Moddalarning gaz holati - Химия - Рефераты

Moddalarning gaz holati

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

96 KB

Moddalarning gaz holati Mexanika, materiya, ideal, sharsimon, ilgarilanma, atmosfera, effuziometriya. XVIII va XIX asrlarda mexanikaning kuchli taraqqiy qilishi natijasida uning qonunlari asosida materiyaning va shu jumladan, gazlarning fizikaviy xossalarini tushuntirish imkoniyati tug’ildi. Ideal gaz qonunlarini oddiy mexanika asosida tushuntirish natijasida gazlarning kinetik nazariyasi vujudga keldi. Bu nazariyaning asoslarini Bernulli (1738) va Lomonosov (1746) yaratdilar. Klauzius, Maksvell va Kelvinning tadqiqotlari uni mukammal holatga keltirdi. Oddiy mexanika asosida gazlar kinetik nazariyasining asosiy tenglamasini chiqarish uchun quyidagicha faraz qilish kerak. 1. Har qanday gaz bir-biriga o’xshash, mutlaq elastik va bir-biridan o’z diametriga nisbatan juda katta oraliqda turuvchi sharsimon molekulalardan iborat. 2. Molekulalar o’zaro ta’sir etmaydi, shuning uchun molekulalarning idish devorlari bilan yoki uchrashguncha bosib o’tgan yo’llari to’g’ri chiziqdan iborat. 3. Molekulalar doimo betartib va to’xtovsiz ilgarilanma harakatda bo’ladi. 4. O’zaro va idish devorlariga urilish natijasida molekulalarning tezligi, yo’nalishi va miqdori o’zgarib turadi, ammo ayni gaz uchun umumiy kinetik energiya hamda harakat miqdori o’zgarmaydi. Shuning uchun molekulalarning hajmi hisobga olinmaydi. Gaz molekulalari, umuman aytganda har xil tezlik bilan harakat qiladi. Lekin har bir haroratda gaz molekulalari ma’lum o’rtacha arifmetik tezlikka ega bo’ladi, bu o’rtacha arifmetik tezlik quyidagi formula bilan ifodalanadi.n U U U U U n ... 3 2 1     U – o’rtacha arifrmetik tezlik U 1 , U 2 , U 3 … U n – har qaysi molekulaning tezligi.

n - molekulalar soni. Har qanday gazning bosimi, hajmi, harorati bo’ladi. Gazning holatini ifodalovchi bu uch kattalik o’rtasidagi munosabatlar birin - ketin XVII, XVIII va XIX asrlarda aniqlangan. I – Boyl-Mariott qonuniga muvofiq, o’zgarmas haroratda ma’lum gaz massasaning hajmi uning bosimiga teskari proporsional bo’ladi. Boyl-Mariott qonuni quyidagicha ifodalanadi.1 0 0 1 P P V V  yoki P 0 V 0 = P 1 V 1 yoki PV = const Har qanday bosim va har qanday haroratda Boyl-Mariott qonuniga bo’ysunadigan gaz ideal gaz deyiladi. II - Sharl–Gey Lyussak qonuniga muvofiq o’zgarmas bosimda olingan ma’lum miqdordagi gaz 1 0 C qizdirilsa, uning hajmi 0 gradusdagi hajmning 1/273,2 qismiga qadar ortadi. Hajm bilan ko’rsatsak,   const P V V        2, 273 1 10 Bosim bilan ko’rsatsak,   const V P P        2, 273 1 10 Real gazlar Gey Lyussak qonuniga ham to’la bo’ysunmaydi. Real gazlar sovitilganda, ko’pincha suyuqlikka aylanadi. Masalan 0 gradus haroratda gazning bosimi P 0 , hajmi V 0 bo’lsin. Bosimni o’zgartirmay, haroratni t 0 ga oshirsak gazning hajmi Sharl-Gey Lyussak qonuniga binoan      t V 2, 273 1 1 0 ga teng bo’ladi. Endi haroratni o’zgartirmay, bosimni P 0 dan P ga o’zgartiramiz. Bunda gazning hajmi o’zgarib V bo’lib qoladi. Demak, Boyl-Mariott qonuniga muvofiq.       t VP PV 2, 273 1 10 0 yoki  t VP PV   2, 273 2, 273 0 0 yoki 2, 273 0 0VP T PV 

Bu Klapeyron tenglamasi deb ataladi. Odatda 1 gr molekula gaz uchun yozilgan P 0 V 0 /273,2 qiymat R bilan ifodalanadi R - gazlarning universal konstantasi. Bu holda yuqoridagi tenglama PV = RT shaklida yoziladi. Bu tenglama Mendeleyev Klapeyron tenglamasi yoki ideal gazning holat tenglamasi deyiladi. Rning fizik ma’nosi: 1 g molekula gaz 1 g qizdirilganda kengayib, bajaradigan ishidir. 1. Agar hajm litr bilan, bosim atmosfera bilan ifodalansa,mol grad atml x VP R . . 08205.0 2. 273 4. 22 1 2. 273 0 0    2. Agar hajm ml bilan, bosim mm simob ustuni bilan ifodalansa, mol grad ml mm ch VP R . . 360. 62 2. 273 760 22414 2. 273 0 0    bo’ladi. 3 . R ni joul bilan hisoblash mumkin 1 at = 1013250 dn/sm 2   erg Joul mol grad erg mol grad Joul VP Rl 7 7 0 0 10 . 10* 31,8 . 313,8 2, 273 22414* 1013250 2, 273      1 kichik kaloriya 4,184 joulga teng bo’lgani uchun mol grad kal R . 987,1 184,4 313,8   Metallurgiya sanoatida Mendeleyev - Klapeyron tenglamasi orqali gazning faqat bosimi, harorati, hajmini emas, balki molekulyar massasini ham topish mumkin. Masalan: n mol gaz uchun Mendeleyev-Klapeyron tenglamasi PV=nRT shaklini oladi; n - gazning gramm-molekulyar soni. n = q/M = gazning og’irligi / gazning molekulyar massasi; U holda bu tenglama quyidagicha yoziladi. RT M g PV  Bundan molekulyar massani topsak, PV gRT M 

Gaz bosimini topish uchun atmosfera bosimidan, suv bug’i bosimini ayirib tashlash kerak. ; ) ( V h B gRT M   B - atmosfera bosimi; h - suv bug’ining bosimi. Biz bilamizki, gazning zichligi d bilan ifodalanadi, V mn d  ga teng. O’zgarmas harorat va o’zgarmas bosimda gaz molekulalarining o’rtacha tezligi gaz zichligining kvadrat ildiziga teskari proporsional bo’ladi. Bu Grem qonunidir. d P U 3  Agar ikkita gazning zichligi d 1 va d 2 , molekulyar massalarni M 1 va M 2 , molekulalarning tezligi u 1 va u 2 bo’lsa, TP = const bo’lsa, 1 2 1 2 2 1 M M d d U U   Agar gaz kichik teshikdan chiqib ketsa, ; 2 1 2 1 1 2 2 1 M M t t yoki U U t t   Metallurgiya sanoatida gazlarning molekulyar massasini shu usul bilan topiladi. Bu usul effuziometriya deyiladi. Gey Lyussak qonuniga muvofiq, zichlik va konsentratsiya doimiy bosim bo’lganda, absolyut haroratga teskari proporsionaldir. 1 2 2 1 1 2 2 1 ; T T C C T T d d   Bundan kelib chiqadiki, harorat ortganda, hajm doimiy bo’lganda, P = P 0 (1+d p t)

Adabiyotlar: 1. Волцкий A. В ., Сергеевская E. С . Teo рия металлургических процессов . -M.: Me т a ллургия , 1996. - 380 с . 2. Филиппов С.И. Teo рия металлургических процессов. - M .: Me т a ллургия, 2000. - 230 с. 3. E син O . A ., Гелд П.В. Физическая химия пирометаллур-гических процессов. I часть. - Свердловск, 1992. – 671 с. 4. Рахимов В.Р. Физикавий ва коллоид кимё. – Т.: Ўқитувчи, 1978. 5. www.misis.ru; 6. http://www.weimar.de; 7. info4ru.de 1) Ленник Г. A ., Пехсин П. O . Современная техника изотермического нанесения покрытий. - M .: Me таллургия, 2000.-123 с. 2) Ганин Н И. Диаграмма состояния металлургических систем. - M .: Me таллургия, 1998. -8 с.

Похожие

Moddalarning suyuq holati

Kimyoviy moddalarning holatlari

Qattiq moddalarning tuzilishi

Moddaning agregat holati

Moddalarning agregat va fazoviy holatlari