Tabiiy gazni nordon komponenetlarini alkanolaminlar bilan absorbsiya usulida tozalash - Химия - Рефераты

Tabiiy gazni nordon komponenetlarini alkanolaminlar bilan absorbsiya usulida tozalash

Загружено в:

19.11.2023

Скачано:

0

Размер:

26.15625 KB

Tabiiy gazni nordon komponenetlarini alkanolaminlar bilan absorbsiya usulida tozalash Reja: 1. Tabiiy gazlarning asosiy fizikaviy xossalari 2. Gazlarning holat tenglamalari.

1. Tabiiy gazlarning asosiy fizikaviy xossalari Tabiiy gazlarning fizikaviy xossalaridan konlarning loyixa ko’rsatkichlarini hisoblashda gazlarni konda davlat standartlariga mos holda tayyorlashda va gaz ishlab chiqarish korxonasi xamda gazni naklieti bilan shug’ullanadigan korxona orasidagi o’zaro hisob - kitoblarda ishlatiladi. Shuning uchun tabiiy gazlarning asosiy fi zikaviy xossalarini doimo nazorat qilib borish kerak bo’ladi. Shu ni ham aytib o’tish kerakkki, agar gazning bosimi, hajmi va harorati o’zgarsa, uning asosiy fizikaviy xossalari ham birmuncha o’zgaradi. Demak, gazning asosiy fizikaviy xossalarini muntazam ravishda nazorat qilib turish zarur bo’ladi. Tabiiy gazning asosiy xossalariga uning molekulyar massasi M, zichligi rr, qovushqoqligi , kritik parametrlari (Pk,Tk) va o’ta siqiluvchanlik koeffistienti Z kiradi. Tabiiy gazlarning asosiy fizikaviy va kimyoviy xossalari Zichlik yoki hajm massasi deb, moddaning tinch holatidagi mas sasini uning hajmiga bo’lgan nisbatiga aytiladi. Gazning oddiy fizik sharoitdagi (ya’ni bosim 101325 Pa=0,101 MPa va harorat 0'S) zichligini uning molekulyar massasi orqali aniqlash mumkin. Ya’ni r =M / 22,41 (9) bu erda - gazning molekulyar massasi; 22,41 - Har qanday bir kg gazning fizik sharoitdagi hajmi. Ammo hisoblashlarda ko’pin va gazning nisbiy zichligi ishlati ladi. Gazning nisbiy zichligi deb, shu gazning havo zichligiga bo’lgan nisbatiga aytiladi: P = / Rx = / 1,293 (10) bu erda Rx - havo zichligi - 1,293. Tabiiy gaz aralashmasining molekulyar massasi Mar aniq bo’lsa, uning zichligi Rar = Mar / 22,41 (11) ifodasi orqali topiladi.

Aralashmaning nisbiy zichligi esa Rar Mar / 1,296 (12) ifodasi orqali topiladi. 1. jadval: Asosiy fizik doimiylar Fizik kattaliklar Son qiymati Gravitatsion doimiy γ 6,67·10 -11 N · m 2 /kg 2 1 moldagi molekulalar soni Avagadro soni N 6,02·10 22 mol -1 Normal sharoitlarda 1 kmol ideal gazning molyar hajmi V 22,4·10 -3 m 3 /mol Universal gaz doimiysi, 8,31·10 J/(mol·K) Bolsman doimiysi, K 1,38·10 -29 J/K Faradey soni, F 9,65·10 4 Kl/mol Stefan-Bolsman d o imiysi, τ 5,67·10 -8 Vt/(m 2 ·k) 4 Plank doimiysi, h 6,62·10 -34 j/s Elektronning zaryadi, e 1,602·10 -19 kl Elektronning tinch holatdagi massasi, m 9,11·10 -31 kg = 5,49·10 -4 m.a.b. Protonning tinch holatdagi massasi, m p 1,672·10 -27 kg = 1,00759 m.a.b. Neytronning tinch holatdagi massasi, m n 1,675·10 -27 kg = 1,00899 m.a.b. Yorug ‘ likning vakuumda tarqalish tezligi, c 3,00·10 8 m/s 1.2 jadval: Moddalarning zichligi va yung moduli Modda ρ, kg / m 3 Yung moduli E , GPa Modda ρ, kg / m 3 Yung moduli E , GPa Alyuminiy 2600 69 Benzol 880 - Temir 7900 200 Suv 1 00 0 - Jez 8400 90 Glits e rin 1200 - Muz 900 - Kanakunjit m oyi 900 - Mis 8600 98 Kerosin 800 - Qalay 7200 50 Simob 13600 - Platina 21400 170 Spirt 790 - Po ‘ kak 200 - Efir 720 - Qo ‘ rg ‘ oshin 11300 16 Tola 400+600 - Kumush 10500 74 Pryaja 150+200 - Po ‘ lat 7700 210 Ruh 7000 115

Gazlarning qovushqoqligi uning zichligiga , molekulalarning o ’ rtacha tezligi va erkin harakatlanish masofasiga bog ’ liq , u quyi dagicha aniqlanadi :з V г /  r   ( 13 ) bu erda: V - gaz molekulalarning o’rtacha tezligi;  - molekulalarning o’rtacha erkin harakatlanish masofasi. Qovushqoqlik harorat va bosimga bevosita bog’liq bo’lib, bosim ortishi natijasida gazning zichligi ortadi, molekulalarning erkin harakati masofasi kisqaradi va molekulalar harakati tezligi de yarli o’zgarmaydi. Shuning uchun bosim oshishi bilan boshlang’ich davrda Qovushqoqlik deyarli o’zgarmaydi, keyinchalik esa oshib boradi. Qovushqoqlikni bosim va harorat bog’liqligi metan gazi misoli tar kasida keltirilgan. Agar gazning boshlang’ich bosimi yuqori bo’lsa (8 MPa dan yuqori) haroratini oshishi qovushqoqlikni pasayishiga va boshlangiya bosim past bo’lganda haroratni oshishi, qovushqoqlikni Har ortib borishiga olib kelar ekan. Ba’zi bir gazlarning harorati oshishi bilan qovushqoqligi o’zgaradi. Shuni ham aytish kerakki, yuqori molekulyar massaga ega bo’lgan gazlarning (atmosfera bosimi sharo itida) boshlang’ich qovushqoqligi biroz kichik bo’ladi, harorat oshishi esa qovushqoqlikni ortib borishiga olib keladi. Tabiiy gazlarning molekulyar og’irligi bilan qovushqoqlik o’ratsidagi bog’liqlikka shu gazning tarkibida bo’lgan tajovuzkor gazlarning (azot, vodorod sulfid, uglerod IV oksidi) miqdori sezilarli darajada ta’sir ko’rsatar ekan. Bu ta’sirni va tabiiy gazlarni atmosfera bosimi sharoitida molekulyar massasi va nisbiy zichligi bilan bog’liqliligiga aytiladi. Tajovuzkor gazlarning qovushqoqlikka ta’sirini aniqlash grafigi kichik miqyosida ko’rsatiladi. Tabiiy gazning atmosfera bosimi sharoitidagi qovushqoqligini aniqlash uchun quyidagi tenglamadan foydalanish mumkin: 3 2 1              r ( 14 ) bu erda:  g- tabiiy gazning atmosfera bosimida va berilgan

haroratidagi qovushqoqligi;  - tabiiy gazning grafik bo’yicha aniqlangan qovushqoqligi; Gazning nisbiy (havo) zichligi 1.3 jadval: Normal sharoitda gazlarning doimiysi Gaz Issiqlik o ‘ tkazuvchanlik, MVt/ m·K Qovushqoqlik koeffi t si y enti, mk·N·s Molekulalarning diametri, nm Geliy 141,5 18,9 0,20 Argon 16,2 22,1 0,35 Vodorod 168,4 8,4 0,27 Azot 24,3 16,7 0,37 Kislorod 24,4 19,2 0,35 Havo 24,1 17,2 0,35   1 - tabiiy gaz tarkibidagi azot miqdorining qovushqoqlikga bo ’ lgan tuzatmasi ;   2 - tabiiy gaz tarkibidagi vodorod sulfid miqdorining qovushqoqlikga bo ’ lgan tuzatmasi ;   3 - tabiiy gaz tarkibidagi uglerod IV oksidi miqdorining qovushqoqlikga bo ’ lgan tuzatmasi .

2. Gazlarning holat tenglamalari . Mendeleev - Klayperon , Boyl - Mariott , Gey - Lyussak , Sharl qonunlari gazlarning hajm , harorat , bosim , gaz massasi kabi fizik ko ’ rsatkichlarning orasidagi o ’ zaro bog ’ liqliklarni eritib beradi . Bu qonunlarda real gazlar bilan ideal gazlar orasida farq ko’rsatib o’tilgan. Biz bu erda bu farqni moxiyati to’g’risida to’xtalib o’tirmasdan aytishimiz mumkinki, real gazlar uchun eng aso siy ko’rsatkichlardan biri bo’lib o’ta siqiluvchanlik koeffistienti hisoblanadi. O’ta siqiluvchanlik koeffistientini aniqlash uchun gazlarning kritik bosim va kritik haroratidan foydalanib keltirilgan bosim va keltirilgan harorati aniqlanadi. Keltirilgan bosim va kelti rilgan harorat aniqlangandan so’ng maxsus grafik orqali gazlarning o’ta siqiluvchanlik koeffistienti aniqlanadi. Shu ningdek, bu koeffistient maxsus hisoblashlar orqali ham aniqlash mumkin.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1.“Neft va gazni qayta ishlashda katalitik jarayonlar” ma’ruza matni. Safarov B.J. Buxoro 2012 y. 2. H.R.Rustamov, SH.P.Nurullayev. “Fizikaviy kimyo”. Toshkent 2011 y. 376 bet. 3. Кравцов А.В., Ивашкина Е.Н., Юрьев Е.М Теоретические основы каталитических процессов переработки нефти и газа: учебное пособие. – Томск: Изд-во ТПУ, 2009. – 146 с. Internet saytlari 1. www.rwe.com 2. www.oil.com 3. www.oil-gas.at 4. www.cac-chem.de 5. www.flottweg.com

Похожие

Seolitlar yordamida tabiiy gazni nordon komponenetlardan adsorbstiya usulida tozalash

Tabiiy gazni zararli qo’shimchalardan tozalash

Tabiiy gazni qayta ishlashga tayyorlash

Tabiiy gazni chuqur qayta ishlash bilan individual gaz komponentlarini ajratib olish

Neft va gazni komponentlarga ajratish usullari