Molekulyar mexanika uslubi bilan namunaviy kimyoviy masalalar yechish konformatsion analiz reaksiya tearektoriyasi - Химия - Рефераты

Molekulyar mexanika uslubi bilan namunaviy kimyoviy masalalar yechish konformatsion analiz reaksiya tearektoriyasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57.5 KB

Molekulyar mexanika uslubi bilan namunaviy kimyoviy masalalar yechish: konformatsion analiz reaksiya tearektoriyasi Reja: 1. Kimyoviy tenglamaning konfarmatsion analiz qilish. 2. Kimyoviy tenglamani aniqlashda energiya, zaryad va boshqa ko‘rsatkichlar hisobi. 3. Molekulyar mexanika ga munosib tenglamani tanlash.

1. Kimyoviy tenglamaning konfarmatsion analiz qilish..2 2 1 1 0 x a x a a y    (4) ga eng kichik kvadratlar usuli yordamida а 0 , а 1 , а 2 larning topilgan qiymatlarini qo’yamiz. х 1 , х 2 larning massivdagi qiymatlarini (4) ning o’ng tomoniga qo’yib,  y larni xisoblab topamiz. Xisoblangan  y larni berilgan (massivdagi qiymatlar) у bilan taqqoslab, ko’pincha ko’z bilan chamalab, tenglama adekvaqtligini tekshiriladi. Lekin bunday ish tartibi uchun matematik statistika metodlariga asoslangan kat‘iyrok metodlar mavjud. Shunday qilib y i , х 1i , х 2i massivda berilganlarni (5) ga qo’yib    i i S 2  (8) Yig’indini hisoblab topamiz. S=minZ bo’ladi. S ozmi yo ko’pmi? Bu savolga javob berish uchun qo’yidagi hollarni ko’rib chiqaylik: а ) х 1 , х 2 larning ba‘zi qiymatlarida N та у к , к =1, 2, …N o’lchash natijalari mavjud bo’lsin. б ) i-natija х 1i , х 2i ga bitta emas, balki N ta у ik , к =1, 2, ., N qiymatlar olin gan bo’lsin. Bu hollarning har biri uchun uning o’lchash xatoligi S 0 ni xisoblab topish formulalarini keltiramiz. а ) холда S 0       N k k y y N S 1 2 0 1 1 (9) formula bo’yicha xisobla nadi, bu yerda   N k ky N y 1 1 ; б ) holda S 0    i i s S0 (10)

formula bo’yicha hisoblanadi, bu yerda        k ik i y y N S 2 1 1 ,   k iki y N y 1 Endi S ni S 0 bilan solishtirish (yo’li ) algoritmini kelti ramiz. 1 0 . Fisher kriterisi  1 0   m n S S F (11) hisoblanadi. 2 0 . Muximlik darajasi  tanlanadi. Odatda  =5% (0, 05) va undan kichik tanlanadi. 3 0 . Maxsus jadvallar bo’yicha Fisher kriteriysining  ga mos qiymati F  topiladi. Agar F<F  bulsa, u holda (4) tenglama adekvaqt deb xisob lanadi. 2. Tenglamani aniqlashtirish. Tenglama adekvaqt bo’lmaganida Teylor qatorining navbat dagi darajali kadlari, hozirgi holda kvadratik xadlari qo’shi ladi. Bundan keyin m o’zgaradi, mos holda noma‘lum koeffitsentlar soni va tenglamalar sistemasi tartibi ortadi. Shuning uchun umumiy holda ma a a ,..., , 1 0 koeffitsentlarni, S ni yangidan xisoblab topish kerak, yangi tenglamaning adekvaqtligini baholash kerak. Tenglamani aniqlash tirish jarayoni – yaqinlashtiruvchi. (4) tenglama xadlari soni m+1 n ga teng bo’lsa, tenglama adekvaqt bo’ladi. Bu holda ya‘ni n=m+1 da 1- punktdagi statistik baholashni qo’llab bo’lmaydi, chunki (11) da maxraj nolga ay langan bo’ladi. Teylor qatorida birdaniga n ta xad olinsa, u holda tenglamani aniqlashtirish jarayoniga extiyoj xam bulmasdi, lekin bu tenglamani murakkablashtirgan bo’lardi. 3. Munosib tenglamani tanlash. y ning х га bog’lanishini ifodalovchi tenglamani topish kerak bo’lsin. Tajribalar o’tkazib x i , y i (i=1, 2, …, n) jadvalni olamiz. Oxy da (x i , y i ) nuqtalarni topib,

nuqtali grafik ko’ramiz. O’nga qarab Shunday silliq chiziq chizamizki (x i , y i ) lar Shu chiziqning ikki tomoniga iloji boricha bir xil taxsimlangan bo’lsin. Silliq chiziqqa qarab uning to’rini aniqlaymiz. Masalan, to’g’ri chiziq, eksponentsial egri chiziq, logarifmik funksiyaning, darajali funksiyaning grafiklaridan biri bo’lsin deylik. Y holda mos ravishda y=ax+b, (12) y=be ax , (13) y=algx+b, (14) y=bx a , (15) tenglamalardan birini yozib olamiz. 1. Masalan y=ax+b(12) bo’lsin. EKKU dan foydalanib, a, b koeffitsentlarn x a n y b n x x n y x xy ax               , ) ( ) ( 2 2 (16) larni topib, y=a * x+b * (17) empirik tenglamani olamiz. Tajribadagi x i larni (17) ning o’ng tomoniga qo’ysak, i i y y b x a y      ;* * bo’ladi. Agar biz xatolikni baholamoqchi bo’lsak, korrelyatsiya koeffitsenti r dan foydalanishimiz mumkin. Buning uchun                        n y y n x x n yx xy r 2 22 2 2 2 )()( )( (18) formuladan foydalanib, chiziqli regressiya uchun r 2 1 ni xisoblab topamiz. 2. r 2 1 ning 1 ga yaqinligi bizning chiziqli regressiyamizning tajribadagi nuqtalar bilan mosligining yaxshiligini bildiradi. O’rganiqlayotgan funktsional bog’lanishning chiziqliligi haqidagi gipotezani matematik statistika usullari bilan tekshirib yanada aniqroq natijalar olish mumkin.

3. Agar (13) tenglama yozib olingan bo’lsa, (16) dan у ularni lny qo’yib, a, b larni topib, b * =lnb topiladi, natijada y=b * e ax empirik formula kelib chiqadi. Bu hol uchun (18)da у ularni lny qo’yamiz, r 2 2 ni xisoblab topamiz. 4. (14) uchun х urniga lnx qo’yamiz. r 2 3 ni xisoblab topamiz. (15) uchun х urniga lnx, у urniga lny qo’yamiz. Agar (x i , y i ) bo’yicha turttala tenglama tuzilgan bulsa, ko’rilgan turttala tenglamalar orasidan eng yaxshisini tanlash kerak bulsa, mos ravishda xisoblangan r 2 1 , r 2 2 , r 2 3 , r 2 4 lar orasida eng kattasiga mos tenglamani to’rttalasi orasida eng yaxshisi deb olinadi. chiziqli bog’lanishga keladigan boshqa ko’p’p sondagi bog’lanishlarni xam o’rganish mumkin. Tayanch iboralari. Tenglama, adekvaqtlik, Fisher kriteriysi, Teylor qatori, eng kichik kvadratlar usuli, korrelyatsiya koeffitsienti.

Адабиётлар руйхати 1. Т.Кларк, Компьютерная химия, М., Мир, 1990. 2. В.И.Минкин, Б.Я.Симкин, Р.М.Миняев, Теория строения молекул, М., Вьюшая школа, 1979. 3. В.Ф.Травенъ, Электронная структура и свойства органических молекул, М., Химия, 1989. 4. С.И.Рахмонкулова, IВМ РС, шахсий компьютерида ишлаш, "Шарк" НМК- S.PRINT, Тошкент, 1998. 5. М.А. Турабекова, М.Г.Левкович, Математическое моделирование строения химических соединений и их реакционной способности, Т.,Университет, 2008, 136 с.

Похожие

Kimyoviy reaksiya tezligi

Molekulyar mexanika MMP2 (Elindjer mexanikasi). Empirik uslublar bilan ishlashning asosiy qoidalari

Matematik modellash uslubi. Kuch maydonlari yordamida molekulyar modellashtirish uslublari

Kimyo o’qitish metodikasida masalalardan foydalanish usullari

Polimerlarning kimyoviy xossalari