Kо‘p atomli molekulalar tо‘g‘risida. Kо‘p atomli molekulalar normal tebranishining umumiy xarakteristikasi - Химия - Рефераты

Kо‘p atomli molekulalar tо‘g‘risida. Kо‘p atomli molekulalar normal tebranishining umumiy xarakteristikasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

78.5 KB

Kо‘p atomli molekulalar tо‘g‘risida. K о ‘p atomli molekulalar normal tebranishining umumiy xarakteristikasi. Reja: 1. Normal tebranish h aqida ma’lumot. 2. Normal koordinata 3. Deformatsion va valent tebranishlar 4. Xulosa

Ikki atomli molekulalarga nisbatan kо‘p atomli molekulalarda tebranishlar murakkab xarakterga ega. Bizga ma’lumki N ta atomli molekula berilgan bо‘lsa, umumiy erkinlik darajalar soni 3 N ta bо‘ladi. Shundan faqatgina tebranishlarga tegishli bо‘lgan erkinlik darajalar soni 3N-6 ta bо‘ladi. Agarda kо‘p atomli chiziqli molekula bо‘lsa, 3N-5 ta bо‘ladi. Bunday molekulalar tebranma harakat qilganda r=3N-6 yoki r=3N-5 ta normal tebranma harakatlar mavjud bо‘ladi. Bu tebranishlarning koordinatalari ham ma’lum qonuniyatlar asosida о‘zgaradi. t v X Х i i i    2 sin 0  (1) ) ,...2,1 ; ,....2,1 ( r i r    i ,  - 1 dan boshlab qiymatlar qabul qila boshlaydi. X  - koordinata bо‘ylab tebranuvchi normal tebranishlarning amplitudasi (X  0 )dir. Molekuladagi har bir zarracha mavjud bо‘lgan normal tebranishlarning istalganicha ishtirok etishi mumkin. Normal tebranishga misol qilib SO 2 , uch atomli chiziqli molekulaning simmetrik va antisimmetrik tebranishlarini kо‘rsatish mumkin. Kislorod atomlari uglerod atolmlaridan bir xil  0 masofada joylashgan. 2 0 2 1 0 1 , q q         SO 2 - molekulasining chiziqli tebranishlari. a) muvozanat konfigurasiyasi b) simmetrik tebranishlari v) antisimmetrik tebranishlari q 1 -q 2 lar uglerod atomi bilan kislorod atomi bog‘liqligini о‘zgarishini bildiradi. S-O simmetrik tebranishlar S =1337cm -1 chastotada hosil bо‘ladi. Agar t v q q s s s 2 sin)( 10 )( 1 t v q q s s s 2 sin)(20 )(2 )( 0 )(20 )(10 S s s q q q   S-O orasidagi masofa bir vaqtning о‘zida uzayib bir vaqtda qisqaradi. Simmetrik tebranishlarda, ya’ni )(2 )(1 2 1 S S q q      bо‘ladi.

Tebranish formasi amplitudaning )(20 )(10 s s q q va fazaning bir xil о‘zgarishi bilan aniqlanadi. Antisimmetrik tebranishlarda 1 2350 a cм v   t v q q а а а 2 sin)(10 )(1 , t v q q а а а 2 sin)(20 )(2 , )( )(20 )(10 0а а а q q q   bu vaqtda )( 2 )( 1 а а q q  2 1    bir bog‘lanish uzaysa ikkinchisi qisqaradi. Amplitudalar bir xil fazalari qarama-qarshi bо‘ladi. SO 2 chiziqli molekulalarning tebranishlari 4 5 3 3 5 3       N r tebranish erkinlik darajasi olgan ikkita erkinlik darajasi deformasion tebranishlarga tо‘g‘ri keladi. Normal tebranish xarakteristikasi tebranish chastotasi va shu chastotaga mos keluvchi tebranish formasi bilan aniqlanadi. Tebranish energiyasi quyidagiga teng bо‘ladi.         2 1 i iv Е i    i - tebranish chastotasi  i - tebranma kvant soni. Tо‘la tebranish energiyasi quydagiga teng bо‘ladi.           2 1 1 ,... ,2 1 i r i iv Е r     Tebranishning asosiy holatga tо‘g‘ri keladigan energiyasi     r i i o v E E 1 0...,0,0 2 1 bо‘ladi. Kо‘p atomli molekulalar uchun 10  ii   h olatlar orasidagi о‘tish normal tebranishning asosiy xarakteristikasi xisoblanadi. Bizga ma’lumki berilgan i ta normal tebranish formasi (1) formula bilan ya’ni t v X Х i i i    2 sin0  aniqlanadi. Agar atomlar orasidagi masofa va ular orasidagi burchak о‘zgarishi q  , d  bо‘lsa tebranish formasi q  , d  0 amplitudalar о‘zgarishining nisbati bilan aniqlanadi. Uch atomli suv molekulasini misol taraiqasida olish mumkin. Suv

molekulasining tebranish formasi kslorod, vodorod molekulalari orasidagi masofalarning hamda ular orasidagi burchakning о‘zgarishi bilan xarakterlanadi. N - O - H              0 2 0 2 1 0 1 , q q Muvozanat a) muvozanat konfigurasiyasi b) t о‘la simmetrik tebranish bir vaqtning о‘zida burchak va bog‘lanishlar о‘zgarishi. q 1, q 2 va N-O orasidagi uzlukli va N-O-N orasidagi burchakning teng о‘zgarishini harakterlaydi. q 0 ,  0 muvozanat holatdagi N-O orasidagi masofa va N- O-N orasidagi burchakni xarakterlaydi. Shu holatdagi normal tebranish formasi q 10 , q 20 amplitudalar о‘zgarish nisbati bilan hamda  0 bilan xarakterlanadi. b) rasmda q 10 = q 20 Tebranishlar formasiga qarab tebranishlar klassifikasiyalanadi. Asosan tebranishlarni ikkiga bо‘lish mumkin: Valentli va defarmasion tebranishlar. Valentli tebranishlar deb, bog‘lanishlar orasidagi burchak о‘zgarmasdan qoladigan asosan bog‘lanishlar orasidagi masofa о‘zgaradigan tebranishlarga aytiladi. 0 ,0 )( )(   i i q    Suv molekulasi uchun 0 ,0 ,0 2 1     q q tebranishi valentli tebranish deyiladi. Defarmasion tebranish deb, bog‘lanishlar orasidagi burchak о‘zgarib, bog‘lanishlar orasidagi masofa о‘zgarmay qoladi. 0 ,0 )( )(   i i q    Valentli va defarmasion tebranishlarni tenglashtirishda asosiy rolni atom massalari о‘ynaydi.

Vodorod atomi massasining kichikligi tufayli valent tebranish C-H, O- H , N-H 3000-3500 s m -1 interval orasida bо‘ladi, C - C 1000 sm -1 tashkil qiladi. Bu shunda n dalolat beradi ki, C - C keltirilgan massasi C - H ning keltirilgan massasidan ancha katta . C - CI uchun 700 sm -1 , C-J uchun 500 sm -1 , x uddi shunday deformasion tebranishlar uchun N-C-N uchun 1400 sm -1 ga yaq in C - C - C 300- 400 sm -1 teng bo’lib, valentli tebranishdan 3 marta kichik . C O 2 molekulasining deformasion tebranishi. Xulosa qilib aytganimizda molekulada yuqorida aytganimiz kabi tebranishlar mavjud bо‘lar ekan. Bu tebranishlar spektrlari hozirgi kunda kombinasion so ch ilish va infraqizil yutilish, Releycha sochilish spektrlarida moddaning hamma agregat holatlarida aktiv о‘rganilmoqda.

ADABIYOTLAR 1. М.А.Еляшевич.Атомная и молекулярная спектроскопиЙ.М.1962 г. 2. Г.Герцсберг. Спектри и строение двухатомних молекул.М.1949 г. 3. Г.Герцсберг. Колебателние и врашателние спектри многоатомних молекул. М.1979 г. 4. Г.Г.Маер.Электронние спектри многоатомних молекул. Л.1969 г. 5. В.М.Чулановский. Введение молекулярного спектралного анализа. М-Л. 1951 г. 6. Г.Л. Бахшиев. «Спектроскопия межмолекулярних взаимодейст- вий. Л. 1972 г. 7. Пементал ДЖ. Мак-Клеллон. Водородная связ М. 1954 г. 8. И.Брандмюллер. И.Мозер. Введение спектралной КРС М., 1964 г. 9. М.В.Волкенштейн Строение и физические свойство молекул. М- Л 1955. 10. Н.Г. Бахшиев Введение молекулярную спектроскопию Л ., 1987 г . 11. Б . Т .Q о ‘yliyev «Tabiatning fizik xossalari bitmas-tuganmasdir. 2005 y. 12. B.T. Qо‘ yliyev . Optika . Toshkent 2009.

Похожие

Molekulalar

Yorug‘likning kombinatsion sochilish spektri. Molekula tо‘liq energiyasining tashkil etuvchilari Born -Opengeymer prinsipi

To’yingan bir atomli spirtlar

Kimyoviy bog'lanish va molekulalar tuzilishi

Bir va ko’p atomli spirtlar