Kolloidlarning koagulyatsiyasi - Химия - Рефераты

Kolloidlarning koagulyatsiyasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

38 KB

Kolloidlarning koagulyatsiyasi Reja: 1. Kolloid sistemalarning struktura hosil qilishi 2. Kolloidlarning elektrik xossalari

Kolloid sistema dispers fazaning solishtirma sirti katta bo’lganligi sababli sistemada ortiqcha erkin sirt energiya hosil bo’ladi. Shuning uchun kolloid sistemalar termodinamik jihatdan barqaror bo’lmaydi. Termodinamikaning ikkinchi qonuniga muvofiq erkin energiya minimumga intilishi kerak. Kolloid zarrachalar bilan suyuqlik chegarasi orasidagi sirt kamaygandagina kolloid sistemadagi erkin sirt energiya minimumga erisha oladi. Kolloid zarrachalarning molekulyar kuchlar ta’siri ostida o’zaro birlashib yiriklasha borish jarayoniga koagulyatsiya deyiladi. Yiriklanish jarayoni ba’zi kolloidlarda juda tez, ba’zilarida esa ancha uzoq davom etadi. Koagulyatsiyaga uchragan sistemada dispers faza zarrachalari (suyuqlik va qattiq jismning solishtirma og’irliklariga qarab) idish tubiga cho’kish (sedimentatsiya, yoki emulsiyalarda suyuq qavat holida ajralib qolishi (koatservatsiya) mumkin. Dispers fazaning zarrachalari og’irlik kuchi ta’siri ostida sezilarli darajada cho’kmaydigan dispers sistemalar sedimentatsion barqaror sistemalar deyiladi. Dispers sistemaning sedimentatsion barqarorligi dispers faza zarrachalarining og’irlik kuchiga (yoki markazdan qochuvchi kuchga) bardosh berish qobiliyatini ko’rsatadi. Sedimenitatsion barqarorlik diffuziyaga va broun harakatiga bog’liq bo’ladi. Sistemaning sedimentatsion barqarorligini aniqlash uchun dispers faza zarrachalarining dispersion muhitdan og’irlik kuchi (yoki markazdan qochirma kuch) ta’siri ostida ajralib chiqish shartlarini ko’rib chiqish kerak. Suspenziya va emulsiyalarda zarrachalarning o’lchamlari ancha katta bo’lganligidan ular o’z-o’ziga harakat qila olmaydi, ya’ni ularda diffuziya deyarli bo’lmaydi. Shuning uchun suspenziya va emulsiyalar sedimentatsion jihatdan barqaror emas. Demak, dag’al dispers sistemalar sedimentatsion jihatdan barqaror bo’lmagan geterogen sistemalardir. Kolloid eritmalarda dispers faza va dispersion muhit o’rtasidagi sirtning potensial energiyasi ortib ketadi. Erkin energiya minimumga intilganda kolloid eritmaning fazalar o’rtasidagi sirt energiya kamayishga intiladi. Kolloid eritma zarrachalarining bir-biri bilan qo’shilib, yiriklashish hodisasi koagulyatsiya

(koagullanish) deyiladi. Yiriklashgan zarrachalar og’irlik kuchi ta’siri ostida eritmaning yuqori qismidan past qismlariga ko’cha boshlaydi, nihoyat zarrachalar eritmadan ajralib chiqadi. O’z-o’ziga qoldirilgan liofob kolloid ma’lum, ba’zan juda uzoq vaqt o’tgandan keyin koagulyatsiyalanadi. Turli vositalar yordami bilan koagulyatsiyani tezlatishi mumkin. Koagulyatsiyani uch xil yo’l bilan tez vujudga keltiriladi: 1) Zolga elektrolit qo’shish; 2) Zolga boshqa kolloid qo’shish; 3) Zolni qizdirish yo’li bilan. Kolloid sistemalarning struktura hosil qilishi Kolloidning mithellalari ikki xil shaklda bo’ladi: 1) simmetrik mitsella (masalan, sharsimon); 2) Asimmetrik mitsella (masalan, tekis plastinkasimon, cho’ziq tayoqchasimon). Mitsellaning shakli mitsella yadrosining kristallik tuzilishiga bog’liq, chunki yadro tarkibiga kiruvchi atom yoki molekulalar ma’lum tipdagi kristallik panjaraga ega. Asimmetrik zarrachalardan iborat kolloid sistemalar alohida xususiyatga ega, bu sistemalar ichida to’rsimon strukturalar hosil bo’ladi. Kolloidlarning elektrik xossalari Kolloid zarrachalarning sirti katta bo’lganligi uchun ionlar ularga oson yopishadi, ya’ni adsorbsiyalanadi. Adsorbsiyalangan shu ionlar kolloid eritmalarning barqarorligiga ta’sir qiladi. Kolloid eritma ichidagi barcha zarrachalar musbat yoki manfiy zaryadga ega bo’lib, bu zarrachalar bir-biridan qochadi, bu esa kolloid zarrachaning barqaror bo’lishiga olib keladi. Zaryadlangan qarama-qarshi zaryadli ionlarni tortib olishga intiladi, natijada zarracha bilan suyuqlik orasida, xuddi kondensator kabi qarama- qarshi zaryadli ionlar qavati, ya’ni qo’sh elektr qavat vujudga keladi. Zarrachaga yopishib olgan birinchi qavat (undagi qarama-qarshi zaryadli ionlar bilan birgalikda) adsorbsion qavat deyiladi.

Suyuqlik qattiq zarrachaga nisbatan (yoki zarracha suyuqlikka nisbatan) harakat qilganida qo’sh elektr qavatning adsorbsion va diffuzion qavatlar chegarasida hosil bo’ladigan potensial elektrokinetik potensial deyiladi. Yana termodinamik potensial degan tushuncha ham bor. Termodinamik potensial qattiq zarracha sirti bilan suyuqlik o’rtasidagi umumiy potensiallar ayirmasini ko’rsatadi. Elektrokinetik potensial - E harfi bilan, termodinamik potensial - c harfi bilan belgilanadi. Termodinamik potensial orasidagi ayirma quydagicha, E = e – Z zarracha bilan harakat qiladigan suyuqlikning yupqa qavati va zarracha o’rtasidagi potensiallar ayirmasini ko’rsatadi. Eritmadagi barcha ionlar konsentratsiyasiga elektrokinetik potensial kattaligi ta’sir etadi, eritmada ionlar konsentratsiyasi kamaysa, ularda qattiq zarrachalar sirtidan uzoqlashgani sababli, qo’sh elektr qavatning qalinligi ortadi.

Adabiyotlar 1. Волцкий A .В., Сергеевская E .С. Teo рия металлургических процессов. - M .: Me т a ллургия, 1996. - 380 с. 2. Филиппов С.И. Teo рия металлургических процессов. - M .: Me т a ллургия, 2000. - 230 с. 3. E син O . A ., Гелд П.В. Физическая химия пирометаллур-гических процессов. I часть. - Свердловск, 1992. – 671 с. 4. Рахимов В.Р. Физикавий ва коллоид кимё. – Т.: Ўқитувчи, 1978. 5. www.misis.ru; 6. http://www.weimar.de; 7. info4ru.de 8. Ленник Г. A ., Пехсин П. O . Современная техника изотермического нанесения покрытий. - M .: Me таллургия, 2000.-123 с. 9. Ганин Н И. Диаграмма состояния металлургических систем. - M .: Me таллургия, 1998. -8 с.

Похожие

Kolloidlarning o’zaro koagulyatsiyasi

Kolloidlarning olinishi va xossalari

Koagulyatsiya mexanizmi va tezligi

Kolloid tizimlar holatining o’zgarishi. Fazalar chegarasida sirt xodisalari

Liofob zollarni barqarorligi