиб бормоқда. “Оммавий маданият” дунёда кўплаб ишчиларнинг “мавҳум дунё”, виртуал дунёга онгсиз равишда кириб қолишига сабаб бўлмоқда. Кузатувчи тадқиқотчилар, олимларнинг ҳисоб-китобига кўра, ҳозирги кунда ер юзи аҳолисининг 10 фоизи виртуал дунёга кириб бўлган. Бошқача айтганда, улар интернет қарамлигига дучор бўлишган. Шуларнинг 70 фоизини эркаклар ташкил этади. Тадқиқотчилар мазкур интернет қарамлигига тушиб қолганларни 5 гуруҳга бўлишади. 1. Виртуал танишувчилар. 2. Киберсекс ёки порносайтга муҳтожлар. 3. Интернет орқали қимор ўйновчилар. 4. Онлайн ўйинчилари. 5. Интернет-серфинглар ёки интернет саҳифаларини бирон-бир аниқ мақсадсиз ўйламасдан очиб, ундан “роҳат олувчилар”. Хуллас, ҳозирги замонда инсон ана шундай виртуал дунёга тушиб қолмаслигининг олдини олувчи ҳам, агар у шундай маконга тушиб қолган бўлса, уни қутқариб олишнинг ҳам ягона йўли бу шахснинг маънавий оламини юксалтиришдир. 3

Похожие

Маънавий маданият асослари

Севишганлар куни оммавий маданият байрами

Маданиятшунослик ва диний маданият. Техноген маданият

Диний маданият

Диний маданият