Molekulyar optika fanining vazifalari, muhitlar va molekulalarning xossalari - Химия - Рефераты

Molekulyar optika fanining vazifalari, muhitlar va molekulalarning xossalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

85 KB

Molekulyar optika fanining vazifalari, muhitlar va molekulalarning xossalari Reja: 1. Molekulyar optik hodisalar. 2. Molekulyar optikaning bosh masalasi 3. Molekula o’lchami va formasi 4. Chiziqli va nochiziqli molekulalar 5. Xulosa

Inson aql idrokini tanibdiki, tabiatni sir asrorlarini bilishga va uni o’rganishga qiziqadi. Shunday ekan molekula tuzilishini o’rganish zamonaviy tabiiy fanlar oldida turgan asosiy muammolardan bo’lib hisoblanadi. Molekula tuzilishini o’rganish orqali juda ko’pgina fizikaviy hamda ximiyaviy hodisalarni sababini tushunamiz. Yorug’lik bilan modda ta‘sirlashuvi natijasida molekula xossalari keng ochiladi. Har qanday optik hodisa yorug’likni modda bilan ta‘sirlashuvi natijasida namoyon bo’ladi. Masalan oddiygina yorug’likni sinish hodisasi ham molekula tuzilishini e‘tiborga olish kerakekanligini talab qiladi. Molekulyar optika fizikaviy optikaning bir qismi bo’lib kristallar, suyuqliklar va eritmalar molekulalari tuzilishini o’rganadi desak, xato qilmaymiz. Bu fanda biz ko’proq dispersiya, molekulyar refraksiya, yorug’lik sochilishi, intensivlik, qutblanuvchanlik ya‘ni molekulaning optikaviy xossalarini o’rganamiz. Molekula : Hozirgi zamon tushunchasida moddaning barcha ximiyaviy xossalarini o’zida jamlagan eng kichik zarrachadir. Molekula mustaqil bo’la olish xususiyatiga ega. U bir xil atomlardan masalan: О 2 , N 2 , Н 2 , О 3 fosfor Р 4 , oltingugurt S 6 yoki turli atomlardan tashkil topishi mumkin. Masalan: СН 4 , Si Н 4 , C еН 4 , C 6 Н 6 , C 2 H 2 va hokazo. Eng sodda molekula bitta atomdan tashkil topgan, bular inert gazlardir. Fransuz fizigi J.Perren 1906 yilda Braun harakatini o’rganayotganda birinchi bo‘lib molekulalarning mavjudligini eng ishonchli tarzda eksperimental isbot qilib berdi. Molekulalar muayyan o’lcham va shakl bilan harakterlanadi. Agar molekulyar og’irlik va ushbu modda zichligi ma‘lum bo’lsa, uning molekulalari o’lchamini aniqlash mumkin. Buning uchun moddaning gram- molekulasi egalaydigan hajmni Avogadro soniga (6,02  10 23 ) bulish lozim. Avogadro sonining o’zi mikrodunyoning ko’lami, molekulalarning o’lchamlari haqida tasavvur beradi. Masalan: 1 sm 3 suvni olaylik uning massasi 1 g, u suvning 1/18 moliga teng. Demak : 1 sm 3 suvda 22 23 10 34,3 10 18 02,6    suv

molekulasi bor ekan, bundan ko’rinadiki, bir molekula hajmi3 29 3 23 22 10 3 10 3 10 34,3 1 m sm        ga teng Molekulaning chiziqli o’lchami , ya‘ni hajmning kub ildizidan chiqadigan kattaligi taxminan 3  10 -10 m yoki 0,3 nm ga teng bo’ladi. Bu kattalik molekula diametri kattaligini beradi. Molekulalarning shakli atomlararo bog’lanish uzunligi hamda bog’lanishlar orasidagi burchak orqali aniqlanadi. Masalan suv molekulasida HO  bog’lanishning uzunligi taxminan  А 96,0 ni, ikkita bog’lanish orasidagi burchak ' 027 104 ni tashkil qiladi. O’z navbatida bog’lanishlar uzunliklari va ular orasidagi burchaklar, atomlar elektron qobiqlarining tuzilishiga va ularning bir- biriga ta‘siriga bog’liqdir. Molekulalarning tuzilishi rentgenografiya, elektronografiya va netronografiya, molekulyar spektroskopiya yordamida o’rganiladi. 1869 yilda Mendeelev elementlar davriy sistemasini yaratdi. Tarixan molekulaning tuzilishi haqida ko’p ma‘lumot mavjud. Butlerovning ximiyaviy tuzilish nazariyasi katta ahamiyatga ega . В u nazariyaning asosiy mohiyati quydagilardan iborat (1862) .  Atomlar molekulada qat‘iy qonuniyatlar asosida joylashadi.  Atomlar valentliklari asosida birlashadi.  Molekuladagi nafaqat yonma-yon turgan atomlar bir-birovi bilan ta‘sirlashadi, balki hamma atomlar orasida o’zaro ta‘sirlashuv mavjud. Molekulalar o’zlarining geometrik ko’rinishlari jixatdan har-xil bo’lishi mumkin, ya‘ni chiziqli molekulalar, piramida va tetroedr hamda egri-bugri molekulalar mavjud bo’ladi. Molekulaning razmeri qancha katta bo’lsa tashkil etuvchi atomlar soni ham shuncha ko’p bo’ladi. Umuman olganda yadrolar orasidagi masofa  А2 1 bo’ladi. Agar yadrolar orasidagi bog’lanish qancha kuchli bo’lsa ular orasidagi

masofa shuncha kichik bo’ladi. Hamma ikki atomli molekulalar va ko’pgina 3 atomli molekulala р atomlari bir chiziqda joylashadi. Shuning uchun ham bunday molekulalarga chiziqli molekulalar deyiladi. Masalan: СО 2 , С S 2 ,C 2 Н 2 , Н 2 , N 2 ,O 2 Bog’lanishlar orasidagi burchak  =180 ga teng. Nochiziqli yassi molekulalarga (uchburchakli) yadrolari bitta tekislikka joylashgan va uch atomli molekulalar kiradi. Н 2 О NO 2 O 3 Noyassi molekulalarga eng kamida turtta atomi bo’lgan molekulalarni misol qilib ko’rsatish mumkin. N Н 3 СН 4 tetroedr

Egri – bugri molekulalarga normal parafinlarni misol qilib ko’rsatish mumkin. Bularda bog’lanishlar orasidagi burchak taxminan 90 0 ga teng . Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki: Yorug‘likning moddalar bilan o‘zaro ta’sirlashuvi natijasida kelib chiqadigan hodisalar molekulyar – optik hodisalar deyilib, bu hodisalarni o‘rganishga bag‘ishlangan fizikaning bo‘limi molekulyar optika deyiladi. Molekulyar optikaning bosh masalasi: muhitning xossalarini shu muhitni tashkil etuvchi molekulalarning doimiy kattaliklari orqali aniqlashdan iborat yoki aksincha.

A D A B I Y O T L A R 1. О тах ў жаев А . К ., Ж ў раев Б . С. Молекуляр оптика . Самар қанд, Университет. 1992. 2. Волькенштейн М.В. Молекулярная оптика. М., Наука. 1958. 3. Фабелинский И.Л. , Молекулярн ое рассеяни е света. М. Наука. 1982. 4. Вебер А. , Спектроскопия КРС в газах и жидкостях . М. Наука.1982. 5. Атахаджаев А.К. , Тухватуллин Ф.Х. Спектралыное распределение интасивности в крыле линии рассеяния жидкостей и растворов. Ташкент, Фан. 1981 . 6. Вкус М.Ф. Электрические и оптические свойства молекул и конденсированнх сред. Л.,1984. 7. Отажонов Ш. Молекуляр оптика . Т о шкент, Университет. 1994. 8. Волькенштейн М.В. , Строение и физические свойство молекул. М., Л., 1955.

Похожие

Kolloid eritmalarning molekulyar - kinetik va optik xossalari

Molekulalarning tuzilishi

Molekulalarning tuzilishi

Modda tuzilishi fanining maqsad va vazifalari

Molekulalarning elektrik xususiyatlari