Izopren. 2,3-dimetilbutadiyen-1,3 - Химия - Рефераты

Izopren. 2,3-dimetilbutadiyen-1,3

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

99 KB

Izopren. 2,3-dimetilbutadiyen-1,3 Izopren (2-metilbutadiyen-1,3) rangsiz suyuqlik, qaynash harorati340C. UNINg havo bilan 1,7-11,5 hajmiy nisbatdagi aralashmasi portlash xususiyatga ega.Uning eng muhim xususiyati va ishlatilish sohasi sintetik kauchuk olishda uchun ishlatilishidir.Undan tashqari izopren butilkauchuk olishda ham q о ‘llaniladi.Bunda u izobutilen bilan oz miqdorda sopolimerizasiyaga uchratiladi.Keyingi vaqtlarda uning eng muhimishlatilish sohasi sereoregulyar tuzilishga ega poliizopren kauchugi olish b о ‘lib qolmoqda. Bu kauchukni olish uchun izopren metallorganik katalizatorlar ishtirokida polimerlanadi.nC H 2= C C H 3 CH= C H 2 CH 2 C= C H 3 C H CH 2 n Izopren birinchi marta 1860 yilda ingliz kimyogari Villyams tomonidan tabiiy kauchukni haydab parchalash mahsuloti tarkibidan ajratib olingan.1879 yilda esa Butard izoprenni polimerlab tabiiy kauchukka о‘xshash modda sintez qilgan.Bu esa о‘sha davrda etilendan keyingi ma’lum bо‘lgan polimer hosil qiluvchi modda bо‘lib, olingan natijalar asosida yuqori molekulyar birikmalar kimyosi fani va platsik massa ishlab chiqarish sanoati kelib chiqdi. Izoprenni ishlab chiqarish kо‘p bosqichli bо‘lganligi uchun tannarxi qimmatga tushadi.shu n ing uchun u kam miqdorda ishlab chiqariladi va aralash polimerlar olish uchun qо‘llaniladi. Izopren olishning kо‘p usulllari mavjud.Izobutilen va formaldegiddan Prins reaksiyasi bо‘yicha ham izopren sintez qilish mumkin.jarayon ikki bosqichda amalgam oshiriladi.Birinchi bosqichda izobutilen va formaldegiddan sulfat kislota ishtirokida m-dioksanning hosilasi-4,4-dimetil-1,3-dioksan olinadi:

(CH 3)2C= CH 2 + 2HC HO H2SO 4 60-100C o (CH 3)2C O C H 2 C H 2 CH 2 OHosil bо‘lgan birikma yuqori haroratda suv bu g‘i ta’sirida kislotali katalizator ishtirokida gidrolizlanadi va formaldegid ajratib glikol, u degidratatsiyalanib izopren hosil qiladi. (CH 3)2C CH 2 CH 2 O CH 2 O + H 2O -HCHO (CH 3)2C OH CH 2 CH 2 OH -2H 2O CH 2= C C H 3 CH= CH 2 Izoprenning unumi formaldegid b о ‘yicha 75%ga, izobutilen b о ‘yicha 83%ga etadi. Neft mahsulotlari krekingidan hosil b о ‘lgan engil benzinpentan-izoamil) fraksiyasini degidrogenlab ham olish mumkin.Bunda datslab pentan-izoamil fraksiyasini aralshmasidan izoamilenlar 60-65%li sulfat kislotaga adsorbsiyalantirib ajratib olinadi.(n-amilenlar adsorbsiyalanmaydi) Tabiiy gaz tarkibidan ajratib olingan izopentanni degidrogenlab izopren olish ham oraliq izoamilenlar hosil b о ‘lishi bilan boradi. C H 3 C H C H 3 C H 2 C H 3 -H2 C5H1 0 -H2 C H 2= C C H 3 C H= CH 2

Ayrim usullar b о ‘yicha olingan izoprenning qiyosiy tannarxi quyidagicha;propilen demeridan-1: izobutilen va formaldegiddan-1,2-1,6: atseton va atsetilendan-,15 va metiletilketon va formaldegidda-1,8 Neft va tabiiy gaz mahsulotlarinidegidrogenlab izopren olish sanoatda asosiy о ‘rin tutsada, boshqa usullar ham q о ‘llaniladi. 2.5 2,3-dimetilbutadiyen-1,3 Ikita q о ‘shbo g‘ tutgan t о ‘yinmagan uglevodorodlarni olishning umumiy usullaridan biri mos ravishdagi t о ‘yingan uglevodorodni degidrogenlashdir.lekin2,3-dimetilbutansimmetrik tuzilishga ega b о ‘lganligi uchun degidrogenlanganda 2,3-dimetilbutadiyen-1,3 juda kam miqdorda hosil b о ‘ladi. Dimetilbutadiyenni 2,3-dimetil-2,3digalogen butanni degidrigenlab olish mumkin.reksiya boshlan g‘ ich moddalarni ishqor ta’sirida yoki suvsiz sirka kislota kaliy atsetat ishtirokida qizdirish orqali olinadi:CH 3 C C CH 3 CH 3 CH 3 Cl Cl C H 3 C C C H 3 CH 3 CH 3 130-140 Co KO H CH 3COO H CH 3COO K CH 2= C C= C H 2 CH 3 CH 3 2,3-dimetil butyl-1-ol-3ni degidratasiyalab ham 2,3 dimetil butadiyene-1,3 olish mumkin.Jarayon suyultrilgan mineral kislotalar ishtirokida haydash orqali ham amalga oshiriladi.Undan tashqari katalitik usulda, ya’ni gaz fazada bosim otsida alyuminiy yoki alyuminiy oksidi ishtirokida qizdirish orqali ham olinadi:

CH 3 C O H O H C C H 3 C H 3 CH 3 + 2H Br -2H 2O CH 3 C C H 3 C H 3 C Br B r C H 3 -2HB r CH 2= C C H 3 CH 3 C= CH 2Reaksiya dastlab ikkita gidroksil guruhning bromga aylanishi va keyin ikki molekula vododrod bromide ajralib chiqishi bulan boradi. Dimetilbutadiyen oz miqdorda b о ‘lsada propanoldan ham olinadi.Bunda asosiy mahsulot bilan burga etilen, propilen, metilpenten va propion aldegid ham hosil b о ‘ladi. 2CH 3 CH 2 CH 2 OH CH 2= C CH 3 C= CH 2 CH 3 Labaratoriyada va sanoatda ham dimetilbutadiyen olishning eng k о ‘p tarqalgan usuli atseton asosida sintez qilishdir. Bunda atseton magniy amalgamasi yordamida qaytariladi va penakon hosil qiladi.Penakondan esa yuqorida keltirilgan usul yordamida 2,3-dimetilbutadiyen-1,3 olinadi

C H 3 C= O CH 3 + 2Na + N a C H 3 C C H 3 O 2- 2N a + C H 3 C CH 3 O - N a+ CH 3 C C CH 3 CH 3 O O CH 3 2- 2Na + 2H 2O CH 3 C C CH 3 CH 3C H 3 O H O H + 2NaOH

ADABIYOTLAR 1. V.D.Ryabov, Termicheskiye i katalit i cheskiye prevraheniya uglevodorodov i drugix soyedineniy nefti, Moskva, Ximiya 1982 2. P.A. Kirpichnikov, Ximiya i texnologiya sinteticheskogo kauchuka, Leningrad, Ximiya, 1970 3. R. Xuvink, A.Staverman, Ximiya i texnologiya polimerov, Moskva, Ximiya 1965 4. I.P.Losev, Y.B.Troyanskaya, Ximiya sinteticheskix polimerov, Moskva Ximiya, 1964 5. Kratkaya ximicheskaya ensiklopediya, Moskva 1963 6. S.P.Gubin, A.B.Golounin, Diyen i ix _kompleks,Novosibirsk, 1983. 7. G.S.Kolesnikoi, Sintez vinilov о ‘x proizvodn о ‘x aromaticheskix i geterotsiklicheskix soyedineniy, Moskva, 1960. 8. L.B.Zubakova, A.S. Tevlina, Sinteticheskiye ionoobmenn о ‘ye material о ‘, Moskva,1978. 9. Ensiklopediya polimerov, Moskva, 1972.

Похожие

Butadiyen guruhli monomerlarning kimyoviy xossalari

Butadiyen-1,3

Etilen xossalari va gomologik qatori

Diyen uglevodorodlari

Alkadiyenlarning olinishi, fizik va kimyoviy xossalari