Флотацион машиналар - Химия - Рефераты

Флотацион машиналар

Загружено в:

01.10.2022

Скачано:

0

Размер:

728 KB

Флотацион машиналар Режа: 1. Флотацион машиналарга қўйиладиган талаблар 2. Бўтанани аэрациялаш жараёни 3. Флотацион машиналар таснифи 4. Механик флотация машиналари 5. Пневматик флотацион машиналар 6. Пневмомеханик флотацион машиналар 7. Флотацияда ҳўлланиладиган ёрдамчи дастгоҳлар 8. Флотомашиналарнинг ҳажмини ҳисоблаш

Флотацион машиналарга қўйиладиган талаблар Флотацион машиналар деб, флотация жараёни ўтказиладиган дастгоҳларга айтилади. Уларда ҳаво пуфакчалари ҳосил бўлади, пуфакчаларга сувюқмас минераллар ёпишиб, бўтананинг юқори қисмида кўпик ҳолда тўпланади ва флотомашинадан чиқарилади. Флотация жараёнида бойитма ва чиқинди деб аталувчи маҳсулотлар олинади. Флотомашиналарга қуйидаги талаблар қўйилади: 1. Катта тезлик ва танловчанлик билан флотацияланувчи гидрофоб минерални минераллашган кўпик ҳолда ажратиб олиш; 2. Унумдорлиги юқори, электр-энергияни кам сарфлаш; 3. Эксплутацияга қулай ва ишончли бўлиш; 4. Юқори дисперс пуфакчаларни ҳосил қилиш ва камера ҳажмида уларни тенг тарқалишини таъминлаш; 5. Флотомашинани конструкцияси талаб қилинган флотация тизимини ўтказишга имкон бериши керак. Бундан ташқари, флотакамеранинг пастки қисмида пуфакча билан заррачаларни максимал тўқнашишига имкон яратиш учун бўтанини шиддатли аралаштириш, ўрта қисмида минераллашган пуфакчаларни эркин ҳаракатини ва улардан заррачаларни тўкилиб кетмаслигини таъминловчи сокин оқим ҳосил қилиш ҳамда камеранинг юқори қисмида (кўпик ости минтақасида) бўтана минимал ҳаракатда бўлиши керак. Кўпик маълум вақт бўтана юзасида сокин турса бойитмани қўшимча миқдорда бойишини таъминлайди, чунки кўпикдан гидрофил заррачалар сирғаниб тушиб, бўтанага ўтади.

Бўтанани аэрациялаш жараёни Бўтанани аэрациялаш жараёни қуйидаги босқичлардан иборат : ҳаво пуфакчаларини ҳосил қилиш , қисман пуфакчаларнинг ўзаро қўшилиши ( коалесценция ) ва уларни бўтанада ҳаракатланиши . Пуфакчаларни ҳосил қилиш учун ҳаво оқимига (струя) механик таъсир қилиш, ҳавони кичик тешикчалардан ўтказиш, сувда эриган газларни ажратиб чиқариш (вакуумда) ва сувни электролизлаш усуллари ҳўлланилади. Муҳитга механик таъсир қилиб ҳавони парчалаш, сувда ҳаракатланаётган ҳаво оқимининг сиртида қуюн ҳосил бўлиб, оқимни алоҳида пуфакчаларга бўлиниб кетишига сабаб бўлади. Бўлиниш тезлиги ва ҳосил бўлган пуфакчалар ўлчамининг кичиклиги, оқимнинг сувга нисбатан тезлигига ва чегара сирт таранглиги қийматининг кичиклигига мутаносиб бўлади. Флотамашиналарда импеллерни кучли айланиши натижасида оқимдаги турбулент қуюн ҳаракатини шиддати ошиб кетади. Бу эса нафақат ҳаво оқимини узилишига, ҳатто сув оқимини узилишига сабаб бўлувчи бир нечта йўналишдаги ҳар хил кучлар пайдо бўлишга олиб келади. Ҳосил бўлган йирик пуфакчалар парчаланиб, кичик ўлчамли пуфакчалар, пайдо бўлади. Кичик ўлчамли пуфакчалар ҳосил бўлишига кўпик ҳосил қилувчи реагентлар ҳам ёрдам беради. Бўтанага ҳаво оқимини бериш ҳар хил конструкцияли импеллерлар ёрдамида бажарилади. Механик турдаги флотамашиналарда ҳосил қилинган пуфакчалар диаметри 0,40,8 мм атрофида бўлади. Эритмадан ажралган газлар ҳисобига пуфакчалар ҳосил қилиш, бўтанада босимни камайиши ҳисобига юз беради. Маълумки, газларнинг эритмада (сувда) эрувчанлиги газ босимига боғлиқ. Бўтанада босимни камайиши газни эрувчанлигини камайтиради ва унда эриган ортиқча газлар ажралиб чиқа бошлайди.

Бўтанадаги босимни камайтириш қуйидагича амалга оширилиши мумкин: 1) бўтана, қуюн ҳаракат қилаётганда қуюн ўқида босим камаяди ва газлар сув буғи билан бирга пуфакча шаклида ажралиб чика бошлайди; 2) ҳаракатланаётган аэраторлар орқасида (масалан, импеллер ва куракчалар орқасида) паст босимли минтақа ҳосил бўлади. Куракчалар навбатма-навбат бўтанани ташқарига улоқтириб ташлаши натижасида босим ўзгариб туради (пульсацияланади) ва пульсация қуюнга айланади. Бу ҳодиса газларни майда пуфакчалар шаклида ажралиб чиқишига сабаб бўлади. Аэратор куракчалари орқасида босимни камайиш миқдори (насослар сингари) қуйидаги тенглама билан аниқланади: қирқимдаги оқимнинг ўрта чизиғининг статик моменти. Эритмадан ажралаётгаи газлар ҳисобига пуфакчаларни ҳосил бўлиш жараёни тоза сувга нисбатан заррачалар қатнашган сувда (айниқса, сувюқмас заррачалар) осон бўлади, чунки гемоген сувни узиш учун кўп миқдорда энергия (9,8

МПа) талаб қилинади. Шу сабабли пуфакчалар биринчи навбатда узлуксизлик бўшашган жойларда, заррача юзасида ҳосил бўлиши кузатилади. Бўтанада босим пасайиб, газ ажралиб пуфакча ҳосил бўлиши учун маълум вақт керак бўлади. Бу вақт индукцион давр дейилади. Маьлум вақтдан сўнг турғуп пушт ҳосил бўлади. Унинг ўлчами В.И. Классом ва Я.Н. Френкел генгламаси бил ан аниқланади: Бу тенглама тажриба натижаларига мос келади. Кўник ҳосил қилувчи реагентлар қатнашаётган бўтанада ҳосил бўлган пушт (пуфакча) нинг диаметри 8 - 1 5 мкм бўлади. Ҳажм бирлигида ҳосил бўладиган пуштлар сонини қуйида келтирилган Я.Б. Зельдович тенгламаси билан ҳисоблаш мумкин: (39) тенгламадаги R қийматини (40) тенгламага қўйсак, қуйидаги тенгламани оламиз:

Демак, пуштлар сони эритмани газга тўйинганлигига ва чегара сирт таранглигига боғлиқ бўлади. Бу боғлиқликни Н.Ф. Мещеряков тажриба асосида тасдиқлаган. Сосна ёғи бор сувдан, вакуум босими 933 Па бўлганда, 90-96 % газ ажрапиб чиққан (1 л сувдан 300-400 мл ҳажмда) катталашган пуфакчаларни диаметри 0,1 -0,3 мм бўлиб, уларнинг умумий юзаси 1 л сувда 3-7 м 2 етади. Ғовак тўсиқдан ўтган газ ҳисобига пуфакча ҳосил бўлиши, босимлар фарқи, ғовак тўсиқ тешикчасининг ўлчамига боғлиқ, бунда 4-5 мм дан катта бўлмаган пуфакчалар олиш мумкин. Пуфакчаларнинг аосий миқдори 2-3 мм бўлади. Электролиз вақтида ажралиб чиққан газ ҳисобига пуфакча ҳосил бўлиши, электрофлотация бўтанани аэрациалаш асосий усули ҳисобланади. Электролиз вақтида катодда водород, анодда кислород ажралиб чиқади. Фарадей қонунига асосан электролиз вақтида ажралиб чиққан газлар миқдори эритмадан ўтказилган электр токига эквивалентдир. Ҳар бир 26,8 А · соат электр токи 11,2 л водород ва 5,6 л кислород ажратиб чиқаради. Ҳосил бўлган пуфакчаларнинг ўлчамлари электроднинг намланишига, муҳитнинг рН га ва электрод юзанинг ғадирбудирлигига боғлиқ. Электрофлотацияда ҳосил бўлган пуфакчаларнинг диаметри 10 дан 1000 мкм гача бўлиб, асосий қисмини 35-40 мкм катталикдаги пуфакчалар ташкил қилади. Бўтанада пуфакчларни сузиб чиқиш.тезлиги бўтананинг суюқ- қаттиқлигига, пуфакчаларнинг катта-кичиклигига, уларни минераллашганлик даражасига ва ниҳоят флотамашинанинг баландлиги бўйича бўлинган зоналарига боғлиқ.

Флотамашинанинг пастки қисмида пуфакчалар секин, ўрта қисмида тезроқ ва кўпик ости зонасида секин ҳаракат қилади. Пуфакчаларнинг ўртача тезлиги қуйидаги тенглама билан аниқланади: Механик турлаги радиал импеллерли флотамашинада ҳаво пуфакчаларини ўртача ҳаракат тезлиги 5- жадвалда келтирилган . 5-жадвал. Механик турлаги радиал импеллерли флотамашинада ҳаво пуфакчаларини ўртача ҳаракат тезлиги Қаттиқ заррачаларни бўтанадаги миқдори, % Бўтанада ҳавони юқорига кўтарилишини ўртача тезлиги, см/с 0 4,05 15 3,39 35 2,88 50 3,70 Бўтанани зичлиги ошган сари унинг қовушқоқлиги ошади ва пуфакчаларнинг ҳаракатланиш тезлиги камаяди. Ўта зич бўтанада йирик пуфакча ҳосил бўлганлиги туфайли, унинг тезлиги юқори бўлади.

Флотацион машиналар таснифи Флотация жараёни флотацион машиналар деб аталувчи бойитиш аппаратларида амалга оширилади. Флотацион машиналарнинг конструкцион тузилиши ва ишлатилиш соҳаларидан қатъий назар уларнинг умумий белгиси ишчи муҳит сифатида майда ҳаво пуфакчалари билан тўйинган бўтананинг ишлатилишидир. Бўтанани аралаштириш ва аэрациялаш усулига қараб флотацион машиналар 3 турга бўлинади: 1) механик 2) пневматик 3) пневмомеханик Механик флотация машиналари Механик флотация машиналари бўтанани аралаштириш , ҳавони майда пуфакчаларга ажратиш ва атмосферадан ҳавони сўриш импеллер ( махсус конструкцияга эга аралаштиргич ) 1 ёрдамида амалга оширилади . Пневматик флотацион машиналарда бўтанани ҳавога тўйинтириш ва уни аралаштириш ҳаво пуфловчи мослама орқали бериладиган сиқилган ҳаво ёрдамида амалга оширилади. Пневмомеханик (комбинацияланган) флотацион машиналарда сиқилган ҳаво ҳаво пуфлагичлардан берилади, ҳавони майдалаш ва бўтанани аралаштириш айланувчи импеллер орқали амалга оширилади. Механик флотацион машиналар бойитиш фабрикаларида энг кўп тарқалган ҳисобланади. (14–расм)

14-расм. Механик турдаги флотация машинаси: 1-чўнтак; 2- патрубок;3-импеллер; 4- статор диски; 5- статор йўналтиргичи; 6- импеллер вали; 7- марказий қувур; 8- хаво узаувчи қувур; 9-стакан; 10-тиқин; 11- қарама қарши жойлашган айлана тешиклар; 12шибер; 13- тяга; 14- тўсқич; 15-металл короба; 16- тешиклар; 17- стержен; 18-тешик; 19-қопқок; 20 - ричаг Машина тўсиқ орқали бир нечта тўри бурчакли камераларга бўлинган ваннадан иборат. У ҳар бири иккита– сўрувчи ва оқиб ўтувчи камералардан иборат секциялардан йиғилади.  X ар қайси камерада марказий труба бўлиб, унинг ичида импеллерли вал айланади. Импеллер вертикал валга қаттиқ маҳкамланган радиал парракли ротордан иборат. Вал понасимон–қайишли узатма орқали электродвигателдан қаракатга келтирилади. Марказий трубанинг қуйи қисми кенгайтирилган ва горизонтал ҳолдаги (бўтанани циркуляция қилувчи ва йўналтирувчи парракли) импелллер усти диски ўрнатилган стаканга ўтади. Парраклар диск радиусига нисбатан 60 0 ли бурчак остида жойлашган. (15–расм)

15–расм. Механик машинада статор парракларини ўрнатиш схемаси Парракли диск машинанинг статори дейилади. Статор импеллер тўхтаганда, уни лойқа билан тўлиб ҳолишдан асрайди. Стакан учта тешикка эга. Улардан бирига сўрувчи камераларда сўрувчи қисқа-тармоқланган труба уланган. Оқиб ўтувчи камераларда бу тешик пўкак билан беркитиб қўйилади. Ҳолган иккита тешик бир-бирига қарама-қарши жойлашган бўлиб, оралиқ маҳсулотни қайтадан флотациялаш учун камерага қайтаришга хизмат қилади. Агар оралиқ маҳсулот камерага қайтарилмаса, тешикларнинг бири пробка билан ёпиб қўйилади, иккинчиси эса тортиш кучи билан сўрилувчи шибер орқали ёпилади. Шибер ёрдамида импеллерга тушаётган бўтананинг сарфи бошқарилади. Сўрувчи ва оқиб ўтувчи камералар бирбиридан пастки қисмида тешиги бор тўсиқ билан ажратилган, шунинг ҳисобига камераларда бўтана бир хил сатҳда ушланади. Механик флотацион машинанинг асосий детали импеллер ҳисобланиб, у ҳавони сўриш ва сўрилган ҳавони майда заррачаларга ажратишни таъминлайди ва бўтанани ҳаво билан тўйинтиради. Импеллернинг айланиш тезлиги қанча катта бўлса, у шунча кўп ҳавони сўради. Лекин бу тезлик қаддан ташқари катта бўлмаслиги керак, акс ҳолда тез аралашиш натижасида минерал заррачанинг ҳаво пуфакчасидан узилиши содир бўлади. Машина қуйидагича ишлайди. Бўтана юкловчи чўнтакдан патрубка орқали импеллер устидаги бўшлиққа сўрилади, у ердан катта тезликда статор парраклари орасидан камерага отилади. Бу вақтда импеллер зонасидаги босимда фарқ ҳосил бўлади ва марказий труба ва патрубок

орқали атмосферадан ҳаво сўрилади; сўрилган ҳаво жуда кўп майда заррачаларга парчаланиб, бўтанани бутун қажми бўйича тарқалади. Минерал заррачалар билан тўқнашган ҳаво пуфакчалари минераллашади ва бўтананинг юзасига кўтарилади, кўпик ҳолида кўпик ҳайдовчи механизм ёрдамида тарновчага туширилади. X аво пуфакчалари билан кўтарилмай ҳолган минерал заррачалар, шу жумладан ҳаво пуфакчаларидан ажралиб (узилиб) ҳолган заррачалар яна статор дискидаги тешикча орқали импеллер зонасига сўрилади. Биринчи камерада флотацияланмаган минераллар тўсиқдаги тешик орқали оқиб ўтувчи камерага ўтади ва у ерда флотация қайтарилади. Оқиб ўтувчи камерада бўтана шибер билан бошқарилувчи тешик орқали импеллерга тушади. Оқиб ўтувчи камерадан бўтана кейинги икки камерали секцияга тушади ва жараён қайтарилади. Флотацияланмаган минераллар охирги камерадан чиқариб олинади. Механик флотацион машиналарнинг афзаллиги уларга хизмат кўрсатиш ва таъмирлашнинг қулайлиги ҳамда осонлиги. Импеллер ва статордан иборат узаткичли механизм бир бўлакда йигилган бўлиб, уни бошқаси билан тез ва осон алмаштириш мумкин ёки бошқа исталган камерага ўрнатиш мумкин. Пневматик флотацион машиналар Пневматик ( аэролифт ) флотацион машиналар содда тузилишга эга , ишлатиш вақтида тежамли , минерал таркиби бўйича унча мураккаб бўлмаган рудаларни бойитишда ишлатилади . Бу машиналар аэролифт (ҳаво ёрдамида кўтарилиш) принципи бўйича ишлайди ва шунинг учун аэролифт машиналар деб аталади. Ваннанинг чуқурлигига қараб, аэролифт машиналар 2 га бўлинади: 1) саёз (ваннанинг чуқурлиги 0,9м)

2) чуқур (ваннанинг чуқурлиги 2,4 м дан 3 м гача). Чуқур аэролифтли машина ванна 7, аэролифт 6 ва аэратор 6 дан иборат. Аэролифт ваннанинг марказий бўлими ҳисобланади машинанинг тубига етмаган 2 та вертикал тўсиқ орқали ҳосил қилинади (16–расм). Аэратор пўлатдан пайвандланган қутича ҳолида тайёрланиб, пастки қисмида аэролифтга ҳаво кирадиган тешик билан тамомланади. Аэратор 8 га ҳаво марказий коллектор 1 дан иккита ҳаво ўтказувчи қувур 2 лар орқали берилиб, тешикнинг бутун кенглиги бўйича тарқалади. аво ўтказувчи қувур юқорида зулфин (сурма қопқоқ) 3 га эга. Бўтана машинанинг бош тарафида жойлашган қабул қилувчи чўнтак орқали ваннага берилади. аво аэролифтга икки томондан берилади. Машинанинг ёнбош бўлмаларидаги бўтана ҳаво билан кам тўйингани учун марказий бўлмадаги бўтанага нисбатан каттароқ зичликка эга бўлади ва у аэролифт камерага томон интилади. 16–расм. Чуқур аэролифт флотацион машина Аэролифт камерада ҳаво пуфакчаларининг майдаланиши бўтана-ҳаво аралашмасининг турбулент қаракати туфайли юзага келади. Минераллашган ҳаво пуфакчалари аэролифт камерада юқорига кўтарилади ва йўналтирувчи тўсиқ 5 лар ёрдамида ёнбош бўлмаларга отилади. Бу мақсадда аэрокамера устига отбойник 9 (ушловчи) ўрнатилади. Бўтанани аралаштириш, ташиш, бўтана-ҳаво аралашмасини аэролифт камерадан

чиқариш учун керак бўлган ҳаво тешик 4 орқали атмосферага чиқариб юборилади. Пневматик флотацион машина ФП-100 рангли, нодир, камёб ва қора металлар рудаларини, ҳамда кўмир ва шу каби фойдали қазилмаларни бойитишда ишлатилади. озирги вақтда қўлланилаётган механик ва пневматик флотацион машиналардан тузилишининг соддалиги, қаракатланувчи ва тез ишдан чиқувчи қисмларининг йўқлиги, кам метал ва электрэнергия ишлатилиши, кам жой эгаллаши билан ажралиб туради. (17– расм) 17–расм. Пневматик флотацион машина ФП–100 Машина асоси конус шаклидаги (30-55 0 бурчак остида) пўлат листдан тайёрланган вертикал цилиндрик камера 1 дан иборат. Машина конус қисмининг пастида унинг ўқи бўйлаб ёрдамчи шайбали аэратор 7 ўрнатилган. Бу аэратор резинадан тайёрланиб, машина деворига маҳкамланади ва машина узоқ вақт ишламай туриб ҳолганда уни ичидаги маҳсулоти билан бирга ишга туширишга хизмат қилади. Конус қисмининг юқориси цилиндрик қисм билан уланган жойда тешик-тешик эластик найдан ясалган асосий аэратор 5 кронштейнга таянади. Аэраторнинг каркаси (қобирға) метал трубадан уни геометрик тарзда ушлайдиган ниппел билан тайёрланиб, уларга эластик тешик-тешик трубалар маҳкамланади.

Машинанинг юқори қисмида тахминан 4 м баландликда иккинчи аэратор ўрнатилган. Иккала аэратор ҳам ўзларини машина баландлиги бўйлаб йўналтирувчи ва кўтарувчи мосламалар билан таъминланган. Бу эса флотация маҳсулотларига қўйиладиган талабга қараб, флотацияни бошқариш имконини беради. Найсимон аэратор бўтанадаги ҳаво пуфакчаларини самарали майдалайди ва уларни муаллақ ҳолда ушлаб туришни таъминлайди. Найдаги ҳар бир тешик жажжи қопқоқ (клапан) дан иборат бўлиб, у маълум ҳаво босимида очилади. аво бериш тўхтатилиши билан тешикча ёпилади ва найсимон аэраторга бўтана оқими кириши тўхтайди. Машинани дастлабки маҳсулот (бўтана) билан тўлдириш унинг ёнбошидаги (юқори қисмида) тўйнук 2 орқали амалга оширилади. Кўпикли маҳсулот (бойитма) тарновча 4 га оқиб тушади. Чиқинди бўшатувчи мослама 8 орқали чиқарилади. Аэраторга берилаётган ҳавонинг сарфи ва босимини ўзгартириб кўпикни минераллаштириш, бойитманинг сифатини ва чиқишини бошқариш мумкин. Машинанинг юқори қисмида кўпик ушловчи мослама ўрнатилган бўлиб, у кўпикни марказдан четга йўналтиради. Машинани кўздан кечириш учун унинг остки қисмида люк ўрнатилган. Пневмомеханик флотацион машиналар Пневмомеханик флотацион машиналар ишлаш принципига қараб механик машиналарга ўхшайди, фарқи эса аэратор бўғимининг тузилишида. Бу машиналарда аэратор атмосферадан ҳавони сўриш учун эмас, балки сиқилган ҳавони (камерага мажбуран берилган) майдалашга ва бўтанадаги қаттиқ заррачаларни муаллақ ҳолда ушлаб туриш учун мўлжалланган. (18– расм)

18–расм. Пневмомеханик флотацион машина Ҳаво ҳаво пуфлагичдан (0,2-0,4) 10 –4 Па босим остида машина корпуси 1 орқа девори бўйлаб жойлашган ҳаво коллекторига ва найдаги тешикча 7 лар орқали бўш вертикал вал 4 орқали айланаётган импеллер 2 га тушади ва у ерда майда ҳаво пуфакчалари хосил бўлади. Камерага бериладиган ҳаво сарфини бошқариш учун вентил хизмат қилади. Радиал парракли аралаштиргичлар 3 парраклар тўпламидан иборат бўлиб, уларнинг пастки зихи (чети) корпуснинг тубига етмайди, бу билан камера деворларида лой тўпланиб ҳолишининг олди олинади ва бўтананинг ҳаво пуфаклари билан бир текис тўйиниши содир бўлади. Камерага бериладиган ҳавони бошқариш учун вентиль 6 хизмат қилади. Кўпикли мақсулот шкив 8 ва редуктор 9 орқали қаракатга келтириладиган электродвигателдан айланадиган кўпик қайдовчи мослама орқали ажратиб олинади. Пневмомеханик машиналар механик машиналарга нисбатан бир қатор афзалликларга эга. Бу машиналарда флотация тезлиги катта, ҳаво яхши майдаланади, электроэнергия сарфи камаяди. Пневмомеханик машиналарда флотация олиб бориш уларда флотация тезлигининг механик машиналардагига нисбатан 3040% ошиши, электр энергиянинг сарфи эса 30-40% камайишини кўрсатади. 6-жадвалда пневмомеханик флотацион машиналарнинг техник характеристикаси келтирилган. 6–жадвал

Пневмомеханик флотацион машиналарнинг техник характеристикаси Кўрсаткичлар ФПМ– ГМО–1,6 Ф ПР–40 Ф ПР–63 Камеранинг фойдали қажми, 1,6 3, 2 6 ,3 Камералар сони 2–6 8 8 Импеллер диаметри, мм 600; 750 6 00; 750 7 50; 900 Импеллернинг айланиш 6,5 – – тезлиги, м/с Битта камерага сарфланадиган ҳавонинг максимал миқдори, м 3 /мин 3,5 5 3, 6 Бўтана бўйича ишлаб чиқариш унумдорлиги, м 3 /мин 6 гача –8 5 –14 8 Электродвигатель қуввати, кВт 6,3 6 8, 3,1 2 Икки камерали секциянинг оғирлиги, т 3,8 2 3, ,1 5 Флотацияда ҳўлланиладиган ёрдамчи дастгоҳлар Флотация фабрикаларининг ёрдамчи дастгоҳларига реагент таъминлагичлар , контакт чанлари ва эмульгаторлар киради . Реагент таъминлагичлари флотация реагентларини жараёнга бир текис бериш учун ҳўлланилади . Реагентларнинг хоссаларига қараб турли тузилишга эга таъминлагичлар ишлатилади. Қуруқ, сепилувчи реагентларни бериш учун харакатланувчи тасмали ёки айланувчи тарелкали таъминлагичлар ишлатилади (19-расм).

19-расм. Сепилувчи реагентлар учун таъминлагич: а-тасмали; б- тарелкали. Ёпишқоқ бўлмаган суюқ флотация реагентларини бериш учун скипли ёки стаканли таъминлагичлар ишлатилади. Скипли таъминлагич (20-расм, а) кривошип-шатунли механизм 1 дан, (кривошип-тўғри чизиқли харакатни айланма харакатга айлантирадиган механизмларнинг (Z) симон қисми), йўналтирувчи 5 да харакатланувчи стакан-скип 3 дан иборат (20расм).. 20-расм. Суюқ реагентлар учун таъминлагич: а-скипли; б- стаканчали; в-шкивли. Стакан-скип пастки холатда бака ботирилади ва суюқлик билан лиқ тўлдирилади. Юқорига кўтарилиб, стакан-скип воронка 4 устидан мажбуран тўнкарилади, ундан реагент жараён йўналтирилади. Стакан- скипнинг тўнкарилиш даражаси шунингдек, ундан қуйилиб тушадиган суюқликнинг хажми шатун 2 нинг узунлигини ўзгартириб созланади.

Стаканчали таъминлагич (20-расм,б) суюқ реагентга ботирилган ғилдирак 1 унинг бармоқларига шарнирда стаканча 3 лар осилган. Ғилдирак айланганда тўлдирилган стаканчалар кўтарилади, ёнбош томони билан стержен 2 га тегиб, эгилади. Бунда реагентнинг бир қисми воронка 4 га ағдарилади ва жараёнга йўналтирилади. Реагентнинг сарфланиши стержен 2 нинг холатини ўзгартириб созланади. Бу стаканчанинг оғиш бурчагини ва улардан оқиб тушаётган суюқлик хажмини ё оширади, ёки камайтиради. Қовушқоқ реагентларни (ёғларни бериш учун шкивли таъминлагичлар ишлатилади (20-расм, в)). Шкивли таъминлагич ёғ айланувчи шкив 1 дан иборат бўлиб, унинг юзасидан куракча 2 ёрдамида реагентнинг маълум қатлами кўчириб олинади ва жараёнга йўналтирилади. Контакт чанлари бўтанани флотациядан олдин реагентлар билан аралаштириш ва флотация реагентларининг минерал заррача билан таъсирлашув вақтини ошириш мақсадида ишлатилади. Бу минералнинг реагент билан флотация машинасининг камерасида таъсирлашув вақти етарли бўлмаганда зарур бўлади. Контакт чани металл бак 1 дан иборат бўлиб ўқи бўйлаб аэрацион труба 2 да импеллер 8 ли вертикал вал ўрнатилган. Вал электродвигатель 3 орқали харакатга келтирилади. Аэрацион труба тиргакли плита 6 га ўрнатилган (расм-21). Бўтана реагентлар билан бирга юкловчи патрубка 9 орқали тушади. Импеллернинг айланиши минерал заррачаларни муаллақ холда ушлаб туришни ва бўтанани флотация реагентлари билан яхши аралашишини таъминлайди. Тайёрланган бўтана контакт чандан тешик 5 орқали узлуксиз тушириб олинади ва флотация машинасига йўналтирилади. Контакт чани қуйилиш патрубкаси 4 ва авария холатда бўтанани чиқариб олиш учун патрубка 7 га эга.

Расм. 21. Контакт чани 1-бак, 2-аэрацион қувур, 3-электродвигатель, 4,7-потрубка, 5-тешик, 6-тиргакли плита, 8-импеллер. Контакт чанлари диаметри 1 дан 5 м гача, хажми 0,6 дан 88 м 3 гача ўлчамда ишлаб чиқарилади. Флотомашиналарнинг ҳажмини ҳисоблаш Лойиҳалаш, ишлаб чиқаришда ва тадқиқот ишларида қуйидагиларни аниқлаш зарурияти туғилади: 1. Фабрикани унумдорлиги ва флотацияни давомийлиги маълум бўлганда, технология учун маълум ҳажмли флотамашиналарни сонини; 2. Машиналар сони ва уларнинг ўлчами маълум бўлганда фабрикани унумдорлигини; 3. Машиналарни сони, ўлчамлари ва унумдорлиги маьлум бўлганда флотацияни давомийлигини аниқлаш. Ҳисоб-китобларни бажариш учун асосий кўрсаткич флотацияни давомийлиги ҳар бир операция учуп ҳисобланади. Бу кўрсаткич, ҳар бир аниқ мақсад учун тажриба ва ярим саноат шароитида махсус тажрибалар

ўтказиш йўли билан аниқланади. Тажриба шароитида (кичик дастгоҳларда) олинган натижалар, саноат масштабида ўтказилган тажрибалар натижаларидан 10 % дан 50 % гача фарқ қилиши мумкин. Шунинг учун кичик ҳажмли флотомашиналарда олинган кўрсаткичлар катта ҳажмли флотомашиналарда тажриба ўтказилиб, синаб кўрилиши лозим бўлади. Флотокамералар сонини аниқлаш (камерали ва тўғри оқимли турдаги флотамашиналарни сони) қуйидаги тенглама билан ҳисобланади: Ваннани максимал узунлги 10 метрдан ошмаслиги керак. Бир соатдаги алмашишлар сони қуйидаги тенглик билан ҳисобланади:

Бир соатда флотацияга тушаётган бўтананинг миқдори қуйидаги тенглик билан ҳисобланади: Бўтана бўйича камеранинг умумий ҳажми қуйидаги тенглик билан ҳисобланади: Камералар сони қуйидаги тенглик билан аниқланади: Флотацияга тушаётган бўтананинг миқдори ва зичлигини аниқлашда қуйидаги тенгликдан фойдаланилади :

Адабиётлар : 1. Глембоцкий В.В. «Флотационные методы обогащения» М: Недра, 1981 304 с. 2. Егоров В.П. «Обогащение полезных ископаемых» М.Недра, 1986, с. 158. 3. Умарова И.К. «Фойдали қазилмаларни бойитиш технологияси». Ўқув ҳўлланма Тошкент, ТошДТУ 2004. 4. Умарова И.К. «Фойдали қазилмаларни қайта ишлаш ва бойитиш». Ўқув ҳўлланма Тошкент, ТошДТУ 2002. 5. Абдурахмонов С. «Гидрометаллургия жараёнлари ва дастгохлари». Навоий, НДКИ, 2001, 288 б. 6. Абдурахмонов С, Қурбонов Ш.Қ., Ҳолиқулов Д.Б. «Минералларни саралаш жараёнлари назарияси» НавоийОлмалиқ-2006, 200 б. 7. Ахмедов Н.А. Состояние и задачи технологических исследований руд Узбекистана. Проблемы переработки минерального сырья Узбекистана. Материалы республиканского научно-технического семинара, Ташкент-2005.

Похожие

Кимёвий ишлаб чикаришда хом ашё

Кимёвий ишлаб чикаришда

Флотация технологияси

Флотореагентлар

Флотация усулида бойитиш технологиялари